قانون اجازه عضویت جمهوری اسلامی ایران در کنوانسیون بازل درباره کنترل انتقالات برون مرزی مواد زاید زیان بخش و دفع آنها

تاریخ امضا : 22/07/71

‌قانون اجازه عضویت جمهوری اسلامی ایران در
کنوانسیون بازل درباره کنترل انتقالات برون‌مرزی مواد زاید زیان‌بخش و‌دفع آنها
‌ماده واحده - به دولت اجازه داده می‌شود به عضویت کنوانسیون بازل درباره کنترل
انتقالات برون‌مرزی مواد زاید زیان‌بخش و دفع آنها مصوب 22‌مارس 1989 سوئیس درآید
و اسناد آن را تسلیم نماید.
‌سازمان ملل 22 مارس 1989
   برنامه محیط زیست متن اصلی. انگلیسی
‌کنفرانس نمایندگان تام‌الاختیار درباره کنوانسیون جهانی مربوط به کنترل انتقالات
برون‌مرزی زباله‌های مضر
‌بال، 20 - 22 مارس 1989
‌فقره 3 از دستور کار
[z]‌کنوانسیون بازل درباره کنترل انتقالات برون‌مرزی زباله‌های مضر و دفع آنها
‌مقدمه
‌اعضاء این کنوانسیون
‌با علم به زیان احتمالی زباله‌های مضر و سایر انواع زباله و انتقال برون‌مرزی
آنها برای سلامت انسان
‌با توجه به تهدید روزافزون سلامت انسان و محیط زیست از ایجاد و پیچیدگی زباله‌های
مضر و سایر انواع زباله و انتقال برون‌مرزی آنها
‌و نیز با توجه به این نکته که مؤثرترین طریق حفظ سلامت انسان و محیط زیست در
خطرات عارض از این گونه زباله‌ها، تقلیل ایجاد آنها به حداقل از‌لحاظ کمی و کیفی و
نتیجتاً کاهش خطر بالقوه آنها می‌باشد،
‌با اعتقاد به این که دولتها باید تدابیر لازم را اتخاذ نمایند تا در اداره
زباله‌های مضر و سایر انواع زباله، از جمله انتقال و دفع برون‌مرزی آنها حفظ
سلامت‌انسان و محیط زیست، در هر جا که دفع شود مد نظر باشد،
‌با در نظر گرفتن این نکته که دولتها باید اطمینان حاصل کنند که عوامل ایجاد
زباله‌های مضر و سایر انواع زباله وظایف خود را به نحوی انجام دهند که‌حفظ محیط
زیست، در هر جا که زباله‌ها دفع می‌شود، مورد توجه باشد،
‌با علم کامل به این که هر دولتی این حق مطلق را دارد که از ورود و دفع زباله‌های
مضر و سایر انواع زباله در سرزمین خود جلوگیری نماید،
‌و نیز با توجه به تمایل روزافزون دولتها، به ویژه کشورهای در حال رشد، به جلوگیری
از انتقالات برون‌مرزی زباله‌های مضر و سایر انواع زباله بر سرزمین‌خود،
‌با اعتقاد به این که زباله‌های مضر و سایر انواع زباله باید تا جایی که حفظ محیط
زیست ایجاب می‌کند، در همان کشوری دفع شود که زباله‌ها در آن جا‌ایجاد شده است،
‌با اطلاع از این که انتقالات برون‌مرزی زباله‌های مضر و سایر انواع زباله، از
کشور محل ایجاد آنها به کشوری دیگر باید فقط تحت شرایطی مجاز دانسته‌شود که سلامت
انسان و محیط زیست آن جا را به خطر نیندازد و نیز این انتقالات با مفاد این
کنوانسیون مطابقت داشته باشد،
‌با توجه به این که تشدید نظارت در انتقالات برون‌مرزی زباله‌های مضر و سایر انواع
زباله موجب اداره صحیح آنها از لحاظ زیست محیطی و نیز تقلیل‌حجم این گونه انتقالات
برون‌مرزی خواهد گردید،
‌با اعتقاد به این که دولتها برای مبادله صحیح اطلاعات درباره کنترل انتقالات
برون‌مرزی زباله‌های مضر و سایر انواع زباله به سرزمینهای دیگر تدابیری‌اتخاذ
نمایند،
‌با در نظر گرفتن این که برخی از موافقتنامه‌های منطقه‌ای و نیز بین‌المللی، متعرض
مسأله حفظ و حمایت محیط زیست در رابطه با انتقال کالاهای‌خطرناک شده‌اند،
‌با توجه با اعلامیه کنفرانس سازمان درباره محیط زیست انسان (‌استکهلم 1972)
رهنمودها و اصول برای اداره صحیح زباله‌های مضر جهت حفظ‌محیط زیست، (‌قاهره) مصوب
شورای سرپرستی برنامه محیط زیست سازمان ملل (UNEP) طی قطعنامه شماره 14.30 مورخ 17
ژوئن 1987،‌توصیه کمیته کارشناسان سازمان ملل درباره انتقال کالاهای مضر (‌که در
سال 1957 تدوین شده و هر دو سال یک بار آن را به روز درمی‌آورند)،
‌توصیه‌ها، اعلامیه‌ها، مدارک و مقررات مربوط که در سیستم سازمان ملل تنظیم و
تصویب گردیده و کارها و مطالعات انجام شده در سازمانهای منطقه‌ای‌و بین‌المللی،
‌نظر به روح، اصول، اهداف و وظایف منشور جهانی برای طبیعت، مصوب مجمع عمومی سازمان
ملل در سی و هفتمین اجلاس خود (1982) به‌عنوان نظام اخلاقی مربوط به حفظ محیط زیست
انسان و حفاظت از منابع طبیعی.
‌با تأیید این که دولتها مسئول ایفای تعهدات بین‌المللی خود در رابطه با حمایت از
سلامت انسان و حفظ و حمایت محیط زیست هستند و به موجب‌حقوق بین‌الملل مسئولیت
دارند،
‌با علم این که در صورت نقض عملی مفاد این کنوانسیون یا هر پروتکل مربوط به آن
حقوق بین‌الملل مربوط به معاهدات قابل اجراء خواهد بود،
‌با آگاهی از نیاز به ادامه توسعه و استفاده از تکنولوژیهایی که از لحاظ سلامت
محیط زیست زباله کمتری تولید می‌کنند و اتخاذ شیوه‌های صحیح‌بازپروری، خانه‌داری
مناسب و سیستم‌های مطلوب اداره زباله‌های مضر و سایر انواع زباله به منظور کاهش
ایجاد آنها به حداقل.
‌و نیز با علم به توجه فزاینده جهانی به لزوم کنترل شدید انتقال برون‌مرزی
زباله‌های مضر و سایر انواع زباله و نیاز به کاهش این گونه انتقالات، در حد‌امکان،
به حداقل،
‌با نگرانی از مسأله انتقالات غیر قانونی برون‌مرزی زباله‌های مضر و سایر انواع
زباله، و نیز با در نظر گرفتن امکانات محدود کشورهای در حال رشد برای‌اداره
زباله‌های مضر و سایر انواع زباله،
‌با آگاهی از لزوم ترغیب انتقال تکنولوژی برای اداره صحیح زباله‌های مضر و سایر
انواع زباله‌ای که در محل ایجاد می‌شود، خاصه به کشورهای در حال‌رشد طبق روح
رهنمودهای قاهره و قطعنامه شماره 14.16 شورای سرپرستی UNEP درباره ترغیب انتقال
تکنولوژی مربوط به حمایت از محیط‌زیست.
‌و نیز با علم به این که زباله‌های مضر و سایر انواع زباله باید طبق کنوانسیونهای
بین‌المللی و توصیه‌های مربوط انتقال یابد،
‌و نیز با اعتقاد به این که انتقال برون‌مرزی زباله‌های مضر و سایر انواع زباله
باید فقط هنگامی مجاز دانسته شود که انتقال و نهایتاً دفع این گونه زباله‌ها
از‌لحاظ زیست محیطی بی‌ضرر است، و با تصمیم به محافظت از سلامت انسان و محیط زیست
از طریق کنترل شدید در مقابل اثرات زیانباری که ممکن‌است از ایجاد و اداره
زباله‌های مضر و سایر انواع زباله حادث شود، به نحو ذیل توافق نمودند،
‌ماده 1 - حدود کنوانسیون.
1 - زباله‌های ذیل که مورد انتقال برون‌مرزی قرار می‌گیرند برای منظورهای این
کنوانسیون "‌زباله‌های مضر" محسوب می‌شوند.
‌الف - زباله‌هایی که جزء گروه مندرج در ضمیمه 1 می‌باشند، مگر آن که دارای
خصوصیات مذکور در ضمیمه 3 نباشند، و
ب - زباله‌هایی که مشمول بند (‌الف) نیستند، ولی طبق مقررات محلی کشورهای عضو
صادرکننده و واردکننده یا عبور زباله‌های مضر محسوب‌می‌شوند.
2 - زباله‌هایی که از گروه مندرج در ضمیمه 2 هستند و مورد انتقال برون‌مرزی قرار
می‌گیرند، برای منظورهای این کنوانسیون "‌سایر انواع زباله" به شمار‌می‌آیند.
3 - زباله‌هایی که به علت رادیو اکتیو بودن مشمول سیستم‌های دیگر بین‌المللی
کنترل، از جمله اسناد بین‌المللی مشخصاً قابل اجرا در مورد مواد رادیو‌اکتیو
می‌باشند، در چهارچوب این کنوانسیون قرار نمی‌گیرند.
4 - زباله‌های ناشی از عملیات عادی کشتی‌ها، که دفع آنها مشمول سند بین‌المللی
دیگری می‌باشد، در چهارچوب این کنوانسیون قرار نمی‌گیرند.
‌ماده 2 - تعریف‌ها
‌برای منظورهای این کنوانسیون.
1 - "‌زباله‌ها" اجسام یا اشیایی است که طبق مقررات قانون ملی دفع می‌شوند یا باید
دفع شوند.
2 - "‌اداره" به معنی جمع‌آوری، انتقال و دفع زباله‌های مضر یا سایر انواع زباله،
از جمله مراقبت بعدی از محلهای دفع می‌باشد.
3 - "‌انتقال برون‌مرزی" به معنی انتقال زباله‌های مضر یا سایر انواع زباله است از
ناحیه‌ای تحت حاکمیت ملی یک دولت به ناحیه‌ای تحت حاکمیت‌ملی یک دولت دیگر یا از
طریق آن، یا به ناحیه‌ای یا از طریق ناحیه‌ای که تحت حاکمیت ملی دولت دیگری نباشد،
مشروط بر آن که لااقل دو دولت در‌این انتقال ذیمدخل باشند،
4 - "‌دفع" به معنی هر عملی است که در ضمیمه 4 این کنوانسیون مشخص شده است،
5 - "‌محل یا وسایل مجاز" به معنی محل یا وسایل دفع زباله‌های مضر و سایر انواع
زباله است که مرجع مربوط کشوری که محل یا وسایل در آن قرار‌دارد، آن را مجاز
دانسته است،
6 - "‌مرجع ذیصلاح" به معنی یک مرجع دولتی است که یک کشور عضو در نواحی که خود
صلاح می‌داند، تعیین می‌نماید تا مسئول دریافت اطلاعیه‌مربوط به انتقال برون‌مرزی
زباله‌های مضر یا سایر انواع زباله اطلاعات مربوط به آن، و جوابگویی به آن اطلاعیه
طبق ماده 6 باشد،
7 - "‌مرکز " به معنی واحد کشور عضوی است که در ماده 5 بدان اشاره شده و مسئول
دریافت یا ارائه اطلاعات پیش‌بینی شده در مواد 13 و 15‌می‌باشد.
8 - "‌اداره زباله‌های مضر و سایر انواع زباله به نحو صحیح از لحاظ زیست‌محیطی" به
معنی انجام اقدامات عملی است به منظور اداره زباله‌های مضر و‌سایر انواع زباله به
نحوی که سلامت انسان و محیط زیست در برابر اثرات زیان‌بار احتمالی این گونه
زباله‌ها حفظ گردند،
9 - "‌ناحیه تحت حاکمیت ملی یک دولت" به معنی هر گونه اراضی، ناحیه دریایی یا
هوایی است که در داخل آن، یک دولت طبق حقوق بین‌المللی در‌رابطه با سلامت انسان و
محیط زیست مسئولیت اداری و انضباطی اعمال می‌نماید،
10 - "‌کشور صدور" به معنی کشور عضوی است که قرار است انتقال برون‌مرزی زباله‌های
مضر و سایر انواع زباله از آن جا آغاز شود،
11 - "‌کشور ورود" به معنی کشور عضوی است که انتقال برون‌مرزی زباله‌های مضر و یا
سایر انواع زباله به منظور دفع آنها در آنجا یا به منظور بارگیری‌آن قبل از دفع در
ناحیه‌ای که تحت حاکمیت ملی هیچ دولتی نیست انجام می‌گیرد،
12 - "‌کشور عبور" به معنی کشوری جز کشور صدور و یا کشور ورود است که انتقال
زباله‌های مضر و سایر انواع زباله از طریق آن انجام می‌شود یا قرار‌است انجام شود.
13 - "‌کشورهای ذیربط" به معنی کشورهای صدور، ورود یا عبور می‌باشند، خواه عضو
کنوانسیون باشند و خواه نباشند،
14 - "‌شخص" به معنی شخص حقیقی یا حقوقی است.
15 - "‌صادرکننده" به معنی شخصی است که تحت حاکمیت دولت کشور صدوری می‌باشد که
ترتیب صدور زباله‌های مضر و سایر انواع زباله را‌می‌دهد.
16 - "‌واردکننده" به معنی شخصی است که تحت حاکمیت دولت کشور ورودی می‌باشد که
ترتیب ورود زباله‌های مضر و سایر انواع زباله را می‌دهد.
17 - "‌انتقال‌دهنده" به معنی شخصی است که انتقال زباله‌های مضر یا سایر انواع
زباله را انجام می‌دهد.
18 - "‌ایجادکننده" به معنی شخصی است که فعالیتش زباله‌های مضر یا سایر انواع
زباله ایجاد می‌کند، یا هر گاه شخص ایجادکننده معلوم نباشد،‌شخصی است که آن
زباله‌ها را در اختیار دارد یا آن را کنترل می‌کند،
19 - "‌دفع‌کننده" به معنی شخصی است که زباله‌های مضر یا سایر انواع زباله برای او
حمل می‌شود تا آنها را دفع نماید،
20 - "‌سازمان یک‌پارچه‌سازی سیاسی و یا اقتصادی" به معنی سازمانی است که توسط
دولتهای دارای حاکمیت ملی تشکیل شده است و دولتهای‌عضو آن سازمان صلاحیت مربوط به
امور تحت این کنوانسیون را به آن سازمان واگذار نموده‌اند و دارای اختیارات تام
طبق مقررات داخلی خود‌می‌باشند تا کنوانسیون را امضاء کند، تصویب نماید، بپذیرد،
با آن موافقت نماید و رسماً آن را تأیید کند یا بدان ملحق گردد.
21 - "‌انتقال غیر قانونی" به معنی هر گونه انتقال برون‌مرزی زباله‌های مضر یا
سایر انواع زباله می‌باشد که در ماده 9 مشخص گردیده است.
‌ماده 3 - تعریف‌های ملی از زباله‌های مضر
1 - هر عضو کنوانسیون باید ظرف مدت شش ماه از تاریخ امضاء این کنوانسیون دبیرخانه
کنوانسیون را از موضوع زباله‌هایی (‌غیر از زباله‌هایی که در‌ضمیمه‌های 1 و 2 ذکر
شده است) که طبق قوانین ملی خود به عنوان زباله‌های مضر در نظر گرفته یا تعریف
کرده است، آگاه سازد و نیز شرایط مربوط به‌شیوه‌های انتقال برون‌مرزی قابل اجراء
در مورد این گونه زباله‌ها را به اطلاع دبیرخانه برساند.
2 - هر عضو کنوانسیون باید دبیرخانه را متعاقباً از تغییرات عمده در اطلاعاتی که
طبق بند 1 ارائه داده است مطلع سازد.
3 - دبیرخانه باید فوراً اطلاعاتی را که به موجب بندهای 1 و 2 دریافت داشته است به
آگاهی همه اعضاء کنوانسیون برساند.
4 - اعضاء کنوانسیون باید اطلاعاتی را که دبیرخانه به آنها داده است در اختیار
صادرکنندگان خود بگذارند.
‌ماده 4 - تعهدات عمومی
1 -
‌الف - اعضایی که از حق خود در منع ورود زباله‌های مضر یا سایر انواع زباله برای
دفع استفاده می‌کنند باید اعضای دیگر را از تصمیم خود طبق ماده 13‌آگاه سازند.
ب - اعضاء کنوانسیون می‌توانند صدور زباله‌های مضر و سایر انواع زباله را به کشور
اعضایی که ورود این گونه زباله‌ها را منع کرده‌اند، هنگامی که به‌موجب بند فرعی
(‌الف) فوق مطلع شده‌اند منع نمایند یا، صدور آن را اجازه ندهند.
پ - اعضاء کنوانسیون می‌توانند صدور زباله‌های مضر و سایر انواع زباله را، هر گاه
کشور واردکننده کتباً در مورد خاصی از ورود زباله موافقت نکرده‌باشد، و در صورتی که
کشور واردکننده ورود این گونه زباله را منع ننموده باشد، منع کنند، یا اجازه
ندهند.
2 - هر عضو کنوانسیون باید تدابیر مناسب را جهت موارد ذیل اتخاذ نماید.
‌الف - حصول اطمینان از این که ایجاد زباله‌های مضر و سایر انواع زباله در کشور
خود به حداقل کاهش یابد، در این مورد باید جنبه‌های اجتماعی،‌تکنولوژیکی و اقتصادی
مد نظر باشد،
ب - حصول اطمینان از داشتن امکانات کافی دفع زباله، برای اداره زباله‌های مضر و
سایر انواع زباله به نحو صحیح از لحاظ زیست‌محیطی، به منظور‌این که در حد امکان
این زباله‌ها در همان سرزمین دفع شوند،
پ - حصول اطمینان از این که اشخاص دست‌اندرکار اداره زباله‌های مضر و سایر انواع
زباله در داخل آن سرزمین اقدامات لازم را جهت پیشگیری از‌آلودگی ناشی از اداره این
گونه زباله‌های مضر و سایر انواع زباله به عمل آورند و هر گاه آلودگی پیش آمد
عواقب آن را برای سلامت انسان و محیط زیست‌به حداقل برسانند.
ت - حصول اطمینان از این که انتقال برون مرزی زباله‌های مضر و سایر انواع زباله به
حداقل تقلیل یابد و با اداره زباله‌های مضر و سایر انواع زباله به نحو‌صحیح از
لحاظ زیست محیطی مطابقت داشته باشد و این عمل به طرزی انجام شود که سلامت انسان و
محیط زیست در برابر اثرات سوء ناشی از این‌گونه انتقالات حفظ شود.
ث - جلوگیری از صدور زباله‌های مضر یا سایر انواع زباله به کشور یا گروه کشورهای
عضو این کنوانسیون، که به یک سازمان یکپارچه‌سازی اقتصادی و‌یا سیاسی تعلق دارند.
خاصه کشورهای در حال رشد، که طبق قوانین خود هر گونه ورود زباله را ممنوع
کرده‌اند، و نیز هر گاه این کشورها تشخیص دهند‌که زباله‌های مورد بحث طبق ضوابطی
که اعضاء کنوانسیون در اولین نشست خود درباره آنها تصمیم می‌گیرند، به نحو صحیحی
از لحاظ زیست محیطی‌اداره نخواهد شد.
ج - درخواست ارائه اطلاعات مربوط به انتقال برون مرزی زباله‌های مضر و سایر انواع
زباله طبق مفاد الحاقیه شماره 5 - الف - به کشورهای ذیربط، با‌تبیین اثرات انتقال
مورد نظر بر سلامت انسان و محیط زیست.
ج - جلوگیری از ورود زباله‌های مضر و سایر انواع زباله، در صورتی که تشخیص دهند که
زباله‌های مورد بحث به نحو صحیح از لحاظ زیست محیطی‌اداره نخواهند شد.
ح - همکاری در فعالیتهای اعضای دیگر کنوانسیون و سازمانهای ذینفع به طور مستقیم و
از طریق دبیرخانه، از جمله توزیع اطلاعات درباره انتقال‌برون‌مرزی زباله‌های مضر و
سایر انواع زباله ، به منظور بهبود اداره صحیح این گونه زباله‌ها از لحاظ زیست
محیطی و نیز جلوگیری از انتقالات غیر‌قانونی آن.
3 - اعضاء کنوانسیون اعلام می‌دارند که انتقال غیر قانونی زباله‌های مضر و سایر
انواع زباله عملی جنایتکارانه است.
4 - هر عضو کنوانسیون باید تدابیر مناسب اداری یا قانونی و غیره را جهت اجرای مفاد
این کنوانسیون، از جمله تدابیری به منظور جلوگیری و تنبیه‌اعمال مغایر این
کنوانسیون، اتخاذ نماید.
5 - هیچ یک از اعضاء کنوانسیون نباید اجازه دهد که زباله‌های مضر و سایر انواع
زباله به کشوری که عضو کنوانسیون نیست صادر شود یا از کشوری که‌عضو کنوانسیون نیست
وارد گردد.
6 - اعضاء کنوانسیون موافقت می‌نمایند که اجازه ندهند که زباله‌های مضر و سایر
انواع زباله برای دفع در داخل ناحیه‌ای در جنوب 60 درجه عرض‌جنوبی صادر گردد.
‌خواه اینگونه زباله‌ها مورد انتقالات برون مرزی قرار گیرند و خواه نگیرند
7 - علاوه بر این، هر عضو کنوانسیون باید.
‌الف - اجازه ندهد که اشخاص تحت حاکمیت ملی خود زباله‌های مضر و سایر انواع زباله
را منتقل یا دفع کنند، مگر آن که این اشخاص مختار یا مجاز‌باشند که این گونه
عملیات را انجام دهند.
ب - مقرر دارد که زباله‌های مضر و سایر انواع زباله‌ای که مورد انتقالات برون‌مرزی
قرار می‌گیرند، و طبق مقررات و ضوابطی که از لحاظ بین‌المللی در‌زمینه بسته‌بندی و
برچسب‌زنی و حمل و نقل مورد قبول همگان است، بسته‌بندی، برچسب‌زنی و حمل و نقل
گردد و این که به سایر شیوه‌های مربوطه‌شناخته شده بین‌المللی توجه لازم مبذول
گردد.
پ - مقرر دارد که زباله‌های مضر و سایر انواع زباله، دارای سند انتقال از نقطه
آغاز تا نقطه دفع آن باشد.
8 - هر عضو کنوانسیون باید بخواهد که زباله‌های مضر یا سایر انواع زباله‌ای که
قرار است صادر گردد به نحوی که در کشور صدور یا هر جای دیگر اداره‌شود که از لحاظ
زیست محیطی سالم باشد، رهنمودهای فنی برای اداره زباله‌های مشمول این کنوانسیون
طبق ضوابط زیست محیطی توسط اعضاء‌کنوانسیون در نخستین اجلاسشان تعیین خواهد گردید.
9 - اعضاء کنوانسیون باید تدابیر مناسب اتخاذ نمایند تا انتقال برون‌مرزی
زباله‌های مضر و سایر انواع زباله فقط در موارد مجاز دانسته شود که،
‌الف - کشور صدور - توانایی فنی وسایل لازم، محلهای دفع مناسب و ظرفیت کافی برای
دفع زباله‌های مورد بحث به نحو مؤثر و از لحاظ‌زیست‌محیطی صحیح نداشته باشد، یا
ب - زباله‌های مورد بحث به عنوان مواد اولیه برای (Recycling) بازپروری یا صنایع
بازسازی در کشور ورود لازم باشد، یا
پ - انتقال برون‌مرزی مورد بحث مطابق ضوابط دیگری باشد که اعضای کنوانسیون تعیین
خواهند کرد، مشروط به این که آن ضوابط مغایر با اهداف‌این کنوانسیون نباشد.
10 - تعهد کشورهایی که زباله‌های مضر و سایر انواع زباله در آن جا ایجاد می‌شود
مبنی بر این که این زباله‌ها باید به نحو سالم از لحاظ زیست محیطی‌اداره شود،
نباید تحت هیچ شرایطی به کشورهای ورود یا عبور منتقل گردد.
11 - هیچ چیز در این کنوانسیون نباید مانع شود که یک کشور عضو کنوانسیون مقررات
اضافی، که با مفاد این کنوانسیون و مقررات حقوق بین‌الملل‌مطابقت داشته باشد، به
منظور حفظ بهتر سلامت انسان و محیط زیست وضع کند.
12 - هیچ چیز در این کنوانسیون نباید به هیچ وجه حاکمیت ملی دولتها بر دریای ساحلی
آنها طبق قوانین بین‌الملل و حقوق حاکمه و حاکمیتی که‌دولتها در مناطق اقتصادی
انحصاری و فلات قاره خود طبق قوانین بین‌الملل و نیز به اعمال حقوق و آزادیهای
دریانوردی یا هوانوردی کشتیها و‌هواپیماها، که به موجب حقوق بین‌الملل پیش‌بینی
شده در اسناد مربوطه منعکس است، لطمه وارد آورد.
13 - اعضاء کنوانسیون باید تعهد کنند که در فواصل معین امکانات تقلیل مقدار آلودگی
احتمالی زباله‌های مضر و سایر انواع زباله را که به کشورهای‌دیگر، به ویژه کشورهای
در حال رشد، صادر می‌شود، مورد تجدید نظر قرار دهند.
‌ماده 5 - تعیین مراجع و مراکز صالح
‌به منظور اجرای این کنوانسیون اعضای کنوانسیون باید.
1 - یک یا چند مرجع صالح و مرکز تعیین یا تأسیس نمایند. در مورد کشور عبور یک مرجع
صالح باید جهت دریافت اطلاعیه تعیین شود.
2 - ظرف سه ماه از تاریخ به اجراء درآمدن این کنوانسیون برای آنها، به دبیرخانه
اطلاع دهند که چه سازمانهایی را به عنوان مراجع صالح و مرکز خود‌تعیین کرده‌اند.
3 - ظرف یک ماه از تاریخ تصمیم خود، دبیرخانه را از تغییرات مربوط به تعیین مراجع
صالح و مرکز خود، طبق بند فوق، آگاه سازند.
‌ماده 6 - انتقال برون‌مرزی بین اعضای کنوانسیون.
1 - کشور صدور باید کتباً و از طریق مرجع صالح کشور صدور، مرجع صالح کشورهای ذینفع
را از هر گونه انتقال برون‌مرزی زباله‌های مضر یا سایر‌انواع زباله که در نظر دارد
انجام دهد مطلع سازد، یا از ایجادکننده یا صادرکننده زباله‌ها بخواهد که چنین
اقدامی را به عمل آورد. این گونه اطلاعیه باید‌محتوی مطالب و اطلاعات مذکور در
الحاقیه 5 الف و به زبان قابل قبول کشور ورود باشد. فقط یک اطلاعیه باید به هر
کشور ذینفع ارسال گردد.
2 - کشور ورود باید کتباً به کشور اطلاع‌دهنده پاسخ دهد و موافقت خود را تحت شرایطی
یا بدون قید و شرط اعلام دارد، از اجازه انتقال امتناع ورزد یا‌اطلاعات بیشتری
درخواست نماید. یک نسخه از پاسخ نهایی کشور ورود باید به جای مراجع صالح کشورهای
ذینفع که اعضای کنوانسیون هستند‌ارسال گردد.
3 - تا زمانی که کشور صدور تأیید کتبی مبنی بر موارد ذیل را دریافت نکرده است
نباید به ایجادکننده یا صادرکننده زباله اجازه شروع انتقال برون‌مرزی را‌بدهد.
‌الف - اطلاع‌دهنده موافقت کتبی کشور ورود را دریافت کرده است. و
ب - اطلاع‌دهنده تأییدیه وجود قرارداد بین صادرکننده و دفع‌کننده را، که طی آن
اداره صحیح زیست محیطی زباله‌های مورد نظر تصریح گردیده است،‌دریافت نموده است.
4 - هر کشور عبور عضو کنوانسیون باید فوراً وصول اطلاعیه را به طرف اطلاع‌دهنده
اعلام دارد. این کشور می‌تواند متعاقباً ظرف شصت روز موافقت‌خود را با انتقال زباله
تحت شرایطی یا بدون قید و شرط کتباً به آگاهی طرف اطلاع‌دهنده برساند یا از دادن
اجازه امتناع ورزد و یا درخواست اطلاعات‌اضافی بنماید. کشور صدور نباید تا موافقت
کتبی کشور عبور را دریافت نکرده است اجازه انتقال برون‌مرزی را بدهد، ولی هر گاه
در هر زمان یک عضو‌کنوانسیون تشخیص دهد که موافقت کتبی قبلی - یا به طور کلی و یا
در موارد خاص - برای عبور زباله‌های مضر یا سایر انواع زباله ضرورت ندارد، یا‌هر
گاه شرایط را تغییر دهد، باید طبق ماده 13 فوراً اعضای دیگر کنوانسیون را از تصمیم
خود مطلع سازد. در این صورت اگر ظرف مدت شصت روز از‌تاریخ وصول اطلاعیه‌ای که توسط
کشور عبور داده شده است، کشور صدور پاسخی دریافت نکند، کشور صدور می‌تواند اجازه
شروع صدور زباله را از‌طریق کشور عبور صادر نماید.
5 - در موردی که انتقال برون‌مرزی زباله فقط طبق قوانین کشور صدور مضر شناخته شده
باشد،
‌الف - الزامات بند 9 این ماده که شامل حال واردکننده یا دفع‌کننده و کشور
واردکننده می‌شود، و با اعمال تغییرات لازم در مورد صادرکننده و کشور‌صدور نیز
قابل اجراء می‌باشد.
ب - در صورتی که کشور ورود یا کشورهای ورود و عبور که اعضاء کنوانسیون هستند،
زباله را مضر تشخیص داده باشند، الزامات بندهای 1 و 3 و 4 و6 این ماده که شامل حال
صادرکننده و کشور صدور می‌باشد، با اعمال تغییرات لازم در مورد واردکننده یا
دفع‌کننده و کشور ورود نیز قابل اجراء خواهد‌بود، یا
پ - هر گاه فقط کشور عبور این زباله‌ها را مضر تشخیص داده باشد، مفاد بند 4 شامل
حال آن کشور خواهد بود.
6 - کشور صدور می‌تواند ، در صورت موافقت کتبی کشورهای ذیربط، در موارد زیر به
ایجادکننده یا صادرکننده اجازه دهد که از یک اطلاعیه کلی‌استفاده کند. در موردی که
زباله‌های مضر یا سایر انواع زباله‌ای که خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آنها تغییر
نمی‌کند، زباله‌ها به طور مرتب از طریق‌گمرک خروج معین و واحد کشور صدور، از طریق
گمرک ورود معین و واحد کشور ورود و در مورد عبور از طریق گمرک ورود و خروج معین و
واحد‌کشور یا کشورهای عبور برای دفع‌کننده معین و واحد ارسال می‌گردد.
7 - کشورهای ذیربط می‌توانند موافقت کتبی خود را مبنی بر استفاده از یک اطلاعیه
کلی مذکور در بند 6 در صورت ارائه برخی اطلاعات مانند مقادیر‌دقیق یا لیست ادواری
زباله‌های مضر و سایر انواع زباله‌ای که ارسال خواهد شد اعلام دارند.
8 - ممکن است اطلاعیه کلی و موافقت کتبی مورد اشاره در بندهای 6 و 7 شامل
محموله‌های متعدد زباله‌های مضر یا سایر انواع زباله طی یک دوره‌حداکثر 12 ماه
باشد.
9 - اعضاء کنوانسیون باید بخواهند که هر شخصی که مسئول انتقال برون‌مرزی زباله‌های
مضر یا سایر انواع زباله است مدرک انتقال را به محض تحویل‌یا دریافت زباله‌های
مورد نظر امضاء نماید. آنها همچنین باید بخواهند که دفع‌کننده دریافت زباله‌ها را
توسط دفع‌کننده و در زمان مناسب و تاریخ خاتمه‌دفع را، همان گونه که در اطلاعیه
مشخص شده است، به اطلاع صادرکننده و مرجع صالح کشور صدور برسانند. هر گاه این امر
به اطلاع کشور صدور‌نرسیده باشد مرجع صالح کشور صدور یا صادرکننده باید کشور ورود
را مطلع سازد.
10 - اطلاعیه و پاسخ مندرج در این ماده باید به مرجع صالح اعضای ذیربط، یا در مورد
کشورهای غیر عضو به هر مرجع دولتی مناسب، تسلیم شود.
11 - هر انتقال برون‌مرزی زباله‌های مضر یا سایر انواع زباله باید تحت پوشش بیمه،
یا هر گونه ضمانت‌نامه‌ای قرار گیرد که کشور ورود یا کشور عبور که‌عضو کنوانسیون
هستند مناسب تشخیص دهند.
‌ماده 7 - انتقال برون‌مرزی از یک کشور عضو کنوانسیون از طریق کشورهایی که عضو
کنوانسیون نیستند.
‌بند 2 ماده 6 کنوانسیون با تغییرات لازم حسب مورد، شامل انتقال برون‌مرزی
زباله‌های مضر یا سایر انواع زباله از یک کشور عضو کنوانسیون از طریق‌یک کشور یا
کشورهایی که عضو کنوانسیون نیستند، خواهد بود.
‌ماده 8 - وظیفه ورود مجدد - در صورتی که انتقال برون‌مرزی زباله‌های مضر یا سایر
انواع زباله، که کشورهای ذیربط در مورد آن موافقت نموده‌اند‌نتواند با توجه به
مفاد این کنوانسیون، طبق شرایط قرارداد به طور کامل انجام گیرد، کشور صدور باید
زباله‌های مورد نظر را توسط صادرکننده ظرف نود‌روز از تاریخی که کشور واردکننده
کشور صدور و دبیرخانه را مطلع ساخته است یا طی مدت زمان دیگری که کشورهای ذیربط
توافق نمایند به کشور‌صدور باز گرداند. بدین منظور، کشور صدور و هر کشور طرف عبور
زباله نباید از اعاده آن زباله‌ها به کشور صدور مخالفت نماید.
‌ماده 9 - انتقال غیر قانونی.
1 - برای منظور این کنوانسیون، در موارد ذیل انتقال برون‌مرزی زباله‌های مضر یا
سایر انواع زباله غیر قانونی محسوب می‌شود.
‌الف - انتقال بدون اطلاع به کشورهای ذیربط طبق مقررات این کنوانسیون، یا
ب - انتقال بدون موافقت کشور ذیربط طبق مقررات این کنوانسیون، یا
پ - انتقال با موافقت کشورهای ذیربط از طریق جعل، قلب واقعیت یا تقلب، یا
ت - در صورتی که نحوه انتقال عملاً با مدارک مربوط مغایر باشد، یا
ث - در صورتی که انتقال منجر به دفع عمدی (‌مانند دامپینگ) زباله‌های مضر یا سایر
انواع زباله بر خلاف مقررات این کنوانسیون و اصول کلی قوانین‌بین‌المللی گردد.
2 - در مورد انتقال برون‌مرزی غیر قانونی زباله‌های مضر یا سایر انواع زباله در
نتیجه رفتار صادرکننده یا ایجادکننده، کشور صدور باید اقداماتی انجام‌دهند تا
زباله‌های مورد نظر.
‌الف - توسط صادرکننده یا ایجادکننده، یا در صورت لزوم توسط خود او به کشور صدور
بازگردانده شود، یا هر گاه این کار عملی نباشد،
ب - به نحو دیگری که با مقررات این کنوانسیون مطابقت داشته باشد، ظرف مدت 30 روز
از تاریخی که مورد انتقال غیر قانونی به کشور صدور اطلاع‌داده شده است، یا طی مدت
زمانی که طرفهای ذیربط توافق کنند، خود آنها را دفع نماید.
‌بدین منظور طرفهای ذیربط نباید با اعاده زباله‌ها به کشور صدور مخالفت نمایند یا
موانعی در راه آن ایجاد کنند.
3 - در مورد انتقال برون‌مرزی زباله‌های مضر یا سایر انواع زباله‌ای که در اثر عمل
واردکننده یا دفع‌کننده، غیر قانونی شناخته شده است، کشور ورود باید‌مطمئن گردد که
زباله‌های مورد بحث توسط واردکننده یا دفع‌کننده به نحوی دفع می‌شود که از لحاظ
زیست محیطی سالم است، یا در صورت لزوم‌ظرف 30 روز در تاریخی که کشور ورود از
انتقال غیر قانونی مطلع شده است یا طی مدت زمان دیگری که مورد توافق کشورهای ذیربط
قرار گیرد،‌ توسط خود کشور واردکننده دفع گردد. بدین منظور طرفهای ذیربط باید حسب
ضرورت در مورد دفع زباله‌ها به نحو صحیح و سالم از لحاظ زیست‌محیطی با یکدیگر
همکاری نمایند.
4 - در مواردی که مسئولیت انتقال غیر قانونی را نتوان به صادرکننده یا ایجادکننده
یا واردکننده یا دفع‌کننده منتسب دانست، طرفهای ذیربط یا سایر‌اعضای کنوانسیون حسب
ضرورت باید از طریق همکاری اقداماتی نمایند تا زباله‌های مورد نظر در اسرع وقت به
نحوی سالم از لحاظ زیست محیطی یا‌در کشور صدور یا در کشور ورود یا به مناسبت در هر
جای دیگر دفع گردد.
5 - هر عضو کنوانسیون باید مقررات ملی مناسبی به منظور جلوگیری از انتقال غیر
قانونی زباله یا مجازات این عمل وضع نماید، اعضای کنوانسیون‌باید جهت تحقق اهداف
این ماده یا یکدیگر همکاری نمایند.
‌ماده 10 - همکاری بین‌المللی
1 - اعضای این کنوانسیون باید به منظور بهبود و اداره صحیح وسایل زباله‌های مضر و
سایر انواع زباله از لحاظ زیست محیطی با یکدیگر همکاری‌نمایند.
2 - بدین منظور اعضاء کنوانسیون باید"
‌الف - در صورت تقاضا، اطلاعاتی، خواه به طور دوجانبه و خواه چندجانبه، با توجه به
ترغیب اداره صحیح و سالم زباله‌های مضر و سایر انواع زباله از‌لحاظ زیست محیطی از
جمله با در نظر گرفتن هماهنگی در ضوابط و رویه‌های فنی بر این اداره مناسب
زباله‌های مضر و سایر انواع زباله، در اختیار‌بگذارند.
ب - در نظارت بر اثرات اداره زباله‌های مضر بر سلامت انسان و محیط زیست با یکدیگر
همکاری کنند.
پ - با توجه به قوانین، مقررات و سیاستهای داخلی خود در زمینه توسعه و استفاده از
تکنولوژیهای جدید و سالم از لحاظ زیست محیطی و مولد‌حداقل زباله و بهبود
تکنولوژیهای موجود به منظور در حد امکان حذف تولید زباله‌های مضر یا سایر انواع
زباله و دستیابی به روشهای مؤثر اداره صحیح‌آنها به طریقی سالم از نظر زیست محیطی،
از جمله بررسی اثرات اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی استفاده از این تکنولوژیهای
جدید یا‌تکامل‌یافته، همکاری نمایند.
ت - با توجه به قوانین، مقررات و سیاستهای داخلی خود در زمینه انتقال تکنولوژی و
سیستم‌های اداره مربوط به اداره صحیح زباله‌های مضر و سایر‌انواع زباله از لحاظ
زیست محیطی، فعالانه همکاری کنند. آنها باید همچنین در مورد توسعه ظرفیت فنی بین
اعضای کنوانسیون، به ویژه اعضایی که‌ممکن است که مساعدت فنی در این زمینه نیاز
داشته باشد یا درخواست مساعدت فنی نمایند همکاری کنند.
ث - در زمینه تهیه رهنمودها و یا شیوه‌های عمل مناسب فنی همکاری نمایند.
3 - اعضای کنوانسیون باید طرق و وسایل مناسب را به منظور مساعدت به کشورهای در حال
رشد در اجرای بندهای فرعی (‌الف)، (ب) و (پ)، بند 2‌ماده 4 به کار گیرند.
4 - با در نظر گرفتن نیازهای کشورهای در حال رشد، همکاری بین اعضای کنوانسیون و
سازمانهای ذیصلاح بین‌المللی به منظور آگاهی عمومی، توسعه‌تکنولوژیهای مناسب اداره
صحیح زباله‌های مضر و سایر انواع زباله از لحاظ زیست محیطی و استفاده از
تکنولوژیهایی که حداقل زباله را تولید می‌نماید،‌ترغیب می‌گردد.
‌ماده 11 - موافقتنامه‌های دو جانبه، چندجانبه و منطقه‌ای
1 - با وجود مقررات ماده 4، بند 5 اعضاء کنوانسیون می‌توانند به انعقاد
موافقتنامه‌های دو جانبه ، چندجانبه و منطقه‌ای یا اتخاذ ترتیباتی مربوط به‌انتقال
برون‌مرزی زباله‌های مضر و سایر انواع زباله، با اعضای کنوانسیون یا کشورهای غیر
عضو کنوانسیون مبادرت نمایند. مشروط به این که این‌موافقتنامه‌ها یا ترتیبات از
اداره صحیح زباله‌های مضر یا سایر انواع زباله، طبق شرایط این کنوانسیون، عدول
ننماید. این موافقتنامه‌ها یا ترتیبات باید‌حاوی مقرراتی باشد که در مقایسه با
مقررات این کنوانسیون در ارتباط با اداره سالم زباله‌ها از لحاظ زیست محیطی کاستی
نداشته باشد، به ویژه باید‌مصالح و منافع کشورهای در حال رشد در آنها ملحوظ گردد.
2 - اعضاء کنوانسیون باید دبیرخانه را از موافقتنامه‌ها یا ترتیبات دوجانبه،
چندجانبه یا منطقه‌ای مذکور در بند 1 یا آنهایی که قبل از به اجراء درآمدن
این‌کنوانسیون برای آنها، به منظور کنترل انتقالات برون‌مرزی زباله‌های مضر و سایر
انواع زباله بین طرفهای آن موافقتنامه، منعقد نموده‌اند آگاه سازند.‌مقررات این
کنوانسیون نباید بر انتقالات برون‌مرزی که طبق این گونه موافقتنامه‌ها انجام
می‌گیرد، اثر بگذارد مشروط به آن که آن موافقتنامه‌ها به اداره‌صحیح زباله‌های مضر
یا سایر انواع زباله طبق مقررات این کنوانسیون خللی وارد ننماید.
‌ماده 12 - مشاوره در مورد مسئولیتها
‌اعضای کنوانسیون باید جهت تهیه یک پروتکل، در اسرع وقت، به منظور وضع مقررات و
اتخاذ شیوه‌های مربوط به مسئولیت و جبران زائد خسارات‌ناشی از انتقال و دفع برون
مرزی زباله‌های مضر و سایر انواع زباله، با یکدیگر همکاری نمایند.
‌ماده 13 - انتقال اطلاعات
1 - اعضاء کنوانسیون باید در صورت اطلاع از بروز حادثه‌ای در جریان انتقال برون
مرزی یا دفع زباله‌های مضر یا سایر انواع زباله، که احتمالاً ممکن‌است موجب خطراتی
برای سلامت انسان یا محیط زیست در کشورهای دیگر باشد ، آن کشورها را فوراً مطلع
سازند.
2 - اعضاء کنوانسیون باید یکدیگر را از طریق دبیرخانه در موارد ذیل آگاه سازند.
‌الف - تغییرات مربوط به تعیین مراجع ذیصلاح یا مراکز، طبق ماده 5،
ب - تغییرات مربوط به تعریف مقامات کشور خود از زباله‌های مضر، طبق ماده 3، و در
اسرع وقت.
پ -‌تصمیمات اتخاذ شده توسط آنها مربوط به عدم موافقت کلی یا جزئی یا ورود
زباله‌های مضر یا سایر انواع زباله جهت دفع در داخل منطقه تحت‌حاکمیت ملی خود.
ت - تصمیمات اتخاذ شده توسط آنها به منظور محدود یا منع کردن حدود زباله‌های مضر
یا سایر انواع زباله،
ث - هر گونه اطلاعات دیگری که طبق بند 4 این ماده لازم باشد.
3 - اعضاء کنوانسیون باید با درنظر گرفتن قوانین و مقررات ملی خود گزارش درباره
سال قبل حاوی اطلاعات ذیل، از طریق دبیرخانه، قبل از پایان یافتن‌هر سال به
کنفرانس اعضاء کنوانسیون که به موجب ماده 15 تشکیل می‌گردد، تسلیم نمایند.
‌الف - مراجع ذیصلاح و مراکز که توسط آنها طبق ماده 5 تعیین گردیده‌اند.
ب - اطلاعات مربوط به انتقال برون‌مرزی زباله‌های مضر یا سایر انواع زباله‌ای که
در آنها دخالت داشته‌اند، شامل.
1 - مقدار زباله‌های مضر یا سایر انواع زباله صادر شده، نوع، خصوصیات، مقصد، هر
کشور محل عبور و شیوه دفع آنها همانگونه که در پاسخ اطلاعیه‌ها‌اعلام گردیده است،
2 - مقدار زباله‌های مضر و سایر انواع زباله وارد شده، نوع، خصوصیات، مبداء و
شیوه‌های دفع آنها.
3 - موارد دفع که طبق شیوه‌های مورد نظر انجام نگردیده است.
4 - اقدامات لازم جهت کاهش مقدار زباله‌های مضر یا سایر انواع زباله مورد انتقال
برون‌مرزی.
پ - اطلاعات مربوط به تدابیر اتخاذ شده توسط آنها در اجرای این کنوانسیون.
ت - اطلاعات درباره آمار رسمی گردآوری شده درباره اثرات ایجاد نقل مکان و دفع
زباله‌های مضر، سایر انواع زباله بر سلامت انسان و محیط زیست.
ث - اطلاعات درباره موافقتنامه‌ها و ترتیبات دوجانبه، چند جانبه و منطقه‌ای منعقد
و اتخاذ شده، طبق ماده 11 این کنوانسیون.
ج - اطلاعات درباره حوادث پیش‌آمده طی انتقال و دفع برون‌مرزی زباله‌های مضر و
سایر انواع زباله و مربوط به تدابیر اتخاذ شده جهت جبران آن.
چ - اطلاعات مربوط به طرق دفع در محدوده حاکمیت ملی آنها.
ح - اطلاعات درباره تدابیر انجام شده برای اتخاذ تکنولوژیهایی جهت کاهش و یا
پیشگیری از ایجاد زباله‌های مضر و سایر انواع زباله، و
خ - امور دیگری که کنفرانس کنوانسیون اعضاء مناسب تشخیص دهند.
4 - اعضای کنوانسیون باید، با توجه به قوانین و مقررات ملی خود، اطمینان حاصل کنند
که نسخه‌هایی از اطلاعیه مربوط به هر انتقال برون‌مرزی‌زباله‌های مضر یا سایر
انواع زباله و پاسخ آن - هنگامی که یک عضو کنوانسیون که تشخیص داده است که آن
انتقال برون‌مرزی برای محیط زیستش‌زیان‌آور بوده است، چنین درخواستی کرده باشد -
به دبیرخانه ارسال گردد.
‌ماده 14 - جنبه‌های مالی
1 - اعضاء کنوانسیون موافقت می‌نمایند که حسب نیازهای خاص مناطق و مناطق فرعی
مختلف، مراکز منطقه‌ای و زیر منطقه‌ای برای آموزش و انتقال‌تکنولوژی مربوط به
اداره زباله‌های مضر و سایر انواع زباله و به حداقل رساندن ایجاد آنها تأسیس گردد.
اعضاء کنوانسیون باید در مورد برقراری‌مکانیسم‌های مناسب و داوطلبانه تأمین مالی
تصمیم بگیرند.
2 - اعضاء کنوانسیون باید برقراری یک تنخواه‌گردان را به منظور مساعدت موقت در
موارد اضطراری جهت به حداقل رساندن خسارات مربوط به‌حوادث ناشی از انتقال
برون‌مرزی زباله‌های مضر و سایر انواع زباله یا هنگام دفع آن زباله‌ها، مد نظر
قرار دهند.
‌ماده 15 - کنفرانس اعضاء.
1 - یک کنفرانس اعضاء کنوانسیون بدین وسیله تشکیل می‌گردد، نخستین جلسه کنفرانس
اعضاء باید توسط مدیر اجرایی UNEP قبل از پایان یک‌سال از تاریخ لازم‌الاجراء شدن
این کنوانسیون تشکیل شود. پس از آن جلسات عادی کنفرانس اعضاء باید در فواصل زمانی
که کنفرانس در نخستین‌نشست خود تعیین می‌نماید، برگزار گردد.
2 - جلسات فوق‌العاده کنفرانس اعضاء باید در هر زمانی که کنفرانس لازم بداند یا به
درخواست هر یک از اعضای کنوانسیون تشکیل شود، مشروط به‌آن که ظرف شش ماه از تاریخی
که چنین درخواستی از طرف دبیرخانه به آنها ابلاغ می‌شود، مورد تأیید لااقل یک‌سوم
اعضاء کنوانسیون قرار گرفته‌باشد.
3 - کنفرانس اعضاء باید به اتفاق آراء آیین‌نامه خود یا آیین‌نامه هر ارگان فرعی
را که ممکن است تأمین نماید، و نیز مقررات مالی برای بالاخص تعیین‌مشارکت مالی
اعضای این کنوانسیون را تصویب کند.
4 - اعضاء کنوانسیون باید در نخستین جلسه خود هر گونه تدابیر دیگری را که برای
مساعدت در ایفای مسئولیتهای خود در ارتباط با حفظ و حمایت‌محیط زیست دریایی در
چهارچوب این کنوانسیون ضروری تشخیص داده شود، اتخاذ نماید.
5 - کنفرانس اعضاء باید اجرای مؤثر این کنوانسیون را به طور مستمر مورد بررسی و
ارزیابی قرار دهند، علاوه بر این باید،
‌الف - هماهنگ‌سازی سیاستها، خط مشی‌ها و تدابیر مناسب جهت به حداقل رساندن زیان
زباله‌های مضر و سایر انواع زباله را برای سلامت انسان‌ترغیب نمایند.
ب - در صورت لزوم اصلاحیه‌ها و ضمائمی برای این کنوانسیون، با توجه به - از جمله -
اطلاعات علمی، فنی، اقتصادی و زیست محیطی تهیه و‌تصویب کنند،
پ - هر گونه اقدام دیگری را که بر اساس تجربه‌های حاصل از عملکرد کنوانسیون و
عملکرد موافقتنامه‌ها و ترتیبات پیش‌بینی شده در ماده 11، برای‌نیل به اهداف این
کنوانسیون لازم بدانند، مورد توجه و عمل قرار دهند.
ت - حسب ضرورت پروتکل‌هایی را مورد توجه و تصویب قرار دهند، و
ث - حسب نیاز ارگانهای فرعی به منظور اجرای این کنوانسیون تأسیس کنند.
6 - سازمان ملل، ارگانهای تخصصی آن، و همچنین هر کشوری که عضو این کنوانسیون نیست،
می‌توانند به عنوان ناظر در جلسات کنفرانس اعضاء‌کنوانسیون نماینده اعزام دارند.
هر ارگان یا سازمان دیگری، خواه ملی، خواه بین‌المللی، دولتی یا غیر دولتی، که در
زمینه‌های مربوط به زباله‌های مضر یا‌سایر انواع زباله واجد شرایط باشد و تمایل
خود را به اعزام نماینده به عنوان ناظر به جلسات کنفرانس اعضاء کنوانسیون به اطلاع
دبیرخانه رسانده باشد،‌می‌تواند در جلسات شرکت کند، مگر آن که لااقل یک‌سوم اعضاء
حاضر با این امر مخالفت نمایند. پذیرش و شرکت ناظران مشمول آیین‌نامه‌ای خواهد‌بود
که کنفرانس اعضاء تصویب می‌نماید.
7 - کنفرانس اعضاء باید سه سال بعد از به اجراء درآمدن این کنوانسیون و پس از آن
حداقل هر شش سال یک بار، مؤثر بودن کنوانسیون را مورد ارزیابی‌قرار دهد. و در صورت
لزوم منع کامل یا جزئی انتقالات برون‌مرزی زباله‌های مضر و سایر انواع زباله را با
توجه به آخرین اطلاعات علمی، زیست‌محیطی، فنی و اقتصادی اعمال نماید.
‌ماده 16 - دبیرخانه
1 - وظایف دبیرخانه از این قرار است.
‌الف - ترتیب دادن و ارائه خدمات به جلسات پیش‌بینی شده در مواد 15 و 17.
ب - تهیه و ارسال گزارشهایی بر اساس اطلاعات کسب شده طبق مواد 3 و 4، 6، 11، 13 و
همچنین بر اساس اطلاعات حاصل از جلسات ارگانهای‌فرعی تأسیس‌یافته به موجب ماده 15
و نیز بر اساس اطلاعات مناسب ارائه شده توسط سازمانهای بین‌الدول و غیر دولتی
مربوط.
پ - تهیه گزارشهایی درباره فعالیت انجام شده خود در ایفای وظایفش به موجب این
کنوانسیون و ارائه آن گزارشها به کنفرانس اعضاء.
ت - انجام هماهنگی لازم با ارگانهای بین‌المللی مربوط به ویژه اتخاذ ترتیبات زاید
حسب ضرورت برای ایفای مؤثر وظایف خود.
ث - برقراری تماس با مراکز و مراجع ذیصلاحی که طبق ماده 5 این کنوانسیون تأسیس
شده‌اند،
ج - گردآوری اطلاعات مربوط به محل‌ها و امکانات موجود اعضاء که برای دفع زباله‌های
مضر و سایر انواع زباله آنها فراهم شده است و ارائه این‌اطلاعات به اعضاء
کنوانسیون.
چ - دریافت اطلاعات درباره مواد ذیل از اعضاء کنوانسیون و انتشار آن بین آنها.
- منابع مساعدت و آموزش فنی،
- دانش فنی و علمی موجود،
- منابع نظرات و مشاوره‌های کارشناسی کسب شده،
- نحوه دسترسی به منابع،
‌به منظور مساعدت - در صورت تقاضا - در زمینه‌های،
- اجرای سیستم انتشار اطلاعات مربوط به این کنوانسیون.
- اداره زباله‌های مضر و سایر انواع زباله،
- تکنولوژیهای مناسب زیست محیطی مربوط به زباله‌های مضر و سایر انواع زباله، از
قبیل تکنولوژیهایی که یا فضولات کمی تولید می‌کند یا هیچ.
- ارزیابی امکانات و محلهای دفع.
- کنترل زباله‌های مضر و سایر انواع زباله، و
- اقدامات اضطراری.
ح - حسب تقاضای اعضاء تأمین اطلاعات درباره مشاوران و مؤسسات مشاوره‌ای که دارای
صلاحیت فنی لازم برای ارائه مساعدت به اعضاء برای‌منظورهای ذیل می‌باشد بررسی
اخطار مربوط به انتقال برون‌مرزی، مقارنه حمل زباله مضر یا سایر انواع زباله با
اعلام اخطار مربوط به آن و حصول‌اطمینان از این که وسایل و شیوه‌های دفع زباله‌های
مضر و سایر انواع زباله از لحاظ زیست محیطی بی‌خطر است. هزینه انجام این گونه
بررسیها بر عهده‌دبیرخانه نخواهد بود.
خ - مساعدت به اعضاء در صورت تقاضای آنها، در تعیین موارد حمل و نقل غیر قانونی
زباله و در جریان گذاردن فوری اعضاء ذیربط از انتقالات غیر‌قانونی که در شرف انجام
یافتن است.
‌د - همکاری با اعضاء و سازمانهای ذیصلاح مربوط بین‌المللی در تأمین کارشناس و
تجهیزات به منظور مساعدت فوری به کشورها در صورت بروز‌شرایط اضطراری، و
‌ذ - ایفای وظایف دیگری که ممکن است کنفرانس اعضاء برای منظورهای این کنوانسیون در
نظر بگیرند.
2 - وظایف دبیرخانه تا پایان نخستین جلسه کنفرانس اعضاء، که طبق ماده 15 تشکیل
می‌گردد موقتاً توسط UNEP انجام می‌گیرد.
3 - کنفرانس اعضاء در نخستین اجلاس خود دبیرخانه را از سازمانهای صالح بین‌الدول
موجود که ابراز تمایل به ایفای وظایف دبیرخانه به موجب این‌کنوانسیون نموده‌اند،
تعیین خواهد کرد. کنفرانس اعضاء در این اجلاس همچنین ایفای وظایف محوله به ویژه
وظایف تعیین شده طبق بند 1 فوق توسط‌دبیرخانه موقت را مورد ارزیابی قرار خواهد
داد. و درباره ساختارهای مناسب برای انجام آن وظایف تصمیم خواهد گرفت.
‌ماده 17 - اصلاح کنوانسیون
1 - هر عضو کنوانسیون می‌تواند اصلاحیه‌هایی برای این کنوانسیون پیشنهاد نماید و
هر عضو پروتکل می‌تواند پیشنهادهایی جهت اصلاح آن پروتکل‌بدهد. در این اصلاحیه‌ها
باید ملاحظات علمی و فنی مربوط مورد توجه قرار گیرد.
2 - اصلاحیه‌های این کنوانسیون باید در یکی از جلسات کنفرانس اعضاء تصویب گردد.
اصلاحیه‌های هر پروتکل باید توسط اعضای پروتکل مربوط در‌یکی از جلسات خود تصویب
شود. متن هر اصلاحیه پیشنهادی کنوانسیون یا هر پروتکل هر گاه به نحو دیگری در
پروتکل پیش‌بینی نشده باشد، باید‌لااقل شش ماه قبل از جلسه‌ای که قرار است آن را
تصویب نماید توسط دبیرخانه به اطلاع اعضاء برسد. دبیرخانه همچنین باید اصلاحیه‌های
پیشنهادی‌را برای آگاهی امضاء‌کنندگان این کنوانسیون به آنها ابلاغ نماید.
3 - اعضاء کنوانسیون باید مساعی ممکن را برای نیل به توافق به اتفاق آراء درباره
هر اصلاحی پیشنهادی این کنوانسیون به عمل آورند. در صورتی که‌مساعی برای نیل به
توافق با اتفاق آراء به نتیجه نرسد و توافق حاصل نگردد به عنوان آخرین راه حل
اصلاحیه توسط سه‌چهارم رأی اکثریت اعضاء‌حاضر و صاحب رأی در جلسه تصویب خواهد شد و
به وسیله مرجع امانت‌دار برای تصویب، موافقت، تأیید یا پذیرش رسمی اعضاء برای آنها
ارسال‌خواهد گردید.
4 - شیوه عمل مذکور در بند 3 فوق در مورد اصلاحیه‌های آن پروتکل انجام خواهد شد،
به استثنای این که دوسوم آراء اکثریت اعضاء آن پروتکل که در‌جلسه حضور دارند و
دارای حق رأی هستند، برای تصویب آن اصلاحیه‌ها کافی است.
5 - اسناد تصویب، موافقت و تأیید و پذیرش رسمی اصلاحیه‌ها باید نزد مرجع امانت‌دار
سپرده شود. اصلاحیه‌های مصوب طبق بندها 3 و 4 فوق برای‌اعضاء که آنها را
پذیرفته‌اند از نهمین روز دریافت اسناد تصویب، موافقت و تأیید و پذیرش رسمی آنها
وسیله لااقل سه‌چهارم اعضایی که اصلاحیه‌پروتکل مربوطه را پذیرفته‌اند، در صورتی
که به نحو دیگری در پروتکل قید نشده باشد، لازم‌الاجراء خواهد بود. اصلاحیه‌ها در
مورد هر عضو دیگر از‌نهمین روز بعد از آن که آن عضو اسناد تصویب، موافقت و تأیید و
پذیرش رسمی اصلاحیه‌ها را سپرده است، لازم‌الاجراء خواهد بود.
6 - به منظور این ماده "‌اعضاء حاضر و صاحب رأی" یعنی اعضایی که حضور دارند و رأی
مثبت یا منفی می‌دهند.
‌ماده 18 - انتخاب و اصلاح الحاقیه‌ها
1 - الحاقیه‌های این کنوانسیون یا الحاقیه‌های هر پروتکل جزء لاینفک این کنوانسیون
یا پروتکل‌ها خواهند بود. مگر آن که به نحو دیگری پیش‌بینی‌شده باشد، و اشاره به
این کنوانسیون یا پروتکلهای آن اشاره به الحاقیه‌های آنها نیز خواهد بود. این
الحاقیه‌ها منحصر به امور علمی، فنی و اداری‌خواهند بود.
2 - هر گاه در پروتکل‌ها پیش‌بینی‌های دیگری در خصوص الحاقیه‌های آنها نشده باشد
شیوه‌های ذیل در مورد پیشنهاد، تصویب و لازم‌الاجرا شدن‌الحاقیه‌های اضافی بر این
کنوانسیون یا پروتکل‌ها، اعمال می‌گردد.
‌الف - الحاقیه‌های این کنوانسیون و پروتکل‌های آن طبق روش مذکور در ماده 17
بندهای 2 و 3 و 4 پیشنهاد و تصویب می‌گردد.
ب - هر عضو که قادر نباشد الحاقیه این کنوانسیون یا الحاقیه پروتکلی را که عضو آن
است بپذیرد باید ظرف شش ماه از تاریخ اعلام تصویب توسط‌مرجع امانت‌دار، این مرجع
را از موضوع آگاه سازد. مرجع امانت‌دار باید بلافاصله همه اعضاء را از این اعلام
مطلع سازد. هر عضو می‌تواند در هر زمان‌اعلام مخالفت قبلی خود را پس بگیرد و در
نتیجه الحاقیه‌های مورد بحث برای آن عضو قابل اجراء خواهند گردید.
پ - پس از انقضای شش ماه از تاریخ ابلاغ امر از طرف مرجع امانت‌دار الحاقیه برای
کلیه آن اعضای کنوانسیون یا پروتکل مربوط که طبق مقررات بند‌فرعی (ب) فوق اطلاعیه
نداده‌اند، لازم‌الاجرا می‌گردد.
3 - پیشنهاد، تصویب و به اجرا درآمدن الحاقیه‌های این کنوانسیون یا هر پروتکل آن
مشمول همان شیوه عملی می‌شود که در مورد پیشنهاد، تصویب و‌لازم‌الاجرا شدن
الحاقیه‌های این کنوانسیون یا الحاقیه‌های پروتکل‌ها ملحوظ می‌گردد. در الحاقیه‌ها
و اصلاحیه‌های آنها باید ملاحظات مربوطه علمی و‌فنی نیز مورد توجه قرار گیرد.
4 - هر گاه الحاقیه اضافی یا اصلاحیه یک الحاقیه مستلزم اصلاحیه بر این کنوانسیون
یا پروتکل‌ها باشد، الحاقیه اضافی یا الحاقیه اصلاح شده نباید تا‌زمانی که اصلاحیه
این کنوانسیون یا اصلاحیه پروتکل‌ها لازم‌الاجرا نشده‌اند به مرحله اجرا درآیند.
‌ماده 19 - رسیدگی
‌هر عضوی که تصور می‌کند که عضوی دیگر به تعهدات خود به موجب این کنوانسیون عمل
نکرده یا عمل نمی‌کند می‌تواند موضوع را به اطلاع‌دبیرخانه برساند و در این صورت
باید فوراً و همزمان عضوی را که این ادعا علیه او شده است مستقیماً یا از طریق
دبیرخانه از جریان امر آگاه سازد. کلیه‌اطلاعات مربوطه باید وسیله دبیرخانه در
اختیار اعضاء قرار گیرد.
‌ماده 20 - حل و فصل اختلافات:
1 - در صورت بروز اختلاف بین اعضاء در خصوص تفسیر، رعایت و اجراء مقررات این
کنوانسیون یا پروتکل‌های مربوطه، باید اعضاء از طریق مذاکره‌یا هر طریق
مسالمت‌آمیز دیگر به انتخاب خود اختلافات را حل و فصل نمایند.
2 - هر گاه اعضاء ذیربط نتوانند از طریق مذکور در بند قبل اختلاف خود را تسویه
کنند، در صورت توافق طرفهای اختلاف، اختلاف باید در دادگاه‌بین‌المللی عدالت یا
نزد هیأت داوری، که طبق شرایط مندرج در الحاقیه 6 راجع به داوری پیش‌بینی شده است،
مطرح گردد. ولی عدم حصول توافق در‌مورد طرح اختلاف در دادگاه بین‌المللی عدالت یا
در هیأت داوری، اصحاب دعوی را از مسئولیت ادامه یافتن راه حل از طرق مذکور در بند
1 آزاد‌نمی‌سازد.
3 - هنگام تصویب، پذیرش، موافقت و تأیید رسمی یا الحاق به این کنوانسیون یا هر
زمان بعد از آن، یک دولت و یا سازمان یکپارچه‌سازی سیاسی و یا‌اقتصادی می‌تواند
اعلام نماید که رسماً و بدون توافق خاصی تعهد (‌الف) طرح اختلاف در دادگاه
بین‌المللی عدالت و یا (ب) رجوع به حکمیت طبق‌شیوه عمل پیش‌بینی شده در الحاقیه
شماره 6، را بالقوه اجباری شناخته است. این اعلام باید کتباً به اطلاع دبیرخانه
برسد و دبیرخانه هم باید آن را به‌اعضاء کنوانسیون ابلاغ کند.
‌ماده 21 - امضاء
‌این کنوانسیون برای امضاء، دولتها، و نامیبیا، به نمایندگی شورای سازمان ملل برای
نامیبیا، و سازمان یکپارچه‌سازی سیاسی و یا اقتصادی، در شهر بال‌در تاریخ 22 مارس
1989، و در وزارت امور خارجه سوئیس فدرال در برن از تاریخ 23 مارس 1989 تا 30 ژوئن
1989، و در دفتر مرکزی سازمان ملل‌متحده در نیویورک از 1 ژوئیه 1989 تا 22 مارس
1990، مفتوح خواهد بود.
‌ماده 22 - تصویب، پذیرش، تأیید و موافقت رسمی
1 - این کنوانسیون مشمول تصویب، پذیرش، تأیید و موافقت دولتها و نیز نامیبیا، به
نمایندگی شورای سازمان ملل برای نامیبیا و مشمول تأیید و‌موافقت رسمی سازمان‌های
یکپارچه‌سازی سیاسی و یا اقتصادی خواهد بود. اسناد تصویب، پذیرش، تأیید یا موافقت
رسمی باید نزد مرجع امانتدار‌سپرده شود.
2 - هر سازمان مذکور در بند 1 فوق بدون این که دولتهای عضو آن طرف این کنوانسیون
باشند ملزم به تعهدات تحت این کنوانسیون خواهد بود. در‌مورد سازمانهایی که یک یا
چند دولت عضوش طرف کنوانسیون است، سازمان و دولتهای عضو آن باید در مورد
مسئولیتهای مربوطه خود برای اجرای‌تعهداتشان به موجب این کنوانسیون تصمیم بگیرند.
در این گونه موارد سازمان و دولتهای عضو حق نخواهند داشت مستقلاً حقوق تحت
کنوانسیون را‌اعمال نمایند.
3 - سازمانهای مذکور در بند 1 فوق، در اسناد تأیید یا موافقت رسمی خود باید حدود
صلاحیت خود را نسبت به امور تحت حاکمیت کنوانسیون اعلام‌نمایند. این سازمانها باید
همچنین مرجع امانتدار را از تغییرات اساسی در حدود صلاحیت خود آگاه سازند و مرجع
مزبور نیز باید اعضاء کنوانسیون را از‌این امر مطلع نماید.
‌ماده 23 - الحاق
1 - این کنوانسیون پس از انقضای مهلت امضاء برای الحاق دولتها و نامیبیا به
نمایندگی شورای سازمان ملل برای نامیبیا و سازمان‌های یکپارچه‌سازی‌سیاسی و یا
اقتصادی مفتوح خواهد بود.
‌اسناد و الحاق باید نزد مرجع امانتدار سپرده شود.
2 - سازمانهای مذکور در بند 1 فوق، بایستی در اسناد الحاق، حدود صلاحیت خود را
نسبت به انجام امور مربوط به موضوعات کنوانسیون اعلام‌نمایند. این سازمانها همچنین
باید مرجع امانتدار را از هر گونه تغییرات عمده در حدود صلاحیت خویش آگاه سازند.
3 - مقررات بند 2 ماده 22، نسبت به سازمان‌های یکپارچه‌سازی سیاسی و یا اقتصادی که
به این کنوانسیون ملحق می‌شوند، اعمال خواهد گردید.
‌ماده 24 - حق رأی
1 - جز در مواردی که در بند 2 ذیل پیش‌بینی شده است هر طرف متعاهد این کنوانسیون
حق یک رأی خواهد داشت.
2 - سازمان‌های یکپارچه‌سازی سیاسی و یا اقتصادی در مورد امور مربوط به حوزه
صلاحیتشان طبق ماده 22 بند 3 و ماده 23، بند 2 حق رأی خود را با‌مقدار آراء مساوی
تعداد دولتهای عضو خود که عضو کنوانسیون یا پروتکل مربوط به آن هستند، اعمال
خواهند کرد.
‌در صورتی که دولتهای عضو این سازمانها از حق خود استفاده می‌کنند، خود سازمانها
نباید حق رأی خود را اعمال نمایند و بالعکس.
‌ماده 25 - مجری شدن.
1 - این کنوانسیون در نودمین روز پس از تاریخ ایداع رسمی اسناد تصویب، پذیرش،
تأیید و موافقت رسمی و الحاق لازم‌الاجراء می‌گردد.
2 - در مورد هر دولت یا سازمان یکپارچه‌سازی سیاسی و یا اقتصادی که این کنوانسیون
را رسماً تصویب می‌کند، می‌پذیرد، با آن موافقت می‌نماید یا‌تأیید می‌کند، یا بعد
از تاریخ ایداع بیستمین سند تصویب، پذیرش، موافقت و تأیید و الحاق رسمی بدان ملحق
می‌گردد، در نودمین روز بعد از تاریخ‌سپردن اسناد تصویب، پذیرش، موافقت، تأیید یا
الحاق رسمی توسط این گونه دولت یا سازمان یکپارچه‌سازی اقتصادی و یا سیاسی این
کنوانسیون‌لازم‌الاجرا می‌گردد.
3 - برای اهداف بندهای 1 و 2 فوق، هیچ سند سپرده شده توسط سازمان یکپارچه‌سازی
سیاسی و یا اقتصادی به عنوان اسناد اضافه بر آن چه دولتهای‌عضو آن سازمان ایداع
کرده‌اند، محسوب نخواهد شد.
‌ماده 26 - تشریط و بیانیه‌ها
1 - هیچ گونه تشریط یا قیدی نسبت به این کنوانسیون نباید اعمال گردد.
2 - بند 1 این ماده مانع از این نمی‌شود که یک دولت یا سازمان‌های یکپارچه‌سازی
سیاسی و یا اقتصادی، در هنگام امضاء، تصویب، پذیرش، موافقت‌و تأیید کنوانسیون و
الحاق رسمی به آن اظهارات و بیاناتی برای از جمله هماهنگ ساختن قوانین و مقررات با
مفاد این کنوانسیون بنماید، مشروط بر‌این که این گونه اظهارات و بیانات به منظور
حفظ یا تغییر اثرات حقوقی مفاد کنوانسیون در ارتباط با آن دولت نبوده باشد.
‌ماده 27 - انصراف
1 - در هر زمان سه سال پس از تاریخ مجری شدن کنوانسیون برای هر عضو، آن عضو
می‌تواند با تسلیم اطلاعیه کتبی به مرجع امانت‌دار از کنوانسیون‌انصراف حاصل
نماید.
2 - انصراف پس از یک سال از تاریخ دریافت اطلاعیه توسط مرجع امانتدار، یا هر تاریخ
بعد که ممکن است در اطلاعیه قید شده باشد، قابل اجراء‌خواهد بود.
‌ماده 28 - مرجع امانتدار
‌دبیر کل سازمان ملل مرجع امانتدار این کنوانسیون و پروتکلهای مربوطه آن خواهد
بود.
‌ماده 29 - متون معتبر
‌متون عربی، چینی، انگلیسی، فرانسه، روسی و اسپانیایی این کنوانسیون دارای اعتبار
یکسان هستند.
‌الحاقیه شماره 1
‌طبقه‌بندی مواد زائدی که باید تحت کنترل قرار گیرند
‌انواع مواد زائد
1 - مواد زائد حاصل از مراقبتهای پزشکی در بیمارستانها
2 - مواد زائد حاصل از تولید و تهیه فرآورده‌های دارویی.
3 - داروهای زائد.
4 - مواد زائد حاصل از تولید، فرمولاسیون و کاربرد داروهای گیاهی و مواد کشنده
میکروارگانیسم‌ها.
5 - مواد زائد حاصل از ساخت فرمولاسیون و کاربرد مواد شیمیایی و مواد کشنده میکرو
ارگانیسم‌ها
6 - مواد زائد حاصل از تولید، فرمولاسیون و کاربرد حلالهای آبی.
7 - مواد زائد حاصل از تصفیه حرارتی و آبکاری فلزات به وسیله سیانیدها.
8 - ضایعات روغنهای معدنی که برای استفاده‌های رایج مناسب نیستند.
9 - امولسیونهای زائد مخلوط روغنهای آب و هیدروکربن‌های آب.
10 - مواد زائد و ذرات آلوده شده بابی‌فنلیهای پولی کلرینه شده PCB و یا توفنیلهای
پولی کلرینه شده PCT و یا بی نفیلهای پولی برومینه شده PBB.
11 - بقایای قیر حاصل از پالایش، تقطیر و تصفیه حرارتی.
12 - مواد زائد حاصل از تولید، فرمولاسیون و کاربرد جوهرها، رنگها، مواد رنگی، لاک
الکل و روغنهای جلا.
13 - مواد زائد حاصل از تولید، فرمولاسیون و کاربرد رزینها (‌صمغ کاج) لاتکس
(‌شیره گیاهی)، چسبها و نرم‌کننده‌ها.
14 - مواد زائد شیمیایی حاصل از فعالیتهای تحقیقاتی، عمرانی یا آموزشی که ماهیت
شناخته شده‌ای ندارند و یا جدید بوده و اثراتشان بر روی انسان یا‌محیط ناشناخته
است.
15 - ضایعاتی که ماهیت انفجاری دارند و تابع سایر قوانین نیستند.
16 - مواد زائد حاصل از تولید، فرمولاسیون و کاربرد مواد شیمیایی مورد استفاده در
عکاسی.
17 - مواد زائد حاصل از پرداخت سطحی فلزات و پلاستیک‌ها.
18 - بقایای حاصل از عملیات دفع مواد زائد صنعتی.
‌ضایعاتی که دارای مواد متشکله زیر می‌باشند.
19 - کربونیل‌های فلزی.
20 - بریلیوم، ترکیبات بریلیوم.
21 - ترکیبات کرم شش ظرفیتی.
22 - ترکیبات مس.
23 - ترکیبات روی.
24 - آرسنیک، ترکیبات آرسنیکی.
25 - سله‌نیوم، ترکیبات سله‌نیوم
26 - کادیموم، ترکیبات کادمیوم.
27 - آنتی‌موان، ترکیبات آنتی موان
28 - تلوریوم، ترکیبات تلوریوم
29 - جیوه، ترکیبات جیوه
30 - تالیوم، ترکیبات تالیوم
31 - سرب، ترکیبات سرب
32 - ترکیبات فلوراین غیر آلی به استثنای کلسیم فلوراید
33 - سیانیدهای غیر آلی
34 - اسیدها به فرم حلال یا جامد
35 - بازها به فرم حلال یا جامد (BASIC) با بازهای به صورت جامد
36 - پنبه نسوز (‌پودر یا الیاف)
37 - ترکیبات آلی فسفره
38 - سیانیدهای آلی
39 - فنل‌ها، ترکیبات فنل از جمله کلروفنلها
40 - اترها
41 - حلالهای آلی هالوژن
42 - حلالهای آلی غیر از حلالهای هالوژن.
43 - هر گونه خانواده Cogenor دبی بنزوفوران پولی کلره
44 - هر گونه خانواده بنزوپی دایوکسین پولی کلره
45 - ترکیبات ارگانوهالوژن غیر از موادی که در این الحاقیه به آنها اشاره شده
(‌مثلاً شماره‌های 39، 41، 42، 43، 44).
‌الحاقیه شماره 2
‌طبقه‌بندی ضایعاتی که نیاز به توجه خاص دارند.
46 - مواد زائد خانگی
47 - بقایای حاصل از سوزاندن مواد زائد خانگی.
‌الحاقیه شماره 3
‌لیست مشخصات خطرناک برای مواد زائد
----------------------------------------------
‌گروه سازمان ملل 1
‌کد 1H
‌مشخصات: مواد منفجره
‌یک ماده منفجره یا ماده زائد منفجره عبارت از یک ماده مایع، جامد یا زائدی است
(‌یا مخلوطی از مواد زائد) که در یک درجه حرارت، فشار و سرعت‌معین قادر است به
وسیله واکنش‌های شیمیایی که منجر به تولید گاز می‌شود به محیط اطراف خود خسارت
وارد نماید.
>>*‌پاورقی: طبق سیستم طبقه‌بندی مواد خطرناک که شامل توصیه‌های سازمان ملل متحد
در حمل و نقل کالاهای خطرناک می‌باشد.
‌سازمان ملل، نیویورک، 1988<<
-----------------------------------------------
‌گروه سازمان ملل 3
‌کد 3H
‌مشخصات: مایعات قابل اشتعال
‌مایعات قابل اشتعال عبارتند از مایعات یا مخلوط مایعات، یا مایعات حاوی جامدات به
صورت تعلیق (‌مانند رنگها، روغنهای جلا، لاک الکل و غیره ...)(‌که شامل مواد یا
مواد زائدی که از جهات دیگر جزء مواد خطرناک طبقه‌بندی شده‌اند نمی‌باشند که در
آزمایش closed - cup در درجه حرارتی که‌بیش از 60.5 درجه سانتیگراد نباشد و در
آزمایش open - cup در درجه حرارتی که بیش از 65.6 درجه سانتیگراد نباشد بخارهای
قابل اشتعال از‌خود بیرون می‌دهند. (‌چون نتایج آزمایشهای فوق دقیقاً با هم قابل
مقایسه نبوده و حتی نتایج جداگانه به وسیله همان آزمایش نیز اغلب تغییر می‌کند
لذا‌مقررات نیز در این موارد قابل تغییر بوده و اجازه می‌دهد که این چنین تغییرات
در متن تعاریف گنجانیده شوند).
-----------------------------------------------
‌گروه سازمان ملل 4.1
‌کد 4.1H
‌مشخصات: مواد جامد قابل اشتعال
‌شامل مواد جامد یا مواد جامد زائد، جز آنهایی که تحت عنوان مواد قابل انفجار
طبقه‌بندی شده‌اند می‌باشند که تحت شرایطی در حال حمل و نقل به‌آسانی قابل احتراق
هستند، یا ممکن است در اثر اصطکاک موجب آتش‌سوزی گردند.
-----------------------------------------------
‌گروه سازمان ملل 4.2
‌کد 4.2H
‌مشخصات: مواد یا مواد زائدی که قابلیت احتراق خود به خود دارند.
‌مواد یا مواد زائدی که در شرایط عادی هنگام حمل و نقل اگر با مشکلی مواجه شدند
خود به خود ایجاد حرارت می‌کنند، یا در تماس با هوا به شدت‌گرم شده و قابلیت
احتراق دارند.
-----------------------------------------------
‌گروه سازمان ملل 4.3
‌کد 4.3H
‌مشخصات: مواد یا مواد زائدی که در تماس با آب گازهای قابل اشتعال متصاعد می‌کنند.
‌مواد یا مواد زائدی که در فعل و انفعال با آب قابلیت اشتعال به خود دارند یا
گازهای قابل اشتعال به مقدار خطرناک متصاعد می‌کنند.
-----------------------------------------------
‌گروه سازمان ملل 5.1
‌کد 5.1H
‌مشخصات: ترکیب با اکسیژن
‌مواد یا مواد زائدی که بالقوه قابل احتراق نیستند ولی ممکن است در اثر ترکیب با
اکسیژن موجب احتراق سایر مواد یا به احتراق سایر مواد کمک کند.
-----------------------------------------------
‌گروه سازمان ملل 5.2
‌کد 5.2H
‌مشخصات: پروکسیدهای آلی
‌شامل آن دسته از مواد یا مواد زائدی می‌باشند که حاوی ساختمان اکسیژن دوظرفیتی
بوده که نسبت به حرارت ناپایدارند و ممکن است تحت تأثیر‌حرارت محیط خارج سریعاً
تجزیه شوند.
-----------------------------------------------
‌گروه سازمان ملل 6.1
‌کد 6.1H
‌مشخصات: سموم (‌حاد)
‌مواد یا مواد زائدی هستند که اگر خورده شوند، استنشاق شوند و یا از طریق تماس با
پوست جذب گردند موجب مرگ شده یا سلامت انسان را به طور‌جدی به خطر می‌اندازند.
-----------------------------------------------
‌گروه سازمان ملل 6.2
‌کد 6.2H
‌مشخصات: مواد عفونت‌زا
‌مواد یا مواد زائدی که حاوی میکروارگانیسیم‌های فعال و یا زهر آنها بوده و به طور
مشخص یا مشکوک موجب بیماری در حیوان یا انسان می‌گردند.
-----------------------------------------------
‌گروه سازمان ملل 8
‌کد 8H
‌مشخصات: مواد خورنده
‌مواد یا مواد زائدی که با فعل و انفعالات شیمیایی هنگامی که با بافتهای زنده تماس
حاصل می‌کنند موجب صدمات شدید می‌شوند، یا در صورت نشت‌کردن به اشیاء دیگر یا
وسایط حمل و نقل لطمه می‌زنند. یا آنها را از بین می‌برند. ممکن است خطرات دیگری
نیز در بر داشته باشند.
-----------------------------------------------
‌گروه سازمان ملل 9
‌کد 10H
‌مشخصات: متصاعد شدن گازهای سمی در تماس با آب یا هوا
‌مواد یا مواد زائدی که در فعل و انفعالات با هوا یا آب ممکن است گازهای سمی به
مقدار خطرناک متصاعد کنند.
-----------------------------------------------
‌گروه سازمان ملل 9
‌کد 11H
‌مشخصات: سموم (‌مزمن)
‌مواد یا مواد زائدی که اگر استنشاق شده، خورده شوند، یا از طریق تماس با پوست جذب
گردند اثرات مزمن در بر داشته از جمله خواص سرطان‌زایی.
-----------------------------------------------
‌گروه سازمان ملل 9
‌کد 12H
‌مشخصات: مواد اکوتوکسیک (‌مسموم‌کننده محیط زیست)
‌مواد یا مواد زائدی که اگر در محیط رها شوند بلافاصله ممکن است اثرات حاد از خود
نشان دهند یا از طریق تجمع در بافتهای زنده اثرات سوء داشته‌باشند.
-----------------------------------------------
‌گروه سازمان ملل 9
‌کد 13H
‌مشخصات:
‌مشکلاتی که بعد از عملیات دفع روی می‌دهد از جمله نشت کردن می‌تواند دربرگیرنده
هر یک از مشخصات لیست شده در بالا باشد.
‌آزمایشها
‌زبانهای احتمالی برخی از مواد از انواع مواد زائد هنوز کاملاً مشخص نگردیده است.
هیچ گونه آزمایشی برای تعیین این زیانها از لحاظ کمی هنوز به‌وجود نیامده است.
برای یافتن طرقی جهت مشخص نمودن خطرات احتمالی این مواد زائد برای انسان و محیط
زیست لازم است تحقیقات بیشتری به‌عمل آید. در مورد ترکیبات و مواد خالص آزمایشهای
استاندارد در نظر گرفته شده است. بسیاری از کشورها آزمایشهای استاندارد را به کار
می‌برند که‌می‌توان در مورد مواد مذکور در الحاقیه شماره 1 جهت تصمیم‌گیری در خصوص
این که آیا این مواد دارای ویژگیهای مورد اشاره در این الحاقیه می‌باشند‌از آنها
استفاده کرد.
‌الحاقیه شماره 4
----------------
‌عملیات دفع
‌الف - عملیاتی که شامل هیچ کدام از روشهای متداول مانند بازیابی، استفاده مجدد،
احیاء، استفاده مجدد مستقیم یا هر نوع روش دیگری نمی‌گردد.
‌بخش الف شامل کلیه عملیات دفع است که به طور عملی به کار برده می‌شود.
1 - دفع در زمین یا روی زمین (‌مانند دفن در زمین و غیره)
2 - اصلاح زمین (‌مانند تجزیه بیولوژیکی مواد زائد مایع یا لجن در خاکها و غیره)
3 - تزریق در اعماق زمین (‌مانند تزریق در چاه‌ها، غارهای نمکی یا اماکن طبیعی)
4 - دفن سطحی (‌مانند دفع مایعات یا لجن‌های زائد در گودالها، استخرها، حوضچه‌ها و
غیره).
5 - دفن با تکنیک خاص (‌مانند قرار دادن مواد زائد در کپسولهای دربسته و ایزوله از
یکدیگر و از محیط و غیره)
6 - دفع مواد زائد در منابع آب غیر از دریاها و اقیانوس‌ها.
7 - دفع در اقیانوس یا دریا از جمله در بستر دریا.
8 - تصفیه بیولوژیکی که در جای دیگر این الحاقیه مشخص نشده‌اند و شامل مواد یا
مخلوطی از مواد زائد منتج از این روش می‌باشد که در عملیات‌بخش الف مطرح می‌گردد.
9 - اصلاح فیزیکی، شیمیایی، که در جای دیگر این الحاقیه مشخص نشده‌اند شامل مواد
یا مخلوطی از مواد زائد منتج از این روش می‌باشند که در‌عملیات بخش اول مطرح
می‌شوند (‌مانند تبخیر، خشک کردن، آهکی کردن، خنثی سازی، ترسیب و غیره)
10 - سوزاندن در خشکی.
11 - سوزاندن در دریا.
12 - انباشتن دائمی (‌مانند قرار دادن ظروف حاوی مواد زائد در معدن و غیره)
13 - مخلوط کردن قبل از هر یک از عملیات مذکور در بخش الف.
14 - بسته‌بندی قبل از هر یک از عملیات مذکور در بخش الف.
15 - انبار کردن موقت جهت انجام هر یک از عملیات مذکور در بخش الف.
(ب) عملیاتی که شامل روشهای متداول بازیابی، استفاده مجدد، احیاء، استفاده مجدد
مستقیم یا هر نوع روش دیگری می‌باشد.
‌بخش (ب) شامل هر گونه عملیات مربوط به موادی می‌شود که از لحاظ قانونی به عنوان
مواد زائد خطرناک تعیین گردیده و همچنین عملیات مذکور در‌بخش (‌الف) شامل حال آنها
می‌شود.
1 - استفاده مواد زائد به عنوان سوخت (‌غیر از روش سوزاندن به طریق مستقیم) با
تولید انرژی.
2 - احیاء و تولید مجدد حلالها.
3 - احیاء و استفاده مجدد از مواد آلی که به عنوان حلال به کار نمی‌روند.
4 - احیاء و استفاده مجدد از فلزات و ترکیبات فلزی.
5 - احیاء و استفاده مجدد از سایر مواد غیر آلی.
6 - تولید مجدد اسیدها و بازها.
7 - بازیابی ترکیبات مورد استفاده برای کاهش آلودگی.
8 - بازیابی کاتالیزورها.
9 - استفاده مجدد از روغنهایی که در پالایش و یا موارد دیگر به کار می‌روند.
10 - استفاده برای اصلاح زمین به منظور استفاده از آن در کشاورزی یا توسعه
اکولوژیکی.
11 - استفاده از مواد باقیمانده حاصل از هر یک از عملیات مذکور در شماره‌های 1 تا
10.
12 - تغییر مواد زائد برای هر یک از عملیات مذکور در شماره‌های 1 تا 11.
13 - جمع‌آوری مواد به منظور استفاده از آنها در عملیات مربوط به بخش (ب)
‌الحاقیه شماره 5 (‌الف)
‌اطلاعاتی که باید هنگام تسلیم اطلاعیه ارائه گردد
1 - دلایلی برای صدور ماده زائد
2 - صادرکننده ماده زائد(1)
3 - تولیدکننده یا (‌تولیدکنندگان) ماده زائد و محل تولید (1)
4 - دفع‌کننده ماده زائد و محل دفع (1).
5 - حمل‌کننده (‌یا حمل‌کنندگان) ماده زائد و عوامل آن‌ها، در صورت معلوم بودن (1)
6 - کشور صدور ماده زائد.
‌مرجع صلاحیتدار (2)
7 - کشورهای ترانزیت
‌مرجع صلاحیتدار (2)
8 - کشور واردکننده ماده زائد
‌مرجع صلاحیتدار (2)
9 - اطلاعیه کلی یا اطلاعیه واحد
10 - تاریخ (‌یا تاریخهای) مورد نظر حمل و مدتی که طی آن ماده زائد قرار است صادر
بشود و مسیر مورد نظر (‌از جمله نقاط مبداء و مقصد) (3)
11 - طرق حمل و نقل مورد نظر (‌جاده، راه‌آهن، خط دریایی، خط هوایی، آبهای داخلی)
12 - اطلاعات مربوط به بیمه (4)
13 - تعیین ماده زائد و شرح فیزیکی آن از جمله شماره V و شماره UN و ترکیب آن (5)
و اطلاعات مربوط به شرایط عمل با آن‌ها از جمله شرایط‌اضطراری مانند حوادث
احتمالی.
14 - نوع بسته‌بندی مورد نظر (‌مانند بدون ظرف ، تانکر، بشکه و...)
15 - وزن با حجم تقریبی بار (6).
16 - مراحلی که طی آن ماده زائد تولید شده است (7).
17 - در مورد مواد زائد مندرج در الحاقیه شماره 1، طبقه‌بندی الحاقیه شماره 2،
ویژگیهای خطر، شماره H و گروه UN.
18 - روش دفع طبقه الحاقیه شماره 3.
19 - اعلام صحت اطلاعات توسط تولیدکننده یا صادر کننده ماده زائد
20 - اطلاعات ارائه شده توسط دفع‌کننده (‌از جمله مشخصات فنی حمل دفع) به
صادرکننده یا تولیدکننده ماده زائد مبنی بر این که طبق قوانین و‌مقررات کشور
واردکننده و با رعایت ضوابط و معیارهای زیست محیطی دلیلی برای عدم قبول ماده زائد
برای دفع وجود دارد.
21 - اطلاعات مربوط به نحوه انعقاد قرارداد بین صادرکننده و دفع‌کننده ماده زائد.
‌توضیحات
1 - اسم کامل و نشانی، شماره تلفن، تلکس یا پست تصویری و نام و نشانی، شماره تلفن،
تلکس، تلفاکس، شخص که می‌توان با او تماس گرفت.
2 - نام کامل و نشانی، شماره تلفن، تلکس و تلفاکس.
3 - هر گاه یک اطلاعیه کلی در مورد بارگیریها به طور جداگانه صادر می‌شود، چه
تاریخ هر بارگیری مشخص شده باشد یا نشده باشد باید تعداد‌بارگیریهای پیش‌بینی شده
مشخص گردد.
4 - تهیه اطلاعاتی در مورد چگونگی بیمه محموله و نحوه رعایت این شرایط توسط
صادرکننده، حمل‌کننده و دفع‌کننده ماده زائد.
5 - ماهیت و غلظت ترکیبات خیلی خطرناک از نظر سمیت و سایر خطراتی که در زمان حمل و
نقل یا در موقع دفع ماده زائد ممکن است روی دهد.
6 - در مورد اطلاعیه کلی مربوط به چند محموله، هم کل مقدار مورد نظر و نیز مقادیر
مورد نظر برای هر یک از محموله‌ها ضروری است.
7 - تا آن جا که لازم است پس از خاتمه عملیات دفع، خطرات ناشی از دفع مواد زائد
ارزیابی و مشخص گردد.
‌الحاقیه شماره 5 (ب)
‌اطلاعاتی که باید در مورد سند نقل و انتقال ارائه گردد.
1 - صادرکننده ماده زائد (1)
2 - تولیدکننده (‌یا تولیدکنندگان) ماده زائد و محل تولید (1)
3 - دفع‌کننده ماده زائد و محل دفع آن (1)
4 - حمل‌کننده (‌یا حمل‌کنندگان) زباله (1) یا عامل (‌یا عوامل) آنها.
5 - موضوع اطلاعیه کلی یا اطلاعیه واحد.
6 - تاریخ شروع حرکت از مرز و دریافت رسید توسط هر شخصی که تحویل‌گیرنده ماده زائد
است.
7 - طرق مختلف حمل و نقل (‌جاده، راه‌آهن، راه‌های آبی داخلی، راه دریایی، راه
هوایی) شامل کشورهای صادرکننده، ترانزیت و واردکننده، ماده زائد،‌در صورتی که محل
ورود و خروج محموله مشخص شده باشد.
8 - مشخصات کاملی از ماده زائد (‌خواص فیزیکی، نام و گروه بارگیری UN‌شماره V
شماره 9H و شماره حسب مورد).
9 - اطلاعاتی در مورد نیازهای ضروری برای حمل و نقل ماده زائد از جمله پیش‌بینی
شرایط اضطراری مانند حوادث احتمالی.
10 - نوع و شماره بسته‌ها.
11 - وزن و یا حجم بار
12 - صدور اظهارنامه توسط تولیدکننده یا صادرکننده مبنی بر صحت اطلاعات داده شده.
13 - صدور اظهارنامه توسط تولیدکننده یا صادرکننده مبنی بر عدم مخالفت مراجع
ذیصلاح همه کشورهای ذیربط که اعضاء کنوانسیون هستند.
14 - صدور گواهی توسط دفع‌کننده ماده زائد مبنی بر مشخص نمودن روش دفع و تاریخ
تقریبی دفع.
‌یادداشتها
‌اطلاعات لازم مربوط به سند انتقال باید در صورت امکان با سند مربوطه طبق مقررات
حمل در یک سند باشد. در صورتی که چنین کاری میسر نباشد،‌اطلاعات باید اطلاعات
ارائه شده به موجب حمل مقررات حمل را تکمیل کند و نه تکرار آن باشد. سند انتقال
باید دستورالعملهای مربوط به این که چه‌شخصی باید اطلاعات را ارائه دهد و یا چه
فرمهایی را پر کند در بر داشته باشد.
(1) اسم کامل و نشانی، شماره تلفن، تلکس یا تلفاکس، و نام و نشانی، شماره تلفن،
تلکس یا تلفاکس شخصی که می‌توان در موارد اضطراری با او‌تماس گرفت.
‌الحاقیه شماره 6
‌داوری
‌ماده 1 - هر گاه موافقتنامه مذکور در ماده 20 کنوانسیون به نحو دیگری پیش‌بینی
نکرده باشد، داوری طبق مواد 2 تا 10 ذیل باید انجام شود.
‌ماده 2 - طرف مدعی باید به دبیرخانه اطلاع دهد که طرفها توافق نموده‌اند که
اختلاف طبق بند 2 یا بند 3 ماده 20 به داوری ارجاع شود و به خصوص‌مواد کنوانسیون
را که تفسیر یا اجرای آنها مورد اختلاف است ذکر کند. دبیرخانه باید اطلاعات واصله
را به آگاهی کلیه اعضاء کنوانسیون برساند.
‌ماده 3 - هیأت داوری مرکب از سه عضو خواهد بود هر یک از اصحاب دعوی باید یک داور
تعیین کند و دو داوری که بدین نحو منصوب می‌گردند باید‌با توافق داور ثالث را
تعیین کنند، و این داور رییس هیأت داوری خواهد بود. سرداور نباید تبعه هیچ یک از
طرفهای دعوا یا مقیم در سرزمین یکی از‌طرفها، یا در سمت دیگری در دعوی ذیمدخل بوده
باشد.
‌ماده 4 -
1 - هر گاه رییس دیوان داوری تا دو ماه بعد از انتصاب داور دوم تعیین نگردد، دبیر
کل سازمان ملل به درخواست هر یک از دو طرف دعوی ظرف دو‌ماه دیگر او را منصوب خواهد
کرد.
2 - هر گاه یکی از دو طرف دعوی ظرف دو ماه بعد از دریافت درخواست، داور خود را
تعیین نکند، طرف دیگر می‌تواند موضوع را به اطلاع دبیر کل‌سازمان ملل برساند تا وی
رییس دیوان را ظرف دو ماه دیگر منصوب نماید. رییس دیوان پس از نصب باید از طرفی که
داور خود را تعیین نکرده است‌بخواهد که یک داور ظرف دو ماه تعیین کند. بعد از این
مدت او باید موضوع را به اطلاع دبیر کل سازمان مل برساند و او طی دو ماه دیگر این
انتساب را‌انجام خواهد داد.
‌ماده 5 -
1 - دیوان داوری تصمیم خود را طبق قوانین بین‌الملل و بر اساس مقررات این
کنوانسیون اتخاذ خواهد کرد.
2 - هر دیوان داوری که به موجب مقررات این الحاقیه تشکیل می‌شود آیین‌نامه خود را
تدوین خواهد نمود.
‌ماده 6 -
1 - تصمیمات دیوان داوری خواه در مورد مسائل شکلی و خواه در مورد موضوعات ماهوی
باید با اکثریت آراء اعضاء اتخاذ گردد.
2 - دیوان داوری باید اقدامات لازم را جهت احراز حقایق به عمل آورد. دیوان
می‌تواند به درخواست هر یک از طرفین تدابیر حمایتی موقت و اساسی‌توصیه نماید.
3 - طرفهای دعوا باید هر گونه امکانات لازم را برای انجام مؤثر دادرسی در اختیار
بگذارند.
4 - غیبت یا قصور هر یک از طرفین دعوا نباید مانع جریان دادرسی گردد.
‌ماده 7 - دیوان دعاوی متقابلی را که مستقیماً از موضوع اختلاف ناشی می‌گردد استماع
خواهد کرد و درباره آنها تصمیم خواهد گرفت.
‌ماده 8 - جز در مواردی که دیوان داوری تحت شرایط خاص دعوا به گونه‌ای دیگر مقرر
می‌دارد، هزینه‌های داوری، از جمله دستمزد داوران، باید به‌طور مساوی توسط طرفین
دعوا تقبل گردد. دادگاه صورت هزینه‌ها را در پرونده ضبط و صورت حساب قطعی مربوطه
را به طرفین تسلیم خواهد نمود.
‌ماده 9 - هر یک از امضاء‌کنندگان کنوانسیون، که دارای منافعی در موضوع دعوا است
که جنبه حقوقی دارد و ممکن است تصمیم در مورد دعوا بر آن‌منافع اثر بگذارد،
می‌تواند با موافقت دیوان در دادرسی مداخله نماید.
‌ماده 10 -
1 - دیوان باید ظرف پنج ماه از تاریخ تشکیل رأی خود را صادر نماید، مگر آن که لازم
تشخیص دهد که مهلت را تمدید کند مشروط به این که از پنج ماه‌تجاوز نماید.
2 - رأی دیوان باید مستند و مستدل باشد. این رأی قطعی و نسبت به طرفین دعوا
الزام‌آور خواهد بود.
3 - کلیه اختلافات طرفین مربوط به تفسیر یا اجرای رأی، باید توسط یکی از طرفین به
اطلاع دیوانی که رأی را صادر کرده است برسد و هر گاه این دیوان‌نتواند به آن
رسیدگی کند، اختلاف باید در دیوان دیگری که بدین منظور مانند دیوان نخست تشکیل
می‌شود مطرح گردد.

قانون الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون روتردام درمورد آئین اعلام رضایت قبلی برای برخی مواد شیمیائی و سموم دفع آفات خطرناک در تجارت بین المللی

تاریخ امضا : 21/12/82

‌قانون الحاق
دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون‌روتردام درمورد آئین اعلام رضایت قبلی برای
برخی مواد‌شیمیائی و سموم دفع آفات خطرناک در تجارت بین‌المللی

‌ماده واحده - به دولت جمهوری اسلامی ایران اجازه داده می‌شود به
کنوانسیون‌روتردام در مورد آیین اعلام رضایت قبلی برای مواد شیمیایی و آفت‌کش‌های
خطرناک‌خاص در تجارت بین‌المللی ملحق شود و سند تصویب آن را نزد مرجع نگهدارنده
تودیع‌نماید.

‌بسم‌الله الرحمن الرحیم

‌کنوانسیون روتردام درمورد آئین اعلام رضایت قبلی برای‌برخی مواد شیمیائی و سموم
دفع آفات خطرناک در تجارت‌بین‌المللی

‌اعضاء این کنوانسیون :
‌با آگاهی از تأثیر زیانبار برخی از مواد شیمیایی و سموم دفع آفات خطرناک در‌تجارت
بین‌الملل بر محیط زیست و سلامت انسان، با یادآوری مفاد مربوط به اعلامیه
ریو‌درخصوص محیط زیست و توسعه و فصل 19 دستور کار 21 در مورد «‌مدیریت صحیح‌سازگار
با محیط زیست مواد شیمیایی سمی از جمله جلوگیری از نقل و انتقال
بین‌المللی‌محصولات سمی و خطرناک به طور غیرقانونی» با در نظر داشتن وظیفه به عهده
گرفته شده‌از سوی برنامه محیط زیست ملل متحد (‌یونپ) و سازمان خوار و بار و
کشاورزی ملل‌متحد (‌فائو) در اجرای آیین اعلام رضایت قبلی داوطلبانه همانگونه که
در راهنمای اصلاح‌شده لندن برنامه محیط زیست ملل متحد جهت تبادل اطلاعات مربوط به
مواد شیمیایی‌در تجارت بین‌الملل تنظیم شده‌است (‌از این پس به عنوان راهنمای
اصلاح شده لندن‌نامیده می‌شود) و مقررات بین‌المللی سازمان خوار و بار و کشاورزی
ملل متحد در زمینه‌توزیع و کاربرد سموم دفع آفات (‌از این پس به عنوان مقررات
بین‌المللی نامیده می‌شود) با‌مد نظر قراردادن شرایط و الزامات ویژه کشورهای در
حال توسعه و کشورهای با اقتصاد در‌حال گذر، مخصوصاً ضرورت تحکیم قابلیت‌ها و
ظرفیت‌های ملی جهت مدیریت مواد‌شیمیایی از
جمله انتقال فناوری، تأمین کمک‌های فنی و مالی و ارتقای سطح همکاری‌ها‌بین اعضا با
توجه به نیازهای خاص برخی کشورها به اطلاعات مربوط به نقل و انتقال مواد‌عبوری، با
تصدیق این مطلب که اعمال مدیریت صحیح مواد شیمیایی باید در همه‌کشورها ارتقا یابد
از جمله با مدنظر قرار دادن معیارهای داوطلبانه‌ای که در مقررات‌بین‌المللی و آیین
اخلاقی برنامه محیط زیست ملل متحد در زمینه تجارت بین‌المللی مواد‌شیمیایی وضع
شده‌است، با تمایل به ابراز اطمینان از اینکه مواد شیمیایی خطرناک که از‌قلمرو
آنها صادر می‌شود مطابق با اصول راهنمای اصلاح شده لندن و مقررات بین‌المللی‌به
نحوی بسته‌بندی و بر چسب زده شود که به اندازه کافی حافظ سلامت انسان و محیط‌زیست
باشد، با تصدیق اینکه سیاست‌های تجاری و محیط زیستی با هدف دستیابی به‌توسعه
پایدار باید مورد حمایت متقابل باشد
‌با تأکید بر اینکه هیچ چیز در این کنوانسیون نباید به نحوی تفسیر شود که در
حقوق‌و تعهدات یک عضو که از توافقنامه‌های بین‌المللی موجود ناظر بر مواد شیمیایی
در‌تجارت بین‌المللی یا حفظ محیط زیست ناشی می‌شود، تغییر ایجاد نماید، با درک
اینکه‌عبارت فوق به مفهوم ایجاد سلسله مراتب بین این کنوانسیون و سایر توافق‌های
بین‌المللی‌نیست، با تصمیم بر حفظ سلامت انسان از جمله سلامت مصرف کنندگان و
کارگران و‌محیط زیست در برابر تأثیرات بالقوه زیانبار برخی مواد شیمیایی و سموم
دفع آفات‌خطرناک در تجارت بین‌الملل،
‌به شرح ذیل توافق نمودند:

‌ماده 1 - هدف
‌هدف این کنوانسیون ارتقای مسئولیت مشترک و تلاش‌های مبتنی بر همکاری بین‌اعضا در
تجارت بین‌المللی برخی مواد شیمیایی خطرناک به منظور حفظ سلامت انسان و‌محیط زیست
از آسیب‌های بالقوه و مساعدت در جهت استفاده سازگار با محیط زیست‌آنها می‌باشد که
از طریق تسهیل نمودن تبادل اطلاعات درخصوص ویژگی‌های مواد‌شیمیایی با پیش‌بینی
فرآیند تصمیم‌گیری ملی در رابطه با واردات و صادرات آنها و اعلام‌این تصمیمات به
اعضا انجام می‌شود.

‌ماده 2 - تعاریف
‌از نظر این کنوانسیون:
‌الف - «‌ماده شیمیایی» عبارت از ماده‌ای است که خواه به خودی خود یا به
صورت‌مخلوط یا آماده‌سازی و خواه از طریق تولید یا از طریق طبیعت به دست
آمده‌باشد، اما‌شامل هیچ نوع موجود زنده نمی‌شود. ماده شیمیایی شامل طبقه‌بندی زیر
می‌باشد: سموم‌دفع آفات (‌از جمله ترکیبات سموم دفع آفات به شدت خطرناک) و صنعتی.
ب - «‌ماده شیمیایی منع شده» به معنی ماده شیمیایی‌ای است که تمامی‌کاربردهای آن
به منظور حفظ سلامت انسان یا محیط زیست توسط آخرین اقدام قانونی در‌یک یا چند
طبقه‌بندی ممنوع شده‌است. این اصطلاح شامل ماده شیمیایی می‌شود که‌جهت اولین
استفاده مورد تأیید قرار نگرفته یا توسط صنایع از بازار داخلی جمع‌آوری یا
از‌بررسی‌های بعدی در روند تأیید داخلی خودداری شده‌است و همچنین شامل مواردی‌است
که در آنها شواهد کافی وجود دارد مبنی بر اینکه اقدام فوق به منظور حفظ
سلامت‌انسان یا محیط زیست اتخاذ شده‌است؛
ج - «‌ماده شیمیایی به شدت محدود شده» به معنی یک ماده شیمیایی است که‌عملاً به جز
برخی کاربردهای خاص مجاز تمامی موارد مصرف آن در یک یا چند‌طبقه‌بندی به منظور حفظ
سلامت انسان یا محیط زیست توسط آخرین اقدام قانونی‌ممنوع شده‌است و شامل ماده
شیمیایی می‌شود که عملاً تمامی موارد مصرف آن مورد‌تأیید قرار نگرفته یا توسط صنایع
از بازار داخلی جمع‌آوری و یا از بررسی‌های بعدی در‌روند تصمیم داخلی خودداری
شده‌است و همچنین شامل مواردی است که در آنها‌شواهد کافی وجود دارد مبنی بر اینکه
اقدام فوق به منظور حفظ سلامت انسان یا محیط‌زیست اتخاذ شده‌است.
‌د - «‌ترکیب سموم دفع آفات به شدت خطرناک» به معنی ماده شیمیایی عرضه‌شده جهت دفع
آفاتی است که عوارض محیط زیستی یا بهداشتی شدیدی ایجاد می‌کند‌که این عوارض در
کوتاه مدت پس از بروز یک یا چند نشانه در هنگام مصرف قابل مشاهده‌است.
‌هـ - «‌آخرین اقدام قانونی» به معنی اقدامی است که توسط یک عضو با هدف‌ممنوع کردن
یا ایجاد محدودیت شدید در مورد یک ماده شیمیایی انجام می‌گیرد، به‌طوری که عضو
مذکور از هر گونه اقدام قانونی بعدی بی‌نیاز خواهدبود.
‌و - «‌واردات» و «‌صادرات» در مفاهیم مربوط به معنی نقل و انتقال یک ماده‌شیمیایی
از یک عضو به عضو دیگر بوده ولی عملیات عبوری محض را شامل نمی‌شود.
‌ز - «‌عضو» به معنی یک کشور یا یک سازمان وحدت اقتصادی منطقه‌ای است که‌رضایت خود
را برای التزام به این کنوانسیون اعلام کرده‌است و کنوانسیون در مورد
آن‌لازم‌الاجرا است.
ح - «‌سازمان وحدت اقتصادی منطقه‌ای» به معنی سازمانی است که توسط دول‌حاکم در یک
منطقه مشخصی ایجاد شده‌است و کشورهای عضو آن در رابطه با مسائل‌تابع این کنوانسیون
به آن سازمان صلاحیت داده‌اند و به سازمان مذکور اختیار داده‌شده تا‌طبق مقررات
داخلی خود برای امضاء، تنفیذ، قبول، تصویب یا الحاق به کنوانسیون اقدام‌نماید.
ط - «‌کار گروه (‌کمیته) بررسی شیمیایی» به معنی نهاد فرعی موضوع بند (6) ماده(18)
می‌باشد.

‌ماده 3 - حیطه شمول کنوانسیون
1 - این کنوانسیون درخصوص موارد زیر قابل اجرا می‌باشد:
‌الف - مواد شیمیایی ممنوع یا به شدت محدود شده و
ب - ترکیبات سموم دفع آفات به شدت خطرناک
2- این کنوانسیون درخصوص موارد زیر قابل اجرا نمی‌باشد:
‌الف - مواد مخدر و روانگردان
ب - مواد رادیواکتیو
ج - ضایعات
‌د - سلاح‌های شیمیایی
‌هـ - داروها، از جمله داروهای انسانی و دامی
‌و - مواد شیمیایی استفاده شده به عنوان افزودنی‌های غذایی
‌ز - مواد غذایی
ح - مواد شیمیایی به اندازه‌ای که احتمال تأثیر بر سلامتی انسان یا محیط
زیست‌نداشته‌باشد مشروط بر اینکه واردات مواد مذکور به شرح زیر باشد:
(1) - برای اهداف تحقیقاتی یا تجزیه و تحلیل یا
(2) - توسط یک فرد جهت استفاده شخصی به طوری که مقدار آن برای چنین‌مصرفی معقول و
توجیه‌پذیر باشد

‌ماده 4 - مراجع ملی تعیین شده
1 - هر عضو باید یک یا چند مرجع ملی را که از سوی آن عضو جهت اجرای‌وظایف اداری
مورد درخواست این کنوانسیون دارای اختیار خواهدبود، تعیین نماید.
2 - هر عضو باید برای اطمینان از اینکه چنین مرجع یا مراجعی برای اجرای مؤثر‌وظایف
خود منابع کافی را در اختیار دارند، تلاش نماید.
3 - هر عضو حداکثر تا تاریخ لازم‌الاجرا شدن این کنوانسیون برای خود، باید نام
و‌نشانی چنین مرجع یا مراجعی را به دبیرخانه اعلام نماید. آن عضو باید بلافاصله
دبیرخانه‌را از هر گونه تغییری در نام و نشانی چنین مرجعی یا مراجعی مطلع نماید.
4 - دبیرخانه باید فوراً اعضا را از اطلاعیه‌هایی که به موجب بند (3)
دریافت‌می‌کند، مطلع نماید.

‌ماده 5 - آیین کار مربوط به مواد شیمیایی منع یا به شدت محدودشده
1 - هر عضو که اقدام به تصویب آخرین اقدام قانونی می‌نماید باید مراتب را کتباً
به‌دبیرخانه اعلام نماید. چنین اطلاعیه‌ای باید در اسرع وقت و در هر حال حداکثر تا
نود روز‌از تاریخی که آخرین اقدام قانونی به اجرا درآمده است ارسال شود و باید
حاوی اطلاعات‌مقرر در ضمیمه (1) در صورت دسترسی به آن باشد.
2 - هر عضو در تاریخ لازم‌الاجرا شدن این کنوانسیون برای خود، باید آخرین
اقدام‌قانونی خود را که در آن زمان نافذ است کتباً به دبیرخانه اعلام نماید. عضوی
که قبلاً‌اطلاعیه‌های مربوط به آخرین اقدام قانونی نهایی را به موجب راهنمای اصلاح
شده لندن‌یا مقررات بین‌المللی تسلیم نموده‌است نیازی به ارائه مجدد این
اطلاعیه‌ها نخواهد‌داشت.
3 - دبیرخانه در اسرع وقت و در هرحال حداکثر تا شش ماه بعد از دریافت اطلاعیه‌به
موجب بندهای (1) و (2) تأیید خواهدکرد که آیا اطلاعیه حاوی اطلاعات مقرر در‌ضمیمه
(1) می‌باشد یا خیر چنانچه اطلاعیه حاوی اطلاعات درخواستی باشد، دبیرخانه‌باید
بلافاصله خلاصه‌ای از اطلاعات دریافتی را برای کلیه اعضا ارسال نماید. اگر
اطلاعیه‌حاوی اطلاعات درخواستی نباشد، دبیرخانه بر همین اساس عضو اطلاعیه دهنده
را‌مطلع خواهد نمود.
4 - دبیرخانه هر شش ماه باید خلاصه‌ای از اطلاعات دریافتی به موجب بندهای(1) و (2)
از جمله اطلاعات مربوط به اطلاعیه‌هایی را که حاوی کلیه اطلاعات‌درخواستی در ضمیمه
(1) نیستند، به اعضا اعلام نماید.
5 - هرگاه دبیرخانه حداقل یک اطلاعیه از هر یک از دو منطقه اعلام رضایت
قبلی‌درخصوص یک ماده شیمیایی خاص که الزامات مذکور در ضمیمه (1) را دارا
می‌باشد،‌دریافت نماید، باید آنها را به کار گروه (‌کمیته) بررسی شیمیایی ارائه
نماید. ترکیب مناطق‌اعلام رضایت قبلی باید در تصمیم مبتنی بر اجماع که در اولین
اجلاس فراهمایی(‌کنفرانس) اعضا اتخاذ می‌شود، مشخص گردد.
6 - کار گروه (‌کمیته) بررسی شیمیایی باید اطلاعات مندرج در چنین اطلاعیه‌هایی‌را
مطابق با ملاک‌های مذکور در ضمیمه (2) بررسی نموده و درخصوص تبعیت ماده‌شیمیایی
مورد نظر از آیین کار اعلام رضایت قبلی و لزوم اضافه شدن به فهرست ضمیمه(3)
توصیه‌های لازم را به کنفرانس اعضا بنماید.

‌ماده 6- آیین کار مربوط به ترکیبات سموم دفع آفات به شدت خطرناک
1 - هر عضو که جزء کشورهای در حال توسعه یا کشورهای با اقتصاد در حال گذر‌باشد و
مشکلات ناشی از یک ترکیب از سموم دفع آفات به شدت خطرناک را به هنگام‌استفاده از
آنها در قلمرو خود تجربه می‌کند، می‌تواند درج آن ترکیب از سموم دفع آفات به‌شدت
خطرناک را در ضمیمه (3) به دبیرخانه پیشنهاد دهد. برای ارائه پیشنهاد بهتر
عضو‌مزبور می‌تواند از نظرات فنی تخصصی هر منبع بهره جوید. پیشنهاد مذکور باید
حاوی‌اطلاعات درخواستی در قسمت (1) ضمیمه (4) باشد.
2 - دبیرخانه در اسرع وقت و در هر حال حداکثر تا شش ماه بعد از دریافت هر‌پیشنهاد
به موجب قسمت اول ضمیمه (4) نسبت به بررسی و تأیید اینکه آیا پیشنهاد‌حاوی اطلاعات
درخواستی در قسمت ضمیمه (4) است اقدام خواهد نمود. چنانچه‌پیشنهاد، حاوی اطلاعات
درخواستی باشد، دبیرخانه باید بلافاصله خلاصه‌ای از‌اطلاعات دریافتی را برای کلیه
اعضا ارسال نماید. اگر پیشنهاد، حاوی اطلاعات‌درخواستی نباشد، دبیرخانه بر همین
اساس عضو اطلاعیه دهنده را مطلع خواهدنمود.
3 - دبیرخانه باید اطلاعات اضافی مذکور در قسمت (2) ضمیمه (4) درخصوص‌پیشنهاد
ارائه شده به موجب بند (2) را جمع‌آوری نماید.
4- هرگاه الزامات بندهای (2) و (3) فوق در یک ترکیب خاصی از سموم دفع آفات‌به شدت
خطرناک موجود باشد، دبیرخانه باید پیشنهاد و اطلاعات مربوط را به کار گروه(‌کمیته)
بررسی شیمیایی ارائه دهد.
5 - کار گروه (‌کمیته) بررسی شیمیایی باید اطلاعات مندرج در پیشنهاد مذکور
و‌اطلاعات اضافی جمع‌آوری شده را مطابق با ملاک‌های مذکور در قسمت (3) ضمیمه (4)
‌بررسی نموده و درخصوص تبعیت ترکیب سموم دفع آفات شدیداً خطرناک مورد بحث از‌آیین
کار اعلام رضایت قبلی و بر این اساس لزوم اضافه شدن به فهرست ضمیمه (3)‌توصیه‌های
لازم را به کنفرانس اعضا بنماید.

‌ماده 7- فهرست کردن مواد شیمیایی در ضمیمه 3
1 - در مورد هر ماده شیمیایی که کار گروه (‌کمیته) بررسی شیمیایی تصمیم به‌توصیه
آن برای اضافه شدن به فهرست ضمیمه (3) بگیرد پیش‌نویس سند راهنمای‌تصمیم را آماده
خواهدکرد. سند راهنمای تصمیم باید حداقل براساس اطلاعات مشخص‌شده در ضمیمه (1) یا
برحسب مورد، حاوی اطلاعات مذکور در ضمیمه (4) باشد و‌اطلاعات مربوط به کاربردهای
ماده شیمیایی مذکور را در یک طبقه‌بندی به غیر از‌طبقه‌بندی که آخرین اقدام قانونی
در مورد آن اجرا می‌شود، شامل گردد.
2 - توصیه مذکور در بند (1) به همراه پیش نویس سند راهنمایی تصمیم باید به‌کنفرانس
اعضا ارائه شود. کنفرانس اعضا باید درخصوص تبعیت ماده شیمیایی از مقررات‌اعلام
رضایت قبلی و بر این اساس لزوم اضافه شدن به فهرست ضمیمه (3) و نیز‌درخصوص تصویب
پیش نویس سند راهنمای تصمیم، تصمیمات لازم را اتخاذ نماید.
3 - هرگاه برای درج یک ماده شیمیایی در ضمیمه (3) تصمیمی اتخاذ شده‌باشد و‌سند
راهنمای تصمیم مربوط نیز توسط کنفرانس اعضا تصویب شده‌باشد، دبیرخانه
باید‌بلافاصله این اطلاعات را به کلیه اعضا اعلام نماید.

‌ماده 8 - مواد شیمیایی در آیین کار داوطلبانه اعلام رضایت قبلی
‌به غیر از ماده شیمیایی که در ضمیمه (3) درج شده‌است برای هر ماده شیمیایی که‌قبل
از تاریخ اولین اجلاس کنفرانس اعضا در آیین کار داوطلبانه اعلام رضایت
قبلی‌گنجانده شده باشد، کنفرانس اعضا باید در آن اجلاس در مورد درج آن ماده
شیمیایی در‌ضمیمه (3) تصمیم‌گیری نماید به شرط آنکه مجاب شود که کلیه الزامات برای
درج در آن‌ضمیمه انجام شده‌است.

‌ماده 9 - حذف مواد شیمیایی از ضمیمه (3)
1 - چنانچه یک عضو، اطلاعاتی را که زمان تصمیم‌گیری برای درج یک ماده‌شیمیایی در
ضمیمه (3)، قابل دسترس نبوده به دبیرخانه ارائه دهد و آن اطلاعات نشان‌دهد که درج
آن طبق معیارهای مربوط در ضمیمه (2) یا بر حسب مورد ضمیمه (4) دیگر‌قابل توجیه
نیست، دبیرخانه باید اطلاعات مذکور را به کار گروه (‌کمیته) بررسی شیمیایی‌ارسال
نماید.
2 - کار گروه (‌کمیته) بررسی شیمیایی باید اطلاعاتی را که طبق بند (1)
دریافت‌می‌کند بررسی نماید. برای هر ماده شیمیایی که کار گروه (‌کمیته) بررسی
شیمیایی طبق‌معیارهای مربوط در ضمیمه (2) یا بر حسب مورد ضمیمه (4)، تصمیم به
توصیه برای‌حذف از ضمیمه (3) می‌گیرد باید یک پیش نویس تجدیدنظر شده سند راهنمای
تصمیم‌را آماده نماید.
3 - پیشنهاد مورد اشاره در بند (2) باید به کنفرانس اعضا ارائه و با پیش
نویس‌تجدید نظر شده سند راهنمای تصمیم همراه گردد. کنفرانس اعضا درخصوص حذف
ماده‌شیمیایی مذکور از ضمیمه (3) و تصویب پیش نویس تجدید نظر شده سند
راهنمای‌تصمیم، تصمیم‌گیری خواهدنمود.
4 - هرگاه برای حذف یک ماده شیمیایی از ضمیمه (3) تصمیمی گرفته شده و سند‌تجدید
نظر شده راهنمای تصمیم توسط کنفرانس اعضا تصویب شده باشد، دبیرخانه باید‌فوراً این
اطلاعات را به کلیه اعضا اعلام نماید.

‌ماده 10- تعهدات مربوط به واردات مواد شیمیایی مندرج در ضمیمه (3)
1 - هر عضو باید اقدامات قانونی یا اداری مناسب را برای اطمینان از تصمیمات
به‌موقع نسبت به واردات مواد شیمیایی مندرج در ضمیمه (3) اجرا نماید.
2 - هر عضو در اسرع وقت و در هر حال حداکثر تا نه ماه بعد از تاریخ ارسال
سند‌راهنمای تصمیم مورد اشاره در بند (3) ماده (7)، باید پاسخی را در مورد واردات
آتی ماده‌شیمیایی مربوطه به دبیرخانه ارسال نماید. چنانچه یک عضو پاسخ مذکور را
جرح و‌تعدیل نماید باید بلافاصله پاسخ تجدید نظر شده را به دبیرخانه تسلیم نماید.
3 - دبیرخانه پس از انقضای دوره زمانی مندرج در بند (2) بلافاصله طی+‌درخواست کتبی
و خطاب به عضوی که چنین پاسخی را ارائه نداده ابلاغ نماید تا این کار‌را انجام
دهد. چنانچه عضو نتواند پاسخی ارائه دهد، دبیرخانه باید به نحو مناسب عضو را‌کمک
نموده تا در دوره زمانی مذکور در آخرین جمله بند (2) ماده (11)، پاسخ لازم را
ارائه‌نماید.
4 - هر پاسخ به موجب بند (2)، باید شامل یکی از دو مورد زیر باشد:
‌الف - تصمیم نهایی براساس تدابیر قانونی یا اداری:
(1) - برای اعلام رضایت جهت واردات
(2) - برای اعلام عدم رضایت جهت واردات یا
(3) - برای اعلام رضایت جهت واردات فقط با رعایت شرایط مشخص شده
ب - پاسخ موقت که ممکن است شامل موارد ذیل باشد:
(1) - تصمیم موقت مبنی بر رضایت برای واردات با یا بدون شرایط مشخص، ‌یااعلام عدم
رضایت برای واردات در طول دوره موقت
(2) - بیانیه‌ای مبنی بر اینکه تصمیم نهایی تحت بررسی جدی است
(3) - درخواست برای کسب اطلاعات بیشتر از دبیرخانه یا از آن عضوی که آخرین ‌اقدام
قانونی را اعلام کرده‌است
(4) - درخواست از دبیرخانه جهت مساعدت در ارزیابی ماده شیمیایی
5 - پاسخ به موجب جزء‌های «‌الف» یا «ب» بند (4) باید با طبقه‌بندی
یا‌طبقه‌بندی‌های مشخص شده برای ماده شیمیایی در ضمیمه (3) مرتبط باشد.
6 - تصمیم نهایی باید با شرحی از هرگونه اقدامات قانونی یا اداری که بر آن
مبتنی‌است، همراه باشد.
7 - هر عضو باید حداکثر تا تاریخ لازم‌الاجراشدن این کنوانسیون برای
خود،‌پاسخ‌هایی را در رابطه با هر ماده شیمیایی مندرج در ضمیمه (3) به دبیرخانه
ارسال نماید.‌عضوی که چنین پاسخ‌هایی را به موجب راهنمای اصلاح شده لندن یا مقررات
بین‌المللی‌ارائه داده‌است، نیازی به تسلیم مجدد آنها ندارد.
8 - هر عضو باید پاسخ‌های خود را که به موجب این ماده تهیه نموده‌است مطابق
با‌اقدامات قانونی یا اداری خود در دسترس طرف‌های مربوطی که در حوزه صلاحیتش
قرار‌دارند، بگذارد.
9 - عضوی که به موجب بندهای (2) و (4) فوق و بند (2) ماده (11) تصمیمی‌مبنی بر عدم
رضایت برای ورود یک ماده شیمیایی یا اعلام رضایت برای ورود آن ماده‌فقط تحت شرایط
خاصی اتخاذ می‌نماید باید همزمان موارد زیر را چنانچه قبلاً انجام نداده‌باشد ممنوع
یا منوط به همان شرایط نماید:
‌الف - ورود ماده شیمیایی از هر منبعی و
ب - تولید داخلی ماده شیمیایی جهت استفاده داخلی
10 - دبیرخانه باید هر شش ماه کلیه اعضا را از پاسخ‌هایی که دریافت کرده‌است‌مطلع
نماید. چنین اطلاعاتی، در صورت در دسترس بودن، باید شامل شرحی از اقدامات‌قانونی
یا اداری باشد که این تصمیمات براساس آن اتحاذ شده‌است. دبیرخانه همچنین‌باید اعضا
را از هر گونه قصور در ارسال پاسخ، مطلع نماید.

‌ماده 11 - تعهدات مربوط به صادرات مواد شیمیایی مندرج در ضمیمه (3)
1 - هر عضو صادر کننده باید:
‌الف - اقدامات قانونی یا اداری مناسب را جهت اعلام پاسخ‌های ارسالی توسط‌دبیرخانه
براساس بند (10) ماده (10) برای طرف‌های مربوطی که در حوزه صلاحیتش‌قرار دارند،
انجام دهد.
ب - اقدامات قانونی یا اداری مناسب جهت اطمینان از این نکته که صادرکنندگانی‌که در
حوزه صلاحیتش قرار دارند، حداکثر تا شش ماه از تاریخی که دبیرخانه اعضا را
برای‌نخستین بار از چنین پاسخی مطابق با بند (10) ماده (10) مطلع می‌سازد، از
تصمیمات‌مندرج در هر پاسخ تبعیت بنمایند.
ج - اعضای واردکننده را بنا به درخواست و به طور مقتضی در موارد زیر راهنمایی‌و
مساعدت نماید:
(1) - در به دست آوردن اطلاعات بیشتر برای کمک به آنها جهت اقدام طبق بند(4) ماده
(10) و جزء « ج» بند (2) زیر و
(2) - در تقویت ظرفیت‌ها و توانایی‌های خود جهت مدیریت ایمنی مواد شیمیایی‌در مدت
طول عمر آنها.
2 - هر عضو باید اطمینان حاصل نماید که یک ماده شیمیایی مندرج در ضمیمه(3) از
قلمرو خود به هیچ عضو واردکننده‌ای که تحت شرایط استثنایی، پاسخی ارسال‌نکرده و یا
پاسخ موقت فاقد یک تصمیم موقت ارسال نموده، صادر نمی‌گردد مگر اینکه:
‌الف - آن ماده، یک ماده شیمیایی باشد که در زمان واردات به عنوان یک ماده‌شیمیایی
توسط عضو واردکننده به ثبت رسیده باشد یا
ب - آن ماده، یک ماده شیمیایی باشد که برای آن شواهدی مبنی بر اینکه قبلاً‌توسط عضو
واردکننده استفاده و یا به آن عضو واردشده‌است و در رابطه با آن هیچ اقدام‌قانونی
جهت ممنوعیت کاربرد آن اتخاذ نشده‌است یا
ج - رضایت آشکار جهت واردات توسط صادر کننده از طریق مرجع ملی تعیین‌شده عضو
واردکننده تحصیل و دریافت شده‌باشد. عضو واردکننده باید به چنین‌درخواستی ظرف شصت
روز پاسخ داده و فوراً دبیرخانه را از تصمیم خود مطلع نماید.
‌تعهدات اعضای صادرکننده به موجب این بند، در پایان یک دوره شش ماهه و از‌تاریخ
اطلاع اولیه به اعضا مطابق با بند (10) ماده (10) توسط دبیرخانه مبنی براینکه
یک‌عضو در ارسال پاسخ قصور نموده یا پاسخ موقت فاقد تصمیم موقت ارسال نموده،
قابل‌اجرا بوده و به مدت یک سال ادامه خواهدداشت.

‌ماده 12- اطلاعیه صادرات
1 - چنانچه یک ماده شیمیایی که توسط یک عضو منع یا به شدت محدودشده، از‌قلمرو آن
عضو صادر شود عضو مذکور باید اطلاعیه صادرات به عضو وارد کننده ارائه‌دهد. اطلاعیه
صادرات باید شامل اطلاعات مندرج در ضمیمه (5) باشد.
2- قبل از اولین صادرات ماده شیمیایی مذکور که پس از تصویب آخرین اقدام‌قانونی
انجام می‌گیرد، باید اطلاعیه صادرات ارائه گردد. پس از آن اطلاعیه صادرات قبل
از‌اولین صادراتی که در هر سال تقویمی انجام می‌گردد، ارائه خواهدشد. مرجع ملی
تعیین‌شده عضو واردکننده می‌تواند از الزام به اطلاع که قبل از صادرات باید انجام
شود، صرف‌نظر نماید.
3 - یک عضو صادرکننده پس از تصویب آخرین اقدام قانونی که منجر به بروز‌تغییرات مهم
در رابطه با ممنوعیت یا محدودیت شدید آن ماده شیمیایی خواهدشد،‌نسبت به ارائه
اطلاعیه روز آمد برای صادرات اقدام خواهدکرد.
4 - عضو واردکننده باید وصول اولین اطلاعیه صادرات را که پس از تصویب‌آخرین اقدام
قانونی ارائه می‌گردد، اعلام نماید. چنانچه عضو صادرکننده اعلام وصول را‌طی سی روز
پس از ارسال اطلاعیه صادرات دریافت ننماید، باید نسبت به ارائه دومین‌اطلاعیه
اقدام نماید. عضو صادرکننده باید تلاش‌های لازم را برای حصول اطمینان از‌دریافت
دومین اطلاعیه توسط عضو واردکننده به عمل آورد.
5 - تعهدات عضو که در بند (1) درج شده هنگامی متوقف خواهدشد که:
‌الف - ماده شیمیایی در ضمیمه (3) درج شده باشد
ب - عضو وارده کننده، طبق بند (2) ماده (10)،‌پاسخی در مورد آن ماده شیمیایی‌به
دبیرخانه ارسال نموده باشد و
ج - دبیرخانه طبق بند (10) ماده (10) این پاسخ را میان اعضا توزیع کرده باشد.

‌ماده 13 - اطلاعاتی که همراه مواد شیمیایی صادرشده ارائه می‌گردد
1 - کنفرانس اعضا باید سازمان جهانی گمرک را ترغیب نماید تا کدهای گمرکی‌مشخص نظام
هماهنگ شده جهت هر یک از مواد شیمیایی یا گروه‌های مواد شیمیایی‌مندرج در ضمیمه
(3) را به نحو مناسب تعیین کند. هر عضو باید مقرر کند در مواردی که‌برای مواد
شیمیایی کد تعیین شده‌است، کد مذکور در هنگام صادرات در بارنامه مربوط‌ذکر گردد.
2 - بدون خدشه به هریک از الزامات مربوط به عضو واردکننده، هر عضو باید مقرر‌کند
صادرات هریک از مواد شیمیایی مندرج در ضمیمه (3) و مواد شیمیایی منع یا به‌شدت
محدود شده در قلمرو آن، موکول به الزامات مربوط به الصاق بر چسب با توجه
به‌استانداردهای بین‌المللی ذی‌ربط، جهت اطمینان از دسترسی کافی به اطلاعات مربوط
به‌خطرات یا مخاطرات آن مواد نسبت به سلامت انسان یا محیط زیست، خواهدبود.
3 - بدون خدشه به هر یک از الزامات عضو واردکننده هر عضو باید مقرر کند‌صادرات
مواد شیمیایی مشمول الزامات الصاق برچسب محیط زیستی یا بهداشتی در‌قلمرو آن
می‌تواند موکول به الزامات مربوط به الصاق برچسب با توجه به
استانداردهای‌بین‌المللی ذی‌ربط، جهت اطمینان از دسترسی کافی به اطلاعات مربوط به
خطرات و یا‌مخاطرات آن مواد نسبت به سلامت انسان یا محیط زیست، گردد.
4 - هر عضو صادرکننده در رابطه با مواد شیمیایی مذکور در بند (2) که برای‌مقاصد
حرفه‌ای به کار می‌روند، باید مقرر کند که برگه حاوی اطلاعات ایمنی مطابق با
یک‌چارچوب شناخته شده بین‌المللی، شامل روز آمدترین اطلاعات قابل دسترس، به هر‌عضو
واردکننده ارسال می‌شود.
5 - اطلاعات مندرج در برچسب الصاق شده و برگه حاوی اطلاعات ایمنی تا حد‌امکان باید
به یک یا بیش از یک زبان رسمی عضو واردکننده ارائه شود.

‌ماده 14- تبادل اطلاعات
1 - هر عضو باید به نحو مقتضی و مطابق با اهداف این کنوانسیون تسهیلات زیر
را‌فراهم آورد:
‌الف - تبادل اطلاعات علمی، فنی، اقتصادی و حقوقی مرتبط با مواد شیمیایی در‌حیطه
شمول این کنوانسیون از جمله اطلاعات سم‌شناسی، سم‌شناسی بومی و ایمنی
ب - ارائه اطلاعات قابل دسترس برای عموم درخصوص اقدامات قانونی داخلی‌مربوط به
اهداف این کنوانسیون و
ج - در صورت اقتضا ارائه اطلاعات به سایر اعضا به طور مستقیم یا از طریق‌دبیرخانه
درخصوص اقدامات قانونی داخلی که اساساً یک بار یا بیشتر، استفاده از این‌ماده
شیمیایی را محدود می‌کند.
2 - اعضایی که به موجب این کنوانسیون تبادل اطلاعات می‌نمایند، نسبت به‌حفاظت هر
گونه اطلاعات محرمانه بر اساس توافق متقابل اقدام می‌نمایند.
3 - اطلاعات زیر از نظر این کنوانسیون محرمانه تلقی نمی‌شود:
‌الف - اطلاعات مورد اشاره در ضمایم (1) و (4) که به ترتیب به موجب مواد (5) و(6)
ارائه شده است
ب - اطلاعات مندرج در برگه حاوی اطلاعات ایمنی مورد اشاره در بند (4) ماده(13)
ج - تاریخ انقضای ماده شیمیایی
‌د - اطلاعات مربوط به اقدامات پیشگیرانه از جمله طبقه‌بندی مخاطرات، ماهیت‌خطر و
توصیه ایمنی مربوط و
‌هـ - خلاصه نتایج آزمایش‌های مربوط به سم‌شناسی و سم‌شناسی بومی.
4 - تاریخ تولید ماده شیمیایی به طور کلی از نظر این کنوانسیون محرمانه
تلقی‌نخواهدشد.
5 - هر عضو خواهان اطلاعات مربوط به نقل و انتقال عبوری مواد شیمیایی مندرج‌در
ضمیمه (3) از قلمرو آن، می‌تواند نیاز خود را به دبیرخانه گزارش نماید و دبیرخانه
باید‌بر همین اساس کلیه اعضا را مطلع نماید.

‌ماده 15- اجرای کنوانسیون
1 - هر عضو باید اقداماتی را که برای ایجاد و تقویت زیر ساخت‌ها و نهادهای ملی‌خود
برای اجرای مؤثر این کنوانسیون می‌تواند ضروری باشد، انجام دهد. این اقدامات‌ممکن
است در صورت لزوم شامل تصویب یا اصلاح اقدامات قانونی یا اداری ملی بوده و‌همچنین
می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
‌الف - ایجاد ثبت و پایگاه‌های اطلاعاتی ملی از جمله اطلاعات ایمنی مربوط به‌مواد
شیمیایی
ب - تشویق ابتکارات در بخش صنعت جهت ارتقای ایمنی شیمیایی و
ج - ترغیب توافقات داوطلبانه با در نظر گرفتن مفاد ماده (16).
2 - هر عضو در حد امکان باید اطمینان یابد که عموم مردم به اطلاعات مربوط به‌نحوه
کاربرد و مدیریت حوادث جایگزین‌هایی که از مواد شیمیایی مندرج در ضمیمه (3)‌برای
سلامت انسان یا محیط زیست ایمن‌تر هستند، دسترسی مناسب داشته‌باشند.
3 - اعضا توافق می‌نمایند تا به طور مستقیم یا در موارد مقتضی از طریق‌سازمان‌های
بین‌المللی صلاحیتدار در اجرای این کنوانسیون در سطوح زیر منطقه‌ای،‌منطقه‌ای و
جهانی همکاری نمایند.
4 - هیچ چیز در این کنوانسیون نباید طوری تفسیر شود که محدود کننده حق اعضا‌برای
اتخاذ اقداماتی که بیشتر از حد مذکور در کنوانسیون نسبت به حفظ محیط زیست و‌سلامت
انسان نافع است تعبیر گردد، به شرطی که چنین اقداماتی با مفاد کنوانسیون‌هماهنگ
بوده و مطابق با حقوق بین‌الملل باشد.

‌ماده 16- کمک فنی
‌اعضا بویژه با در نظر گرفتن نیازهای کشورهای در حال توسعه و کشورهای با اقتصاد‌در
حال گذر در جهت ارتقای کمک فنی برای توسعه زیر ساخت و ظرفیت لازم برای‌مدیریت مواد
شیمیایی برای ایجاد زمینه جهت اجرای این کنوانسیون با یکدیگر همکاری‌خواهندکرد.
اعضایی که دارای برنامه‌های پیشرفته‌تر جهت تنظیم امور مواد شیمیایی‌می‌باشند،
برای سایر اعضا کمک فنی و از جمله آموزش فراهم خواهند نمود تا امور‌زیرساخت و
ظرفیت‌های آنان در مدیریت مواد شیمیایی در طول چرخه حیات آنها توسعه‌یابد.


‌ماده 17- عدم پایبندی
‌کنفرانس اعضا یابد در اولین فرصت ممکن مقررات و ساز و کارهای نهادی را جهت‌تعیین
عدم پایبندی به مفاد این کنوانسیون و برخورد با اعضایی را که عدم پایبندی
آنها‌مشخص می‌شود تهیه و تصویب نماید.

‌ماده 18- کنفرانس اعضا
1 - بدین وسیله کنفرانس اعضا ایجاد می‌شود.
2 - اولین اجلاس کنفرانس اعضا باید حداکثر تا یک سال از تاریخ لازم‌الاجراشدن‌این
کنوانسیون با اداره مشترک مدیر اجرایی یونپ و مدیرکل فائو تشکیل شود. بعد از
آن،‌اجلاس‌های عادی کنفرانس اعضا یابد در فواصل منظم که توسط کنفرانس مشخص‌می‌شود،
برگزار گردد.
3 - اجلاس‌های فوق‌العاده کنفرانس اعضا در مواقعی که کنفرانس ممکن است‌ضروری بداند
یا براساس درخواست کتبی هر عضو که حداقل یک سوم اعضا از آن‌حمایت نمایند، برگزار
خواهدشد.
4 - کنفرانس اعضا باید در اولین جلسه، درخصوص آیین کار و مقررات مالی خود و‌هریک
از نهادهای تابع و همچنین مقررات مالی حاکم بر عملکرد دبیرخانه را از طریق‌اجماع
توافق و تصویب نماید.
5 - کنفرانس اعضا باید، اجرای این کنوانسیون را مورد بررسی و ارزیابی مستمر
قرار‌دهد. کنفرانس باید وظایف محوله از سوی کنوانسیون را اجرا نماید و بدین منظور
باید:
‌الف - علاوه بر الزامات بند (6) زیر، نهادهای تابع را که جهت اجرای
کنوانسیون‌ضروری تلقی می‌نماید ایجاد کند
ب - در موارد مقتضی با سازمانهای بین‌المللی صلاحیتدار و نهادهای بین‌الدولی و‌غیر
دولتی همکاری نماید و
ج - هر گونه اقدام دیگری که جهت دستیابی به اهداف این کنوانسیون می‌تواند‌ضروری
باشد، مورد بررسی قرارداده و انجام دهد.
6 - کنفرانس اعضا باید در اولین جلسه خود یک نهاد تابع به نام کارگروه (‌کمیته)
‌بررسی شیمیایی به منظور اجرای وظایف محوله به آن کارگروه (‌کمیته) از طرف
این‌کنوانسیون ایجاد نماید در این خصوص:
‌الف - اعضای کار گروه(‌کمیته) بررسی شیمیایی باید توسط کنفرانس اعضا تعیین‌شوند.
اعضای این کار گروه (‌کمیته) باید متشکل از تعداد محدودی از کارشناسان تعیین‌شده
دولتی در زمینه مدیریت مواد شیمیایی باشند. اعضای کار گروه(‌کمیته) باید،
براساس‌توزیع عادلانه جغرافیایی از جمله با اطمینان از توازن لازم بین اعضای توسعه
یافته و در‌حال توسعه تعیین شوند.
ب - کنفرانس اعضا باید درخصوص شرح وظایف، سازمان و نحوه عمل کار‌گروه(‌کمیته)
تصمیم بگیرد.
ج - کمیته باید تلاش لازم را به عمل آورد تا پیشنهاداتش براساس اجماع صورت‌بگیرد.
چنانچه کلیه تلاش‌ها برای رسیدن به اجماع بی‌نتیجه بماند و هیچ اجماعی حاصل‌نشود،
چنین پیشنهادی باید به عنوان آخرین راه حل با رای دوسوم اکثریت اعضای حاضر‌و رای
دهنده تصویب شود.
7 - سازمان ملل متحد، سازمان‌های تخصصی و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و‌همچنین هر
کشور غیر عضو این کنوانسیون می‌توانند در جلسه‌های کنفرانس اعضا به‌عنوان ناظر
حضور یابند. هر نهاد یا آژانس اعم از ملی یا بین‌المللی، دولتی یا غیردولتی که‌در
مسائل مربوط به کنوانسیون صاحب نظر باشند و دبیرخانه را از علاقمندی خود جهت‌حضور
در یک اجلاس کنفرانس اعضا به عنوان ناظر مطلع نموده‌باشند، می‌توانند برای‌حضور در
جلسه پذیرفته شوند مگر اینکه حداقل یک سوم اعضای حاضر مخالفت‌نمایند. پذیرش و شرکت
ناظران باید تابع آیین کار مصوب کنفرانس اعضا باشد.

‌ماده 19- دبیرخانه
1 - بدین وسیله یک دبیرخانه تأسیس می‌گردد.
2 - وظایف دبیرخانه به شرح ذیل خواهدبود:
‌الف - برنامه ریزی برای اجلاس‌های کنفرانس اعضا و نهادهای تابع آن و ارائه‌خدمات
لازم به آنها.
ب - تسهیل کمک به اعضا در اجرای این کنوانسیون، بویژه به اعضای در حال‌توسعه و
اعضای با اقتصاد در حال گذر در صورت درخواست آنها
ج - اطمینان از هماهنگی لازم با دبیرخانه‌های سایر نهادهای بین‌المللی مربوط.
‌د - به موجب راهنمایی کلی کنفرانس اعضا، ترتیبات اداری و قراردادی که
می‌تواند‌برای انجام وظایف خود مؤثر باشد، را منعقد نماید و
‌هـ - اجرای سایر وظایف دبیرخانه که در این کنوانسیون مشخص شده و سایر‌وظایفی که
ممکن است از سوی کنفرانس اعضا مشخص شود.
3 - وظایف دبیرخانه کنوانسیون مشترکاً از سوی مدیر اجرایی یونپ و مدیرکل فائو‌مشروط
به توافق با این ترتیبات توسط آنها و تصویب از طرف کنفرانس اعضا، اجرا خواهد‌شد.
4 - چنانچه مشخص شود که دبیرخانه وظایف مورد نظر را انجام نمی‌دهد کنفرانس‌اعضا با
رأی اکثریت سه چهارم اعضای حاضر و رأی دهنده ممکن است تصمیم بگیرد که‌وظایف
دبیرخانه را به یک یا چند سازمان بین‌المللی صلاحیتدار واگذار نماید.

‌ماده 20 - حل و فصل اختلافات
1 - اعضا باید هرگونه اختلاف بین خود مرتبط با تفسیر یا اجرای این کنوانسیون را‌از
طریق مذاکره یا سایر طرق مسالمت آمیز مورد انتخاب خود حل و فصل نمایند.
2 - هر عضو کنوانسیون به غیر از یک سازمان وحدت اقتصادی منطقه‌ای می‌تواند‌به
هنگام تنفیذ، پذیرش، تصویب یا الحاق به این کنوانسیون، یا در هر زمان بعد از آن،
با‌تسلیم یک سند کتبی به امین کنوانسیون اعلام نماید که درخصوص هر نوع اختلاف
مرتبط‌با تفسیر یا اجرای کنوانسیون یک یا هر دو طریق حل اختلاف زیر را در رابطه با
هر عضو‌پذیرنده همین تعهد به طور اجباری مورد پذیرش قرار می‌دهد:
‌الف - داوری مطابق با آیین کاری که در اسرع وقت ممکن و در قالب یک ضمیمه از‌سوی
کنفرانس اعضا تصویب می‌شود.
ب - ارجاع اختلاف به دیوان بین‌المللی دادگستری.
3 - عضوی که یک سازمان وحدت اقتصادی منطقه‌ای است می‌تواند به همان‌ترتیب در
ارتباط با داوری مطابق با آیین کار مذکور در جزء (‌الف) بند (2) اعلامیه
ارائه‌نماید.
4 - اعلامیه ارائه شده مطابق با بند (2) تا زمان انقضای مدت آن طبق شرایط مندرج‌در
آن یا تا سه ماه پس از تسلیم یادداشت کتبی فسخ آن به امین کنوانسیون، به قوت
خود‌باقی خواهدبود.
5 - انقضای اعلامیه، یادداشت فسخ یا اعلامیه جدید به هیچ نحو نباید بر جریان‌دعوی
مطروح نزد دیوان داوری یا دیوان بین‌المللی دادگستری تأثیر گذارد مگر آن
که‌طرف‌های اختلاف به گونه دیگری توافق نمایند.
6 - چنانچه طرف‌های یک اختلاف همان روش یا روش دیگر به موجب بند (2) را‌نپذیرفته
باشند، و چنانچه آنها نتوانند اختلاف خود را طی 12 ماه پس از صدور اطلاعیه‌یک طرف
اختلاف به طرف دیگر مبنی بر وجود اختلاف، حل و فصل نمایند، اختلاف‌باید بنا به
درخواست یکی از طرف‌های اختلاف به کمیسیون مصالحه ارجاع شود.‌ کمیسیون مصالحه
گزارشی همراه با توصیه‌های مربوط ارائه خواهدنمود. تشریفات دیگر‌مربوط به کمیسیون
مصالحه که به صورت ضمیمه گنجانده خواهدشد، حداکثر تا دومین‌جلسه کنفرانس اعضا توسط
کنفرانس مذکور تصویب می‌شود.

‌ماده 21 - اصلاح کنوانسیون
1 - اصلاح این کنوانسیون ممکن است از سوی هر عضو پیشنهاد گردد.
2 - اصلاح این کنوانسیون باید در جلسه کنفرانس اعضا به تصویب برسد. متن‌هرگونه
اصلاحیه پیشنهادی باید حداقل 6 ماه قبل از جلسه‌ای که اصلاحیه جهت تصویب‌پیشنهاد
می‌شود، توسط دبیرخانه به اعضا ارسال گردد. دبیرخانه همچنین باید اصلاحیه‌پیشنهادی
را به امضاکنندگان این کنوانسیون و جهت اطلاع به امین کنوانسیون ارسال‌نماید.
3 - اعضا باید هرگونه تلاشی را برای حصول به توافق از طریق اجماع درخصوص‌هر
اصلاحیه پیشنهادی به این کنوانسیون به عمل آورند. چنانچه تلاش‌های لازم برای‌حصول
اجماع به نتیجه نرسد و هیچ گونه توافقی حاصل نشود، به عنوان آخرین راه حل،‌اصلاحیه
باید با رأی اکثریت سه چهارم اعضای حاضر و رأی دهنده در جلسه تصویب‌گردد.
4 - اصلاحیه باید به وسیله امین کنوانسیون جهت تنفیذ، پذیرش یا تصویب به کلیه‌اعضا
ارسال شود.
5 - تنفیذ، پذیرش یا تصویب اصلاحیه باید به طور کتبی به اطلاع امین
کنوانسیون‌برسد.
‌اصلاحیه تصویب شده مطابق با بند (3) در نودمین روز پس از تاریخ سپردن
اسناد‌تنفیذ، پذیرش یا تصویب از سوی حداقل سه چهارم اعضا برای اعضای پذیرنده
آن‌لازم‌الاجرا خواهدشد. بعد از آن، اصلاحیه برای هر عضو دیگر در نودمین روز از
تاریخی‌که آن عضو سند تنفیذ، پذیرش یا تصویب اصلاحیه خود را که به امین کنوانسیون
تسلیم‌می‌کند، لازم‌الاجرا خواهدشد.

‌ماده 22 - تصویب و اصلاح ضمائم
1 - ضمائم این کنوانسیون جزء لاینفک آن محسوب می‌گردد و به جز آنچه که به‌گونه
دیگری صریحاً قید شده‌باشد هر اشاره به این کنوانسیون همزمان اشاره‌ای به هر یک‌از
ضمائم آن تلقی می‌شود.
2 - ضمائم به موضوعات شکلی، علمی، فنی یا اداری محدود می‌شود.
3 - آیین کار ذیل درخصوص پیشنهاد، تصویب و لازم‌الاجرا شدن دیگر ضمائم
این‌کنوانسیون قابل اعمال خواهدبود:
‌الف - ضمائم دیگر باید طبق آیین کار مندرج در بندهای (1)،(2) و (3) ماده (21)
،‌پیشنهاد و تصویب شود.
ب - هر عضوی که قادر به پذیرش ضمیمه دیگری نباشد، باید ظرف یک سال از‌تاریخ مکاتبه
مربوط به تصویب ضمیمه دیگری توسط امین کنوانسیون، کتباً امین‌کنوانسیون را مطلع
نماید. امین کنوانسیون بدون تأخیر کلیه اعضا را از دریافت اطلاعیه‌مزبور مطلع
نماید. یک عضو می‌تواند در هر زمانی اطلاعیه قبلی عدم پذیرش درخصوص‌ضمیمه دیگر را
پس بگیرد و آن ضمیمه از آن زمان طبق جزء(ج) زیر برای آن عضو‌لازم‌الاجرا خواهد شد
و
ج - در انقضای یک سال از تاریخ مکاتبه مربوط به تصویب ضمیمه دیگری توسط‌امین
کنوانسیون، ضمیمه مذکور برای کلیه اعضایی که اطلاعیه‌ای مطابق با مفاد جزء (ب)‌فوق
ارائه نکرده‌اند لازم‌الاجرا خواهدشد.
4 - جز در مورد ضمیمه (3) پیشنهاد، تصویب و لازم‌الاجراشدن اصلاحیه‌های‌ضمائم این
کنوانسیون باید تابع همان آیین کار مربوط به پیشنهاد، تصویب و‌لازم‌الاجراشدن
ضمائم دیگر کنوانسیون باشند.
5 - آیین کار ذیل در رابطه با پیشنهاد، تصویب و لازم‌الاجرا شدن اصلاحیه‌های‌ضمیمه
(3) اعمال خواهدشد:
‌الف - اصلاحیه‌های ضمیمه (3) مطابق با آیین کار مندرج در مواد (5) تا (9) و بند
(2) ماده(21) پیشنهاد و تصویب می‌شود.
ب - کنفرانس اعضا تصمیمات خود را از طریق تصویب مبتنی بر اجماع اتخاذ‌می‌نماید.
ج - تصمیم جهت اصلاح ضمیمه (3) بلافاصله توسط امین کنوانسیون به اعضا‌اعلام
می‌گردد. اصلاحیه از تاریخ مشخص شده در تصمیم برای کلیه اعضا لازم‌الاجرا‌خواهدشد.
6 - در صورتی که ضمیمه دیگر یا اصلاحیه مربوط به یکی از ضمائم با اصلاحیه‌این
کنوانسیون مربوط باشد، در آن صورت ضمیمه دیگر یا اصلاحیه نباید تا زمانی
که‌اصلاحیه کنوانسیون لازم‌الاجرا نشده، لازم‌الاجرا شود.

‌ماده 23 - رأی‌گیری
1 - هر عضو این کنوانسیون جز آنچه که در بند (2) ذیل مقرر شده دارای یک
رأی‌خواهدبود.
2 - یک سازمان وحدت اقتصادی منطقه‌ای درخصوص موضوعات تحت حوزه‌صلاحیت خود باید حق
رأی خود را با تعداد آرائی که برابر با تعداد کشورهای عضو آن که‌اعضای این
کنوانسیون می‌باشند، اعمال نماید. چنین سازمانی در صورتی که هر یک از‌کشورهای عضو
آن حق رأی خود را اعمال نماید حق رأی خود را اعمال نخواهدنمود.‌برعکس حالت مذکور
نیز در رأی‌گیری صادق است.
3 - از نظر این کنوانسیون منظور از «‌اعضای حاضر و رأی‌دهنده» اعضای حاضری‌است که
یک رأی مثبت یا منفی می‌دهند.

‌ماده 24 - امضا
‌این کنوانسیون جهت امضای تمام کشورها و سازمانهای وحدت اقتصادی منطقه‌ای‌در تاریخ
11 سپتامبر 1998 (1377.6.20) در روتردام و از تاریخ 12 سپتامبر 1998(1377.6.21) تا
10 سپتامبر 1999 (1378.6.19) در مقر سازمان ملل متحد در‌نیویورک مفتوح خواهدبود.

‌ماده 25 - تنفیذ، پذیرش، تصویب یا الحاق
1 - این کنوانسیون موکول به تنفیذ، پذیرش یا تصویب کشورها و سازمان‌های‌وحدت
اقتصادی منطقه‌ای خواهدبود. این کنوانسیون برای الحاق کشورها و سازمان‌های‌وحدت
اقتصادی منطقه‌ای از روز بعد از تاریخی که این کنوانسیون جهت امضا بسته‌می‌شود،
مفتوح خواهدبود. اسناد تنفیذ، پذیرش، تصویب یا الحاق نزد امین کنوانسیون‌سپرده
خواهدشد.
2 - هر سازمان وحدت اقتصادی منطقه‌ای که عضو این کنوانسیون می‌شود بدون‌اینکه هیچ
یک از کشورهای عضو آن به عضویت کنوانسیون درآمده باشند، ملزم به اجرای‌کلیه تعهدات
به موجب این کنوانسیون خواهدبود. در مورد چنین سازمان‌هایی که یک یا‌چند کشور عضو
آن، عضو این کنوانسیون باشند، سازمان و کشورهای عضو آن باید‌براساس مسئولیت‌های
مربوط خود جهت اجرای تعهدات خود به موجب این کنوانسیون‌تصمیم بگیرند. در چنین
مواردی، سازمان و کشورهای عضو آن نمی‌توانند حقوق ناشی از‌این کنوانسیون را به طور
همزمان اعمال نمایند.
3 - یک سازمان یکپارچه اقتصادی منطقه‌ای باید در سند تنفیذ، پذیرش، تصویب‌یا الحاق
خود، بسط صلاحیت خودش را درخصوص موضوعات تحت پوشش این‌کنوانسیون اعلام کند. این
چنین سازمانی همچنین باید امین کنوانسیون را از هرگونه جرح و‌تعدیل مربوط به بسط
صلاحیت خود آگاه سازد و امین کنوانسیون نیز به نوبه خود باید‌اعضا را مطلع نماید.

‌ماده 26 - لازم‌الاجراشدن
1 - این کنوانسیون در نودمین روز پس از تاریخ تسلیم پنجاهمین سند تنفیذ،‌پذیرش،
تصویب یا الحاق لازم‌الاجرا خواهدشد.
2 - برای هر کشور یا سازمان وحدت اقتصادی منطقه‌ای که پس از تسلیم پنجاهمین‌سند
تنفیذ، پذیرش، تصویب یا الحاق، این کنوانسیون را تنفیذ، پذیرفته یا تصویب کند یا
به‌آن ملحق شود، این کنوانسیون در نودمین روز پس از تاریخ تسلیم سند تنفیذ،
پذیرش،‌تصویب یا الحاق توسط چنین کشور یا سازمانی لازم‌الاجرا می‌گردد.
3 - از نظر بندهای (1) و (2)، هر سند تسلیم شده توسط یک سازمان وحدت‌اقتصادی
منطقه‌ای نباید به عنوان یک سند اضافی علاوه بر اسنادی که به وسیله کشورهای‌عضو آن
سازمان تسلیم شده،‌محسوب گردد.

‌ماده 27 - حق شرط
‌هیچ‌گونه حق شرطی در مورد این کنوانسیون نمی‌توان قائل شد.

‌ماده 28 - خروج از کنوانسیون
1 - در هر زمان، پس از گذشت سه سال از تاریخ لازم‌الاجرا شدن این کنوانسیون‌برای
یک عضو، آن عضو می‌تواند با تسلیم اطلاعیه کتبی به امین کنوانسیون از آن خارج‌شود.
2 - چنین خروجی پس از پایان یک سال از تاریخ دریافت اطلاعیه خروج توسط‌امین
کنوانسیون یا در تاریخ دیرتر از آن که ممکن است در اطلاعیه مشخص شود،
نافذ‌خواهدشد.

‌ماده 29 - امین کنوانسیون
‌دبیرکل سازمان ملل متحد، امین این کنوانسیون خواهدبود.

‌ماده 30 - متون معتبر
‌متن اصلی این کنوانسیون که به زبان‌های عربی، چینی، انگلیسی، فرانسوی، روسی‌و
اسپانیولی است دارای اعتبار یکسان بوده و نزد دبیرکل سازمان ملل متحد
سپرده‌خواهدشد.
‌در تأیید مراتب فوق امضاکنندگان زیر که بدین منظور دارای اختیار لازم
می‌باشند‌این کنوانسیون را امضا نموده‌اند.
‌در روز دهم ماه سپتامبر 1998 (1377.6.19) در روتردام تنظیم شد.


‌ضمیمه (1)
‌اطلاعات مورد نیاز برای اطلاعیه‌هایی که به موجب ماده (5) ارائه می‌شود
‌اطلاعیه‌ها باید شامل موارد زیر باشد:
1- خواص، شناسایی و کاربردها:
‌الف - نام عمومی
ب - نام شیمیایی مطابق فهرست اسامی شناخته شده بین‌المللی در صورتی که‌چنین فهرستی
وجود داشته‌باشد (‌برای مثال اتحادیه بین‌المللی شیمی محض و کابردی(IUPAC)
ج - اسامی تجاری و اسامی فرآورده‌ها.
‌د - شماره‌های کد: شماره CAS، کدهای نظام هماهنگ شده گمرکی و سایر‌شماره‌ها.
‌هـ - اطلاعات مربوط به طبقه‌بندی مبتنی بر خطر در صورتی که ماده شیمیایی‌موکول به
الزامات طبقه‌بندی باشد.
‌و - کاربرد یا کاربردهای ماده شیمیایی
‌ز - خواص فیزیکی - شیمیایی، سم‌شناسی و سم‌شناسی بومی.
2 - آخرین اقدام قانونی.
‌الف - اطلاعات مختص به آخرین اقدام قانونی:
(1)- خلاصه آخرین اقدام قانونی.
(2)- استناد به سند قانونی.
(3)- تاریخ لازم‌الاجراشدن آخرین اقدام قانونی
(4)- نشانه‌هایی دال بر این که آخرین اقدام قانونی بر مبنای ارزیابی خطر یا
مخاطره‌اتخاذ شده‌باشد یا نه و در صورت مثبت بودن، اطلاعات مربوط به ارزیابی مذکور
متضمن‌استناد به سند مربوط.
(5)- دلایل اتخاذ آخرین اقدام قانونی مربوط به سلامت انسان از جمله
سلامت‌مصرف‌کنندگان و کارگران یا محیط زیست.
(6)- خلاصه‌ای از مخاطرات و خطرات ماده شیمیایی نسبت به سلامت انسان، از‌جمله
سلامت مصرف‌کنندگان و کارگران، یا محیط زیست و تأثیرات مورد انتظار از آخرین‌اقدام
قانونی.
ب - طبقه‌بندی یا طبقه‌بندی‌ها در مواردی که آخرین اقدام قانونی اتخاذ شده‌است‌و
برای هر طبقه‌بندی.
(1)- کاربرد یا کاربردهای منع شده توسط آخرین اقدام قانونی.
(2)- کاربرد یا کاربردهایی که مجاز می‌باشند.
(3)- در صورت امکان تخمین مقادیر ماده شیمیایی تولید شده، واردشده،‌صادرشده و
استفاده‌شده.
ج - در حد امکان وجود نشانه‌ای از ارتباط احتمالی آخرین اقدام قانونی با کشورها‌و
مناطق دیگر.
‌د)‌سایر اطلاعات مربوط که می‌تواند شامل موارد زیر گردد:
(1)- ارزیابی آثار اجتماعی- اقتصادی آخرین اقدام قانونی.
(2)- اطلاعات درخصوص جایگزین‌ها و خطرات مربوط به آنها در صورتی که در‌دسترس باشد
از قبیل:
- راهبردهای مدیریت یکپارچه آفات.
- رویه و فرآیندهای صنعتی از جمله فناوری پاک‌کننده.


‌ضمیمه (2)
‌معیارهای فهرست کردن مواد شیمیایی منع یا به شدت محدود شده در ضمیمه (3)
‌کار گروه (‌کمیته) بررسی شیمیایی در بررسی اطلاعیه‌های ارائه شده توسط‌دبیرخانه،
به موجب بند (5) ماده (5) باید:
‌الف - تأیید نماید که آخرین اقدام قانونی به منظور اطمینان از سلامت انسان
یا‌محیط زیست اتخاذ شده‌است.
ب - تأیید نماید که آخرین اقدام قانونی در نتیجه ارزیابی احتمال خطر
اتخاذ‌شده‌است. این ارزیابی باید براساس بررسی اطلاعات علمی در چارچوب شرایط حاکم
بر‌عضو مورد بحث باشد. بدین منظور اسناد ارائه شده باید نشان دهد که:
(1)- اطلاعات طبق روش‌های شناخته شده علمی تهیه شده‌است.
(2)- بررسی اطلاعات مطابق با اصول و آیین کار علمی شناخته‌شده انجام گرفته و‌به
صورت سند درآمده است.
(3)- آخرین اقدام قانونی براساس ارزیابی خطر بوده که در برگیرنده شرایط حاکم
بر‌عضو اقدام‌کننده می‌باشد.
ج - با در نظر گرفتن موارد ذیل بررسی نماید که آیا آخرین اقدام قانونی
مبنای‌گسترده کافی را که برای درج ماده شیمیایی در ضمیمه (3) مناسب است، تأمین
می‌نماید:
(1)- آیا آخرین اقدام قانونی به کاهش قابل توجهی در مقدار ماده شیمیایی
استفاده‌شده یا دفعات استفاده از آن منجر شده یا انتظار می‌رود که منجر شود.
(2)- آیا آخرین اقدام قانونی به کاهش واقعی احتمال خطر برای سلامت انسان یا‌محیط
زیست عضوی که اطلاعیه را ارائه داده منجر شده یا انتظار می‌رود به کاهش
قابل‌ملاحظه آن منجر گردد.
(3)- آیا ملاحظاتی که به آخرین اقدام قانونی متخذه منجرشده، فقط در یک
حوزه‌جغرافیایی محدود یا در وضعیت‌های محدود دیگر قابل اجرا است.
(4)- آیا شواهدی مبنی بر تجارت مستمر بین‌المللی ماده شیمیایی وجود دارد.
‌د - در نظر داشته‌باشد که سوء‌استفاده عمدی به خودی خود دلیل کافی جهت درج‌یک
ماده شیمیایی در ضمیمه (3) نمی‌باشد.


‌ضمیمه (3)
‌مواد شیمیایی مشمول آیین کار اعلام رضایت قبلی

‌ماده شیمیایی ‌شماره(‌های) طبقه‌بندی
CAS مربوط
T - 5،4،2 5 - 76 - 93 سموم دفع آفات
آلدرین (Aldrin) 2 - 00 - 309 سموم دفع آفات
کاپتافول (Captafol) 1 - 06 - 2425 سموم دفع آفات
کلردین (Chlordane) 9 - 74 - 57 سموم دفع آفات
کلردیمیفرم (Chlordimeform) 3 - 98 - 6164 سموم دفع آفات
کلروبنزلیت (Chlorobenzilate) 6 - 15 - 510 سموم دفع آفات
د.‌د.ت(D.D.T) 3 - 29 - 50 سموم دفع آفات
دیلدرین (Dieldrin) 1 - 57 - 60 سموم دفع آفات
دینوسب و نمک‌های دینوسب (Dinoseb) 7 - 85 - 88 سموم دفع آفات
2،1 دیبرومواتان (‌ای.‌دی.‌بی)(Dibromoethane) 4 - 93 - 106 سموم دفع آفات
فلورواستاماید (Fluoroacetamide) 7 - 19 - 640 سموم دفع آفات
اچ.‌سی.‌اچ (‌ایزومرهای مخلوط)(HCH) 1 - 73 - 608 سموم دفع آفات
هپتاکلور (Heptachlor) 8 - 44 - 76 سموم دفع آفات
هگزاکلروبنزن (Hexachlorobenzene) 1 - 74 - 118 سموم دفع آفات
لیندان (Lindane) 9 - 89 - 58 سموم دفع آفات
مواد متشکله جیوه شامل مواد متشکله جیوه غیرآلی، مواد متشکله جیوه آلکیل و مواد
سموم دفع آفات
متشکله جیوه آلکیلوکسیالکیل و آریل
پنتاکلروفنول (Pentachlorophenol) 5 - 86 - 87 سموم دفع آفات
مونوکروتوفوس (Monocrotophas) 4 - 22 - 6923 ترکیب سموم دفع آفات
(‌ترکیبات مایع محلول ماده‌ای که اجزای فعال آن بیش از 600 گرم در لیتر باشد) به
شدت خطرناک
متامیدوفوس(Methmidophos) 6 - 92 - 10265 ترکیب سموم دفع آفات
(‌ترکیبات مایع محلول ماده‌ای که اجزای فعال آن بیش از 600 گرم در لیتر باشد) به
شدت خطرناک
فوسفامیدون(Phosphamidon) 6 - 21 - 13171 ترکیب سموم دفع آفات
(‌ترکیبات مایع محلول ماده‌ای که اجزای فعال آن بیش از 1000 گرم در لیتر باشد)
(‌مخلوط ایزومرهای Z,E) به شدت خطرناک
4 - 98 - 23783 (‌ایزومرZ) ¤ 4 - 99 - 297 (‌ایزومرE)
متیل - پاراتیون (Methyl - Parathion) 0 - 00 - 298 ترکیب سموم دفع آفات
(‌کنسانتره‌های امولوسیون EC)، با 19.5%، 40%، 50%، 60%، و ترکیبات فعال و پودرهای
¤ حاوی ترکیبات فعال 1.5%، 2%، 3% به‌شدت‌خطرناک
پاراتیون (Parathion) 2 - 38 - 56 ترکیب سموم دفع آفات
(‌کلیه ترکیبات این ماده - مواد معلق در هوا، پودر غبارشدنی (DP)، کنسانتره قابل
به شدت خطرناک
امولوسیون شدن (EC)، دانه‌ها (GR) و پودرهای خیس کردنی (WP) - به جز ¤
سوسپانسیون‌های پوشش‌دار (CG)
کروسی دولایت (Crocidolite) 4 - 28 - 12001 صنعتی
بای فنیل‌های پولی برومینات (PBB) 8 - 01 - 36355 (‌هگزا) صنعتی
7 - 07 - 27858 (‌اوکتا) ¤ 6 - 09 - 13654 (‌دکا)
بای فنیل‌های پولی کلرینات (PCB) 3 - 36 - 1336 صنعتی
ترفنیل‌های پولی کلرینات (PCT) 8 - 33 - 61788 صنعتی
فسفات سه‌تایی (‌دیبروموپروپیل 2، 3) 7 - 72 - 126 صنعتی


‌ضمیمه (4)
‌اطلاعات و معیارهای درج ترکیبات سموم دفع آفات به شدت خطرناک در ضمیمه (3)
‌بخش اول - مدارک مورد نیاز که یک عضو پیشنهاد دهنده باید ارائه دهد.
‌پیشنهادات ارائه شده مطابق با بند (1) ماده (6) باید شامل مدارک کافی حاوی
اطلاعات‌زیر باشد:
‌الف - نام ترکیب سم دفع آفات خطرناک.
ب - نام جزء یا اجزای فعال در ترکیب.
ج - مقدار نسبی هر جزء فعال در ترکیب.
‌د - نوع ترکیب.
‌هـ - اسامی تجاری و اسامی تولیدکنندگان در صورت در دسترس بودن.
‌و - الگوهای متعارف و شناخته شده استفاده از ترکیب در عضو پیشنهاد دهنده.
‌ز - تشریح واضح درخصوص سوانح مربوط به مشکل مربوط از جمله آثار مخرب‌و روشی که در
ترکیب مورد استفاده قرار گرفته‌است.
ح - هرگونه اقدام قانونی، اداری یا سایر اقدامات متخذه و یا در حال اتخاذ از
سوی‌عضو پیشنهاددهنده در مقابله با چنین سوانحی.

‌بخش دوم - اطلاعاتی که باید توسط دبیرخانه جمع‌آوری شود.
‌طبق بند (3) ماده (6)، دبیرخانه باید اطلاعات مناسب مربوط به ترکیب از جمله‌موارد
زیر را جمع‌آوری نماید:
‌الف - خواص فیزیکی - شیمیایی، سم‌شناسی و سم‌شناسی بومی ترکیب.
ب - وجود محدودیت‌های استعمال با محدودیت‌های فرد به کار گیرنده ترکیب در‌سایر
کشورها.
ج - اطلاعات درخصوص سوانح مربوط به ترکیب در سایر کشورها.
‌د - اطلاعات ارائه شده توسط سایر اعضا، سازمان‌های بین‌المللی،
سازمان‌های‌غیردولتی یا سایر منابع مربوط در سطوح ملی یا بین‌المللی.
‌هـ - ارزیابی‌های خطر یا مخاطره در صورت در دسترس بودن.
‌و - شاخصه‌های مقدار استفاده از ترکیب از قبیل تعداد موارد ثبت شده یا
مقادیر‌تولید یا فروش در صورت در دسترس بودن.
‌ز - سایر ترکیبات سموم دفع آفات مورد نظر و سوانح مربوط به این ترکیبات در‌صورت
وجود.
ح - رویه‌های جایگزین برای کنترل آفات.
‌طـ - سایر اطلاعات مربوط به تشخیص کار گروه(‌کمیته) بررسی شیمیایی.
‌بخش سوم - معیارهای درج ترکیبات سموم دفع آفات به شدت خطرناک در ضمیمه (3)
‌کار گروه (‌کمیته) بررسی مواد شیمیایی در بررسی پیشنهادات ارائه شده
توسط‌دبیرخانه، به موجب بند (5) ماده (6) باید موارد ذیل را مدنظر قرار دهد:
‌الف - اعتبار مدرکی که نشان می‌دهد کاربرد ترکیب مطابق با کاربرد متعارف
یا‌شناخته شده در کشور عضو پیشنهاد دهنده، منجر به سوانح گزارش شده گردیده‌است.
ب - ارتباط چنین سوانحی با سایر کشورهایی که دارای آب و هوا و شرایط یکسان‌بوده و
همچنین دارای الگوهای یکسان کاربرد ترکیب هستند.
ج - وجود محدودیت‌های استعمال یا محدودیت‌های فرد به کار گیرنده ترکیب‌ناشی از
فناوری یا فنونی که به طور منطقی یا گسترده امکان استفاده از آن در کشورهای‌فاقد
زیرساخت لازم وجود ندارد.
‌د - اهمیت آثار گزارش شده در ارتباط با مقدار ترکیب استفاده شده.
‌هـ - سوء استفاده عمدی به خودی خود دلیلی کافی جهت درج یک ترکیب در‌ضمیمه (3)
نمی‌باشد.


‌ضمیمه (5)
‌اطلاعات مورد نیاز برای اطلاعیه صادرات
1 - اطلاعیه‌های صادرات باید شامل اطلاعات ذیل باشند:
‌الف - نام و نشانی مراجع ملی تعیین شده عضو صادرکننده و عضو واردکننده؛
ب - تاریخ مورد انتظار صادرات به عضو واردکننده؛
ج - نام ماده شیمیایی منع یا به شدت محدود شده و خلاصه‌ای از اطلاعات‌مشخص شده در
ضمیمه (1) که باید مطابق با ماده (5) در اختیار دبیرخانه قرار گیرد. در‌صورتی که
بیش از یک نوع از چنین ماده شیمیایی در یک مخلوط یا فرآورده گنجانده‌شده‌باشد،
اطلاعات مزبور باید برای هر ماده شیمیایی ارائه شود؛
‌د - بیانیه‌ای دال بر طبقه‌بندی پیش‌بینی شده برای ماده شیمیایی و
کاربرد‌پیش‌بینی شده آن در طبقه‌بندی مذکور در کشور عضو واردکننده، در صورتی که
مشخص‌باشد؛
‌هـ - اطلاعات مربوط به اقدامات پیشگیرانه به منظور کاهش مواجهه با ماده‌شیمیایی و
نشت آن؛
‌و - در رابطه با یک مخلوط یا فرآورده، غلظت ماده یا مواد شیمیایی منع یا به
شدت‌محدوده شده مورد نظر؛
‌ز - نام و نشانی واردکننده؛
ح - هرگونه اطلاعات تکمیلی که در دسترس مرجع ملی تعیین شده عضو‌صادرکننده قراردارد
و می‌تواند به مرجع ملی تعیین شده عضو واردکننده کمک نماید.
2- علاوه بر اطلاعات مورد اشاره در بند (1)، عضو صادرکننده باید اطلاعات‌بیشتری را
که در ضمیمه (1) مشخص شده و ممکن است از سوی عضو واردکننده‌درخواست شود، ارائه
نماید.

قانون الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون استکهلم درخصوص آلاینده های آلی پایدار

تاریخ امضا : 11/04/84
ماده واحده ـ به دولت جمهوری اسلامی ایران اجازه داده می‌شود با رعایت اصول پنجاهم
(50) و یکصد و سی و نهم (139) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون
استکهلم درخصوص آلاینده‌های آلی پایدار مشتمل بر یک مقدمه، سی ماده و شش ضمیمه
ملحق شده و سند تصویب آن را نزد امین کنوانسیون ارائه نماید.
تبصره ـ جمهوری اسلامی ایران در اجرای بند (2) ماده (18)، خود را در ارجاع
اختلافات در ارتباط با تفسیر یا اجرای این کنوانسیون به داوری یا دیوان دادگستری
بین‌المللی با رعایت قوانین و مقررات داخلی مربوط متعهد می‌داند.

بسم‌الله الرحمن الرحیم
کنوانسیون استکهلم درخصوص آلاینده‌های آلی پایدار
اعضای این کنوانسیون:
با شناخت این‌که آلاینده‌های پایدار دارای خصوصیات سمیت، مقاومت در برابر تجزیه،
در بدن موجودات زنده تجمع یافته و از طریق هوا، آب و گونه‌های مهاجر، در بین
مرزهای بین‌المللی جابجا شده و در مکانهای بسیار دورتر از محل رها شدن آن‌ها در
اکوسیستمهای آبی و خشکی انباشته شده و رسوب می‌کنند؛ با اطلاع از مخاطرات بهداشتی
خصوصاً در کشورهای در حال توسعه در اثر تماس مستقیم با آلاینده‌های آلی پایدار به
ویژه اثرات آن‌ها روی زنان و متعاقباً روی نسلهای آینده؛ با تصدیق این‌که زیست بوم
اقیانوسها و جوامع بومی به خاطر تأثیرات سوء آلاینده‌های آلی پایدار در معرض خطر
بوده و آلودگی مواد غذایی بومی آنان نیز به عنوان یک موضوع بهداشت عمومی مدنظر
می‌باشد، با اذعان به نیاز به اقدامات جهانی درخصوص آلاینده‌های آلی پایدار؛ با
توجه خاص به تصمیم‌گیری 19/13 (C) مورخ 7 فوریه 1997 میلادی برابر با (18 بهمن
1376 هجری شمسی) شورای حکام برنامه محیط زیست سازمان ملل درخصوص شروع اقدامات
بین‌المللی در جهت حفاظت سلامت انسانها و محیط زیست از طریق اتخاذ تدابیری که سبب
کاهش یا حذف انتشار و تخلیه آلاینده‌های آلی پایدار می‌شود؛ با یادآوری مقررات
مناسب در ارتباط با م
عاهدات زیست محیطی بین‌المللی مرتبط، خصوصاً کنوانسیون روتردام درخصوص آئین اعلان
رضایت قبلی برای آفت‌کشها و برخی مواد شیمیایی خطرناک در تجارت بین‌المللی و
کنوانسیون‌ بازل درخصوص کنترل حمل و نقل برون مرزی پسماندهای ویژه و دفع آن‌ها از
جمله موافقتنامه‌های منطقه‌ای که در چارچوب ماده (11) آن کنوانسیون تدوین شده است؛
همچنین با یادآوری بیانیه ریو درخصوص محیط زیست، توسعه و دستور کار 21؛ با تصدیق
این‌که احتیاطات لازم درخصوص نگرانی‌های همه اعضای تحت شمول این کنوانسیون مورد
توجه قرار می‌گیرد؛ با شناخت این‌که این کنوانسیون و دیگر توافقنامه‌های
بین‌المللی در زمینه تجارت و محیط زیست همدیگر را متقابلاً حمایت می‌کنند؛ با تأیید
این‌که کشورها بر طبق منشور سازمان ملل و اصول حقوق بین‌الملل درخصوص بهره‌برداری
از منابع اختصاصی مطابق با ملل و اصول حقوق بین‌الملل درخصوص بهره‌برداری از منابع
اختصاصی مطابق با سیاستهای توسعه‌ای و زیست محیطی خود حق حاکمیت داشته، مسؤول
تضمین این‌که فعالیتهایی که در قلمرو یا کنترل آن‌ها انجام می‌شود، سبب صدمه زدن
به محیط زیست دیگر کشورها یا مناطق آن سوی مرزهای ملی نخواهد شد، می‌باشد؛ با
احتساب مقتضیات و خص
وصاً الزامات کشورهای در حال توسعه، مخصوصاً کشورهای کم‌تر توسعه‌یافته و کشورهایی
با اقتصاد در حال گذر، که به طور خاص نیاز به تقویت توانایی‌های آنان برای مدیریت
مواد شیمیایی و از جمله انتقال فناوری، تأمین کمک‌های فنی و مالی و ارتقای سطح
همکاری‌های بین بخشی دارند؛ با احتساب کامل برنامه اقدام برای توسعه پایدار
کشورهای در حال توسعه و جزیره‌ای کوچک، که در باربادوس در تاریخ 6 می 1994 میلادی
برابر با (16 اردیبهشت 1373 هجری شمسی) به تصویب رسید؛ با توجه به توانایی‌های
کشورهای در حال توسعه و توسعه‌یافته به صورت متعارف و مسئولیت‌های کلی و متمایز
کشورها به نحوی که در اصل 7 بیانیه ریو درخصوص محیط زیست و توسعه بیان شده است، با
شناسایی مشارکت بخشهای خصوصی و سازمانهای غیردولتی که می‌تواند سبب دستیابی به
کاهش یا حذف انتشار و تخلیه آلاینده‌های آلی پایدار گردد؛ با تأکید بر اهمیت تقبل
مسئولیت تولیدکنندگان آلاینده‌های آلی پایدار به منظور کاهش اثرات زیان‌آور ایجاد
شده توسط محصولات آنان و اطلاع‌رسانی به مصرف‌کنندگان، دولت‌ها و عموم مردم مرتبط
با خصوصیات مخاطره‌آمیز این مواد شیمیایی؛ با توجه خاص به لزوم اتخاذ تدابیر لازم
برای جلوگیری
از اثرات زیانبار ایجاد شده توسط آلاینده‌های آلی پایدار در تمام مراحل چرخه عمر
آن‌ها؛ با تأکید مجدد بر اصل (16) بیانیه ریو درخصوص محیط زیست و توسعه که بیانگر
این مطلب است که مقامات ملی باید به منظور جهانی شدن هزینه‌های زیست محیطی داخلی و
استفاده از ابزار اقتصادی با مدنظر قرار دادن این نگرش که ایجادکنندگان آلودگی
باید هزینه‌های آلودگی را بر طبق خواسته‌های عمومی و بدون لطمه زدن به تجارت و
سرمایه‌گذاری بین‌المللی تحمل نمایند؛ با تشویق اعضایی که دارای مقررات و طرحهای
ارزیابی توسعه‌ای برای آفت‌کشها و مواد شیمیایی صنعتی نمی‌باشند به منظور تدوین
چنین طرح‌هایی؛ با شناخت اهمیت توسعه و کاربرد فرایندها و مواد شیمیایی جایگزین
سازگار با محیط زیست و تعیین اهمیت حفاظت از سلامت انسان و محیط زیست از اثرات مضر
آلاینده‌های آلی پایدار؛ به شرح زیر موافقت می‌نمایند که:

ماده (1) - هدف
با توجه به نگرش محتاطانه‌ای که در اصل (15) بیانیه ریو درخصوص محیط زیست و توسعه
بیان شده هدف این کنوانسیون حفاظت سلامت انسان و محیط زیست در مقابل آلاینده‌های
آلی پایدار می‌باشد.

ماده (2)- تعاریف
از نظر این کنوانسیون:
الف- «عضو» به یک کشور یا یک سازمان وحدت اقتصادی منطقه‌ای اطلاق می‌شود که
محدودیت‌های این کنوانسیون و اجرای آن را تقبل نموده است.
ب- «سازمان وحدت اقتصادی منطقه‌ای» به یک سازمان متشکل از کشورهای مستقل از یک
منطقه معین گفته می‌شود که اعضای آن اختیارات خود درخصوص مسائل ناشی از این
کنوانسیون را بدان تفویض نموده و براساس آن، سازمان اختیار دارد برطبق مقررات
داخلی خود برای امضاء، تصویب، قبول یا تأیید یا الحاق به این کنوانسیون اقدام
نماید.
ج- «اعضاء حاضر و رأی‌دهنده» به معنای اعضاء حاضر و دارای یک رأی مثبت یا منفی
می‌باشد.

ماده 3- تدابیر لازم برای کاهش یا حذف انتشار از تولید و استفاده عمدی
1. هر عضو باید:
الف- فعالیت‌های زیر را ممنوع و یا تدابیر رسمی و قانونی لازم را برای جلوگیری از
موارد زیر انجام دهد:
(1)- تولید و استفاده از مواد شیمیایی مندرج در ضمیمه (الف) براساس مقررات آن
ضمیمه و
(2)- واردات و صادرات مواد شیمیایی مندرج در ضمیمه (الف) بر طبق مقررات بند (2) و
ب- تولید و استفاده از مواد شیمیایی مندرج در ضمیمه (ب) بر طبق مقررات آن ضمیمه
محدود شود.
2- هر عضو باید اقداماتی انجام دهد تا اطمینان حاصل آید که:
الف- واردات یک ماده شیمیایی مندرج در ضمیمه (الف) یا ضمیمه (ب) انجام شده فقط:
(1)- با هدف دفع کاملاً زیست محیطی به نحوی که در جزء (1) بند (د) از ماده (6) بیان
شده، یا
(2)- برای یک کاربرد یا منظور خاص که برای عضو مشمول ضمیمه (الف) یا ضمیمه (ب)
مجاز شمرده شده است.
ب- مواد شیمیایی مشمول ضمیمه (الف) برای هرگونه تولید یا کاربرد به صورت معافیت
ویژه یا مواد شیمیایی مندرج در ضمیمه (ب) برای هرگونه تولید یا کاربرد به صورت
معافیت ویژه یا منظور قابل قبول که مشمول هرگونه مقررات مرتبط در اسناد موجود
درخصوص «آئین اعلان رضایت قبلی بین‌المللی» می‌باشد، فقط در صورتی می‌تواند صادر
گردد که:
(1)- به منظور دفع کاملاً زیست محیطی به نحوی که در جزء (1) بند (د) ماده (6) بیان
شده.
(2)- به یک عضو که مجاز به کاربرد این مواد شیمیایی براساس ضمیمه (الف) یا ضمیمه
(ب) باشد و یا
(3)- به یک کشور غیرعضو این کنوانسیون که یک گواهینامه سالیانه برای عضو صادرکننده
تهیه کرده است.
آن گواهینامه باید مشخص کننده کاربرد مورد نظر مواد شیمیایی بوده و شامل شرحی باشد
که با توجه به آن ماده شیمیایی، کشور واردکننده متعهد شده است به:
الف- حفاظت از سلامت انسان و محیط زیست از طریق اتخاذ تدابیر لازم برای کاهش یا
حذف انتشار.
ب- انطباق با مقررات بند (1) ماده (6) و
ج- انطباق در جای مناسب با مقررات بند (2) از بخش (2) ضمیمه (ب).
گواهینامه همچنین باید شامل تمامی مستندات مناسب، نظیر اسناد و قوانین، مقررات یا
دستورالعمل‌های مدیریتی یا استراتژیکی باشد. عضو صادرکننده باید گواهینامه را تا
شصت روز بعد از صدور به دبیرخانه کنوانسیون تسلیم نماید.
ج- مواد شیمیایی مندرج در ضمیمه (الف) برای هرگونه تولید و استفاده به صورت
معافیت‌های ویژه که برای هیچ‌کدام از اعضاء معتبر نیست برای آن کشور صادر نشده بجز
به منظور دفع اصولی زیست محیطی همانطوری که در جزء (1) بند (د) ماده (6) شرح داده
شده است.
د- از نظر این بند، اصطلاح «کشورهای غیرعضو این کنوانسیون» درخصوص یک ماده شیمیایی
خاص شامل یک کشور یا یک سازمان وحدت اقتصادی منطقه‌ای می‌شود که با ممنوعیت مواد
شیمیایی مطروحه در این کنوانسیون موافقت ننموده است.
3- هر عضو که دارای یک یا بیش‌تر طرح رسیدگی و ارزیابی برای آفت‌کش‌های جدید یا یک
ماده شیمیایی صنعتی جدید باشد، باید تدابیری را برای جلوگیری از تولید و کاربرد
آفت‌کش‌ها و مواد شیمیایی صنعتی جدید به منظور قانونمند کردن این مواد انجام دهد،
به نحوی که با توجه به معیار موجود در بند «1» ضمیمه (د) از بروز خصوصیات مخرب
آلاینده‌های آلی پایدار ممانعت به عمل آورد.
4. هر عضو که دارای یک یا بیش‌تر طرح رسیدگی و ارزیابی برای آفت‌کش‌ها یا مواد
شیمیایی صنعتی می‌باشد باید در جای مناسب با در نظر گرفتن معیار موجود در بند (1)
ضمیمه (د)، ارزیابی آفت‌کش‌ها یا مواد شیمیایی صنعتی که اخیراً مورد استفاده قرار
گرفته‌اند را مورد ملاحظه قرار دهد.
5. بجز مواردی که در این کنوانسیون آورده شده، بندهای «1» و «2» نباید برای
مقادیری از مواد شیمیایی که در تحقیقات مقیاس آزمایشگاهی یا مواردی که به عنوان
استاندارد مرجع مورد استفاده قرار می‌گیرند، رعایت گردد.
6. هر عضو که دارای معافیت‌های ویژه بر طبق ضمیمه (الف) یا معافیت ویژه یا یک
منظور قابل قبول بر طبق ضمیمه (ب) باشد، باید اقدامات مناسب را برای حصول اطمینان
از هرگونه تولید و کاربرد برطبق این معافیت یا منظور که به روشی انجام می‌شود تا
از تماس مستقیم با انسان و رها شدن در محیط زیست جلوگیری نماید یا آن را کاهش دهد،
انجام دهد.
برای کاربردهای خاص یا مقاصد قابل قبول که سبب انتشار عمدی مواد در محیط زیست به
واسطه استفاده متداول آن می‌گردد، این مواد منتشره باید در حداقل ممکن بوده، یا
منطبق با استاندارد و دستورالعمل‌های کاربردی مورد شناسایی قرار گیرد.

ماده 4- ثبت معافیت ویژه
1. ثبت اطلاعات به منظور شناسایی اعضایی که معافیت ویژه مندرج در ضمیمه (الف) یا
ضمیمه (ب) دارند، ایجاد گردیده است. این ثبت اطلاعات، اعضایی که از شروط ضمیمه
(الف) یا ضمیمه (ب) استفاده می‌کنند را شامل نمی‌شود که می‌تواند توسط تمامی اعضا
اجرا گردد. عمل ثبت باید توسط دبیرخانه کنوانسیون انجام شده و برای عموم قابل
دسترسی باشد.
2. ثبت باید شامل موارد زیر باشد:
الف) فهرستی از انواع معافیت ویژه تهیه شده براساس ضمیمه‌های (الف) و (ب).
ب) فهرستی از اعضا که یک معافیت ویژه مندرج در ضمیمه (الف) یا ضمیمه (ب) دارند.
ج) فهرستی از تاریخ سررسید برای هر معافیت ویژه ثبت شده.
3. هر کشور می‌تواند از طریق تسلیم یک نامه به دبیرخانه، برای ثبت یک یا انواع
بیش‌تر معافیت ویژه مندرج در ضمیمه (الف) یا ضمیمه (ب) اقدام نماید.
4. بجز در زمانی که تاریخ زودتر توسط عضو در برگه ثبت مشخص شده، یا یک متمم پیرو
بند (7) این ماده اعطا گردد، تمامی معافیت‌های ویژه ثبت شده باید پنج سال پس از
تاریخ لازم‌الاجرا شدن کنوانسیون در ارتباط با مواد شیمیایی مذکور باطل گردد.
5. در اولین اجلاس، مجمع اعضا باید درخصوص روش بازنگری برای موارد ثبت تصمیم‌گیری
نماید.
6. قبل از بازنگری درخصوص ثبت، عضو مورد نظر باید یک گزارش توجیهی دال بر ادامه
نیاز به ثبت آن معافیت به دبیرخانه تسلیم نماید. این گزارش باید توسط دبیرخانه به
تمامی اعضا ارائه گردد. بازنگری یک ثبت باید براساس تمامی اطلاعات موجود انجام
گردد. نهایتاً مجمع اعضا می‌تواند توصیه‌هایی به عضو مورد نظر به صورت راهکارهای
مناسب ارائه دهد.
7. مجمع اعضا می‌تواند براساس درخواست هر عضو، در خصوص تمدید تاریخ سررسید یک
معافیت ویژه برای یک دوره حداکثر پنجساله اقدام نماید. در ارتباط با این
تصمیم‌گیری، باید شرایط خاص اعضای کشورهای در حال توسعه و اعضا با اقتصاد در حال
گذر نیز لحاظ گردد.
8. یک عضو می‌تواند در هر زمان معافیت ویژه ثبت شده را از طریق تسلیم یک نامه به
دبیرخانه پس بگیرد، این بازپس‌گیری باید در تاریخ قید شده در نامه مذکور مورد
ترتیب اثر قرار گیرد.
9. در صورتی که هیچ‌کدام از اعضا برای نوع خاصی از معافیت‌ها ثبت‌نام ننماید،
هیچ‌گونه ثبت جدید نباید انجام شود.

ماده 5- تدابیر لازم برای کاهش یا حذف انتشار از طریق تولید غیرعمدی
هر عضو باید حداقل تدابیر زیر را به منظور کاهش کل انتشار انجام شده از طریق منابع
ناشی از فعالیت‌های انسانی برای هرکدام از مواد شیمیایی مندرج در ضمیمه (ج) با هدف
کاهش آن‌ها و در صورت امکان جلوگیری نهایی انجام دهد. این تدابیر عبارتند از:
الف- تهیه یک طرح اقدام یا در صورت امکان یک طرح اقدام منطقه‌ای یا بخشی ظرف دو
سال پس از لازم‌الاجرا شدن کنوانسیون که متعاقباً آن را به عنوان بخشی از طرح
استقرار تعیین شده در ماده (7) اجرا نماید. این طرح به منظور شناسایی، تعیین
خصوصیات و محل‌های انتشار مواد شیمیایی مندرج در ضمیمه (ج) و برای تسهیل استقرار
جزءهای (ب) الی (هـ) طراحی می‌شود. طرح اقدام باید شامل عناصر زیر باشد:
1. برآوردی از منابع انتشار موجود و قبلی شامل تهیه و نگهداری سیاهه منابع و
برآورد مقادیر انتشار که با توجه به دسته‌بندی منابع تعیین شده در ضمیمه (ج) انجام
می‌شود.
2. برآوردی از وضعیت قوانین و استراتژی‌های مرتبط عضو برای مدیریت انتشار این
مواد.
3. تعیین خط‌مشی به منظور رعایت الزامات این بند، که براساس برآوردهای بندهای (1)
و (2) انجام می‌شود.
4. ارتقاء سطح تعلیم و تربیت با توجه به آگاهی از استراتژی‌ها.
5. انجام بازنگری هر پنجساله برای این استراتژی‌ها و میزان موفقیت آنها در رعایت
الزامات این بند، که این بازنگری‌ها باید در گزارش‌های تسلیم شده مطابق ماده (15)
قید گردد.
6. زمانبندی برای استقرار طرح اقدام، شامل استراتژی‌ها و تدابیری که در آن تعیین
شده‌اند.
ب – ترویج به‌کارگیری تدابیر ممکن و عملی موجود که می‌تواند دستیابی به یک سطح
واقعی و معنادار برای کاهش انتشار یا جلوگیری منابع را تسریع بخشد.
ج- تروج توسعه و در جایی که مناسب باشد، الزام به کاربرد مواد جایگزین یا محصولات
و فرایندهای اصلاح شده، به منظور جلوگیری از تشکیل و انتشار مواد شیمیایی مندرج در
ضمیمه (ج)، که با توجه به رهنمودهای کلی درخصوص فعالیت‌های جلوگیری و کاهش انتشار
در ضمیمه (ج) و راهنماهای فنی که توسط مجمع اعضا تأیید شده است.
د) ترویج و بر طبق زمانبندی استقرار طرح اقدام، الزام به کاربرد بهترین روش‌های
موجود برای منابع جدید برطبق دسته‌بندی منابع که یک عضو به عنوان تضمین آن اقدامات
در طرح اقدام با یک تأکید خاص به چارچوب منابع تعیین شده در قسمت دوم ضمیمه (ج)،
تعیین کرده است. در هر صورت، اقدام با یک تأکید خاص به چارچوب مندرج در قسمت دوم
آن ضمیمه باید در حداقل زمان ممکن به صورت مرحله‌ای اجرا گردد. اما این موضوع
نباید بیش از چهار سال پس از لازم‌الاجرا شدن کنوانسیون برای آن عضو طول بکشد.
برای چارچوب تعیین شده، اعضا باید کاربرد بهترین اقدامات انجام شده زیست محیطی را
گسترش دهند. در هنگام اجرای بهترین روشهای موجود و بهترین ترتیبات زیست محیطی اعضا
باید به رهنمودهای عمومی درخصوص اقدامات جلوگیری و کاهش انتشار در ضمیمه (ج) توجه
نموده و راهنماهای فنی درخصوص بهترین روش‌های موجود و بهترین تجربیات زیست محیطی
نیز باید از طریق تصمیم‌گیری مجمع اعضا به روز گردد.
هـ) گسترش استفاده از بهترین روش‌های موجود و بهترین تجربیات زیست محیطی طبق طرح
اقدام:
1. برای منابع موجود قید شده در دسته‌بندی منابع مندرج در بخش دوم ضمیمه (ج) و
دسته‌بندی منابع نظیر آنهایی که در قسمت سوم همان ضمیمه قید گردیده و
2. برای منابع جدید با توجه به دسته‌بندی منابع نظیر آنچه که در بخش سوم ضمیمه (ج)
قید گردیده در صورتی که یک عضو در جزء «هـ» قید نشده باشد.
در هنگام تدارک بهترین روشهای موجود و بهترین تجربیات زیست محیطی، اعضا باید به
رهنمودهای کلی مرتبط با اقدامات کاهش و جلوگیری از انتشار قید شده در ضمیمه (ج)
توجه نمایند.
دستورالعمل‌های فنی درخصوص بهترین روش های موجود و بهترین اقدامات انجام شده زیست
محیطی باید از طریق تصمیم‌گیری مجمع اعضا به روز گردد.
و- از نظر این بند و ضمیمه (ج):
1. «بهترین روشهای موجود» به معنای مؤثرترین و پیشرفته‌ترین مرحله در توسعه
فعالیت‌ها و روشهای بهره‌برداری از آنها می‌باشد که بیانگر تجربیات مفید به دست
آمده از برخی روش‌ها برای طراحی اصولی محدودیت‌های انتشار می‌باشد که برای جلوگیری
و در جاهایی که مقدور نیست به صورت کلی کاهش انتشار مواد شیمیایی مندرج در قسمت
اول ضمیمه (ج) و اثر آنها روی محیط زیست به طور کلی می‌باشد. در این خصوص:
2. «فنون» که شامل هر دو نوع فناوری استفاده شده و در حال استفاده است که تأسیسات
بر پایه آن طراحی، ساخته، نگهداری، بهره‌برداری و از رده خارج می‌گردد.
3. «در دسترس بودن فناوری‌ها» به معنای آن دسته از فناوری‌ها است که برای
بهره‌برداری قابل دستیابی بوده و در مقیاسی وسیع وجود داشته که در بخش صنایع
مرتبط، تحت شرایط حیاتی فنی و اقتصادی با در نظر گرفتن هزینه‌ها و مزایا برای اجرا
مجاز شمرده می‌شوند و
4. «بهترین» به معنای مؤثرترین در دستیابی به یک سطح عمومی بالا برای حفاظت محیط
زیست به طور کلی بوده.
5. «بهترین تجربیات زیست محیطی» به معنای کاربرد ترکیبی از مناسب‌ترین استراتژی‌ها
و اقدامات کنترلی زیست محیطی می‌باشد.
6. «منابع جدید» به معنای هر منبع که بنحو مطلوب ساخته شده یا جایگزین گردیده
اطلاق می‌شود که حداقل یک سال پس از تاریخ:
الف- لازم‌الاجرا شدن کنوانسیون برای عضو مورد نظر، یا
ب- لازم‌الاجرا شدن کنوانسیون برای عضو مورد نظر برای ارائه اصلاحیه به ضمیمه (ج)
در صورتی که منبع مذکور از شرایط این کنوانسیون فقط به واسطه آن اصلاحیه پیروی
کند.
ز- مقادیر حد انتشار یا استانداردهای اجرایی می‌تواند توسط یک عضو برای عمل به
تعهدات آن جهت دستیابی به بهترین روشهای موجود تحت این بند استفاده گردد.

ماده 6- اقدامات لازم برای کاهش یا جلوگیری انتشار آلودگی
از وسائل از کارافتاده و پسماندها
1. هر عضو به منظور حصول اطمینان از اینکه وسائل ازکارافتاده تشکیل شده یا از حاوی
مواد شیمیایی مندرج در ضمیمه (الف) یا (ب) و پسماندها شامل محصولات وسائلی که به
صورت زائد در می‌آیند، تشکیل شده، حاوی یا آلوده‌ شده با یکی از مواد شیمیایی
مندرج در ضمیمه‌های (الف)، (ب) یا (ج) می‌باشند، از طریق یک روش حافظ سلامت انسان
و محیط زیست مدیریت می‌شوند، باید:
الف- خط مشی مناسب به منظور شناسایی موارد زیر دارا باشد:
(1) - وسائل ازکارافتاده تشکیل شده یا حاوی مواد شیمیایی مندرج در ضمیمه (الف) یا
(ب)
(2) - محصولات و وسائلی که در حال استفاده می‌باشند و پسماندهای تشکیل شده، حاوی
یا آلوده شده با یک ماده شیمیایی مندرج در ضمیمه‌های (الف)، (ب) و (ج).
ب- تا حد امکان، وسائل ازکارافتاده تشکیل شده یا حاوی مواد شیمیایی مندرج در ضمیمه
(الف) یا (ب) براساس خط مشی بیان شده در جزء (الف) را شناسایی نماید.
ج- وسائل ازکارافتاده به نحو مناسب از طریق یک روش زیست محیطی جامع، امن و کارا
مدیریت گردد. وسائل ازکارافتاده حاوی مواد شیمیایی مندرج در ضمیمه (الف) یا (ب) پس
از اینکه برطبق معافیت ویژه تعیین شده در ضمیمه (الف) یا هر معافیت ویژه یا هدف
قابل قبول تعیین شده در ضمیمه (ب) مجاز به استفاده نیستند، بجز وسائل
ازکارافتاده‌ای که به منظور صادرات برطبق بند (2) ماده (3) مجاز شمرده شده‌اند.،
باید بعنوان پسماند به حساب آمده و طبق جزء (د) با آنها رفتار شود.
د- انجام تدابیر مناسب برای آن دسته از پسماندها شامل محصولات و وسائلی که در شرف
تبدیل به پسماند می‌باشند، شامل:
(1)- پسماندهایی که برطبق روشهای صحیح زیست محیطی جابجا، جمع‌آوری، حمل و نقل و
نگهداری شده‌اند.
(2)- پسماندهای دفع شده به روشی که آلاینده‌های آلی پایدار موجود یا تخریب شود و
یا به شکل برگشت‌ناپذیر تغییر ماهیت دهد و در نتیجه خصوصیات مواد آلاینده آلی
پایدار را از خود نشان ندهد. در غیر این صورت چنانچه این روش‌های دفع انتظارات و
اولویت‌های زیست محیطی را برآورده نسازد، یا مقدار آلاینده‌های آلی پایدار در حد
پایین باشد، باید دستورالعمل‌ها، استانداردها و قوانین بین‌المللی شامل مواردی که
پیرو بند (2) می‌تواند تدوین و ایجاد گردد، و نظامهای مرتبط منطقه‌ای و جهانی حاکم
بر مدیریت پسماندهای ویژه مدنظر قرار گیرد.
(3)- پسماندهایی که مجاز به انجام عملیات دفع به روش بازیافت، بازیابی، احیا،
استفاده مجدد مستقیم یا کاربردهای دیگر آلاینده‌های پایدار نمی‌باشد، و
(4)- پسماندهایی که بدون در نظر گرفتن دستورالعملها، استانداردها و قوانین
بین‌المللی مرتبط نمی‌توان از طریق مرزهای بین‌المللی حمل و نقل نمود.
هـ- به منظور تدوین راهکارهای مناسب برای شناسایی مکانهای آلوده به مواد شیمیایی
مندرج در ضمیمه‌های (الف) و (ب) یا (ج) تلاش گردد. در صورتی که پاکسازی این مکانها
برعهده گرفته شد، باید این عمل طبق اصول صحیح زیست محیطی اجرا گردد.
2. مجمع اعضا باید با بخشهای مناسب کنوانسیون بازل درخصوص کنترل نقل و انتقالات
برون مرزی پسماندهای ویژه و دفع آنها همکاری نزدیک داشته باشد تا در این میان:
الف- اندازه یا سطح لازم برای تخریب یا تغییر ماهیت برگشت‌ناپذیر به منظور حصول
اطمینان از عدم بروز خصوصیات آلاینده‌های آلی پایدار به شکلی که در بند (1) ضمیمه
(د) مشخص شده ایجاد گردد.
ب- تعیین گردد منظور از روشهای دفع صحیح زیست محیطی که در بالا به آن اشاره شد، چه
می‌باشد و
ج) تلاش گردد تا غلظت مواد شیمیایی مندرج در ضمیمه‌های (الف)، (ب) و (ج) آن طوری
که در شق (2) جزء (د) بند (1) از ضمیمه (د) بدان اشاره شده، به نحو مناسب ایجاد
گردد.

ماده 7- طرحهای اجرائی
1. هر عضو باید:
الف- طرحی را برای اجرای تعهدات خود به موجب این کنوانسیون تدوین و برای اجرای آن
تلاش نماید.
ب- طرح اجرایی خود را ظرف دو سال از تاریخ لازم‌الاجرا شدن کنوانسیون برای آن
کشور، به مجمع اعضا تسلیم نماید، و
ج- به صورتی مناسب طرح اجرایی خود را بر اساس جدول زمانی و به شکلی که با تصمیم
مجمع اعضا مشخص خواهدشد مورد بازنگری قرار داده و به روز درآورد.
2. اعضا به طور مستقیم یا از طریق سازمان‌های منطقه‌ای، زیر منطقه‌ای و جهانی در
جای مناسب همکاری نموده و با گروه‌های مرتبط و مسئول ملی خود از جمله گروه‌های
زنان و گروه‌های درگیر در امر بهداشت کودکان به منظور تسهیل تدوین، اجرا و به روز
درآوردن طرح‌های اجرایی آنان مشورت نماید.
3. اعضا باید به منظور کاربرد و در جای مناسب ایجاد ابزار لازم برای وحدت نظر در
طرحهای اجرایی ملی برای آلاینده‌های آلی پایدار برای تعیین خط مشی توسعه پایدار
خود تلاش نمایند.

ماده 8- فهرست‌بندی مواد شیمیمایی در ضمائم (الف)، (ب) و (ج)
1. یک عضو ممکن است پیشنهادی را برای درج یک ماده شیمیایی در ضمائم (الف)، (ب) و
یا (ج) به دبیرخانه ارائه دهد. این پیشنهاد شامل اطلاعات مشخص شده در ضمیمه (د)
خواهد بود. در تدوین یک پیشنهاد، یک عضو می‌تواند از سوی دیگر اعضا یا از سوی
دبیرخانه مساعدت گردد.
2. دبیرخانه باید تعیین نماید آیا پیشنهاد شامل اطلاعات مشخص شده در ضمیمه (د)
می‌باشد یا خیر، چنانچه دبیرخانه تأیید نماید که پیشنهاد شامل اطلاعات مذکور
می‌باشد، باید پیشنهاد را به کمیته تجدیدنظر آلاینده‌های آلی پایدار تسلیم نماید.
3. کمیته مذکور باید پیشنهاد را بررسی و چارچوب تعیین شده در ضمیمه (د) را به شکلی
شفاف و قابل انعطاف به کار برده، همه اطلاعات تهیه شده را به روشی متوازن و منسجم
مدنظر قرار دهد.
4. اگر کمیته تصمیم بگیرد که:
الف- قانع شده که چارچوب تعیین شده رعایت شده باید از طریق دبیرخانه پیشنهاد را
ارائه و ارزیابی کمیته را در اختیار همه اعضا و ناظرین قرار داده و آنان را به
ارائه اطلاعات تعیین شده در ضمیمه (هـ) دعوت نماید و یا
ب- قانع نشده که چارچوب تعیین شده رعایت شده باید مراتب را از طریق دبیرخانه به
همه اعضا و ناظرین اطلاع و پیشنهاد را به همراه ارزیابی در اختیار اعضا قرار داده
و پیشنهاد باید کنار گذارده شود.
5. هر عضو ممکن است پیشنهاد را مجدداً براساس بند (4) فوق به کمیته‌ای که پیشنهاد
را کنار گذاشته، ارائه دهد. این ارائه مجدد می‌تواند شامل هرگونه ابراز نظر عضو و
همین طور استدلال برای ملاحظات فوق‌العاده کمیته باشد. اگر به دنبال این مرحله
کمیته مجدداً پیشنهاد را رد نماید، کشور عضو می‌تواند نسبت به تصمیم کمیته اعتراض و
از مجمع اعضا تقاضا نماید که موضوع را در اجلاس آتی خود بررسی نماید. مجمع اعضا
می‌تواند براساس چارچوب تعیین شده در ضمیمه (د) و با احتساب ارزیابی کمیته و
هرگونه اطلاعات اضافی دیگری که از سوی هر کشور عضو یا ناظر ارائه شود، آن پیشنهاد
را مورد ارزیابی قرار دهد.
6. در جایی که کمیته تصمیم گرفته که چارچوب مشخص رعایت شده یا مجمع اعضا تصمیم
بگیرد که پیشنهاد باید مورد ارزیابی قرار بگیرد، کمیته پیشنهاد را مورد بررسی
دقیق‌تر قرار داده و با در نظر گرفتن دیگر اطلاعات مرتبط دریافت شده، باید یک طرح
اولیه نمایه خطر براساس ضمیمه (هـ) تهیه نموده و پیش‌نویس آن را از طریق دبیرخانه
در اختیار همه اعضا و ناظرین قراردهد، نظرات فنی آنان را جمع‌آوری و با مدنظر قرار
دادن آن طرح نمایه خطر را تکمیل نماید.
7. اگر براساس طرح نمایه خطر که مطابق با ضمیمه (هـ) تهیه شده، کمیته تصمیم بگیرد
که:
الف- به نظر می‌رسد که آن ماده شیمیایی در نتیجه انتقال درازمدت در محیط زیست،
آثار سوء بر سلامت انسان یا آثار محیط زیست در مقیاس جهانی بر جای می‌گذارد، باید
پیشنهاد مورد ارزیابی قرار گیرد. فقدان اطمینان علمی کامل، طبعاً پیشنهاد را از
پیشرفت بازنخواهد داشت. کمیته از طریق دبیرخانه همه اعضا و ناظرین را دعوت خواهد
کرد با ملاحظات مشخص شده در ضمیمه (هـ)، اطلاعات مربوطه را ارائه نمایند. سپس
نتیجه ارزیابی مدیریت خطر که شامل تجزیه و تحلیلی از تدابیر کنترلی احتمالی درخصوص
این مواد شیمیایی است را براساس آن ضمیمه تهیه خواهد کرد، یا
ب) اگر قرار است پیشنهاد به پیش برده نشود، کمیته از طریق دبیرخانه طرح اولیه
نمایه خطر را در اختیار اعضا و ناظرین قرار داده و سپس پیشنهاد را کنار خواهد
گذاشت.
8. برای هر پیشنهاد کنار گذاشته شده براساس جز (ب) بند 7 فوق یک عضو می‌تواند از
مجمع اعضا درخواست نماید که به کمیته تکلیف نماید که اطلاعات اضافی و
فوق‌العاده‌ای از کشور پیشنهاددهنده و دیگر اعضا در ظرف مدتی که بیش از یک سال طول
نخواهد کشید درخواست نماید. پس از این مدت و براساس هرگونه اطلاعات دریافتی، کمیته
پیشنهاد را براساس بند (6) و با اولویت‌هایی که از سوی مجمع اعضا تصمیم‌گیری و
ارائه خواهد شد، مورد تجدیدنظر قرار می‌دهند. چنانچه پس از طی این مرحله کمیته
مجدداً پیشنهاد را باطل نماید، آن عضو می‌تواند نسبت به تصمیم کمیته اعتراض و مجمع
اعضا مسأله را در جلسه آتی خود مورد بررسی قرار دهد. مجمع اعضا می‌تواند براساس
طرح نمایه خطر که براساس ضمیمه (هـ) تهیه شده تصمیم‌گیری نموده و با احتساب
ارزیابی کمیته و هرگونه اطلاعات فوق‌العاده که از سوی اعضا و ناظرین ارائه می‌شود،
تصمیم بگیرد که پیشنهاد به پیش برود. اگر مجمع اعضا تصمیم بگیرد که پیشنهاد باید
به پیش برود کمیته باید آنگاه طرح برآورد مدیریت خطر را تهیه نماید.
9. کمیته براساس طرح نمایه خطر با توجه به بند (6) فوق و برآورد مدیریت خطر که در
جزء (الف) بند (7) و یا بند (8) فوق اشاره شده، می‌تواند توصیه نماید که آیا باید
آن ماده شیمیایی توسط مجمع اعضا در فهرست‌بندی ضمائم (الف)، (ب) و یا (ج) مورد
توجه قرار گیرد؟
مجمع اعضا با احتساب توصیه‌های کمیته و از جمله هرگونه عدم اطمینان علمی باید به
شکلی احتیاط‌آمیز درخصوص در فهرست قرار گرفتن ماده شیمیایی و تعیین تدابیر کنترل
مربوط به آن در ضمائم (الف)، (ب) و یا (ج) تصمیم بگیرد.

ماده 9- تبادل اطلاعات
1. هر کشور عضو باید تبادل اطلاعات مرتبط با موارد زیر را تسهیل یا برعهده گیرد:
الف- کاهش و یا حذف تولید، استفاده و یا انتشار آلاینده‌های آلی پایدار.
ب- جایگزین‌های آلاینده‌های آلی پایدار شامل اطلاعات مربوط به خطرات آنها به همراه
هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی آن.
2. کشورها باید با توجه به بند (1) مستقیماً یا از طریق دبیرخانه اطلاعات را مبادله
نمایند.
3. هر کشور عضو، یک مرجع ملی را برای تبادل این‌گونه اطلاعات تعیین خواهد کرد.
4. دبیرخانه باید به عنوان سازوکار شفاف‌سازی اطلاعات درخصوص آلاینده‌های آلی
پایدار از جمله اطلاعات تهیه شده توسط اعضای سازمان‌های دولتی و غیردولتی ارائه
خدمت نماید.
5. از نظر این کنوانسیون، اطلاعات موجود درخصوص ایمنی و بهداشت انسان و محیط زیست
به عنان اطلاعات محرمانه تلقی نخواهد شد. کشورهای عضو که اطلاعات دیگر مرتبط با
این کنوانسیون را مبادله می‌کنند باید براساس توافقنامه دوجانبه، هرگونه اطلاعات
محرمانه را حفظ نمایند.

ماده 10- اطلاعات عمومی، آگاهی و آموزش
1. هر عضو باید در حد توان خود نسبت به تشویق و تسهیل موارد زیر اقدام نماید:
الف- ارتقاء آگاهی سیاستگذاران و تصمیم‌گیران مرتبط با آلاینده‌های آلی پایدار.
ب- در اختیار عموم گذاشتن کلیه اطلاعات موجود درخصوص آلاینده‌های آلی پایدار با
ملحوظ نمودن بند (5) از ماده (9).
ج- تدوین و اجرای برنامه‌های آموزشی و اطلاع‌رسانی عمومی خصوصاً برای زنان، کودکان
و طبقه کم سواد در مورد آلاینده‌های آلی پایدار و همین طور شامل اثرات بهداشتی و
محیط زیستی و جایگزینها؛
د) مشارکت عموم در رسیدگی به آلاینده‌های آلی پایدار و اثرات بهداشتی و محیط زیستی
آن و توصیه در چاره‌جویی لازم و از جمله ایجاد موقعیت‌هایی برای تهیه داده‌ها در
سطح ملی با توجه به اجرای این کنوانسیون؛
هـ- تعلیم کارگران، متخصصین علمی، مربیان و کادر فنی و مدیریتی.
و- توسعه و مبادله موارد لازم برای آگاهی عمومی و آموزشی در سطح ملی و بین‌المللی.
ز- توسعه و مبادله موارد لازم برای آگاهی عمومی و آموزشی در سطح ملی و بین‌المللی.
2. هر کشور عضو باید در چارچوب توان خود اطمینان حاصل نماید که عموم مردم به
اطلاعات عمومی موردنظر در بند (1) دسترسی داشته و این اطلاعات را مرتباً به روز
درآورد.
3. هر کشور عضو باید در حد توان خود به تشویق استفاده‌کنندگان در صنعت و حرف مختلف
پرداخته تا موجبات و تسهیلات لازم برای تأمین اطلاعات مورد اشاره بند (1) را در
سطح ملی و به صورتی مناسب در سطوح زیر منطقه‌ای و جهانی، فراهم آورد.
4. در تأمین اطلاعات درخصوص آلاینده‌های آلی پایدار و جایگزین آنها اعضا می‌توانند
از برگه‌های اطلاعات بهداشتی، گزارشات، رسانه‌های گروهی و دیگر ابزار اطلاع‌رسانی
استفاده کرده و مراکز اطلاعاتی را در سطح ملی و منطقه‌ای ایجاد کنند.
5. هر کشور عضو باید ملاحظاتی منسجم نسبت به توسعه ساختارهایی چون انتشار مواد
آلاینده و ثبت حمل و نقل آنها داشته و نسبت به جمع‌آوری و انتشار اطلاعات درخصوص
برآورد مقادیری که در هر سال از مواد مندرج در ضمیمه‌های (الف)، (ب) یا (ج) انتشار
یا در معرض تماس قرار گرفته، داشته باشد.

ماده 11- تحقیق، توسعه و نظارت
1. کشورهای عضو باید در چارچوب توان خود در سطح ملی و بین‌المللی به تشویق پرداخته
و یا تحقیقات مناسب، توسعه، نظارت و همکاری درخصوص آلاینده‌های آلی پایدار را به
عهده گرفته و در جای مناسب، نسبت به مواد جایگزین و موادی که بتواند جانشین
آلاینده‌های آلی پایدار و از جمله موارد ذیل شود اقدام نمایند.
الف- منابع و انتشار مواد در محیط زیست.
ب- نحوه حضور، مقادیر و سرنوشت آن در انسان و محیط زیست.
ج- جابجایی در محیط زیست، سرنوشت و تغییر شکل آن.
د- آثار مواد بر بهداشت و سلامت انسان و محیط زیست.
هـ- تبعات اقتصادی ـ اجتماعی و فرهنگی.
و- کاهش انتشار و یا حذف.
ز- روشهای هماهنگ برای تهیه سیاهه منابع تولیدکننده و روشهای تجزیه برای
اندازه‌گیری میزان انتشار.
2. نسبت به به‌عهده گرفتن اقدامات تحت بند (1) فوق، هر عضو باید در حد توان خود به
شرح ذیل اقدام نماید:
الف- حمایت و توسعه بیش‌تر برنامه‌های بین‌المللی، شبکه‌ها و سازمان‌هایی در جهت
شناسایی، هدایت، تشخیص و تأمین بودجه تحقیقاتی، جمع‌آوری اطلاعات و نظارت بر
احتساب نیاز به کاهش تلاش‌های موازی، آن طور که مناسب باشد.
ب- حمایت از تلاش‌های ملی و بین‌المللی در جهت گسترش توانهای تحقیقاتی علمی و فنی
در جهت تشویق به رسیدگی و مبادله اطلاعات و تجزیه و تحلیل‌ها، خصوصاً در کشورهای در
حال توسعه و کشورهای با اقتصاد در حال گذر.
ج- تأمل بر نگرانی‌ها و نیازها خصوصاً در زمینه منابع فنی و مالی در کشورهای در حال
توسعه و کشورهای با اقتصاد در حال گذر و همکاری در بهینه‌سازی توان این کشورها در
ایجاد زمینه مشارکت در فعالیت‌های مورد اشاره در جزءهای (الف) و (ب) فوق.
د- به عهده گرفتن امور تحقیقاتی در جهت از بین بردن آثار آلاینده‌های آلی پایدار
بر بهداشت تولید مثل.
هـ- در اختیار گذاشتن نتایج تحقیقات و فعالیت‌های توسعه و نظارت که در این بند
بدان اشاره شده برای عموم براساس برنامه زمانبندی و منظم.
و- تشویق و یا بعهده گرفتن همکاری، با توجه به ذخیره‌سازی و تأمین اطلاعات، ناشی
از تحقیق، توسعه و نظارت.
منابع و انتشار مواد در محیط زیست.
ارتقاء آگاهی سیاستگذاران و تصمیم‌گیران مرتبط با آلاینده‌های آلی پایدار.

ماده 12- کمکهای فنی
1. اعضا معتقدند که کمک‌های به موقع و مناسب در پاسخ به درخواست کشورهای در حال
توسعه و کشورهای با اقتصاد در حال گذر، در اجرای موفق این کنوانسیون بسیار حیاتی
است.
2. اعضاء برای تأمین کمک مناسب فنی به کشورهای در حال توسعه عضو و کشورهای با
اقتصاد در حال گذر همکاری نموده و برای کمک به آنان با احتساب نیاز خاص آنان نسبت
به توسعه و گسترش توان اجرایی آنان در اجرای تعهدات ناشی از این کنوانسیون برای
آنان اقدام خواهند نمود.
3. در این زمینه، کمک فنی تأمین شده از سوی کشورهای پیشرفته صنعتی عضو و دیگر اعضا
مطابق توان هرکدام و شامل کمک‌های دوجانبه آن‌طور که مناسب بوده و مورد توافق قرار
گرفته و یا به صورت کمک فنی برای توانمندسازی این کشورها در رابطه با اجرای تعهدات
این کنوانسیون بوده، می‌باشد. دستورالعمل بیش‌تر در این زمینه از سوی مجمع اعضا
تهیه و تدوین خواهد شد.
4. اعضا باید به طور مناسب ترتیباتی به منظور تأمین کمک‌های فنی و تشویق انتقال
دانش فنی و فناوری به کشورهای عضو در حال توسعه و اعضای با اقتصاد در حال گذر، در
رابطه با اجرای این کنوانسیون، اتخاذ نمایند. این ترتیبات شامل ایجاد مراکزی در
سطح منطقه‌ای و زیرمنطقه‌ای برای توانمندسازی و انتقال دانش فنی و برای کمک به
کشورهای عضو در حال توسعه و اعضا با اقتصاد در حال گذر و در راستای اجرای وظایف
آنان تحت این کنوانسیون خواهد بود. رهنمودهای بیش‌تری نیز در این مورد از سوی مجمع
اعضا فراهم خواهد شد.
5. اعضا براساس فحوای این ماده و با احتساب کامل نیازهای خاص و شرایط خاص، کشورهای
کم‌تر توسعه‌یافته و کشورهای جزایر کوچک را در اقداماتشان در رابطه با کمک‌های فنی
ملحوظ خواهند نمود.

ماده 13- رویه و منابع مالی
1. هر عضو در سطح توان خود حمایت و تشویق‌های مالی را با توجه به فعالیت‌های ملی،
که برای حصول اهداف این کنوانسیون بر طبق اولویت‌های طرح‌های ملی و برنامه‌های آن
کشور حاصل آید، به عهده می‌گیرد.
2. کشورهای توسعه یافته عضو، منابع جدید و فوق‌العاده‌ای برای توانمندسازی کشورهای
در حال توسعه عضو و کشورهای با اقتصاد در حال گذر برای رسیدن به حد تأمین
هزینه‌های امحا و تدابیری اجرایی که بتواند تعهدات این کنوانسیون را بین کشور عضو
دریافت‌کننده و نهاد شرکت‌کننده بر طبق سازوکار تشریح شده در بند (6) این ماده که
بین آن دو توافق شده، تأمین خواهند نمود. دیگر اعضا نیز همچنین بصورت داوطلبانه و
مطابق توان خود این گونه منابع مالی را تأ‌مین خواهند نمود. ایجاد مشارکت‌‌هایی از
سوی دیگر منابع نیز باید تشویق گردد. در اجرای این گونه تعهدات باید لزوم مناسبت،
قابل پیش‌بینی بودن و انتقال به موقع منابع و اهمیت دادن مشارکت اعضا در بهعهده
گرفتن بار این تعهدات در بین کشورهای عضو مدنظر قرار گیرد.
3. کشورهای توسعه‌یافته عضو و دیگر اعضا براساس توان خود و براساس برنامه‌ها و
اولویت‌های طرح‌های ملی ممکن است همچنین برای اعضا در حال توسعه و اعضا با اقتصاد
در حال گذر منابع مالی را در جهت کمک به اجرای این کنوانسیون از طریق منابع و یا
موافقتنامه‌های دوجانبه منطقه‌ای و چندجانبه دیگر در اختیار قرار دهند.
4. میزانی که کشورهای عضو در حال توسعه بصورت مؤثر به اجرای تعهداتشان تحت این
کنوانسیون خواهند پرداخت بسته به اجرای مؤثر آن از سوی کشورهای توسعه‌یافته و
انجام به تعهدات آنان تحت این کنوانسیون در رابطه با منابع مالی، کمک‌های فنی و
انتقال دانش فنی است. واقعیت این است که توسعه اقتصادی و اجتماعی پایدار و امحاء
فقر از اولویت‌های اول و بارز کشورهای در حال توسعه است و زمانی به طور کامل به
حساب خواهد آمد که نیاز به حفظ سلامت انسان و محیط زیست مورد توجه لازم قرار گیرد.
5. اعضا با توجه به نیازهای خاص و نیاز به توجه خاصی که باید به کشورهای کم‌تر
توسعه‌یافته و کشروهای جزیره‌ای در راستای اقدام برای تأمین بودجه آنان بشود،
اقدام خواهند نمود.
6. رویه برای تأمین منابع مالی کافی و پایدار در کشورهای در حال توسعه و کشورهای
با اقتصاد در حال گذر به صورت کمک یا به صورت منابعی براساس تخصیص امتیاز به
کشورهای در حال توسعه و کشورهای با اقتصاد در حال گذر در جهت اجرای کنوانسیون در
اینجا تعریف می‌گردد. از نظر این کنوانسیون این روش قوی، به نحو مقتضی و به صورت
راهنما و محاسبه شده برای مجمع اعضا عمل خواهد کرد و عملکرد آن بسته به یک واحد یا
بیش‌تر و از جمله واحد و ارگانهای موجود بین‌المللی که تأمین کمکهای چندجانبه
منطقه‌ای و دوجانبه مالی و فنی را بعهده دارند سپرده خواهد شد. مشارکت در این رویه
نسبت به دیگر عملکردها به صورت پرداخت کمک‌های مالی به اعضا در حال توسعه و اعضا
با اقتصاد در حال گذر آن طوری که در بند (2) فوق منعکس گردیده بوده انجام شده و بر
این اساس به عنوان کمک‌های اضافی محسوب خواهد شد.
7. از نظر این کنوانسیون و بند (6) فوق، مجمع اعضا در اولین اجلاس خود برای تدوین
این رویه دستورالعمل مورد نیاز را تهیه و باید با ارگان و یا ارگانهای
مشارکت‌کننده در این سازوکار مالی براساس توافقاتی که جنبه اجرایی خواهد داشت به
توافق برسد. این رهنمودها در این میان به مسائل ذیل خواهد پرداخت.
الف- راسخ بودن سیاستها، استراتژی و اولویت‌های برنامه و همین طور چارچوب روشن و
مشروح و دستور کاری در رابطه با مجاز بودن دسترسی و استفاده از منابع مالی و از
جمله نظارت و ارزیابی ادواری از این گونه بهره‌برداریها.
ب- از سوی یک یا چند نهاد، گزارشهای ادواری در مورد کفایت و تداوم و پایداری این
تأمین بودجه تهیه و در جهت فعالیتهای مربوط به اجرای این کنوانسیون، به مجمع اعضا
داده خواهد شد.
ج- تشویق و تمهید گرایش به سوی تأمین بودجه چندجانبه.
د- چگونگی تصمیم‌گیری به روش قابل پیش‌بینی و مشخص برای میزان تأمین بودجه لازم و
موجود برای اجرای این کنوانسیون، با در نظر گرفتن اینکه امحای آلاینده‌های آلی
پایدار ممکن است نیازمند تأمین بودجه مداوم باشد و شرایطی که تحت آن مقدار بودجه
باید به صورت ادواری مورد بازنگری قرار گیرد.
هـ- چگونگی تأمین کمک به اعضای علاقمند با بررسی نیاز آنها، کسب اطلاعات در مورد
منابع تأمین مالی و الگوهای تأمین بودجه در جهت تسهیل هماهنگی در بین این اعضا.
8. مجمع اعضا در کم‌تر از زمان برگزاری دومین مجمع خود و بنابراین به صورت مرتب
مؤثر بودن رویه بوجود آمده تحت این بند را مورد بررسی مجدد قرار داده و توان
رسیدگی به نیازهای در حال تغییر کشورهای عضو را در حال توسعه و اعضا با اقتصاد در
حال گذر را در چارچوب دستورالعمل مورد اشاره در بند (7) فوق، میزان تأمین بودجه و
همینطور مؤثر بودن عملکرد نهادهای موجود که در جهت اجرای رویه مالی کار می‌کنند را
ارزیابی خواهد نمود. براساس این بازنگری و در صورت لزوم باید نسبت به اتخاذ تدابیر
لازم درخصوص ارتقای کارایی این سازوکار از جمله با ارائه توصیه‌ها و
دستورالعمل‌هایی درخصوص تدابیر لازم برای حصول اطمینان از تأمین بودجه کافی و
پایدار برای رفع نیاز اعضا اقدام نماید.

ماده 14- موافقتنامه‌های مالی در دوران واسط
ساختار نهادی تسهیلات زیست محیطی جهانی که مطابق موازین تأسیس تسهیلات زیست محیطی
جهانی بازسازی شده در دوران گذر، نهادی خواهد بود که اقدامات مربوط به رویه مالی
که در ماده (13) بدان اشاره شده را برای دوره مابین زمان لازم‌الاجرا شدن این
کنوانسیون و برگزاری اولین مجمع اعضا براساس ماده (13) انجام خواهد داد. ساختار
نهادین این تسهیلات زیست محیطی جهانی باید تکافوی اقدام از طریق تدابیر اجرایی و
عملی مربوط به (خصوصاً) آلاینده‌های آلی پایدار را نموده و ترتیبات جدیدی که در این
ارتباط ممکن است مورد نیاز باشد را مورد ملاحظه قرار دهد.

ماده 15- گزارش‌دهی
1. هر عضو گزارشی از تدابیر اتخاذ شده در جهت اجرای تدارکات این کنوانسیون و میزان
مؤثر بودن این اقدامات در رسیدگی به اهداف این کنوانسیون، ارائه خواهد داد.
2. هر عضو مطالب ذیل را برای دبیرخانه تهیه خواهد نمود:
الف- اطلاعات آماری در مورد میزان کل تولید، واردات و صادرات هریک از مواد شیمیایی
مندرج در فهرست ضمیمه (الف) و ضمیمه (ب) و یا تخمین معقولی از این گونه اطلاعات.
ب- در حد امکان فهرستی از کشورهایی که هریک از این گونه مواد را وارد کرده و کشوری
که هریک از این مواد به آن صادر شده ارائه خواهد شد.
3. اینگونه ارائه گزارش در فاصله زمانی معین و به شکلی که در مجمع اعضا تصمیم‌گیری
خواهد شد، در اولین مجمع ارائه خواهد شد.

ماده 16- برآورد میزان ثأثیرگذاری
1. با شروع چهار سال پس از تاریخ لازم‌الاجرا شدن این کنوانسیون و در فواصل زمانی
که مدت آن توسط مجمع اعضا تصمیم‌گیری خواهد شد مجمع به بررسی مؤثر بودن این
کنوانسیون خواهد پرداخت.
2. به منظور تسهیل این برآورد، مجمع اعضا در اولین نشست خود، ایجاد ترتبیاتی را
آغاز خواهد نمود که بتواند برای خود اطلاعات پایش مقایسه‌ای در مورد وجود مواد
مندرج در ضمائم (الف)، (ب) و (ج) و همین طور جابه‌جایی و انتقال محیط زیستی
منطقه‌ای و جهانی، تهیه نماید.
این ترتیبات
الف) باید از سوی اعضا براساس منطقه‌ای در هنگام مناسب و براساس توان فنی و مالی
آنان و با استفاده از برنامه‌ها و سازوکارهای پایشی موجود به منظور بالا بردن
امکان و افزایش هماهنگی‌ها در رویه‌ها به اجرا درآید.
ب- در جایی که لازم باشد با احتساب اختلافات بین مناطق و توان آنها برای اجرای
فعالیت‌های پایشی ضمیمه گردد.
ج- شامل گزارشات مجمع اعضا در مورد نتایج فعالیت‌های پایش در سطح منطقه‌ای و جهانی
و در فواصل زمانی تعیین شده توسط مجمع اعضا می‌باشد.
3. نوع برآورد که در بند (1) توصیف شده، باید براساس اطلاعات علمی، محیط زیستی،
فنی و اقتصادی موجود باشد، از جمله:
الف ـ گزارشات و دیگر اطلاعات پایش تهیه شده پیرو بند (2).
ب‌ ـ گزارشات ملی ارائه شده پیرو ماده (15).
ج ـ اطلاعات مبنی بر ناهمخوانی که پیرو مراحل ایجاد شده در ماده (17) تهیه شده
است.

ماده 17 ـ ناهمخوانی
مجمع اعضاء در اولین فرصت عملی خود مراحل و رویه‌های نهادین را برای مشخص کردن
ناهمخوانی‌ها با پیش‌بینی‌ها و تدارکات این کنوانسیون و برای تصحیح عملکرد اعضاء
در مواردی که ناهمخوانی اطلاق می‌شود، تدوین و به تصویب خواهد رسانید.

ماده 18 ـ حل و فصل اختلافات
1 ـ اعضاء باید هر گونه اختلاف بین آنان در مورد تفسیر یا اجرای این کنوانسیون را
از طریق مذاکره یا سایر طرق صلح‌آمیز به انتخاب خود حل وفصل نمایند.
2 ـ در هنگام تصویب، قبول، تأیید و یا الحاق به این کنوانسیون یا در هر زمان بعد
از آن یک عضو که عضوی سازمان همگرایی اقتصادی منطقه‌ای نباشد، می‌تواند به‌صورت
کتبی و ارائه یادداشت به امانت‌دار این کنوانسیون، در رابطه با هرگونه اختلاف
درخصوص تفسیر یا کاربرد این کنوانسیون از طریق یک یا هر دو ابزار ذیل برای حل
اختلاف در ارتباط با هر عضو که آن تعهدات را می‌پذیرد، اقدام نماید:
الف ـ داوری براساس مراحلی که از سوی مجمع اعضاء به‌صورت یک ضمیمه در اولین فرصت
عملی به تصویب خواهد رسید.
ب ـ ارجاع اختلاف به دیوان بین‌المللی دادگستری.
3 ـ یک عضو که متشکل از سازمان همگرایی اقتصادی منطقه‌ای باشد می‌تواند بیانیه‌ای
با محتوای مشابه در رابطه با داوری براساس مراحلی که در جزء (الف) بند (2) به آن
اشاره شده، ایراد نماید.
4 ـ بیانیه‌ای که پیرو بند (2) یا بند (3) به قوت خود باقی بماند و تا آن زمان که
براساس شرایط یا تا سه ماه پس از ارائه یادداشت رسمی درخصوص لغو آن به امین سپرده
شود جنبه اجرایی خواهد داشت.
5 ـ سررسید بیانیه / یادداشت فسخ یا اظهارنامه جدید، به هیچ وجه نباید در مراحل
پیشرفت موضوع مطروحه در یک دیوان بین‌المللی دادگستری اثری داشته باشد، مگر اینکه
طرفین دعوی به نحو دیگری موافقت کنند.
6 ـ چنانچه طرفین یک اختلاف با هیچ راه‌حل یا همان مرحله پیرو بند (2) به توافق
نرسند و چنانچه آن‌ها نتوانسته باشند دعوی خود را ظرف دوازده ماه پس از تذکر ارائه
شده از سوی یکی از طرفین به دیگری که بین آنها اختلاف وجود دارد سامان دهند، این
دعوی براساس درخواست هر یک از طرفین دعوی به‌نحوی به کمیسیون ارائه داده خواهد شد.
کمیسیون حل اختلاف سپس باید نسبت به تهیه یک گزارش به همراه توصیه‌هایی اقدام
نماید. دیگر مراحل در رابطه با کمیسیون حل اختلاف شامل ضمیمه‌ای خواهد بود که از
سوی مجمع اعضاء در زمانی قبل از برگزاری دومین اجلاس به تصویب خواهد رسید.
ماده 19 ـ مجمع اعضاء‌
1 ـ به موجب این سند مجمع اعضاء تشکیل گردید.
2 ـ اولین نشست مجمع اعضاء توسط مدیر اجرایی برنامه محیط زیست سازمان ملل قبل از
لازم‌الاجرا شدن این کنوانسیون برگزار خواهد شد. سپس جلسات عادی مجمع اعضاء در
فواصل منظمی که در مورد آن تصمیم‌گیری خواهد شد برگزار خواهد گردید.
3 ـ اجلاسهای فوق‌العاده مجمع اعضاء در زمانهایی که لازم به نظر برسد از سوی مجمع
یا به درخواست هر عضو به نحوی که مورد حمایت حداقل یک سوم اعضاء باشد، برگزار
خواهد شد.
4 ـ مجمع اعضاء به اتفاق آرا در اولین اجلاس خود در مورد آیین‌نامه اجرایی و
قوانین مالی خود و در مورد هرگونه ارگان فرعی و همینطور تدارکات مالی حاکم بر
عملکرد دبیرخانه تصمیم‌گیری و اصولی را به تصویب خواهد رسانید.
5 ـ مجمع اعضاء بررسی مداوم و ارزیابی اجرای این کنوانسیون را تحت نظر خواهد داشت.
این مجمع امور واگذار شده از سوی کنوانسیون را انجام و به این منظور:
الف ـ براساس نیازهای بند (6)، نهادهای فرعی، آن طور که لازم برای اجرای این
کنوانسیون باشد را تشکیل خواهد داد.
ب ـ در جای مناسب با سازمانهای بین‌المللی ذی‌صلاح و ارگانهای بین‌الدولی و
غیردولتی همکاری خواهد نمود.
ج ـ به‌صورت دوره‌ای همه اطلاعات پیرو ماده (15) در دسترس اعضاء قرار گرفته و از
جمله ملاحظات در مورد میزان مؤثر بودن شماره (3) جزء (ب) بند (2) از ماده (3) را
بررسی خواهد نمود.
د ـ هر گونه اقدام فوق‌العاده که برای حصول اهداف این کنوانسیون ممکن است لازم
باشد را مورد توجه قرار داده و به عهده خواهد گرفت.
6 ـ مجمع اعضاء در اولین نشست خود ارگانی فرعی به‌عنوان کمیته بررسی آلاینده‌های
آلی پایدار را با هدف انجام اقداماتی که آن کمیته از سوی کنوانسیون بدان مکلف شده
را بوجود خواهد آورد و در این رابطه:
الف ـ اعضاء کمیته بررسی آلاینده‌های آلی پایدار از سوی مجمع اعضاء منصوب خواهند
شد. اعضای این کمیته متشکل از متخصصین گمارده شده از سوی دولت‌ها جهت بررسی و
مدیریت شیمیایی خواهند بود. و براساس توزیع عادلانه جغرافیایی منصوب خواهند شد.
ب ـ ‌مجمع اعضاء در مورد نحوه رسیدگی، سازماندهی و عملکرد کمیته تصمیم خواهد گرفت.
ج ـ کمیته از هر گونه تلاش برای تصویب توصیه‌های خود به اتفاق آرا دریغ نخواهد
ورزید. چنانچه همه تلاشها انجام و توافق حاصل نشد این توصیه‌‌ها باید نهایتاً از
سوی دو سوم اکثریت اعضاء حاضر و با رأی‌گیری به تصویب برسد.
7 ـ مجمع اعضاء در سومین نشست خود نیاز مداوم برای مراحل مشمول در جزء (ب) بند (2)
از ماده (3) شامل ملاحظه میزان تأثیرگذاری را ارزیابی خواهد نمود.
8 ـ سازمان ملل و سازمانهای تخصصی آن و سازمان بین‌المللی انرژی اتمی و همینطور هر
حکومت غیرعضو این کنوانسیون می‌تواند در جلسات مجمع اعضاء به‌عنوان ناظر شرکت
نماید. هر نهاد یا آژانس، اعم از ملی و بین‌المللی، دولتی و یاغیردولتی با صلاحیت
در امور مشمول این کنوانسیون که تمایل خود برای شرکت در یک اجلاس مجمع اعضاء
به‌عنوان ناظر را به دبیرخانه اعلام کرده باشد، می‌تواند مورد پذیرش واقع شود مگر
این‌که حداقل یک سوم از اعضای حاضر بر این امر مخالف نمایند. پذیرش و شرکت ناظرین
بسته به آیین‌نانمه مصوب مجمع اعضاء خواهد بود.

ماده 20 ـ دبیرخانه
1ـ به موجب این سند دبیرخانه تشکیل گردید.
2 ـ وظایف دبیرخانه عبارت خواهد بود از:
الف ـ ترتیبات لازم برای مجمع اعضاء و ارگانهای جنبی و تدارکات خدمات برای آنها در
صورت لزوم.
ب‌ ـ تسهیل کمک به اعضاء خصوصاً در حال توسعه و اعضاء با اقتصاد در حال گذر برحسب
درخواست برای اجرای کنوانسیون.
ج ـ اطمینان از هماهنگی لازم با دبیرخانه دیگر نهادهای بین‌المللی مربوط.
د ـ تهیه و در دسترس گذاشتن گزارشات ادواری مبتنی بر اطلاعات دریافت شده پیرو ماده
(15) و دیگر اطلاعات موجود برای اعضاء
هـ ـ برای ورود به ترتیبات اداری و قراردادی آن طور که برای اجرای مؤثر وظایف آن
لازم باشد براساس رهنمون کلی مجمع اعضاء اقدام خواهد نمود.
و ـ برای انجام امور دیگر دبیرخانه که در کنوانسیون در مورد آن تصریح شده و کارهای
دیگر به نحوی که مجمع اعضاء تعیین خواهد کرد.
3 ـ امور دبیرخانه برای این کنوانسیون توسط مدیر اجرایی برنامه محیط زیست سازمان
ملل به اجرا درخواهد آمد مگر این‌که مجمع اعضاء تصمیم بگیرد که با سه چهارم اکثریت
اعضاء حاضر و با رأی‌گیری وظایف دبیرخانه را به یک یا چند سازمان بین‌المللی دیگر
محول کند.

ماده 21 ـ اصلاحیه کنوانسیون
1 ـ اصلاحات در مورد این کنوانسیون می‌تواند از سوی هر عضو پیشنهاد شود.
2 ـ اصلاحات در مورد این کنوانسیون در نشست مجمع اعضاء به تصویب خواهد رسید. متن
هر گونه اصلاحات پیشنهادی به اعضاء از سوی دبیرخانه حداقل شش ماه قبل از نشست که
پیشنهاد در آن برای تصویب مطرح می‌گردد، تسلیم خواهد شد. دبیرخانه نیز اصلاحات
پیشنهادی را جهت اطلاع به امضاءکنندگان این مجمع و به امانت‌دار این کنوانسیون
ارائه خواهد داد.
3 ـ تمامی اعضاء سعی خود را به کار خواهند بست تا در مورد هر پیشنهادی اصلاحی به
این کنوانسیون به اتفاق آرا به توافق برسند. چنانچه تمامی تلاش‌ها برای اجماع،
انجام و توافق حاصل نشد، اصلاحیه در آخرین مرحله با سه چهارم اکثریت آرای اعضاء و
با رأی‌گیری به تصویب خواهد رسید.
4 ـ اصلاحات از سوی امانت‌دار جهت تصویب یا قبول یا تأیید به همه اعضاء فرستاده
خواهد شد.
5 ـ تصویب، قبول یا تأیید یک اصلاحیه به‌صورت کتبی به اطلاع امانت‌دار کنوانسیون
خواهد رسید.
اصلاحیه‌ای که براساس بند (3) به تصویب برسد موقعی برای اعضاء جنبه اجرایی خواهد
گرفت که ظرف مدت نود روز از تاریخ ارائه آن را تصویب، قبول یا تأیید و قبولی آن
توسط حداقل سه چهارم اعضاء مورد تصویب قرار گرفته باشد. سپس اصلاحیه برای هر عضو
دیگر پس از روز نودم بعد از تاریخی که آن عضو سند تصویب، قبول یا تأیید آن اصلاجیه
را ارائه دهد، جنبه اجرایی خواهد گرفت.

ماده 22 ـ تصویب و اصلاحیه ضمائم
1 ـ ضمائم این کنوانسیون بجز مواردی که به نحو دیگری معین شود به‌عنوان بخشی
جدانشدنی از آن محسوب خواهد شد. اشاره به این کنوانسیون به منزله اشاره به ضمائم
آن نیز می‌باشد.
2 ـ هرگونه ضمائم اضافی باید به امور علمی، فنی، اداری یا روند کار محدود شد.
3 ـ روند ذیل باید در مورد پیشنهاد تصویب و لازم‌الاجرا شدن ضمائم اضافی این
کنوانسیون بکار برده شود:
الف ـ ضمائم اضافی باید براساس مراحل مندرج در بندهای (1)، (2) و (3) ماده (21)
پیشنهاد شود.
ب ـ هر عضوی که قادر به قبول ضمائم اضافی نباشد باید عدم قبول خود را کتباً ظرف
یکسال از تاریخ تسلیم اطلاعیه آن ضمیمه اضافی، به اطلاع برساند. امانتدار باید این
اطلاعیه دریافتی را بدون تأخیر به اطلاع همه اعضاء برساند. یک عضو می‌تواند در هر
زمان اطلاعیه عدم قبول خود نسبت به ضمیمه اضافی و ضمیمه‌ای که برای آن عضو جنبه
اجرایی به خود گرفته و عدم موافقت خود در رابطه با موضوع جزء «ج» این بند را پس
بگیرد.
ج ـ پس از سررسید یکسال از تاریخ مکاتبه امین کنوانسیون در مورد تصویب ضمیمه
اضافی، آن ضمیمه باید برای اعضایی که اقدام به تسلیم اطلاعیه براساس مفاد جزء «ب»
این بند نکرده باشند جنبه اجرایی به خود بگیرد.
4 ـ پیشنهاد تصویب و لازم‌الاجرا شدن اصلاحات نسبت به ضمیمه‌های (الف)، (ب) یا (ج)
باید موکول به طی همان مراحلی شود که برای پیشنهاد تصویب و لازم‌الاجرا شدن ضمائم
اضافی به این کنوانسیون وجود دارد، مگر این‌که اصلاحیه‌ای که نسبت به ضمیمه‌های
(الف)، (ب) یا (ج) در رابطه با هر عضوی که اعلامیه‌ای در رابطه با اصلاحیه به آن
ضمائم براساس بند (4) ماده (25) ارائه داده اجرا نشده باشد. در آن صورت، هر گونه
اصلاحیه این چنین برای آن عضو، در روز نودم بعد از ارائه همراه با سند تصویب، قبول
و یا الحاق با توجه به آن اصلاحیه، جنبه اجرائی به‌خود خواهد گرفت.
5 ـ مراحل ذیل باید نسبت به پیشنهاد، تصویب و لازم‌الاجرا شدن هر اصلاحیه نسبت به
ضمائم (د)، (هـ) یا (و) بکار برده شود:
الف ـ اصلاحیه‌ها باید مطابق مراحل بندهای (1) و (2) ماده (21) ارائه شود.
ب ـ اعضاء باید در مورد اصلاحیه نسبت به ضمائم (د)، (هـ) یا (و) با اجماع تصمیم
بگیرند.
ج ـ تصمیم‌گیری برای اصلاح ضمائم (د)، (هـ) یا (و) باید به‌دنبال اطلاع اعضاء‌
توسط امانت‌دار کنوانسیون انجام گردد. آن اصلاحیه باید برای تمامی اعضاء در تاریخی
که در تصمیم‌گیری مشخص می‌شود اجرا گردد.
6 ـ چنانچه ضمائم اضافی یا اصلاحیه‌ای نسبت به یک ضمیمه مربوط به اصلاحیه نسبت به
این کنوانسیون باشد، ضمیمه اضافی یا اصلاحیه تا زمانی که اصلاحیه نسبت به
کنوانسیون وارد مرحله اجرایی نشود، جنبه اجرایی نخواهد داشت.

ماده 23 ـ حق رأی
1 ـ هر عضو این کنوانسیون یک رأی خواهد داشت مگر در مواردی که بند (2) پیش‌بینی
کرده است.
2 ـ یک سازمان همگرایی اقتصادی منطقه‌ای در مورد مسائل مورد صلاحیت خود می‌تواند
از حق رأی خود معادل رأی تعداد اعضای آن اتحادیه که اعضاء این کنوانسیون باشند،
استفاده کند. در صورتی که هر یک از کشورهای عضو این سازمان که عضو این کنوانسیون
نیز می‌باشند از حق رأی خود استفاده نماید حق رأی آن کشور از سازمان گرفته می‌شود
و برعکس.

ماده 24 ـ امضاء‌
این کنوانسیون برای امضاء در استکهلم از سوی همه کشورها و سازمانهای همگرایی
اقتصادی منطقه‌ای در تاریخ 22 مه 2001 میلادی برابر با (1 خرداد 1380 هجری شمسی) و
در مقر سازمان ملل در نیویورک از 24 مه 2001 میلادی برابر با (3 خرداد 1380 هجری
شمسی) لغایت 22 مه 2002 میلادی برابر با (1 خرداد 1381 هجری شمسی) مفتوح خواهد
بود.

ماده 25 ـ تصویب، قبول، تأیید یا الحاق
1ـ این کنوانسیون موکول به تصویب، قبول، تأیید کشورها و سازمانهای همگرایی اقتصادی
منطقه‌ای خواهد بود، جهت الحاق کشورها و سازمانهای همگرایی اقتصادی منطقه‌ای از
روز پس از تاریخی که کنوانسیون برای امضاء گذاشته می‌شود، الحاق به آن آزاد خواهد
بود. اسناد تصویب، قبول، تأیید و یا الحاق باید به امانت‌دار سپرده‌ شود.
2 ـ هر سازمان همگرایی اقتصادی منطقه‌ای که عضو این کنوانسیون شود بدون اینکه
هیچکدام از کشورهای عضو آن، عضو شوند، نسبت به تعهدات این کنوانسیون مقید خواهد
بود. در صورتی که این گونه سازمانها یک یا تعداد بیشتری از اعضایش به عضویت این
کنوانسیون درآیند، سازمان و اعضایش در مورد مسئولیت‌های خود برای اجرای تعهدات تحت
این کنوانسیون، تصمیم خواهند گرفت. در این گونه موارد، سازمان و اعضایش از حق خود
تحت این کنوانسیون تواماً استفاده نخواهند کرد.
3 ـ در سند تصویب، قبول، تأیید یا الحاق، هر عضو می‌تواند اظهار نماید که در مورد
آن عضو، هرگونه اصلاحیه نسبت به ضمیمه‌های (الف)، (ب) و (ج) صرفاً درصورت ارائه سند
تصویب، قبول، تأیید یا الحاق با توجه به آن کنوانسیون جنبه اجرایی خواهد گرفت.

ماده 26 ـ لازم‌الاجرا شدن
1 ـ این کنوانسیون در روز نودم پس از ارائه پنجاهمین سند تصویب، قبول، تأیید و
الحاق جنبه اجرایی بخود خواهد گرفت.
2 ـ برای هر کشور یا سازمان همگرایی اقتصادی منطقه‌ای که پس از ارائه پنجاهمین سند
تصویب، قبول و تأیید، این کنوانسیون را تصویب، قبول و تأیید نموده یا بدان ملحق
شود. این کنوانسیون در روز نودم پس از تاریخ ارائه سند آن کشور یا سازمان همگرایی
اقتصادی منطقه‌ای، دائر بر تصویب، قبول، تأیید یا الحاق جنبه اجرایی بخود خواهد
گرفت.
3 ـ از نظر بندهای (1) و (2) هرگونه سند ارائه شده از سوی یک سازمان همگرایی
اقتصادی منطقه‌ای برای کشورهای عضو آن سازمان به‌عنوان مورد اضافه بر اسناد ارائه
شده تلقی نخواهد شد.

ماده 27 ـ حق شرطها
هیچ‌گونه حق شرطی نمی‌توان بر این کنوانسیون قائل شد.

ماده 28 ـ کناره‌گیری
1 ـ در هر زمان پس از سه سال از تاریخی که این کنوانسیون برای یک عضو جنبه اجرایی
بخود می‌گیرد، آن کشور می‌تواند با دادن اعلامیه کتبی به امانت‌دار از کنوانسیون
کناره‌گیری کند.
2 ـ هرگونه کناره‌گیری باید تا پایان مدت یکسال از تاریخ دریافت اظهارنامه
کناره‌گیری و یادداشت مربوط به آن، انجام یا در مدتی دیرتر چنانچه در اظهارنامه
کناره‌گیری مشخص شده، صورت گیرد.

ماده 29 ـ امانت‌دار
امین و امانت‌دار این کنوانسیون همان دبیر کل سازمان ملل خواهد بود.

ماده 30 ـ سندیت متن
نسخه اصل این کنوانسیون که از آن به زبانهای عربی، چینی، انگلیسی، فرانسه، روسی و
اسپانیولی نیز تهیه شده دارای اعتبار یکسان بوده و در نزد دبیر کل سازمان ملل به
امانت گذارده خواهد شد.
با تأیید مفاد این کنوانسیون امضاءکنندگان تام‌الاختیار ذیل، که بدین ترتیب مجاز
می‌باشند نسبت به امضای این کنوانسیون اقدام نموده‌اند.
تنظیم شده در استکهلم در 22 مه 2001 میلادی (1 خرداد 1380 هجری شمسی)


ضمیمه (الف)
حذف
بخش یک
ماده شیمیایی فعالیت معافیت ویژه
آلدرین*
CAS No:309-002 تولید مصرف ندارد
انگل (خارجی) کش بومی، حشره‌کش
کلردان*
CAS No: 57-74-9 تولید مصرف مجاز برای اعضایی که در فهرست ثبت درخواست هستند
انگل (خارجی) کش بومی، حشره‌کش
موریانه کش،
موریانه کش در ساختمانها و سدها
موریانه‌کش در راهها
افزودنی در چسپ تخته چندلا
دیلدرین*
CAS No:60-57-1 تولید مصرف ندارد
در عملیات کشاورزی
اندرین*
CAS No: 75-20-8 تولید مصرف ندارد
ندارد
هپتاکلر*
CAS No: 76-44-8 تولید مصرف ندارد
موریانه‌کش
موریانه‌کش در ساختمان خانه‌ها
موریانه‌کش (زیرزمینی)
تصفیه چوب
در حال استفاده در جعبه‌های کابل زیرزمینی
هگزاکلروبنزن*
CAS No: 118-74-1 تولید مصرف مجاز برای اعضایی که در فهرست ثبت درخواست هستند
ترکیب واسطه
حلال در آفت‌کش
ترکیب واسطه در سیستم بسته مکان محدود
مایرکس*
CAS No: 2385-85-5 تولید
مصرف مجاز برای اعضایی که در فهرست ثبت درخواست هستند
موریانه‌کش
توکسافن*
CAS No: 8001-35-2 تولید
مصرف ندارد
ندارد
بی‌فنیل‌های چندکلره*
(PCBS) تولید
مصرف ندارد
وسائل در حال استفاده بر طبق مقررات بخش دوم این ضمیمه


تذکرات
1 ـ بجز در موارد تعیین شده در این کنوانسیون، مقادیری از یک ماده شیمیایی که
بصورت غیرعمدی سبب آلودگی جزئی در محصولات و وسائل گردیده، نباید در لیست این
ضمیمه قلمداد گردد.
2 ـ این تذکر نباید در خصوص معافیت ویژه تولید و کاربرد مطروحه در بند (2) ماده
(3) مدنظر قرار گیرد. مقادیری از مواد شیمیایی که در زمان لازم‌الاجرا شدن تعهدات
مربوطه با توجه به آن ماده شیمیایی یا قبل از آن، بعنوان جزئی از ساختمان وسائل
بکار رفته یا قبلاً مورد استفاده قرار گرفته‌اند، نباید به‌عنوان مواد موجود در
فهرست این ضمیمه قرار بگیرند مگر آن که عضو مورد نظر، دبیرخانه را از کاربرد آن
نوع خاص وسیله در داخل کشورش مطلع کرده باشد. دبیرخانه نیز باید آن اطلاعیه را در
اختیار عموم قرار دهد.
3 ـ این تذکر که برای یک ماده شیمیایی دارای نشان ستاره در انتهای نام آن در ستون
مواد شیمیایی بخش یک این ضمیمه، بکار نمی‌رود، نباید به‌عنوان یک معافیت ویژه برای
کاربرد یا تولید با اهداف بند (2) ماده (3) مورد توجه قرار گیرد. با تعیین اینکه
مقادیر مواد شیمیایی که انتظار می‌رود در طی تولید یا کاربرد مواد شیمیایی حد واسط
در سیستمها یا مکانهای بسته به بدن انسان و محیط زیست وارد شود ناچیز (کم‌تر از حد
استاندارد ملی یا بین‌المللی) باشد، یک عضو با توجه به اطلاعیه‌ای که به دبیرخانه
تسلیم نموده است، می‌تواند مجاز به تولید و استفاده مقادیری از یک ماده شیمیایی
مندرج در این ضمیمه به‌عنوان مواد شیمیایی حد واسط در سیستم‌ها یا مکانهای بسته که
به صورت شیمیایی به دیگر فرآورده‌های شیمیایی تغییر ماهیت داده و ضوابط موجود در
بند (1) از ضمیمه (د) را مورد توجه قرار می‌دهد، باشد. اما این مواد نباید خصوصیات
آلاینده‌های آلی پایدار را از خود بروز دهند.
این اطلاعیه باید شامل اطلاعاتی درخصوص کل تولید و استفاده از آن ماده شیمیایی با
یک برآورد مستند از آن اطلاعات و اطلاعات موجود با توجه به طبیعت فرآیندهای سیستم
بسته و مکان محدود شامل مقادیر هر کدام از آلودگی‌های تغیر ماهیت نیافته (تبدیل
نشده) و غیرعمدی ناچیز از آلاینده‌های آلی پایدار مواد اولیه در تولید نهایی باشد.
این روش بجز برای موارد دیگر که در این ضمیمه مشخص شده بکار می‌رود. دبیرخانه باید
آن اطلاعیه را در دسترس کلیه اعضاء مجمع قرار دهد. آن تولید یا کاربرد نباید
به‌عنوان یک معافیت ویژه برای تولید یا کاربرد به حساب آید. آن تولید و کاربرد
باید پس از یک دوره دهساله متوقف شده تا هنگامی که عضو مورد نظر یک اطلاعیه جدید
به دبیرخانه تسلیم نماید، که در آن صورت دوره زمانی برای ده سال دیگر تمدید شده تا
هنگامی که مجمع اعضاء پس از بازنگری تولید و کاربرد، تصمیم دیگری اتخاذ نماید.
رویه اعلان اطلاعیه می‌تواند تکرار شود.
4 ـ تمامی معافیتهای ویژه در این ضمیمه می‌تواند توسط اعضایی که درخواست معافیت
نموده‌اند با توجه به زمان مراجعه آنان و برطبق ماده (4) به استثناء استفاده از
«بی‌فنیل‌های چندکلره» (PCBS) در وسائل در حال استفاده بر طبق مقررات بخش دوم این
ضمیمه که می‌تواند توسط کلیه اعضاء اعمال گردد، بکار برده شود.

بخش دوم
بی‌فنیل‌های چندکلره
هر عضو باید:
الف ـ با توجه به حذف کاربرد بی‌فنیل‌های چندکلره در ابزار آلات (نظیر
ترانسفورموتورها، خازنها یا دیگر ظروف حاوی سیالات مستعمل) تا پایان سال 2025
میلادی پیرو بازنگری انجام شده توسط مجمع اعضاء براساس اولویت‌های ذیل اقداماتی
انجام دهد:
1ـ اقدامات تشخیص به‌منظور شناسایی، علامت‌گذاری و حذف کاربرد وسایل حاوی بیش از
ده درصد (10%) بی‌فنیل‌‌های چند کلره در حجم‌های بیش از پنج لیتر:
2ـ اقدامات تشخیص به‌منظور شناسایی، علامت‌گذاری و حذف کاربرد وسائل حاوی بیش از
پنج صدم درصد (05/0%) بی‌فنیل‌‌های چند کلره در حجم‌های بیش از پنج لیتر.
3ـ به‌منظور شناسایی و حذف کاربرد وسائل حاوی بیش از پنج هزارم درصد (005/0%)
بی‌فنیل‌‌های چندکلره در حجم‌های بیش از پنج صدم درصد (05/0%) لیتر تلاش نماید.
ب ـ همگام با اولویتهای بند (الف)، تدابیر زیر را به‌منظور کاهش تماس و خطر برای
کنترل کاربرد بی‌فنیل‌‌های چندکلره ترویج نماید:
1ـ کاربرد این ماده فقط در وسائل صدمه ندیده و بی‌عیب و وسائلی که دارای نشت
نمی‌باشند و فقط در فضاهایی که خطر انتشار زیست محیطی در حداقل ممکن باشد و سریعاً
بتوان نسبت به رفع آلودگی اقدام نمود.
2ـ در وسائلی که در مکانهای مرتبط با تولید و فرآوری مواد غذایی یا خوردنی هستند
بکار برده نشود.
3ـ هنگامی که در مکانهای پرجمعیت استفاده شده، نظیر مدارس و بیمارستانها، تمامی
تدابیر مستدل به‌منظور حفاظت از خرابی‌های الکتریکی که می‌تواند سبب آتش‌سوزی و
بازرسی مستمر وسائل به‌منظور حصول اطمینان از عدم نشت انجام گردد.
ج ـ با وجود موارد ذکر شده در بند (2) ماده (3)، اطمینان حاصل نماید که وسائل حاوی
بی‌فنیل‌‌های چندکلره، به همان صورتی که در زیر بند (الف) توضیح داده شد، نباید
وارد یا صادر گردد، بجز با هدف مدیریت جامع زیست محیطی پسماندها.
د ـ بجز برای فعالیتهای خدماتی، تعمیر و نگهداری، بازیافت سیالات حاوی درصد
بی‌فنیل‌‌های چندکلره، بیش از پنج هزارم درصد (005/0%) با هدف استفاده مجدد در
دیگر وسائل مجاز نمی‌باشد.
هـ ـ طراحی اقدامات تشخیصی به‌منظور اجرای مدیریت جامع زیست محیطی پسماندها برای
سیالات حاوی بی‌فنیل‌‌های چندکلره و وسائل آلوده به بی‌فنیل‌‌های چندکلره دارای
بیش از پنج هزارم درصد (005/0%) PCBS بر طبق بند (1) ماده (6) در حداقل زمان ممکن
به نحوی که قبل از سال 2028 میلادی با توجه به تجدیدنظر مجمع اعضا باشد.
و ـ به جای تذکر (2) در بخش اول این ضمیمه، به‌منظور شناسایی دیگر وسائل حاوی بیش
از پنج هزارم درصد (005/0%) بی‌فنیل‌‌های چندکلره «نظیر کابل پوشش‌دار، مواد مصرفی
در نقاشی و بتونه‌گیری (صاف‌کاری)» و مدیریت آن‌ها بر طبق بند (1) ماده (6)، تلاش
نماید.
ز ـ یک گزارش هر پنج سال در خصوص پیشرفت در حذف بی‌فنیل‌‌های چندکلره تهیه و آن را
به مجمع اعضا مطابق ماده (15) ارائه نماید.
ح ـ گزارشات توضیح داده شده در جزء (ز) فوق باید به نحو مناسب توسط جمع اعضاء در
جلسه تجدیدنظر درخصوص بی‌فنیل‌‌های چندکلره مورد توجه قرار گیرد. مجمع اعضاء باید
فرآیند پیشرفت در جهت حذف بی‌فنیل‌‌های چندکلره در خلال هر پنج سال یا دیگر
دوره‌‌های زمانی را با مدنظر قرار دادن این گزارشات مورد بازنگری قرار دهد.

ضمیمه (ب)
ممنوعیت
بخش یک
ماده شیمیایی فعالیت مقاصد قابل قبول یا معافیت ویژه
د د ت (DDT) تولید مقاصد قابل قبول
(1،1،1-تری‌کلروـ2،2ـبیس «4-کلروفنیل» اتان)
CAS No:29-3 کنترل بیماریهای بومی طبق بخش 2 این ضمیمه معافیت ویژه:
ترکیب واسطه در تولید دیکوفول واسطه
کاربرد مقاصد قابل قبول:
کنترل بیماریهای بومی طبق بخش 2 این ضمیمه معافیت ویژه
تولید دیکوفول واسطه

تذکرات
1ـ به جز در موارد تعیین شده در این کنوانسیون مقادیری از یک ماده شیمیایی که به
صورت غیرعمدی سبب آلودگی جزئی در محصولات و وسائل گردیده، نباید در لیست این ضمیمه
قلمداد گردد.
2ـ این تذکر نباید به‌عنوان یک هدف قابل قبول برای کابرد و تولید یا معافیت ویژه
از نظر بند (2) ماده (3) مورد توجه قرار گیرد. مقادیری از یک ماده شیمیایی که
به‌عنوان جزئی از ساختمان وسائل ساخته شده یا وسائلی که قبل یا در تاریخ
لازم‌الاجراء شدن تعهدات مربوط با توجه به آن ماده شیمیایی در حال استفاده
بوده‌اند، نباید در فهرست این ضمیمه قرار گیرند، در صورتی که عضو مورد نظر
دبیرخانه را از نوع خاصی از وسیله که توسط آن عضو در حال استفاده باقی مانده است،
آگاه ساخته باشد، دبیرخانه نیز باید آن اطلاعیه را در دسترس عموم قرار دهد.
3ـ از نظر بند (2) ماده (3) این تذکر نباید به‌عنوان معافیتهای ویژه استفاده و
تولید مورد توجه قرار گیرد. در صورتی که مقادیری از آن ماده شیمیایی که انتظار
می‌رود در طی تولید و استفاده از یک ترکیب واسطه در سیستم بسته، محل محدود به
انسان و محیط زیست برسد، جزئی باشد، یک عضو بسته به اطلاعیه‌ای که به دبیرخانه
ارائه می‌نماید، مجاز به تولید و کاربرد مقادیری از یک ماده شیمیایی مندرج در این
ضمیمه به‌عنوان یک ترکیب واسطه در سیستم بسته، محل محدود می‌باشد که آن ماده به
صورت شیمیایی در تولید دیگر مواد شیمیایی با احتساب ضوابط موجود در بند (1) از
ضمیمه (د) تغییر ماهیت داده و خصوصیات آلاینده‌های آلی پایدار را از خود بروز
نمی‌دهد.
این اطلاعیه باید حاوی اطلاعات در خصوص کل تولید و کاربرد آن ماده شیمیایی با یک
برآورد مستدل از آن اطلاعات و اطلاعاتی در خصوص طبیعت فرآیند سیستم بسته، محل
محدود شامل مقدار هریک از آلودگی جزئی غیرعمدی یا تغییر ماهیت نداده آن
آلاینده‌های آلی پایدار از مواد مصرفی اولیه در محصول نهایی باشد. این روش بجز
موارد تعیین شده در این ضمیمه به کار می‌رود. دبیرخانه باید آن اطلاعیه‌ها را در
دسترس کلیه اعضاء مجمع و عموم قرار دهد. آن تولید یا کاربرد نباید به‌عنوان یک
معافیت ویژه برای تولید یا کاربرد به حساب آید و باید پس از یک دوره ده ساله متوقف
شده تا هنگامی که عضو مورد نظر یک اطلاعیه جدید به دبیرخانه تسلیم نماید، که در آن
صورت دوره زمانی برای ده سال دیگر تمدید شده تا هنگامی که مجمع اعضاء پس از
بازنگری تولید و کاربرد تصمیم دیگری اتخاذ نماید. رویه اعلان اطلاعیه می‌تواند
تکرار شود.
4ـ تمامی معافیت‌های ویژه در این ضمیمه می‌تواند توسط اعضایی که ثبت درخواست
نموده‌اند با توجه به آنها برطبق ماده (4) اعمال گردد.

د د ت (1و1و1ـ تری کلرو ـ 2و2ـ بیس «4ـ کلروفنیل»اتان)
1ـ از تولید و کاربرد (DDT) باید جلوگیری شود، بجز برای اعضائی که دبیرخانه را از
قصدشان مبنی بر تولید یا استفاده آن آگاه نموده‌اند. بدین وسیله یک ثبت درخواست
(DDT) ایجاد شده و باید در دسترس همگان قرار گیرد. دبیرخانه باید درخواست ثبت
(DDT) را به پیش ببرد.
2ـ هر عضو که (DDT) تولید یا مصرف می‌نماید باید آن تولید یا مصرف را برای کنترل
بیماریهای بومی برطبق توصیه‌‌ها و دستورالعمل‌های سازمان بهداشت جهانی (WHO) در
خصوص استفاده (DDT) و هنگامی که از نظر محلی گزینه‌های ایمن، مؤثر و قابل تهیه
برای عضو مورد نظر در دسترس نباشند، محدود نماید.
3ـ‌ در یک پیشامد که یک عضو در فهرست ثبت درخواست برای (DDT) نمی‌باشد و نیاز به
(DDT) برای کنترل بیماریهای بومی باشد، باید در اسرع وقت دبیرخانه را به‌منظور
اضافه کردن فوری نام آن عضو به ثبت درخواست (DDT) آگاه سازد. همچنین در همان زمان
باید سازمان بهداشت جهانی را نیز مطلع نماید.
4ـ هر عضو که (DDT) مصرف می‌نماید، باید هر سه سال یک بار اطلاعاتی درخصوص مقدار
استفاده شده، شرایط کاربرد و ارتباط آن با استراتژی مدیریت بیماریها برای آن عضو،
در چارچوبی که توسط مجمع اعضاء با مشورت سازمان بهداشت جهانی تنظیم می‌گردد به
دبیرخانه و سازمان بهداشت جهانی ارائه نماید.
5ـ با هدف کاهش و نهایتاً جلوگیری از مصرف (DDT)، مجمع اعضاء باید:
الف ـ هر عضوی را که از (DDT) استفاده می‌کند به تدوین و استقرار یک طرح اقدام
به‌عنوان بخشی از طرح استقرار تعیین شده در ماده (7) تشویق نماید. آن طرح اقدام
باید شامل موارد ذیل باشد:
(1) ـ تدوین مقررات و دیگر رویه‌ها به‌منظور حصول اطمینان از اینکه مصرف (DDT)
محدود به کنترل بیماریهای بومی شده است.
(2) ـ بکارگیری محصولات، روشها و استراتژیهای جایگزین مناسب شامل استراتژی‌های
مدیریت پایدار به‌منظور حصول اطمینان از ادامه تأثیر این جایگزین‌‌ها.
(3) ـ انجام تدابیر برای تقویت مراقبت‌های بهداشتی و کاهش شیوع بیماریها.
ب ـ کلیه اعضاء را با توجه به قابلیت‌های موجود، به‌منظور و ارتقاء سطح تحقیق و
توسعه برای محصولات شیمیایی و غیرشیمیایی جایگزین و بی‌خطر، روشها و استراتژی‌هایی
برای اعضایی که (DDT) مصرف می‌نمایند، مرتبط با شرایط آن کشورها و با هدف کاهش بار
اقتصادی و انسانی بیماریها.
فاکتورهایی که در هنگام توجه به جایگزین‌ها یا ترکیبی از جایگزین‌‌ها مورد توجه
قرار می‌گیرند، باید شامل مخاطرات سلامت انسان و الزامات زیست محیطی آن
جایگزین‌‌ها باشد. مواد جایگزین‌های سازگار با محیط زیست، باید سبب مخاطرات کم‌تر
برای سلامت انسان و محیط زیست شود و مناسب برای کنترل بیماری‌ها براساس شرایط عضو
مورد نظر بوده و با اطلاعات پایش، پشتیبانی گردد.
6ـ در اولین جلسه و حداقل هر سه سال پس از آن، مجمع اعضاء باید با مشورت سازمان
بهداشت جهانی ادامه نیاز به (DDT) برای کنترل بیماریهای بومی براساس اطلاعات
اقتصادی، زیست محیط، فنی و علمی موجود را برآورد نماید که شامل موارد ذیل است:
الف ـ تولید و مصرف(DDT) و شرایط تنظیم شده در بند (2) و
ب ـ در دسترس بودن، مناسب بودن و اجرایی بودن جایگزین‌ها برای (DDT) و
ج‌ـ پیشرفت در تقویت ظرفیت کشورها برای انتقال ایمن با تکیه بر آن جایگزین‌‌ها.
7 ـ یک عضو می‌تواند در هر زمان، نام خود را از فهرست ثبت درخواست (DDT) از طریق
یک اطلاعیه کتبی به دبیرخانه حذف نماید. حذف نام باید در تاریخ تعیین شده در
اطلاعیه صورت پذیرد.
ضمیمه (ج)
تولید غیرعمد

بخش اول
آلاینده‌های آلی پایدار طبق ماده (5)
این ضمیمه زمانی اجرا می‌شود که آلاینده‌های آلی پایدار ذیل در نتیجه فعالیتهای
انسانی به طور غیرعمد ( ناخواسته) تشکیل و در محیط‌ رها می‌شود.
مواد شیمیایی
دی بنزو پارادی اکسین‌‌ها و دی بنزوفورانهای چندکلره (PCDF,PCDD)
هگزا کلروبنزن (HCB) (CAS NO.118-74-1)
بی‌فنیل‌های چندکلره (PCB)

بخش دوم
دسته‌بندی منابع
دی بنزو پارادی اکسین‌‌ها و دی‌بنزو فورانهای چندکلره، هگزاکلروبنزن و بی‌فنیل‌های
چندکلره طی فرآیندهای حرارتی بین مواد آلی و کلر در اثر واکنش شیمیایی یا احتراق
ناقص به طور غیرعمد (ناخواسته) تشکیل می‌شوند. گروه‌های منابع صنعتی ذیل پتانسیل
نسبتاً بالایی در تولید و آزادسازی این مواد شیمیایی در محیط را دارند:
الف ـ زباله سوزها، شامل زباله‌سوزهای شهری، خطرناک یا بیمارستانی یا لجن فاضلاب.
ب ـ کوره‌های سیمان که پسماندهای خطرناک را می‌سوزانند.
ج ـ صنایع تولید خمیر کاغذ با استفاده از کلر آزاد (عنصر کلر) یا مواد شیمیایی
دیگری که کلر آزاد برای سفیدکننده‌‌ها تولید می‌کنند.
د ـ فرآیندهای حرارتی ذیل در صنعت متالوژی:
1 ـ تولید ثانویه مس
2 ـ واحدهای ذوب در صنعت آهن و فولاد
3 ـ تولید ثانویه آلومینیوم
4 ـ تولید ثانویه روی

بخش سوم
دسته‌بندی منابع
دی‌بنزو پارادی‌اکسین‌‌ها و دی‌بنزوفورانهای چندکلره، هگزاکلروبنزن و بی‌فنیل‌های
چندکلره ممکن است در نتیجه فعالیت منابع زیر نیز به طور غیرعمد (ناخواسته) تشکیل و
رها گردند:
الف ـ سوزاندن پسماند در فضای باز شامل: سوزاندن زباله در محل‌‌های دفن.
ب ـ فرآیندهای حرارتی در صنعت متالوژی که در بخش دوم ذکر نشده است.
ج ـ منابع احتراق دائمی.
د ـ دیگ‌های جوش صنعتی و دستگاههایی که سوخت فسیلی مصرف می‌کنند.
هـ ـ دستگاههایی که هیزم با سایر سوختهای زیستی (حاصل فعالیتهای موجودات زنده)
مصرف می‌کنند.
و ـ فرآیندهای تولید مواد شیمیایی خاص که به طور غیرعمد (ناخواسته) باعث تشکیل
آلاینده‌های آلی پایدار می‌شوند به‌ویژه تولید کلروفنل‌‌ها و کلرآنیل.
ز ـ لاشه سوزها (کوره‌‌های لاشه‌سوز):
ح ـ وسائل نقلیه موتوری، به‌ویژه آنهایی که بنزین حاوی سرب می‌سوزانند.
ط ـ تجزیه لاشه حیوانات.
ی ـ نساجی و رنگرزی چرم (با کلرآنیل) و عملیات تکمیلی (با محلول قلیایی).
ک ـ واحدهای برش فلزات جهت از رده خارج کردن وسائل نقلیه.
ل ـ سوزاندن کابل‌های مسی.
م ـ واحدهای تصفیه دوم روغن.

بخش چهارم
تعاریف
1 ـ از نظر این ضمیمه:
الف ـ «بی‌فنیل‌های چندکلره» عبارت است از ترکیبات معطر (آروماتیک) تشکیل شده به
نحوی که اتم‌های هیدروژن موجود در مولکول بی‌فنیل (دو حلقه‌بندی با اتصال ساده
کربن ـ کربن) می‌تواند با حداکثر 10 اتم کلر جایگزین شود، و
ب ـ «دی بنزوپارادی‌اکسین‌‌های چند کلره» و «دی بنزو فورانهای چندکلره» ترکیبات
حلقوی هستند که از اتصال دو حلقه بهتری به دو اتم اکسیژن در دی اکسینها و اتصال یک
اتم اکسیژن و یک اتصال کربن ـ کربن در فورانها تشکیل شده و اتم‌های هیدروژن در هر
دو ترکیب با حداکثر هشت اتم کلر جایگزین می‌شود.
2 ـ در این ضمیمه، سمیت دی بنزو و پارادی‌اکسین‌های چندکلره و دی‌بنزو فورانهای
چندکلره براساس مفهوم سمیت معادل بیان شده، بدین ترتیب که سمیت‌زدایی سایر
همانندهای دی‌بنزو پارادی‌اکسین‌ها و دی‌بنزو فورانهای چندکلره و همسان‌های
بی‌فنیل‌های چندکلره با سمیت‌زدایی 2و3و7و8ـ تتراکلرودی‌بنزو پارادی‌اکسین مقایسه
می‌شوند. مقادیر معادل سمیت مورد استفاده در این کنوانسیون برای دی بنزو پارادی
اکسین‌‌ها و دی‌بنزو فورانهای چندکلره و همسان‌های بی‌فنیل‌های چندکلره باید مطابق
با استانداردهای بین‌المللی باشد که در سال 1998 میلادی از سوی سازمان بهداشت
جهانی برای مقادیر معادل سمیت این مواد مطرح شد. غلظت‌ها برحسب معادل سمیت بیان
می‌شود.

بخش پنجم
راهنمای کلی برای بهترین روشهای موجود و بهترین اقدامات زیست محیطی
این بخش در مورد جلوگیری یا کاهش انتشار مواد شیمیایی فهرست شده در بخش اول،
رهنمودهای کلی به اعضاء می‌دهد.
1‌ـ اقدامات کلی پیشگیرانه در ارتباط با بهترین روشهای موجود و بهترین اقدامات
زیست محیطی
رهیافتهایی که مانع از تشکیل و انتشار مواد شیمیایی فهرست شده در بخش اول می‌گردد
را باید در اولویت قرار داد. اقدامات مفید عبارتند از:
الف ـ بکارگیری فن‌آوری با تولید پسماند کم‌تر: Waste Technology-Low
ب ـ مصرف مواد کم خطر.
ج ـ اقدام به بازیافت و استفاده مجدد پسماند و موادی که در طول فرآیند ایجاد و
مصرف می‌شوند.
د ـ جایگزینی مواد خامی که آلاینده‌های آلی پایدار هستند تا زمانی که ارتباط
مستقیم بین مواد و انتشار آلاینده‌های آلی پایدار وجود دارد.
هـ‌ ـ مدیریت صحیح در امور داخلی و برنامه‌های نگهداری پیشگیرانه.
و ـ بهبود مدیریت پسماند با این هدف که سوزاندن پسماندها در فضای باز و هر نوع
سوزاندن کنترل نشده به انضمام سوزاندن محل‌های لندفیل متوقف گردد. هنگامی که ساخت
تجهیزات جدید برای دفع پسماند پیشنهاد می‌شود، باید گزینه‌هایی را مدنظر قرار داد
مانند اقداماتی جهت کمینه‌سازی زباله شهری و بیمارستانی، همچنین بازیافت، استفاده
مجدد، بازچرخش، جداسازی پسماند و تشویق به تولید با پسماند کمتر. در این روش،
بهداشت عمومی باید دقیقاً رعایت گردد.
ز ـ کمینه‌سازی این مواد شیمیایی به‌عنوان آلودگی در محصولات.
ح ـ پرهیز از مصرف کلر آزاد یا مواد شیمیایی مولد کلر آزاد جهت رنگبری.
2ـ بهترین روش‌های موجود
عبارت بهترین روش‌های موجود به مفهوم تجویز هرگونه روش یا فن‌آوری نیست، بلکه
عبارت است از منظور کردن خصوصیات فنی تأسیسات مورد نظر، مکان جغرافیایی و شرایط
زیست محیطی آن محل.
روش‌های مناسب کنترل جهت کاهش انتشار مواد شیمیایی موجود در فهرست بخش اول نیز
عموماً به همین مفهوم است. جهت تعیین بهترین روش‌های موجود باید عوامل ذیل به طور
کلی یا در موارد خاص مورد توجه قرار گیرند، ضمن اینکه منفعت‌ها و هزینه‌های مربوط
به اقدام و رعایت احتیاط و پیشگیری نیز باید مدنظر قرار گیرند:
الف ـ ملاحظات کلی.
1ـ ماهیت، اثرات و میزان انتشار مورد نظر: روشها بسته به اندازه منبع متغیر هستند.
2 ـ تاریخ تأسیس تجهیزات جدید یا موجود.
3 ـ زمان مورد نیاز جهت معرفی بهترین روش موجود.
4 ـ مصرف و ماهیت مواد خام مصرفی در فرآیند و راندمان انرژی آن.
5 ـ نیاز به جلوگیری یا کاهش اثرات کلی انتشار در محیط و خطرات مربوطه.
6 ـ نیاز به جلوگیری از بروز حوادث و کمینه‌سازی عواقب آن برای محیط زیست.
7 ـ نیاز به تضمین سلامت و امنیت کارکنان در محل کار.
8 ـ روش‌‌های عملیاتی، امکانات یا فرآیندهای قابل مقایسه که در مقیاس صنعتی با
موفقیت انجام شده‌اند.
9 ـ تغییرات و پیشرفت‌های فنی در اطلاعات و دانش علمی.
ب ـ اقدامات عمومی جهت کاهش انتشار: هنگامی که پیشنهاد ساخت وسایل جدید یا اصلاح
اساسی وسایل موجود بررسی می‌شود، باید دقت کرد که اگر فرآیندهای مورد استفاده باعث
انتشار مواد شیمیایی اشاره شده در ضمیمه می‌گردد، باید اولویت را به فرآیندها،
تکنیک‌ها یا روش‌هایی داد که سودمندی مشابهی دارند اما تشکیل و انتشار چنین موادی
صورت نمی‌گیرد. در مواردی که چنین وسایلی ساخته یا اصلاح اساسی می‌شود، علاوه بر
اقدامات جلوگیری که در قسمت (1) بخش پنجم شرح داده شده است، اقدامات کاهشی ذیل نیز
می‌تواند در تعیین بهترین روش‌‌های موجود منظور شود:
1 ـ استفاده از روش‌های پیشرفته برای تصفیه جریان گاز (خروجی) نظیر اکسیداسیون
کاتالتیکی یا حرارتی، رسوبدهی گرد و غبار یا جذب (شیمیایی).
2 ـ تصفیه مواد باقیمانده، فاضلاب، پسماندها و لجن فاضلاب شهری توسط مثلاً تصفیه
حرارتی یا بی‌حرکت‌سازی آن‌‌ها با فرآیندهای شیمیایی که سبب سمیت‌زدایی آنها
می‌شود.
3 ـ تغییرات فرآیندی که سبب کاهش یا حذف انتشارات نظیر انتقال به سیستم‌های بسته
می‌شود.
4 ـ اصلاح طراحی‌های فرآیند به‌منظور بهبود شرایط احتراق و جلوگیری از تشکیل مواد
شیمیایی مندرج در این ضمیمه، از طریق کنترل پارامترهایی نظیر درجه حرارت یا زمان
ماند در سیستم‌های زباله‌سوز.
3 ـ بهترین تجربات زیست محیطی
مجمع اعضاء می‌تواند با توجه به بهترین تجربیات زیست محیطی راهنمای فنی تدوین
نماید.

ضمیمه (د)
اطلاعات مورد نیاز و معیار تصحیح
1ـ یک عضو که پیشنهادی برای در فهرست گذاشتن یک ماده شیمیایی در ضمائم (الف)، (ب)
و یا (ج) ارائه می‌کند، باید آن ماده شیمیایی را براساس جزء (الف) تعریف نموده و
اطلاعاتی در خصوص آن ماده شیمیایی تهیه نماید و در جایی که مرتبط است محصولات
تبدیلی آن را با توجه به معیار تصحیح در جزءهای (ب) الی (هـ) بیان نماید:
الف ـ شناسایی مواد شیمیایی:
(1) ـ نام‌‌های آن ماده شیمیایی شامل نام یا نام‌های تجاری، بازرگانی و نام یا
نام‌های مترادف شماره ثبت سرویس کدگذاری مواد شیمیایی (CAS NO) نام مورد استفاده
اتحادیه بین‌المللی شیمی محض و کاربردی (IUPAC) و
(2) ـ ساختار شیمیایی، شامل خصوصیات ایزومرها در جائی که قابل انجام باشد و ساختار
گروه شیمیایی آن ماده.
ب ـ پایداری:
(1) ـ با مدرک ثابت نماید که نیمه عمر آن ماده شیمیایی در آب بیش از دو ماه یا
نیمه عمر آن در خاک بیش از شش ماه، نیمه عمر آن در رسوبات نیز بیش از شش ماه
می‌باشد، یا
(2) ـ با مدرک ثابت نماید اینکه آن ماده شیمیایی به اندازه‌ای پایداری دارد که
بتوان ملحوظ نمودن آن را در زمره این کنوانسیون توجیه نمود.
ج ـ تجمع در بافت‌‌های زنده:
(1) ـ با مدرک ثابت نماید که فاکتور تجمع بیولوژیکی یا تغلیظ در بافت‌های زنده در
گونه‌های محیط آبی برای آن ماده شیمیایی بیش از 5000 یا در صورت نبودن این
اطلاعات، تعیین نماید که KOW بیش از 5 می‌باشد.
(2) ـ با مدرک ثابت نماید که آن ماده شیمیایی دلایل دیگری برای وجود نگرانی نظیر
تجمع بیولوژیکی زیاد در دیگر گونه‌‌ها، سمیت زیاد یا سمیت محیطی از خود نشان دهد.
(3) ـ اطلاعات پایش در خصوص تنوع زیستی که مشخص نماید قابلیت تجمع بیولوژیکی آن
ماده شیمیایی برای توجیه ملحوظ نمودن آن ماده در زمره مواد این کنوانسیون کافی
می‌باشد.
د ـ قابلیت انتقال به محیط‌‌های زیستی دور دست:
(1) ـ مقادیر اندازه‌گیری شده آن ماده شیمیایی در مکانهای دور از منبع انتشار آن
ماده که سبب ایجاد نگرانی در خصوص قابلیت انتقال آن می‌گردد، یا
(2) ـ اطلاعات پایش که بیانگر انتقال در مسافتهای طولانی در محیط زیست آن ماده
شیمیایی با قابلیت انتقال به یک محیط پذیرنده که می‌تواند توسط هوا، آب یا
گونه‌‌های مهاجر اتفاق بیفتد، باشد.
(3) ـ اثرات نهایی حضور آن ماده در محیط زیست و یا نتایج مدل سازی آن ماده شیمیایی
که ثابت می‌کند آن ماده شیمیایی قابلیت انتقال در مسافتهای طولانی در محیط زیست از
طریق هوا، آب یا گونه‌های مهاجر با قابلیت انتقال به یک محیط پذیرنده در محلی دور
از منبع انتشار آن ماده شیمیایی را دارد.
برای یک ماده شیمیایی که مشخصاً از طریق هوا تغییر مکان می‌دهد، نیمه عمر آن در هوا
باید بیش از دو روز باشد، و
هـ‌ ـ اثرات زیانبار:
(1) ـ با مدرک ثابت نماید که اثرات زیانبار بر سلامت انسان یا محیط زیست دارد که
ملحوظ نمودن آن را در زمره مواد این کنوانسیون توجیه نماید یا
(2) ـ اطلاعات سمیت یا سمیت محیطی که مشخص نماید این ماده شیمیایی قابلیت صدمه زدن
به سلامت انسان یا محیط زیست را دارا می‌باشد.
2 ـ عضو پیشنهاددهنده باید در جایی که ممکن باشد، مطالبی مکتوب برای دلایل ایجاد
نگرانی، شامل یک مقایسه اطلاعات سمیت یا سمیت محیطی با مقادیر مشاهده شده یا
پیش‌بینی شده ماده شیمیایی که در نتیجه یا اینکه در اثر انتقال در مسافتهای طولانی
در محیط زیست، پیش‌بینی شده به همراه خلاصه‌ای کوتاه که بیانگر نیاز به کنترل
جهانی آن می‌باشد تهیه نماید.
3 ـ عضو پیشنهاد دهنده باید تا اندازه ممکن و با احتساب قابلیت‌های آن ماده
شیمیایی، اطلاعات اضافی برای کمک به بازنگری پیشنهاد با توجه بند (6) ماده (8)
تهیه نماید. یک عضو می‌تواند در تدوین یک پیشنهاد از کارشناسان فنی هر منبع
استفاده نماید.

ضمیمه (هـ)
اطلاعات مورد نیاز برای تهیه نمایه خطر
پیشنهاد بازنگری به‌منظور برآورد احتمال ایجاد و آثار زیانبار شاخص برسلامت انسان
و یا محیط زیست نظیر مواردی که نیاز به انجام اقداماتی در سطح جهانی دارد، در
نتیجه انتقال یک ماده شیمیایی در مسافتهای طولانی در محیط زیست می‌باشد.
به این منظور یک نمایه خطر باید به نحوی تدوین شود که اطلاعات مربوط به ضمیمه (د)
را برآورد و به طور کامل در بربگیرد و در صورت امکان شامل انواع اطلاعات زیر
می‌باشد:
الف ـ منابع که به نحو مقتضی شامل موارد زیر می‌باشد:
1ـ اطلاعات محصول شامل مقدار و محل.
2 ـ کاربردها و
3‌ـ انتشار، نظیر تخلیه، هدر رفتن و پراکنده شدن در محیط زیست.
ب ـ ارزیابی خطر برای نقطه یا نقاط نهایی نگرانی شامل ملحوظ نمودن واکنش‌‌های
سم‌شناسی که دربرگیرنده چندین ماده شیمیایی باشد.
ج ـ سرنوشت ماده شیمیایی در محیط زیست شامل اطلاعاتی در خصوص خصوصیات فیزیکی و
شیمیایی آن ماده همچنین پایداری و چگونگی ارتباط آن با نقل و انتقال زیست محیطی در
و بین بخش‌های مختلف محیط زیست، تجزیه و تغییر ماهیت به دیگر مواد شیمیایی
می‌باشد. تعیین فاکتور تجمع بیولوژیکی یا تغلیظ در بافتهای زنده براساس مقادیر
اندازه‌گیری شده باید بجز مواقعی که اطلاعات پایش این نیاز را برآورده می‌کنند در
دسترس باشد.
د‌ ـ اطلاعات پایش.
هـ ـ در معرض قرار گرفتن در مناطق محلی و مخصوصاً در نتیجه انتقال در مسافت‌های
طولانی در محیط زیست و حاوی اطلاعات با توجه به در دسترس بودن موجودات زنده.
و ـ برآورد علامت‌گذاری و طبقه‌بندی خطر در صورتی که در دسترس باشد و ارزیابی‌ها
یا نمایه‌های خطر ملی و بین‌المللی و اطلاعات علامت‌گذاری و طبقه‌بندی خطر در
صورتی که در دسترس باشد و
ز ـ وضعیت ماده شیمیایی در قبال کنوانسیون‌های بین‌المللی.
ضمیمه (و)
اطلاعات در خصوص ملاحظات اجتماعی ـ اقتصادی
یک برآورد باید با توجه به تدابیر کنترلی ممکن برای مواد شیمیایی مشمول این
کنوانسیون، دربرگیرنده بخشهای گسترده شامل مدیریت و حذف باشد. به این منظور
اطلاعات مربوطه باید با توجه به ملاحظات اجتماعی اقتصادی مرتبط با تدابیر کنترلی
ممکن به‌منظور ایجاد امکان تصمیم‌گیری توسط مجمع اعضاء تهیه گردد. این اطلاعات
باید با توجه به تفاوت توانایی‌ها و شرایط به اعضاء منعکس شده و باید شامل ملاحظات
موارد فهرست خبری زیر باشد:
الف ـ اثرات و کارایی تدابیر کنترلی ممکن در رعایت اهداف کاهش:
1 ـ امکان‌سنجی فنی، و
2 ـ هزینه‌‌ها شامل هزینه‌های بهداشتی و زیست محیطی.
ب ـ جایگزین‌ها (محصولات و فرآیندها):
1 ـ امکان‌سنجی فنی.
2 ـ هزینه‌‌ها شامل هزینه‌های بهداشتی و زیست محیطی.
3 ـ اثرات.
4 ـ خطرات.
5 ـ موجودیت، و
پ6 ـ‌ قابل دستیابی بودن.
ج ـ اثرات مثبت یا منفی روی جامعه‌ای که تدابیر کنترلی ممکن اجرا می‌شود:
1 ـ بهداشت، شامل بهداشت حرفه‌ای، محیطی و عمومی.
2ـ کشاورزی شامل کشت آبی و جنگلداری.
3 ـ تنوع زیستی (Biota).
4 ـ جنبه‌های اقتصادی.
5 ـ حرکت به سمت توسعه پایدار.
6 ـ هزینه‌های اجتماعی.
د ـ مسائل مربوط به دفع و پسماند (مخصوصاً سموم فاسد شده و پاکسازی مکان‌‌های
آلوده):
1 ـ امکان سنجی فنی، و
2ـ هزینه‌‌ها.
هـ ـ دسترسی به اطلاعات و آموزش عمومی.
و ـ وضعیت ظرفیت‌های موجود در خصوص پایش و کنترل و
ز‌ـ هر گونه اقدامات کنترلی منطقه‌ای و ملی انجام شده شامل اطلاعات در خصوص
جایگزین‌‌ها و دیگر اطلاعات مدیریت خطر.

لایحه تصویب کنوانسیون میناماتا در مورد جیوه

تاریخ تصویب : 11/07/94

ماده واحده ـ کنوانسیون میناماتا درمورد جیوه، مورخ ۱۰/۱۰/۲۰۱۳ میلادی (۱۸/۷/۱۳۹۲ هجری‌شمسی) مشتمل بر سی و پنج ماده و پنج پیوست (به شرح پیوست) تصویب و به دولت جمهوری اسلامی ایران اجازه داده می‌شود اسناد تصویب را نزد امین اسناد تودیع نماید.

تبصره۱ـ سازمان حفاظت محیط زیست مسؤول اجرای کنوانسیون می‌باشد و تغییر آن بر عهده دولت است.

تبصره۲ـ رعایت اصل یکصدوسی‌ونهم(۱۳۹) قانون اساسی جمهوری ‌اسلامی ‌ایران برای ارجاع هرگونه اختلاف به داوری در اجرای ماده (۲۵) کنوانسیون و رعایت اصل هفتاد و هفتم (۷۷) قانون یادشده برای هرگونه اصلاح کنوانسیون یا پیوست‌های ‌آن در اجرای مواد (۲۶) و (۲۷) کنوانسیون، الزامی ‌است.

بسم الله الرحمن الرحیم

کنوانسیون میناماتا در مورد جیوه

اعضای این کنوانسیون:

با تصدیق این مطلب که جیوه یک ماده شیمیایی است که نگرانی جهانی را به خاطر دامنه وسیع انتقال، پایداری در محیط زیست در ارتباط با انسان، توان آن در انباشت زیستی در بوم سازگان و اثرات منفی مهم آن بر سلامت بشر و محیط زیست معطوف خود ساخته است.

با یادآوری تصمیم شماره ۵/۲۵ مورخ ۲۰ فوریه ۲۰۰۹ (۲/۱۲/۱۳۸۷) شورای حکام برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد برای شروع اقدام با یادآوری بند (۲۲۱) سند برون‌ده فرآهمایی (کنفرانس) توسعه پایدار سازمان ملل متحد با نام «آینده‌ای که ما می‌خواهیم»، که نتیجه‌ای موفق از مذاکرات درخصوص سند الزام‌آور جهانی در مورد جیوه است که مربوط به خطرات آن برای سلامت انسان و محیط زیست است.

با یادآوری تأیید مجدد اصول اعلامیه ریو در مورد محیط زیست و توسعه توسط فرآهمایی توسعه پایدار سازمان ملل متحد از جمله و به‌ویژه مسؤولیت‌های مشترک اما متمایز و تصدیق شرایط و توانایی‌های مربوط به دولت‌ها و نیاز به اقدام جهانی؛

با آگاهی از نگرانی‌های بهداشتی به ویژه در کشورهای در حال توسعه، ناشی از قرارگیری در معرض جیوه جمعیت آسیب‌پذیر، به‌ویژه زنان، کودکان و از طریق آنها، نسلهای آتی؛

با توجه به آسیب‌پذیری‌های خاص بوم‌سازگان‌های قطب شمال و جوامع بومی به دلیل بزرگنمایی زیستی جیوه و آلودگی غذاهای سنتی و با نگرانی در مورد جوامع بومی و به طور کلی‌تر در ارتباط با اثرات جیوه؛

با تصدیق درسهای اساسی از بیماری میناماتا، به ویژه اثرات جدی بهداشتی و زیست‌محیطی ناشی از آلودگی جیوه، و نیاز به حصول اطمینان از مدیریت مناسب جیوه و جلوگیری از چنین رویدادهایی در آینده؛

با تأکید بر اهمیت حمایت‌های مالی، فنی، فن‌آوری، و ظرفیت‌سازی، به ویژه برای کشورهای در حال توسعه و کشورهای با اقتصاد در حال گذار به منظور تقویت توانایی‌های ملی مدیریت جیوه و ارتقای اجرای مؤثر کنوانسیون؛

همچنین با تصدیق فعالیت‌های سازمان بهداشت جهانی در حفاظت از سلامت انسان در ارتباط با جیوه و نقش موافقتنامه‌های زیست‌محیطی چندجانبه مربوط به ویژه کنوانسیون بازل درباره کنترل انتقالات برون‌مرزی مواد زاید زیان‌بخش و دفع آنها و کنوانسیون روتردام درمورد آیین اعلام رضایت قبلی برای برخی مواد شیمیایی و سموم دفع آفات خطرناک در تجارت بین‌المللی؛

با تصدیق اینکه این کنوانسیون و دیگر موافقتنامه‌های بین‌المللی در زمینه محیط‌زیست و تجارت مورد حمایت متقابل هستند.

با تأکید بر اینکه هیچ چیز در این کنوانسیون برای تأثیر بر حقوق و تعهدات برگرفته هر عضو از هر موافقتنامه بین‌المللی موجود در نظر گرفته نشده است.

با درک اینکه محتویات اسناد فوق برای ایجاد یک سلسله مراتب میان این کنوانسیون و سایر اسناد بین‌المللی در نظر گرفته نشده‌اند.

با توجه به اینکه هیچ چیز در این کنوانسیون مانع از اتخاذ اقدامات اضافی داخلی یک عضو طبق مفاد این کنوانسیون در تلاش برای حفاظت از سلامت انسان و محیط‌زیست در قبال قرار گرفتن در معرض جیوه طبق دیگر تعهدات آن عضو به موجب حقوق بین‌الملل حاکم نمی‌گردد.

به شرح زیر توافق نمودند:

ماده۱ـ هدف

هدف این کنوانسیون حفاظت از سلامت انسان و محیط زیست از انتشار و رهاسازی جیوه و ترکیبات جیوه از منابع انسان‌ساز آن است.

ماده۲ـ تعاریف

از نظر این کنوانسیون:

الف ـ «معدن‌کاری طلای مقیاس کوچک و استحصال مقدماتی (آرتیزانال)» به معنی معدن‌کاری طلا است که توسط یک فرد یا مؤسسات کوچک با سرمایه‌گذاری و تولید محدود انجام می‌شود.

ب ـ «بهترین فنون در دسترس» به معنی فنونی است که بیشترین اثر را بر جلوگیری و در صورت عدم امکان، در کاهش انتشار و رهاسازی جیوه به هوا، آب و خاک و همچنین بر تأثیرات چنین انتشار و رهاسازی بر محیط زیست به‌طور کلی، با توجه به ملاحظات اقتصادی و فنی برای یک عضو مشخص یا تأسیسات مشخص در سرزمین آن عضو دارد. در این زمینه:

۱ ـ «بهترین» به معنی مؤثرترین در دستیابی به سطح کلی بالایی از حفاظت از محیط‌زیست به طور کلی است.

۲ ـ فنون «در دسترس» در مورد یک عضو مشخص یا تأسیسات مشخص در سرزمین آن عضو به معنی فنونی هستند که در سطحی توسعه یافته‌اند که به آن عضو اجازه اجراء در یک بخش صنعت مربوط به موجب شرایط فنی و اقتصادی پایدار و مناسب با توجه به هزینه‌ها و منافع را بدهد، خواه این فنون در سرزمین آن عضو مورد استفاده قرار گیرند یا نگیرند، یا توسعه داده شوند یا نشوند، آن فنون طبق آنچه که آن عضو تعیین نموده در دسترس‌کاربر تأسیسات قرارگیرد؛ و

۳ـ «فنون» به معنی فن‌آوری‌های مورد استفاده، شیوه‌های عملیاتی و روشهای طراحی، ساخت، نگهداری، بهره‌برداری و خارج سازی از خط تأسیسات است.

پ ـ « بهترین شیوه‌های زیست محیطی » به معنی کاربرد ترکیبی از مناسب ترین راهبردها و اقدامات کنترلی زیست محیطی است.

ت ـ «جیوه » به معنی عنصر جیوه (هاش‌جی‌اُ با شماره ثبت شناسایی ۶ـ۹۷ـ۷۴۳۹) است.

ث ـ «ترکیب جیوه» به معنی هر ماده شامل اتمهای جیوه و یک یا چند اتم از عناصر شیمیایی دیگر است که تنها با واکنش‌های شیمیایی می‌تواند به ترکیبات مختلف تفکیک گردد.

ج ـ «محصولات حاوی جیوه» به معنی یک محصول یا جزئی از محصول است که حاوی جیوه یا ترکیبات جیوه هستند که عمداً به آن اضافه شده‌اند.

چ ـ «عضو» عبارت از یک دولت یا سازمان همگرایی اقتصادی منطقه‌ای است که رضایت خود را برای التزام به این کنوانسیون اعلام کرده‌است وکنوانسیون در مورد آن لازم‌الاجراء است.

ح ـ «اعضای حاضر و رأی دهنده» به معنی اعضای حاضر و رأی‌دهنده مثبت یا منفی در نشست اعضاء است.

خ ـ «معدن‌کاری مقدماتی جیوه» به معنی معدن‌کاری است که در آن ماده اصلی مورد کاوش، جیوه است.

د ـ «سازمان همگرایی اقتصادی منطقه‌ای» به معنی سازمانی است که توسط دولتهای حاکم در یک منطقه مشخصی ایجاد شده است و کشورهای عضو آن در رابطه با موضوعاتی که این کنوانسیون ناظر بر آنها است، به آن سازمان صلاحیت داده‌اند و به آن اختیار داده شده است تا طبق مقررات داخلی خود برای امضا، تنفیذ، پذیرش، تصویب یا الحاق به کنوانسیون اقدام نماید.

ذ ـ «استفاده مجاز» به معنی هرگونه استفاده عضو از جیوه یا ترکیبات جیوه طبق این کنوانسیون، شامل اما نه محدود به استفاده‌های طبق مواد (۳)، (۴)، (۵)، (۶) و (۷) است.

ماده۳ـ منابع تأمین جیوه و تجارت آن

۱ـ از نظر این ماده:

الف ـ اشاره به «جیوه» شامل ترکیبات جیوه با سایر مواد از جمله آلیاژهای جیوه، با غلظت جیوه حداقل نود و پنج درصد (۹۵%) وزنی است، و

ب ـ «ترکیب جیوه» به معنی کلرید جیوه (۱) (به عنوان جیوه سفید نیز شناخته می‌شود)، اکسید جیوه (۲)، سولفات جیوه (۲)، نیترات جیوه (۲)، سیماب و سولفید جیوه است.

۲ـ مفاد این ماده نباید در موارد زیر اعمال شود:

الف ـ مقادیر جیوه یا ترکیبات آن که برای استفاده در تحقیقات در مقیاس آزمایشگاهی یا به عنوان یک استاندارد مرجع هستند؛ یا

ب ـ مقادیر بسیار ناچیز طبیعی جیوه یا ترکیبات جیوه موجود در محصولاتی مانند فلزات غیر جیوه‌ای، سنگ معدن، یا محصولات معدنی از جمله ذغال‌سنگ، یا محصولات مشتق از این مواد، و مقادیر بسیار ناچیز ناخواسته در محصولات شیمیایی؛ یا

پ ـ محصولات حاوی جیوه

۳ـ هر عضو نباید اجازه انجام معدن‌کاری مقدماتی جیوه را از تاریخ لازم‌الاجراء شدن کنوانسیون برای آن، در حال اجراء نمی‌باشد، در سرزمین خود صادر کند.

۴ـ هر عضو باید اجازه انجام معدن‌کاری مقدماتی جیوه در سرزمین خود را که در تاریخ لازم‌الاجراءشدن کنوانسیون برای آن، در حال اجراء بوده است، تنها برای یک دوره حداکثر پانزده ساله پس از آن تاریخ صادر کند. در طی این مدت، جیوه حاصل از آن معدن کاری باید تنها در تولید محصولات حاوی جیوه طبق ماده (۴)، در فرآیندهای تولید طبق ماده (۵) استفاده شود، یا طبق ماده (۱۱) با استفاده از عملیاتی که به فرآوری، بازیافت، تعمیر، استفاده مستقیم یا استفاده‌های جایگزین منجر نمی‌شود، امحاء شود.

۵ـ هر عضو باید:

الف ـ برای شناسایی انبارهای فردی با بیش از پنجاه تن جیوه یا ترکیبات جیوه، همچنین منابع تولید انبارهای جیوه با تولید سالانه بیش از ده تن که در داخل سرزمین آن عضو قرار دارد تلاش کند،

ب ـ چنانچه عضوی مشخص نماید که جیوه اضافی ناشی از انهدام تأسیسات کلر قلیایی در دسترس است، اقدام لازم را اتخاذ نماید تا اطمینان حاصل شود امحای این جیوه طبق دستورالعمل‌های مدیریت صحیح زیست محیطی موضوع جزء (الف) بند (۳) ماده (۱۱)، با استفاده از عملیاتی که به‌فرآوری، بازیافت، تعمیر، استفاده مستقیم یا استفاده‌های جایگزین منجر نمی‌شود.

۶ ـ هر عضو نباید اجازه انجام صادرات جیوه را صادر کند به جز:

الف ـ به عضوی که به یک عضو صادرکننده اعلام رضایت کتبی نموده است و تنها برای اهداف زیر:

۱ـ استفاده مجاز برای کشور واردکننده به موجب این کنوانسیون؛ یا

۲ـ ذخیره نمودن موقت صحیح زیست محیطی طبق ماده (۱۰)؛ یا

ب ـ به یک کشور غیرعضوی که به یک عضو صادرکننده اعلام رضایت کتبی نموده است از جمله گواهینامه‌ای که بیانگر آن است که:

۱ـ کشور غیرعضو در حال انجام اقداماتی برای حصول اطمینان از حفاظت از سلامت انسان و محیط زیست و اطمینان از رعایت مفاد مواد (۱۰) و (۱۱) توسط آن عضو است؛ و

۲ـ این جیوه تنها برای استفاده مجاز توسط یک عضو به موجب این کنوانسیون یا برای ذخیره نمودن موقت صحیح زیست محیطی طبق ماده (۱۰) استفاده خواهد شد.

۷ـ عضو صادرکننده می‌تواند بر یک اطلاعیه کلی به دبیرخانه توسط عضو یا کشور غیرعضو واردکننده به عنوان اعلام رضایت کتبی مقرر در بند (۶) تکیه کند. این اطلاعیه کلی باید هرگونه شرایطی را تنظیم کند که به موجب آن، کشور عضو یا غیرعضو واردکننده اعلام رضایت می‌کند. اطلاعیه می‌تواند در هر زمان توسط آن عضو یا کشور غیرعضو ابطال شود. دبیرخانه باید ثبت عمومی همه این اظهارنامه‌ها را نگهداری کند.

۸ ـ هرعضو نباید واردات جیوه از یک کشور غیرعضو را که به آن اعلام رضایت کتبی خواهدکرد، مجازکند، مگراینکه کشور غیرعضو گواهینامه‌ای را ارائه نموده باشد که آن جیوه از منابعی نمی‌باشد که به موجب بند(۳) و جزء (ب) بند (۵) غیرمجاز شناخته شده‌اند.

۹ـ عضوی که اطلاعیه کلی اعلام رضایت به موجب بند (۷) را ارائه می‌دهد، می‌تواند تصمیم بگیرد که بند (۸) را اعمال نکند، مگر اینکه محدودیت‌های جامعی را در مورد صادرات جیوه حفظ نماید و اقدامات داخلی را برای حصول اطمینان از مدیریت شدن جیوه وارداتی به روش صحیح زیست‌محیطی اجراء کند. عضو باید اطلاعیه‌ای را در مورد این تصمیم از جمله اطلاعات مشروح از محدودیت‌های صادراتی و اقدامات نظارتی داخلی خود و نیز اطلاعاتی در مورد مقادیر و کشورهای مبداء جیوه وارد شده از کشور غیرعضو به دبیرخانه ارائه کند. دبیرخانه باید ثبت عمومی همه این اطلاعیه‌ها را نگهدارد. کارگروه اجراء و رعایت باید هریک از اطلاعیه‌های مزبور و اطلاعات پشتیبانی‌کننده را طبق ماده (۱۵) بررسی و ارزیابی کند و می‌تواند در صورت اقتضاء به فرآهمایی اعضاء پیشنهاد بدهد.

۱۰ـ رویه مندرج در بند (۹) باید تا پایان اجلاس دوم فرآهمایی اعضاء قابل دسترس باشد. پس از آن زمان، رویه مزبور دیگر نباید در دسترس باشد، به جز در رابطه با عضوی که اطلاعیه‌ای را به‌موجب بند(۹) پیش از پایان اجلاس دوم کنفرانس اعضاء ارائه کرده باشد، مگر اینکه فرآهمایی اعضاء بنا بر رأی اکثریت نسبی اعضای حاضر و رأی‌دهنده تصمیم دیگری بگیرد.

۱۱ـ هر عضو باید در گزارش ارائه شده خود به موجب ماده(۲۱)، اطلاعاتی را درج کند که نشان می‌دهد الزامات این ماده رعایت شده است.

۱۲ـ فرآهمایی اعضاء باید در اولین اجلاس خود، راهنمایی بیشتری را در ارتباط با این ماده به ویژه در رابطه با جزء(الف) بند(۵)، بندهای(۶) و(۸) فراهم آورد و محتوای مقرر در گواهینامه موضوع جزء(ب) بند (۶) و بند(۸) را تدوین و تصویب کند.

۱۳ـ فرآهمایی اعضاء باید ارزیابی کند آیا تجارت ترکیبات خاص جیوه، در راستای هدف این کنوانسیون است و بررسی نماید آیا ترکیبات خاص جیوه باید با فهرست شدن در یک پیوست اضافی تصویب شده طبق ماده(۲۷) مشمول بندهای(۶) و(۸) قرار گیرد یا نگیرد.

ماده۴ـ محصولات حاوی جیوه

۱ـ هر عضو با اتخاذ اقدامات مناسب نباید اجازه ساخت، واردات یا صادرات محصولات حاوی جیوه مندرج در بخش اول پیوست (الف) را پس از تاریخ مشخص شده برای خروج آن محصولات بدهد، مگر چنانچه در پیوست (الف) برای آن استثناء درنظرگرفته شده باشد یا به موجب ماده (۶) مشمول معافیت شده باشد.

‌۲ـ یک عضو می‌تواند به عنوان جایگزینی برای بند(۱)، در زمان تصویب یا لازم‌الاجراء شدن اصلاحیه پیوست(الف) در مورد آن، مشخص نماید که راهبردها یا اقدامات مختلفی را در خصوص محصولات مندرج در بخش اول پیوست(الف) اجراء خواهد کرد. یک عضو تنها در صورتی می‌تواند این گزینه را انتخاب کند که بتواند نشان دهد که قبلاً توانسته است میزان تولید، واردات و صادرات بخش زیادی از محصولات مندرج در بخش اول پیوست(الف) را تا حد زیادی کاهش داده است یا راهبردها و اقداماتی را جهت کاهش استفاده جیوه در سایر محصولاتی که در بخش اول فهرست(الف) درج نشده‌اند، در زمان اعلام تصمیم خود به دبیرخانه برای استفاده از این گزینه، انجام داده است. به‌علاوه عضوی که این گزینه را انتخاب می‌کند:

الف ـ باید شرحی از راهبردها یا اقدامات انجام شده از جمله میزان جیوه کاهش داده شده را در اولین فرصت به فرآهمایی اعضاء گزارش نماید.

ب ـ باید راهبردها یا اقداماتی را برای کاهش مصرف جیوه در هر یک از محصولات مندرج در بخش اول پیوست(الف) که در مورد آنها نتیجه‌ قابل توجهی حاصل نشده است، اجراء کند.

پ ـ باید اقدامات بیشتری را برای نیل به کاهش بیشتر بررسی نماید.

ت ـ نباید واجد شرایط برای ادعای معافیت به موجب ماده(۶) برای آن گروه از محصولاتی باشد که برای آنها این گزینه انتخاب شده است.

حداکثر پنج سال پس از لازم‌الاجراء شدن این کنوانسیون، فرآهمایی اعضاء باید به عنوان بخشی از فرآیند بازنگری به موجب بند(۸)، پیشرفت کار و اثربخشی اقدامات انجام شده به موجب این بند را بازنگری نماید.

۳ـ هر عضو باید درخصوص محصولات حاوی جیوه مندرج در بخش دوم پیوست (الف) طبق مفاد مندرج در آن اقداماتی را اتخاذ نماید.

۴ـ دبیرخانه باید براساس اطلاعات ارائه شده توسط اعضاء، اطلاعاتی را در خصوص محصولات حاوی جیوه و گزینه‌های جایگزین آن، جمع‌آوری و نگهداری نماید و اطلاعات مزبور را برای همگان قابل دستیابی کند. دبیرخانه باید سایر اطلاعات مربوط ارائه شده توسط اعضاء را نیز برای عموم قابل‌دسترس نماید.

۵ ـ هر عضو باید اقداماتی را اتخاذ کند تا از گنجاندن محصولات حاوی جیوه‌ای که تولید، واردات و صادرات آنها برای آن عضو به موجب این ماده ممنوع شده است، در محصولات مونتاژشده جلوگیری نماید.

۶ ـ هر عضو باید تا پیش از لازم‌الاجراء شدن این کنوانسیون برای آن، از تولید و توزیع تجاری محصولات حاوی جیوه که در زمره هیچ یک از مصارف شناخته شده محصولات حاوی جیوه‌ نیستند، جلوگیری نماید، مگر اینکه نتایج ارزیابی خطرات و منافع آن محصول بیانگر داشتن فواید بهداشت انسانی و زیست محیطی باشد. هر عضو باید در صورت اقتضاء اطلاعات مربوط به این قبیل محصولات، از جمله اطلاعات راجع به خطرات و منافع آن محصول برای بهداشت انسانی و زیست محیطی را به دبیرخانه ارائه نماید. دبیرخانه این اطلاعات را در دسترس عموم قرار خواهد داد.

۷ـ هر عضو می‌تواند پیشنهاد اضافه شدن یک محصول حاوی جیوه به پیوست(الف) را که باید شامل اطلاعات راجع به امکان دسترسی، امکان‌سنجی فنی و اقتصادی، خطرات و منافع بهداشتی و زیست محیطی جایگزین‌های بدون جیوه آن محصول با در نظر گرفتن اطلاعات مربوط به بند(۴) به دبیرخانه ارائه نماید.

۸ ـ فرآهمایی اعضاء باید حداکثر پنج‌سال پس از لازم‌الاجراء شدن این کنوانسیون، پیوست(الف) را بازنگری نماید و می‌تواند اصلاحات آن پیوست را طبق ماده(۲۷) بررسی کند.

۹ـ فرآهمایی اعضاء در بازنگری پیوست(الف) به موجب بند(۸)، باید حداقل موارد زیر را در نظر بگیرد:

الف ـ هر پیشنهاد ارائه شده به موجب بند(۷)؛

ب ـ اطلاعات قابل دسترس به موجب بند(۴)؛و

پ ـ دسترسی اعضاء به گزینه‌های جایگزین بدون جیوه که با در نظر گرفتن خطرات و منافع بهداشت انسانی و زیست محیطی از لحاظ فنی و اقتصادی امکان پذیر هستند.

ماده۵ ـ فرآیندهای تولیدی که در آن جیوه یا ترکیبات آن استفاده می‌شوند.

۱ـ از نظر این ماده و پیوست(ب)، فرآیندهای تولیدی که در آنها از جیوه یا ترکیبات آن استفاده می‌گردد نباید شامل فرآیندهایی که محصولات حاوی جیوه در آنها استفاده می‌شود، فرآیندهای ساخت محصولات حاوی جیوه یا فرآیندهای پردازش پسماندهای جیوه باشند.

۲ـ هر عضو با انجام اقدامات مناسب نباید اجازه استفاده از جیوه یا ترکیبات آن را در فرآیندهای تولیدی مندرج در بخش اول پیوست(ب) برای فرآیندهای منفرد، پس از تاریخ تعیین‌شده برای متوقف نمودن استفاده از آنها بدهد به جز در مواردی که آن عضو معافیتی را به موجب ماده(۶) این کنوانسیون به ثبت رسانده باشد.

۳ـ هر عضو باید اقداماتی را اتخاذ کند تا استفاده از جیوه یا ترکیبات آن را در فرآیندهای مندرج در بخش دوم پیوست(ب) طبق مفاد مندرج در آن محدود نماید.

۴ـ دبیرخـانه باید براساس اطلاعـات ارائه شـده توسط اعضاء، اطلاعات مربوط به فرآیندهای مصرف‌کننده جیوه یا ترکیبات آن و جایگزین‌های آنها را گردآوری و نگهداری نماید و اطلاعات مزبور را برای همگان قابل دسترس کند. سایر اطلاعات مربوط نیز می‌تواند توسط اعضاء ارائه شود و توسط دبیرخانه برای همگان قابل دسترس گردد.

۵ ـ هر عضو دارنده یک یا چند تأسیسات که از جیوه یا ترکیبات آن در فرآیندهای تولیدی مندرج در پیوست(ب) استفاده می‌کند باید:

الف ـ در خصوص انتشار و رهاسازی جیوه یا ترکیبات آن که ناشی از تأسیسات مزبور می‌باشند، اقداماتی را اتخاذ نماید؛

ب ـ در گزارش‌های خود که به موجب ماده(۲۱) ارائه شده است، اطلاعات راجع به اقدامات اتخاذشده به موجب این بند را درج نماید؛ و

پ ـ تلاش کند تا حداکثر سه سال پس از لازم‌الاجراء شدن این کنوانسیون برای آن، تأسیسات موجود در سرزمین خود را که از جیوه یا ترکیبات آن در فرآیندهای مندرج در پیوست(ب)‌ استفاده می‌کنند، شناسایی نماید و اطلاعات مربوط به تعداد و نوع تأسیسات مزبور و مقدار حدودی جیوه یا ترکیبات جیوه مصرفی سالانه در آن تأسیسات را به دبیرخانه ارائه کند. این اطلاعات باید توسط دبیرخانه برای همگان قابل دسترس گردد.

۶ ـ هر عضو نباید اجازه استفاده از جیوه یا ترکیبات آن را در تأسیسات استفاده‌کننده از فرآیندهای تولیدی مندرج در پیوست(ب) که تا پیش از لازم‌الاجراء شدن این کنوانسیون برای آن، وجود نداشته است، بدهد. هیچ‌گونه معافیتی نباید در مورد این قبیل تأسیسات اعمال شود.

۷ـ هر عضو باید از توسعه هر تأسیسات استفاده‌کننده از فرآیندهای تولیدی که در آنها از جیوه یا ترکیبات آن به طور عمدی استفاده می‌شود و تا پیش از لازم‌الاجراء شدن این کنوانسیون وجود نداشته‌اند جلوگیری کند، جز در مواردی که آن عضو بتواند برای قانع‌کردن فرآهمایی اعضاء نشان دهد فرآیندهای تولیدی دارای منافع زیست محیطی و بهداشتی مشخص هستند و هیچ گزینه بدون جیوه‌ای که از نظر اقتصادی و فنی قابل دسترس باشد و چنین منافعی را با خود همراه داشته باشد وجود ندارد.

۸ ـ اعضاء تشویق می‌شوند تا اطلاعات راجع به توسعه فن‌آوری‌های نوین مربوط، گزینه‌های جایگزین بدون جیوه که از نظر فنی و اقتصادی قابل دسترسی هستند، اقدامات و فنون احتمالی برای کاهش و در صورت امکان حذف کاربرد جیوه و ترکیبات آن و انتشار و رهاسازی جیوه و ترکیبات آن ناشی از فرآیندهای تولیدی مندرج در پیوست(ب) را تبادل نمایند.

۹ـ هر عضو می‌تواند پیشنهاد اصلاح پیوست(ب)‌ را به منظور درج یک فرآیند تولیدی که در آن جیوه یا ترکیبات آن استفاده می‌شود، ارائه دهد. پیشنهاد مزبور باید شامل اطلاعات راجع به امکان دسترسی، امکان‌سنجی فنی و اقتصادی، خطرات و منافع بهداشتی و زیست محیطی جایگزین‌های بدون جیوه آن محصول باشد.

۱۰ـ فرآهمایی اعضاء باید حداکثر پنج سال پس از تاریخ لازم‌الاجراء شدن این کنوانسیون، پیوست(ب)‌ را بازنگری نماید و می‌تواند اصلاحات آن پیوست را طبق ماده(۲۷ ) بررسی کند.

۱۱ـ فرآهمایی اعضاء باید در هرگونه بازنگری پیوست(ب)‌ به موجب بند (۱۰) باید حداقل موارد زیر را در نظر بگیرد:

الف ـ هر پیشنهاد ارائه شده به موجب بند (۹)؛

ب ـ اطلاعات قابل دسترس به موجب بند (۴)؛ و

پ ـ دسترسی اعضاء به گزینه‌های جایگزین بدون جیوه که با درنظرگرفتن خطرات و منافع بهداشت انسانی و زیست محیطی از لحاظ فنی و اقتصادی امکان‌پذیر هستند.

ماده۶ ـ معافیت‌های قابل استفاده بنا به درخواست عضو

۱ـ هر کشور یا سازمان همگرایی اقتصادی منطقه‌ای می‌تواند یک یا چند معافیت از تاریخ‌های توقف مندرج در پیوستهای (الف) و (ب)، که از این پس به عنوان «معافیت» نامیده می‌شود را در موارد زیر با ارسال اطلاعیه کتبی به دبیرخانه اعلام نماید:

الف ـ در هنگام عضو شدن در این کنوانسیون؛ یا

ب ـ در صورت اضافه شدن هر محصول حاوی جیوه به عنوان اصلاح پیوست(الف) یا اضافه شدن هر فرآیند تولیدی که در آن جیوه استفاده شده به عنوان اصلاح پیوست(ب) حداکثر تا تاریخی که در آن اصلاحیه حاکم، برای آن عضو لازم‌الاجراء می‌شود. هر یک از موارد ثبت، باید به همراه بیانیه توضیحی در خصوص نیاز آن عضو برای معافیت باشد.

۲ـ یک معافیت می‌تواند یا برای یک دسته‌بندی مندرج در فهرست پیوست (الف) یا (ب)، یا برای دسته‌بندی فرعی تعیین‌شده توسط هر کشور یا سازمان همگرایی اقتصادی منطقه‌ای ثبت شود.

۳ـ نام هر عضوی که یک یا چند معافیت دارد، باید در دفتر ثبت مشخص گردد. دبیرخانه باید دفتر ثبت را ایجاد و نگهداری و برای همگان نیز قابل دسترس نماید.

۴ـ دفتر ثبت باید شامل:

الف ـ فهرستی از اعضائی باشد که دارای یک یا چند معافیت است.

ب ـ معافیت یا معافیت‌های ثبت شده برای هر عضو؛ و

پ ـ زمان پایان هر معافیت

۵ ـ همه معافیت‌ها به موجب بند(۱)، پنج سال پس از تاریخ توقف مربوط به موارد مندرج در پیوست(الف) یا(ب) منقضی خواهند شد، مگر اینکه دوره کوتاه‌تری توسط عضو در دفتر ثبت مشخص شده باشد.

۶ ـ فرآهمایی اعضاء می‌تواند بر اساس درخواست یک عضو برای تمدید زمان معافیت برای پنج سال، تصمیم‌گیری کند، مگر اینکه آن عضو، زمان کوتاه‌تری را درخواست نماید. فرآهمایی اعضاء برای تصمیم‌گیری خود باید موارد زیر را در نظر بگیرد:

الف ـ گزارش توجیهی آن عضو در خصوص نیاز به تمدید معافیت و رئوس اقدامات برعهده گرفته‌شده و طراحی‌شده برای رفع نیاز به معافیت به محض آن که امکانپذیر شود.

ب ـ اطلاعات قابل دسترس از جمله در خصوص دسترس بودن محصولات و فرآیندهای جایگزین که عاری از جیوه هستند یا متضمن مصرف جیوه کمتری نسبت به میزان مورد نظر برای معافیت است؛ و

پ ـ اقدامات برنامه‌ریزی شده یا در حال اجراء برای نگهداری جیوه به روشهای صحیح زیست محیطی و دفع پسماندهای جیوه. یک معافیت می‌تواند تنها یک بار برای هر زمان توقف هر محصول تمدید گردد.

۷ـ یک عضو می‌تواند در هر زمانی با اعلام کتبی به دبیرخانه از معافیت انصراف دهد. انصراف از معافیت درتاریخ مشخص‌شده دراطلاعیه نافذ خواهد شد.

۸ ـ علی‌رغم بند(۱)، هیچ کشور یا سازمان همگرایی اقتصادی منطقه‌ای نمی‌تواند معافیتی را پس از پنج سال از تاریخ توقف محصول یا فرآیند مربوط مندرج در پیوست‌های(الف) و(ب) ثبت نماید، مگر اینکه یک یا چند عضو که برای آن محصول یا فرآیند کماکان ثبت معافیت کرده‌اند، به موجب بند(۶) مجوز تمدید دریافت کرده باشند. در چنین مواردی یک کشور یا سازمان همگرایی اقتصادی منطقه‌ای می‌تواند در زمانهای درنظر گرفته‌شده در جزءهای (الف) و (ب) بند (۱) برای آن محصول یا فرآیند معافیتی را ثبت کند که باید ده سال پس از تاریخ مربوط به توقف آن محصول یا فرآیند منقضی گردد.

۹ـ هیچ عضوی نمی‌تواند در هر زمان پس از ده سال پس از تاریخ توقف تولید محصول یا فرآیند مندرج در پیوستهای (الف) و(ب) معافیت معتبری را داشته باشد.

ماده۷ـ معدن‌کاری طلای مقیاس کوچک و استحصال مقدماتی (آرتیزانال)

۱ـ اقدامات مندرج در این ماده و پیوست (پ) در مورد معدن‌کاری طلای مقیاس کوچک و استحصال مقدماتی(آرتیزانال) و فرآیند استحصال طلا از سنگ معدن با استفاده از مخلوط جیوه اعمال می‌گردد.

۲ـ هر عضوی که دارای معدن‌کاری طلای مقیاس کوچک و استحصال مقدماتی (آرتیزانال) و فرآیند مشمول این ماده در سرزمین خود است باید برای کاهش و اگر امکان‌پذیر باشد حذف استفاده از جیوه و ترکیبات آن و همچنین کاهش و حذف انتشار و رهاسازی جیوه ناشی از معدن‌کاری و فرآیند مزبور در محیط زیست اقدام نماید.

۳ـ هر عضو اگر در هر زمانی تشخیص دهد که معدن‌کاری طلای مقیاس کوچک و استحصال مقدماتی (آرتیزانال) در سرزمین آن، بیشتر از مقدار ناچیز است باید مراتب را به دبیرخانه اطلاع بدهد. در صورت تشخیص مزبور، آن عضو باید:

الف ـ برنامه اقدام ملی را طبق پیوست (پ) تهیه و اجراء نماید.

ب ـ برنامه اقدام ملی خود را حداکثر سه سال پس از لازم‌الاجراء شدن این کنوانسیون برای آن، یا سه سال پس از اعلام به دبیرخانه ـ هر کدام مؤخرتر باشدـ به دبیرخانه؛ و

پ ـ پس از آن، هر سه سال، پیشرفت حاصل شده در ایفای تعهدات خود به موجب این ماده را بازنگری نماید و در گزارش ارائه شده خود به موجب ماده (۲۱) بازنگری‌های مزبور را درج نماید.

۴ـ اعضاء می‌توانند برای نیل به اهداف این ماده با یکدیگر و در صورت اقتضاء با سازمان‌های بین دولتی و سایر نهادها همکاری نمایند. این همکاری‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

الف ـ تدوین راهبردهایی برای جلوگیری از استفاده از جیوه یا ترکیبات آن در معدن‌کاری طلای مقیاس کوچک و استحصال مقدماتی (آرتیزانال)

ب ـ آموزش، توسعه و ابتکارات ظرفیت سازی

پ ـ ترغیب تحقیق در روشهای جایگزین پایدار بدون جیوه

ت ـ مهیا نمودن کمک فنی و مالی

ث ـ مشارکت برای کمک به اجرای تعهدات خود به موجب این ماده؛ و

ج ـ استفاده از سازوکارهای موجود تبادل اطلاعات برای افزایش سطح دانش، بهترین شیوه‌های زیست محیطی و فن‌آوری‌های جایگزین که به لحاظ زیست محیطی، فنی، اجتماعی و اقتصادی ماندگار هستند.

ماده۸ ـ انتشار

۱ـ این ماده در ارتباط با کنترل و چنانچه امکان‌پذیر باشد، کاهش انتشار «جیوه و ترکیبات آن » به اتمسفر که به طور کلی «جیوه کل» نامیده می‌شود، از طریق انجام اقداماتی برای کنترل انتشار از منابع نقطه‌ای مشمول دسته بندی‌های منبع مندرج در پیوست (ت) است.

۲ـ از نظر این ماده :

الف ـ «انتشار» به معنی انتشار جیوه یا ترکیبات آن در اتمسفر است.

ب ـ «منبع مربوط» به معنی منبعی است که نام آن مشمول یکی از دسته‌بندی‌های منبع مندرج در پیوست(ت) باشد. یک عضو می‌تواند چنانچه بخواهد، معیارهایی را برای تعیین منابع مشمول دسته‌بندی‌های مندرج در فهرست(ت) تدوین نماید به شرطی که معیارهای درنظرگرفته‌شده برای هر دسته‌بندی به‌گونه‌ای باشد که شامل حداقل هفتاد و پنج‌درصد (۷۵%) انتشار ناشی آن دسته‌بندی باشد.

پ ـ «منبع جدید» به معنی هر منبع مربوط مندرج در یک دسته‌بندی مندرج در پیوست(ت) است که ساخت یا تغییر اساسی آن حداقل یک سال پس از تاریخ‌های زیر شروع شده باشد:

۱ـ لازم‌الاجراء شدن این کنوانسیون برای عضو ذی‌ربط؛ یا

۲ـ لازم‌الاجراء شدن اصلاحیه پیوست(ت) برای عضو ذی‌ربط چنانچه منبع تنها به دلیل آن اصلاحیه، مشمول مفاد این کنوانسیون شود.

ت ـ «تغییر اساسی» به معنی تغییر منبع مربوط است که منجر به افزایش قابل توجهی در میزان انتشار گردد، به استثنای هرتغییر در میزان انتشار ناشی از بازیابی محصولات جانبی. تصمیم‌گیری در مورد اساسی بودن یا نبودن تغییر، با عضو ذی‌ربط است.

ث ـ «منبع موجود» به معنی هر منبع مربوطی به غیر از منبع جدید است.

ج ـ «حدمجازانتشار» به معنی حداکثر غلظت، جرم یا انتشار جیوه یا ترکیبات جیوه انتشاریافته از یک منبع نقطه‌ای است که اغلب به آن «جیوه کل» گفته می‌شود.

۳ـ هر عضو دارای منابع مربوط، باید برای کنترل انتشار اقدام نماید و می‌تواند برنامه ملی را تدوین کند که در آن اقداماتی را که قرار است برای کنترل انتشار اتخاذ شود، انتظارات خود، اهداف و نتایج، درج شده است. هر برنامه باید ظرف مدت چهارسال پس از تاریخ لازم‌الاجراءشدن کنوانسیون برای آن عضو، به فرآهمایی اعضاء ارائه گردد. اگر یک عضو، برنامه اجرائی را طبق ماده(۲۰) تدوین نماید، می‌تواند برنامه تهیه‌شده به موجب این بند را در آن درج کند.

۴ـ هر عضو درخصوص منابع جدید خود، باید استفاده از بهترین فنون در دسترس و بهترین شیوه‌های زیست محیطی برای کنترل و چنانچه امکان‌پذیر باشد کاهش انتشار را به محض آنکه قابل اقدام باشد اما حداکثر پنج‌سال پس از تاریخ لازم‌الاجراء شدن این کنوانسیون برای آن عضو مقرر کند. یک عضو می‌تواند حدود مجاز انتشار را که سازگار با کاربرد بهترین روشهای موجود هستند، استفاده کند.

۵ ـ هر عضو برای منابع موجود خود، باید یک یا چند اقدام زیر را در هر برنامه ملی با درنظرگرفتن وضعیت ملی، قابلیت تخصیص و امکان‌سنجی فنی و اقتصادی اقدامات درج نماید و به محض اینکه امکان‌پذیر باشد اما حداکثر ده سال پس از لازم‌الاجراء شدن این کنوانسیون برای آن، آنها را اجراء نماید:

الف ـ هدف کمّی برای کنترل و در صورت امکان کاهش انتشارمنابع مربوط

ب ـ حدمجاز انتشار برای کنترل و درصورت امکان کاهش‌انتشار از منابع مربوط

پ ـ استفاده از بهترین فنون در دسترس و بهترین شیوه‌های زیست محیطی برای کنترل انتشار از منابع مربوط

ت ـ راهبرد کنترل همزمان چند آلوده‌کننده که منافع مشترکی برای کنترل انتشار جیوه در بر دارد.

ث ـ اقدامات جایگزین برای کاهش انتشار از منابع مربوط

۶ ـ اعضاء می‌توانند برای همه منابع موجود اقدامات یکسانی را اعمال کنند یا می‌توانند در خصوص دسته‌بندی‌های منابع مختلف، اقدامات متفاوتی را اتخاذ کنند. هدف، پیشرفت متعارف در کاهش انتشار در طول زمان برای آن دسته از اقداماتی است که توسط عضو اتخاذ شده است.

۷ـ هر عضوی باید به محض اینکه امکان‌پذیر باشد اما حداکثر پنج سال پس از تاریخ لازم‌الاجراء شدن کنوانسیون برای آن، فهرست انتشار از منابع مربوط را تهیه نماید و پس از آن، فهرست مزبور را حفظ کند.

۸ ـ فرآهمایی اعضاء، در اولین اجلاس‌خود، باید راهنماهای زیر را تصویب نماید:

الف ـ بهترین فنون در دسترس و بهترین شیوه‌های زیست محیطی با درنظرگرفتن هرگونه تفاوت بین منابع جدید و موجود و ضرورت کاهش اثرات متقابل آنها

ب ـ حمایت از اعضاء جهت اجرای اقدامات مندرج در بند(۵) به‌ویژه در تعیین اهداف و «حد مجاز انتشار»

۹ـ فرآهمایی اعضاء باید در اولین فرصت راهنماهای زیر را تصویب نماید:

الف ـ معیارهایی که اعضاء به موجب جزء (ب) بند (۲) می‌توانند تهیه کنند.

ب ـ روش شناسی تهیه فهرست انتشار

۱۰ـ فرآهمایی اعضاء باید راهنمای تهیه شده به موجب بندهای(۸) و(۹) را به طور مستمر بازنگری و در صورت اقتضاء به‌روزرسانی نماید. اعضاء باید راهنما را در اجرای مفاد مربوط این ماده مدنظر قرار دهند.

۱۱ـ هر عضو باید اطلاعات مربوط به اجرای این ماده، به ویژه اطلاعات مربوط به اقداماتی را که طبق بندهای(۴) تا(۷) اتخاذ کرده است و اثربخشی اقدامات را در گزارش‌های ارائه شده خود به موجب ماده (۲۱) درج نماید.

ماده۹ـ رهاسازی

۱ـ این ماده در ارتباط با کنترل و در صورت امکان، کاهش رهاسازی جیوه و ترکیبات آن که اغلب به آن «جیوه کل» گفته می‌شود، از منابع نقطه‌ای مربوط، در خاک و آب است که در سایر مفاد این کنوانسیون مورد حکم قرار نگرفته‌اند.

۲ـ از نظر این ماده:

الف ـ «رها سازی» به معنی رها سازی جیوه یا ترکیبات آن در خاک یا آب است.

ب ـ «منابع مربوط» به معنی هر منبع نقطه‌ای انسان‌ساز مشخص رهاسازی است که توسط یک عضو مشخص‌شده و در سایر مفاد این کنوانسیون مورد حکم قرار نگرفته‌ است.

پ ـ «منبع جدید» به معنی هر منبع مربوطی است که ساخت یا تغییر اساسی آن، حداقل یک سال پس از تاریخ لازم‌الاجراء شدن این کنوانسیون برای عضو ذی‌ربط شروع شده باشد.

ت ـ «تغییراساسی» به معنی تغییرات منبع‌مربوط است که منجر به افزایش قابل توجهی در میزان رهاسازی گردد، به استثنای هر تغییر در میزان رهاسازی ناشی از بازیابی محصولات جانبی. تصمیم‌گیری در مورد اساسی بودن یا نبودن تغییر، با عضو ذی‌ربط است.

ث ـ «منبع موجود» به معنی هر منبع مربوطی به غیر از منبع جدید است.

ج ـ «حد مجاز رهاسازی» به معنی حد غلظت یا جرم جیوه یا ترکیب شده آن از یک منبع نقطه‌ای است که به آن اغلب «جیوه کل»گفته می‌شود.

۳ـ هر عضو باید حداکثر سه سال پس از تاریخ لازم‌الاجراء شدن این کنوانسیون برای آن و پس از آن به طور منظم دسته‌بندی‌های منبع نقطه‌ای مربوط را مشخص نماید.

۴ـ هر عضو دارای منابع مربوط، باید برای کنترل رهاسازی اقدام نماید و می‌تواند برنامه ملی را تدوین کند که در آن اقداماتی را که قرار است برای کنترل رهاسازی اتخاذ شود، انتظارات خود، اهداف و نتایج، درج شده است. هر برنامه باید ظرف مدت چهارسال پس از تاریخ لازم‌الاجراء شدن کنوانسیون برای آن عضو، به فرآهمایی اعضاء ارائه گردد. اگر یک عضو، برنامه اجرائی را طبق ماده (۲۰) تدوین نماید، می‌تواند برنامه تهیه‌شده به موجب این بند را در آن درج کند.

۵ ـ اقدامات باید درصورت اقتضاء شامل یک یا چند مورد زیر باشد:

الف ـ حد مجاز رهاسازی برای کنترل و در صورت امکان کاهش رهاسازی از منابع مربوط

ب ـ استفاده از بهترین فنون در دسترس و بهترین شیوه‌های زیست محیطی برای کنترل رهاسازی از منابع مربوط

پ ـ راهبرد کنترل همزمان چند آلوده‌کننده که منافع مشترکی برای کنترل رهاسازی جیوه در بر دارد.

ت ـ اقدامات جایگزین برای کاهش رهاسازی از منابع مربوط

۶ ـ هر عضوی باید به محض این‌که امکان‌پذیر باشد اما حداکثر پنج‌سال پس از تاریخ لازم‌الاجراء شدن کنوانسیون برای آن، فهرست رهاسازی از منابع مربوط را تهیه نماید و پس از آن فهرست مزبور را حفظ کند.

۷ـ فرآهمایی اعضاء، باید در اولین فرصت، راهنماهای زیر را تصویب نماید:

الف ـ بهترین فنون در دسترس و بهترین شیوه‌های زیست محیطی با در نظر گرفتن هرگونه تفاوت بین منابع جدید و موجود و ضرورت کاهش اثرات متقابل آنها

ب ـ روش شناسی تهیه فهرست رهاسازی

۸ ـ هر عضو باید اطلاعات مربوط به اجرای این ماده، به ویژه اطلاعات مربوط به اقداماتی را که طبق بندهای(۳) تا (۶) اتخاذ کرده است و اثربخشی اقدامات را در گزارش‌های ارائه شده خود به موجب ماده (۲۱) درج نماید.

ماده۱۰ـ ذخیـره‌کردن موقت صحیح زیست محیطی جیوه به غیر از پسماندهای جیوه

۱ـ این ماده باید در مورد ذخیره‌کردن موقت جیوه و ترکیبات جیوه به‌گونه تعریف شده در ماده (۳) اعمال شود و در معنی تعریف شده از پسماند جیوه مندرج در ماده (۱۱) قرار نمی‌گیرد.

۲ـ هر عضو باید اقداماتی را اتخاذ کند تا از ذخیره شدن موقت و با روش صحیح زیست محیطی جیوه و ترکیبات آن که برای استفاده مجاز توسط یک عضو به موجب این کنوانسیون درنظرگرفته شده است، با درنظرگرفتن هر دستورالعملی و طبق هر الزامات مصوب به موجب بند (۳) اطمینان حاصل کند.

۳ـ فرآهمایی اعضاء باید راهنماهای ذخیره موقت صحیح زیست محیطی جیوه و ترکیبات جیوه را با درنظرگرفتن هر راهنمای مربوط تهیه‌شده به موجب کنوانسیون بازل درباره کنترل انتقالات برون‌مرزی مواد زائد زیان‌بخش و دفع آنها و سایر راهنماهای مربوط تصویب نماید. فرآهمایی اعضاء می‌تواند الزامات ذخیره موقت را در یک پیوست اضافی این کنوانسیون طبق ماده(۲۷) تصویب کند.

۴ـ اعضاء باید در صورت اقتضاء با یکدیگر و سازمان‌های بین‌دولتی و سایر نهادهای مربوط به منظور افزایش ظرفیت سازی برای ذخیره موقت صحیح زیست محیطی جیوه و ترکیبات جیوه همکاری کنند.

ماده۱۱ـ پسماندهای جیوه

۱ـ کنوانسیون بازل درباره کنترل انتقالات برون‌مرزی مواد زائد زیان‌بخش و دفع آنها باید در مورد پسماندهای مشمول این کنوانسیون برای اعضای کنوانسیون بازل اعمال گردد. اعضای این کنوانسیون که عضو کنوانسیون بازل نیستند باید آن تعاریفی را که در مورد پسماندهای مشمول این کنوانسیون اعمال می‌شود، به عنوان راهنما استفاده کنند.

۲ـ از نظر این کنوانسیون، پسماند جیوه یعنی مواد یا اشیائی که:

الف ـ از جیوه یا ترکیبات جیوه تشکیل می‌شوند.

ب ـ حاوی جیوه یا ترکیبات جیوه می‌باشند؛ یا

پ ـ آلوده به جیوه یا ترکیبات جیوه هستند.

به مقداری بیش از آستانه مربوط که توسط فرآهمایی اعضاء با همکاری نهادهای مربوط کنوانسیون بازل به روش هماهنگ تعریف شده است و به موجب مفاد قانون ملی یا این کنوانسیون دفع می‌شوند یا قرار است دفع شوند یا لازم است دفع شوند. این تعریف، شامل سرباره، سنگ ضایعاتی و باطله معدن، به جز ناشی از معدن‌کاری مقدماتی جیوه نمی‌گردد، مگر اینکه حاوی جیوه یا ترکیبات آن بالاتر از آستانه تعریف شده توسط فرآهمایی اعضاء باشد.

۳ـ هرعضو باید اقدامات مناسب را انجام دهد به گونه‌ای که پسماند جیوه:

الف ـ به شیوه صحیـح زیست محیطی با در نـظرگرفتن راهنماهای تدوین‌شده به موجب کنوانسیون بازل و طبق الزاماتی که فرآهمایی اعضاء باید در یک پیوست اضافی طبق ماده(۲۷) تصویب کند، مدیریت شود. فرآهمایی اعضاء در تدوین الزامات باید مقررات و برنامه‌های مدیریت پسماند را در نظر گیرد.

ب ـ برای استفاده مجاز یک عضو به موجب این کنوانسیون یا دفع صحیح زیست‌ محیطی به موجب جزء(الف) بند(۳) تنها، فرآوری، بازیافت، احیاء یا استفاده مجدد مستقیم شود.

پ ـ برای اعضای کنوانسیون بازل، از طریق مرزهای بین‌المللی، به جز به منظور دفع صحیح زیست محیطی طبق این ماده و آن کنوانسیون حمل و نقل نشود. در شرایطی که کنوانسیون بازل در مورد حمل و نقل از طریق مرزهای بین‌المللی اعمال نشود، یک عضو باید تنها با در نظر گرفتن قواعد، استانداردها و راهنماهای بین‌المللی مربوط، حمل و نقل مزبور را تجویز نماید.

۴ـ فرآهمایی اعضاء باید برای همکاری نزدیک با ارکان مربوط کنوانسیون بازل در بازنگری و در صورت اقتضاء به‌روزرسانی راهنماهای موضوع جزء (الف) بند (۳) تلاش کند.

۵ ـ اعضاء به همکاری با یکدیگر و با سازمان‌های بین دولتی مربوط و در صورت اقتضاء سایر نهادها، برای توسعه و حفظ ظرفیت جهانی، منطقه‌ای و ملی برای مدیریت پسماندهای جیوه به روش صحیح زیست محیطی تشویق می‌شوند.

ماده۱۲ـ مکانهای آلوده

۱ـ هر عضو باید برای تدوین راهبردهای مناسب برای شناسایی و ارزیابی مکانهای آلوده به جیوه یا ترکیبات آن تلاش کند.

۲ـ هر اقدامی برای کاهش خطرات ناشی از چنین مکانهایی باید به روش صحیح زیست‌محیطی و در صورت اقتضاء همراه با ارزیابی خطرات جیوه یا ترکیبات جیوه موجود در آن مکانها برای سلامت انسان و محیط زیست صورت پذیرد.

۳ـ فرآهمایی اعضاء باید راهنمای مدیریت مکانهای آلوده را تصویب کند که می‌تواند شامل روشها و رهیافت‌هایی برای موارد زیر باشد:

الف ـ شناسایی و تعیین خصوصیات مکان

ب ـ تعامل با عموم مردم

پ ـ ارزیابی خطرات متوجه سلامت انسان و محیط زیست

ت ـ انتخاب‌هایی برای مدیریت خطرات ناشی از مکانهای آلوده

ث ـ برآورد منافع و هزینه ها؛ و

ج ـ اعتبارسنجی نتایج

۴ـ اعضاء به همکاری در تدوین راهبردها و اجرای فعالیت‌های شناسایی، ارزیابی، اولویت بندی، مدیریت و در صورت اقتضاء، پاکسازی مکانهای آلوده تشویق می‌شوند.

ماده۱۳ـ منابع مالی و سازوکار آن

۱ـ هر عضو تعهد می‌کند که در حد توانایی‌های خود منابعی را در رابطه با آن دسته از فعالیت‌های ملی درنظرگرفته‌شده برای اجرای این کنوانسیون طبق سیاست‌ها، اولویت‌ها، طرحها و برنامه‌های ملی خود تأمین کند. این منابع می‌توانند شامل کمکهای مالی داخلی از طریق سیاست‌ها، راهبردهای توسعه و بودجه‌های ملی مربوط و کمکهای مالی دو جانبه و چند جانبه و نیز درگیرنمودن بخش خصوصی باشند.

۲ـ اثربخشی کلی اجرای این کنوانسیون توسط کشورهای عضو در حال توسعه به تأثیر اجرای این ماده مربوط می‌شود.

۳ـ منابع تأمین‌کننده کمکهای مالی و فنی چندجانبه، منطقه‌ای و دوجانبه، همچنین ظرفیت سازی و انتقال فنآوری، تشویق می‌گردند تا به صورت فوری سطح فعالیت‌های مربوط به جیوه با حمایت از کشورهای در حال توسعه عضو در اجرای این کنوانسیون در رابطه با منابع مالی، کمک فنی و انتقال فنآوری ارتقاء و افزایش یابد.

۴ـ اعضاء در اقدامات خود در رابطه با تأمین مالی باید نیازها و شرایط ویژه اعضائی را که کشورهای جزیره‌ای کوچک در حال توسعه یا کشورهای کمتر توسعه یافته هستند، به طور کامل در نظر بگیرند.

۵ ـ بدینوسیله سازوکاری برای تأمین منابع مالی کافی، قابل پیش‌بینی و به موقع تعیین می‌شود. این سازوکار به منظور حمایت از کشورهای عضو در حال توسعه، و اعضای با اقتصاد در حال گذار در اجرای الزامات آنها به موجب این کنوانسیون است.

۶ ـ ساز وکار باید شامل موارد زیر باشد:

الف ـ صندوق امانی تسهیلات محیط زیست جهانی؛ و

ب ـ برنامه بین‌المللی ویژه برای حمایت از ظرفیت سازی و کمک فنی

۷ ـ صندوق امانی تسهیلات محیط زیست جهانی باید منابع مالی جدید، قابل پیش‌بینی ، کافی و به موقع برای تأمین هزینه‌های حمایت از اجرای این کنوانسیون را به گونه توافق‌شده در فرآهمایی اعضاء فراهم آورد. از نظر این کنوانسیون، صندوق امانی تسهیلات محیط زیست جهانی باید به موجب راهنمایی فرآهمایی اعضاء عمل کند و به آن پاسخگو باشد. فرآهمایی اعضاء باید در مورد راهبردها، سیاست‌ها، اولویت‌های برنامه‌ای کلی و واجد شرایط بودن برای دسترسی و استفاده از منابع مالی راهنمایی‌هایی را تهیه کند. به‌علاوه، فرآهمایی اعضاء باید در مورد فهرست شاخص دسته‌بندی فعالیت‌هایی که می‌توانند حمایت صندوق امانی تسهیلات محیط زیست جهانی را جذب کنند، راهنمایی‌هایی را تهیه کند. صندوق امانی تسهیلات محیط زیست جهانی باید منابع تأمین‌کننده هزینه‌های افزایشی مورد توافق منافع زیست محیطی جهانی و هزینه‌های کامل مورد توافق بعضی از فعالیت‌های توانمندسازی را فراهم آورد.

۸ ـ صندوق امانی تسهیلات محیط زیست جهانی باید در فراهم آوردن منابع یک فعالیت، توانایی بالقوه کاهش جیوه یک فعالیت پیشنهادی را نسبت به هزینه‌های آن در نظر بگیرد.

۹ـ از نظر این کنوانسیون، برنامه موضوع جزء(ب) بند(۶) به موجب راهنمایی فرآهمایی اعضاء عمل خواهد کرد و در قبال آن پاسخگو خواهد بود. فرآهمایی اعضاء باید در اولین اجلاس خود، در مورد مؤسسه میزبان برای آن برنامه که باید یک نهاد موجود باشد، تصمیم‌گیری کند و باید برای آن، راهنمایی از جمله در مورد مدت زمان آن ارائه نماید. تمام اعضاء و سایر ذی‌نفعان مربوط به ارائه داوطلبانه منابع مالی برای برنامه دعوت می‌شوند.

۱۰ـ فرآهمایی اعضاء و نهادهای دربرگیرنده سازوکار مربوط، در اولین اجلاس فرآهمایی اعضاء باید در مورد ترتیباتی که باعث نافذ شدن بندهای فوق می‌شود، توافق کنند.

۱۱ـ فرآهمایی اعضاء باید حداکثر در سومین اجلاس خود و از آن پس به‌طور منظم سطح تأمین مالی، راهنمای تهیه شده توسط فرآهمایی اعضاء برای نهادهایی که عملیاتی‌کردن سازوکار ایجاد شده به موجب این ماده و اثر بخشی آن به آنها واگذار شده و توانایی آنها برای رسیدگی به نیازهای در حال تغییر کشورهای عضو در حال توسعه و کشورهای عضو با اقتصاد در حال گذار را بازنگری نماید. فرآهمایی اعضاء باید بر اساس بازنگری مزبور اقدام مقتضی را برای بهبود اثربخشی سازوکار اتخاذ کند.

۱۲ـ تمام اعضاء با توجه به توانایی‌های خود برای مشارکت در سازوکار دعوت می‌شوند. سازوکار باید تأمین منابع از سایر منابع از جمله بخش خصوصی را تشویق کند و باید به دنبال اعمال نفوذ بر چنین منابعی برای فعالیتهایی باشد که از آنها پشتیبانی می‌کند.

ماده۱۴ـ ظرفیت سازی، کمک فنی و انتقال فناوری

۱ـ اعضاء باید با توجه به توانایی‌های مربوط خود در فراهم آوری ظرفیت‌سازی و کمک فنی به موقع و مناسب برای کشورهای در حال توسعه، به ویژه کشورهای عضو کمترتوسعه‌یافته یا کشورهای جزیره‌ای کوچک و اعضای با اقتصاد در حال گذار برای کمک به آنها در اجرای تعهدات آنها به موجب این کنوانسیون همکاری کنند.

۲ـ ظرفیت‌سازی و کمک فنی به موجب بند (۱) و ماده (۱۳) می‌تواند از طریق موافقتنامه‌های منطقه‌ای، زیرمنطقه‌ای و ملی، از جمله مراکز موجود منطقه‌ای و زیرمنطقه‌ای، از طریق دیگر روشهای چند جانبه و دو جانبه و همچنین از طریق مشارکت، از جمله مشارکت‌های مربوط به بخش خصوصی انجام شود. همکاری و هماهنگی با سایر موافقتنامه ‌ های زیست محیطی چندجانبه در زمینه مواد شیمیایی و پسماندها باید در پی افزایش اثربخشی کمکهای فنی و اجرای آن باشد.

۳ـ کشورهای توسعه‌یافته و سایر اعضاء با توجه به قابلیت‌های خود باید با حمایت بخش خصوصی و در صورت اقتضاء سایر ذی‌نفعان مربوط، توسعه، انتقال، انتشار و دسترسی به فناوری‌های جایگزین صحیح زیست محیطی به‌روز در کشورهای در حال توسعه، به ویژه اعضای کمتر توسعه یافته و دیگر کشورهای جزیره‌ای کوچک و اعضای با اقتصاد در حال گذار را به منظور تقویت ظرفیت آنها برای اجرای مؤثر این کنوانسیون ترغیب و تسهیل کنند.

۴ـ فرآهمایی اعضاء باید تا دومین اجلاس خود و از آن پس به طور منظم و با در نظرگرفتن مطالب ارائه شده و گزارش‌های از اعضاء از جمله موارد پیش‌بینی در ماده(۲۱) و اطلاعات تهیه شده توسط سایر ذی‌نفعان با در نظر گرفتن موارد زیر انجام دهد:

الف ـ بررسی اطلاعات در مورد ابتکارهای موجود و پیشرفت صورت‌گرفته در رابطه با فناوری‌های جایگزین

ب ـ نیازهای اعضاء به ویژه کشورهای در حال توسعه به فناوری‌های جایگزین؛ و

پ ـ شناسایی چالشهای تجربه‌شده توسط اعضاء به ویژه کشورهای عضو در حال توسعه در انتقال فنآوری‌ها

۵ ـ فرآهمایی اعضاء باید پیشنهادهایی را در مورد چگونگی ارتقای بیشتر ظرفیت سازی، کمک فنی و انتقال فناوری به موجب این ماده ارائه دهد.

ماده۱۵ ـ کارگروه اجراء و رعایت

۱ـ بدینوسیله سازوکاری شامل کارگروهی به عنوان رکن فرعی فرآهمایی اعضاء برای ترغیب اجرای تمام مفاد این کنوانسیون و بررسی رعایت آن تشکیل می‌شود. این سازوکار از جمله کارگروه باید ماهیت تسهیل‌کننده داشته باشد و به توانایی‌های ملی مربوط و شرایط اعضاء توجه ویژه نماید.

۲ـ کارگروه باید اجرای تمام مفاد این کنوانسیون را ترغیب و رعایت آن را بررسی نماید. کارگروه باید موضوعات منفرد و نظام‌مند اجراء و رعایت را بسنجد و در صورت اقتضاء پیشنهادهایی را به فرآهمایی اعضاء ارائه دهد.

۳ـ کارگروه باید از پانزده عضو نامزد شده توسط اعضاء و منتخب توسط فرآهمایی اعضاء با توجه مقتضی به نمایندگی عادلانه جغرافیایی مبتنی بر پنج منطقه سازمان ملل متحد تشکیل شود؛ اولین اعضاء باید در اولین اجلاس فرآهمایی اعضاء و از آن پس طبق آیین‌کار مصوب فرآهمایی اعضاء به موجب بند (۵) انتخاب شوند؛ اعضای کارگروه باید در زمینه مربوط به این کنوانسیون دارای صلاحیت باشند و تعادلی مناسب از تخصص را منعکس کنند.

۴ـ این کارگروه می‌تواند موضوعات را براساس موارد زیر بررسی نماید:

الف ـ مطالب ارائه شده کتبی از سوی هر عضو در خصوص رعایت کنوانسیون از سوی خود آن عضو

ب ـ گزارش‌های ملی طبق ماده (۲۱)؛ و

پ ـ درخواست‌های فرآهمایی اعضاء

۵ ـ کارگروه باید آیین کار خود را به دقت طراحی کند که باید توسط اجلاس دوم فرآهمایی اعضاء تصویب شود؛ فرآهمایی اعضاء می‌تواند وظایف بیشتری را برای کارگروه تصویب نماید.

۶ ـ کارگروه باید تمام تلاش لازم را به عمل آورد تا توصیه‌های آن براساس اجماع اتخاذ شود. چنانچه تمام تلاشها برای رسیدن به اجماع بی‌نتیجه بماند و هیچ اجماعی حاصل نشود، توصیه‌های مزبور باید به عنوان آخرین راه حل با رأی سه چهارم اکثریت اعضای حاضر و رأی‌دهنده براساس حدنصاب دو سوم اعضاء تصویب شود.

ماده۱۶ـ جنبه‌های سلامتی

۱ـ اعضاء به انجام موارد زیر تشویق می‌شوند:

الف ـ ترغیب تدوین و اجرای راهبردها و برنامه‌های شناسایی خطر و حفاظت جمعیت از آن، به‌ویژه جمعیت آسیب‌پذیر که می‌تواند شامل تصویب دستورالعمل‌های سلامتی دانش بنیان در ارتباط با قرارگیری در معرض جیوه و ترکیبات آن، هدف گذاری برای کاهش قرارگیری در معرض جیوه و در صورت اقتضاء آموزش عمومی با مشارکت بخش بهداشت عمومی و دیگر بخشهای دخیل باشد.

ب ـ ترغیب تدوین و اجرای برنامه‌های آموزشی و پیش‌گیرانه دانش‌بنیان در خصوص قرارگیری شغلی در معرض جیوه و ترکیبات جیوه

پ ـ ارتقای خدمات بهداشتی مناسب برای پیشگیری، درمان و مراقبت از جمعیت متأثر از قرارگیری در معرض جیوه یا ترکیبات جیوه

ت ـ پایه‌ریزی و در صورت اقتضاء تقویت ظرفیت‌های تخصصی نهادی و بهداشتی برای پیشگیری، تشخیص، درمان و پایش خطرات سلامتی مربوط به قرارگیری در معرض جیوه و ترکیبات جیوه

۲ـ فرآهمایی اعضاء با توجه به مطالب یا فعالیت‌های مربوط به سلامت باید:

الف ـ با سازمان بهداشت جهانی، سازمان بین‌المللی کار و در صورت اقتضاء دیگر سازمان‌های بین دولتی مربوط مشورت و همکاری کند.

ب ـ همکاری و تبادل اطلاعات با سازمان بهداشت جهانی، سازمان بین‌المللی کار و در صورت اقتضاء دیگر سازمان‌های بین‌دولتی مربوط را ترغیب کند.

ماده۱۷ـ تبادل اطلاعات

۱ـ هر عضو باید تبادل موارد زیر را تسهیل کند:

الف ـ اطلاعات علمی، فنی، اقتصادی و حقوقی در مورد جیوه و ترکیبات جیوه ازجمله سم‌شناسی، سم‌شناسی بومی و ایمنی

ب ـ اطلاعات در مورد کاهش یا حذف تولید، استفاده، تجارت، انتشار و رهاسازی جیوه و ترکیبات جیوه

پ ـ اطلاعات در مورد جایگزین‌های‌مناسب فنی و اقتصادی موارد زیر:

۱ـ محصولات حاوی جیوه

۲ـ فرآیندهای تولید که در آنها جیوه یا ترکیبات جیوه استفاده می‌شوند؛ و

۳ـ فعالیت‌ها و فرآیندهایی که جیوه یا ترکیبات جیوه را منتشر یا رها می‌کنند.

از جمله اطلاعاتی در مورد خطرات سلامت و محیط زیست و هزینه‌ها و منافع اقتصادی و اجتماعی چنین جایگزین‌هایی؛ و

ت ـ اطلاعات شناسایی امراض مسری در زمینه اثرات بهداشتی مربوط به قرارگیری در معرض جیوه و ترکیبات جیوه، با همکاری نزدیک با سازمان بهداشت جهانی و در صورت اقتضاء دیگر سازمان‌های مربوط

۲ـ اعضاء می‌توانند به‌طور مستقیم اطلاعات موضوع بند(۱) را از طریق دبیرخانه یا با همکاری سایر سازمان‌های مربوط از جمله و در صورت اقتضاء دبیرخانه‌های کنوانسیون‌های مواد شیمیایی و پسماندها تبادل کنند.

۳ـ دبیرخانه باید همکاری در تبادل اطلاعات موضوع این ماده و نیز همکاری با سازمان‌های مربوط از جمله دبیرخانه‌های موافقتنامه‌های چندجانبه زیست محیطی و سایر ابتکارهای بین‌المللی را تسهیل کند. علاوه بر اطلاعاتی از اعضاء، این اطلاعات باید شامل اطلاعاتی از سازمان‌های بین‌دولتی و غیردولتی با تخصص در زمینه جیوه و از نهادهای ملی و بین‌المللی با این تخصص باشد.

۴ـ هر عضو باید یک کانون ملی را برای تبادل اطلاعات به موجب این کنوانسیون از جمله در خصوص رضایت اعضای واردکننده به موجب ماده(۳) تعیین کند.

۵ ـ از نظر این کنوانسیون، اطلاعات در مورد سلامت و ایمنی انسان و محیط‌زیست نباید محرمانه تلقی شوند. اعضائی که سایر اطلاعات را به موجب این کنوانسیون تبادل می‌کنند، باید از هرگونه اطلاعات محرمانه با توافق متقابل حفاظت کنند.

ماده۱۸ـ آموزش، آگاهی‌رسانی و اطلاعات همگانی

۱ـ هر عضو باید در حد توان خود موارد زیر را ترغیب و تسهیل نماید:

الف ـ ارائه اطلاعات موجود در موارد زیر به همگان:

۱ـ اثرات زیست‌محیطی و بهداشتی جیوه و ترکیبات جیوه

۲ـ جایگزین‌های جیوه و ترکیبات جیوه

۳ـ موارد تعیین شده در بند(۱) ماده(۱۷)

۴ـ نتایج فعالیت‌های تحقیقاتی، توسعه‌ای و پایشی خود به موجب ماده (۱۹)؛ و

۵ ـ فعالیت‌هایی به منظور ایفای تعهدات خود به موجب این کنوانسیون؛

ب ـ آموزش، تعلیم و آگاهی‌رسانی عمومی مربوط به اثرات قرارگیری در معرض جیوه و ترکیبات جیوه بر سلامت انسان و محیط زیست با همکاری سازمان‌های بین دولتی و غیردولتی مربوط و در صورت اقتضاء جمعیت آسیب‌پذیر

۲ـ هر عضو باید در صورت امکان برای گردآوری و انتشار اطلاعات در مورد برآورد مقادیر سالانه جیوه و ترکیبات جیوه که از طریق فعالیت‌های انسانی منتشر، رها یا دفع می‌شوند، از سازوکارهای موجود استفاده کند یا تدوین سازوکارهایی از قبیل دفاتر ثبت رهاسازی و انتقال آلودگی را در مد نظر داشته باشد.

ماده۱۹ـ تحقیق، توسعه و پایش

۱ـ اعضاء باید با درنظرگرفتن شرایط و توانایی‌های مربوط خود برای توسعه و بهبود موارد زیر تلاش کنند:

الف ـ فهرست‌های موارد استفاده، مصرف و انتشار انسان‌ساز جیوه و ترکیبات جیوه به هوا و رهاسازی جیوه و ترکیبات جیوه به آب و خاک

ب ـ مدل‌سازی و پایش جغرافیایی میزان جیوه و ترکیبات جیوه در جمعیت‌های آسیب‌پذیر و واسطه‌های زیستی و واسطه‌های زنده‌ای همچون ماهی، پستانداران دریایی، لاک‌پشت و پرندگان دریایی و نیز همکاری در گردآوری و تبادل نمونه‌های مربوط و مناسب

پ ـ برآورد اثرات جیوه و ترکیبات جیوه بر سلامت انسان و محیط‌زیست علاوه بر اثرات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی به‌ویژه از نظر جمعیت‌های آسیب‌پذیر

ت ـ روش‌شناسی هماهنگ برای فعالیت‌های برعهده گرفته شده به موجب جزءهای (الف)، (ب) و (پ)

ث ـ اطلاعات در مورد چرخه زیست‌محیطی، حمل و نقل (از جمله حمل و نقل و ته‌نشست درازمدت)، تغییر شکل و سرنوشت جیوه و ترکیبات جیوه در دامنه‌ای از زیست‌بوم‌ها با در نظرگرفتن تمایز میان انتشار و رهاسازی انسانی و طبیعی جیوه و انتقال مجدد جیوه از محلی که به‌طور طولانی‌مدت در آنجا ته‌نشست کرده بود.

ج ـ اطلاعات در مورد تجارت و بازرگانی جیوه و ترکیبات جیوه و محصولات حاوی جیوه؛ و

چ ـ اطلاعات و تحقیق بر روی قابلیت دسترسی فنی و اقتصادی به محصولات و فرآیندهای فاقد جیوه و بهترین شیوه‌های زیست محیطی به منظور کاهش و پایش انتشار و رهاسازی جیوه و ترکیبات جیوه

۲ـ اعضاء باید در صورت اقتضاء شبکه‌های پایش و برنامه‌های تحقیقاتی موجود را برای انجام فعالیت‌های مشخص‌شده در بند (۱) ایجاد نمایند.

ماده۲۰ـ برنامه‌های اجرائی

۱ـ هر عضو می‌تواند در پی یک برآورد اولیه، یک برنامه اجرائی را با توجه به شرایط داخلی خود، برای ایفای تعهدات به موجب این کنوانسیون تهیه کند و انجام دهد. به محض اینکه طرح مذکور تهیه شود باید به دبیرخانه ارائه گردد.

۲ـ هر عضو باید برنامه اجرائی را با توجه به شرایط داخلی خود و با مراجعه به راهنمای تهیه شده توسط فرآهمایی اعضاء و سایر راهنماهای مربوط بازنگری و به‌روز نماید.

۳ـ اعضاء باید در به عهده‌گرفتن کار موضوع بندهای(۱) و(۲)، با ذی‌نفعان ملی برای تسهیل تهیه، اجراء، مرور و به‌روزرسانی برنامه‌های اجرائی خود مشورت کنند.

۴ـ اعضاء می‌توانند برای تسهیل اجرای این کنوانسیون بر اساس برنامه‌های منطقه‌ای نیز همکاری و هماهنگی نمایند.

ماده۲۱ـ گزارش‌دهی

۱ـ هر عضو باید گزارش خود را در خصوص اقدامات انجام‌گرفته برای اجرای‌ مفاد این کنوانسیون‌ و میزان‌ اثربخشی این‌ اقدامات‌ و چالشهای احتمالی در دستیابی به‌ اهداف‌ این‌ کنوانسیون تهیه و از طریق دبیرخانه به فرآهمایی اعضاء ارائه‌ نماید.

۲ـ هر عضو باید در گزارش خود اطلاعات خواسته شده در مواد (۳)، (۵)، (۷)، (۸) و (۹) این کنوانسیون را درج نماید.

۳ـ فرآهمایی اعضاء باید در اولین اجلاس خود در خصوص زمان و چهارچوب گزارش‌دهی که قرار است توسط اعضاء رعایت شود با توجه به مطلوبیت هماهنگ کردن گزارش‌دهی با سایر کنوانسیون‌های مواد شیمیایی و پسماند مربوط، تصمیم‌گیری نماید.

ماده ۲۲ـ ارزیابی اثربخشی

۱ـ فرآهمایی اعضاء باید با شروع‌ حداکثر شش سال پس‌ از تاریخ‌ لازم‌الاجراء شدن این‌ کنوانسیون‌ و پس از آن به صورت ادواری در فواصل‌ زمانی‌ که‌ توسط‌ فرآهمایی‌ اعضاء تصمیم‌گیری‌ خواهد شد، اثربخشی این‌ کنوانسیون‌ را ارزیابی نماید.

۲ـ فرآهمایی اعضاء باید به منظور تسهیل ارزیابی در اولین اجلاس خود، ایجاد ترتیباتی را درنظر بگیرد تا داده‌های پایشی قابل مقایسه در مورد حضور و حرکت جیوه و ترکیبات جیوه در محیط زیست و همچنین میزان جیوه و ترکیبات جیوه مشاهده شده در بدن موجودات زنده و جمعیت‌های آسیب پذیر را در اختیار فرآهمایی قرار گیرد.

۳ـ ارزیابی باید بر مبنای اطلاعات علمی، زیست محیطی، فنی، اقتصادی و مالی موجود از جمله موارد زیر انجام شود:

الف ـ گزارش‌ها و سایر اطلاعات پایشی که به موجب بند(۲) در اختیار فرآهمایی اعضاء قرار گرفته است.

ب ـ گزارش ارائه‌شده به موجب ماده (۲۱)

پ ـ اطلاعات و توصیه‌های ارائه شده به موجب ماده (۱۵)؛ و

ت ـ گزارش و سایر اطلاعات مربوط به کارکرد کمکهای مالی، انتقال فناوری و ترتیبات ظرفیت‌سازی صورت گرفته به موجب این کنوانسیون

ماده۲۳ـ فرآهمایی اعضاء

۱ـ بدینوسیله‌ فرآهمایی اعضاء ایجاد می‌شود.

۲ـ اولین‌ اجلاس فرآهمایی اعضاء باید حداکثر یک‌ سال‌ پس از تاریخ‌ لازم‌‌الاجراء شدن‌ این‌ کنوانسیون‌ توسط‌ مدیر اجرائی‌ برنامه محیط‌زیست سازمان ملل‌متحد تشکیل‌ شود. پس از آن‌، نشستهای‌ عادی‌ فرآهمایی اعضاء باید در فواصل‌ منظم‌ که‌ توسط‌ فرآهمایی مشخص‌ می‌شود، برگزار گردد.

۳ـ نشستهای‌ فوق‌العاده‌ فرآهمایی اعضاء در زمانهای دیگری که‌ ممکن است فرآهمایی ضروری تشخیص دهد یا با‌ درخواست‌ کتبی هر عضو، مشروط بر این که ظرف مدت شش‌ماه از تاریخ ارسال درخواست توسط دبیرخانه به اعضاء، مورد حمایت‌ حداقل‌ یک‌سوم‌ اعضاء قرار گیرد، برگزار می‌گردد.

۴ـ فرآهمایی اعضاء باید در اولین‌ اجلاس خود به‌ اتفاق آراء در مورد آیین کار‌ و قواعد‌ مالی‌ خود و هر تشکیلات فرعی‌ خود و همچنین مقررات مالی حاکم بر کارکرد دبیرخانه‌ توافق و آنها را تصویب‌ نماید.

۵ ـ فرآهمایی اعضاء باید اجرای‌ این‌ کنوانسیون‌ را به‌طور مداوم بازنگری و ارزیابی نماید‌. فرآهمایی باید وظایف واگذارشده‌ به آن از سوی‌ این کنوانسیون‌ را انجام‌ دهد و به‌ این‌ منظور باید:

الف ـ نهادهای‌ فرعی‌ را که برای‌ اجرای‌ این‌ کنوانسیون‌ ضروری تشخیص می‌دهد، تشکیل دهد.

ب ـ در صورت اقتضا‌ء با سازمان‌های‌ بین‌المللی‌ صلاحیتدار‌ و نهادهای بین‌دولتی‌ و غیردولتی‌ همکاری‌ نماید.

پ ـ به‌‌صورت‌ منظم‌ همه‌ اطلاعاتی را که‌ به موجب ماده(۲۱) در دسترس فرآهمایی و دبیرخانه قرار گرفته است، بررسی‌ نماید.

ت ـ هرتوصیه ارائه‌شده به آن به‌وسیله کارگروه اجراء و رعایت را بررسی‌نماید.

ج ـ هر اقدام دیگری را که ممکن است برای رسیدن به اهداف این کنوانسیون مقرر شده باشد، بررسی نماید و برعهده گیرد.

چ ـ پیوست‌های (الف) و (ب) را به موجب مواد (۴) و (۵) بازنگری نماید.

۶ ـ سازمان ملل متحد‌ و سازمان‌های‌ تخصصی‌ آن‌ و آژانس بین‌المللی‌ انرژی‌ اتمی‌ و همچنین هر کشور غیرعضو این‌ کنوانسیون‌ می‌توانند در اجلاس فرآهمایی اعضاء به‌ عنوان‌ ناظر شرکت‌ نمایند. هر نهاد یا آژانس‌، خواه ملی‌ یا بین‌المللی‌، دولتی‌ یا غیردولتی‌ که واجد صلاحیت‌ در امور مشمول‌ این‌ کنوانسیون‌ است و دبیرخانه را از تمایل‌ خود برای‌ شرکت‌ در یک اجلاس‌ فرآهمایی اعضاء به‌ عنوان‌ ناظر آگاه نموده است، می‌تواند پذیرفته‌ شود، مگر اینکه‌ حداقل‌ یک‌سوم‌ اعضای‌ حاضر ابراز مخالفت‌ نمایند. پذیرش‌ و شرکت‌ ناظران‌ با رعایت‌ آیین کار‌ مصوب‌ فرآهمایی اعضاء خواهد بود.

ماده۲۴ـ دبیرخانه

۱ـ بدینوسیله دبیرخانه‌ تأسیس‌ می‌گردد.

۲ـ وظایف‌ دبیرخانه‌ عبارتند از:

الف ـ تمهید ترتیباتی برای‌ اجلاس فرآهمایی اعضاء و نهادهای فرعی آن و خدمات‌رسانی برای‌ آنها در صورت‌ لزوم‌

ب ـ تسهیل‌ کمک‌رسانی به‌ اعضاء به ویژه کشورهای در حال‌ توسعه‌ و اعضاء با اقتصاد در حال‌ گذار بنا به درخواست‌ آنها، برای‌ اجرای‌ این کنوانسیون‌

پ ـ در صورت اقتضاء هماهنگی با دبیرخانه نهادهای بین‌المللی مربوط به ویژه سایر کنوانسیون‌های مواد شیمیایی و پسماند

ت ـ کمک به اعضاء برای تبادل اطلاعات مربوط برای اجرای این کنوانسیون

ث ـ تهیه گزارش‌های دوره‌ای براساس اطلاعات دریافتی به موجب مواد (۱۵) و (۲۱) و سایر اطلاعات موجود و در دسترس اعضاء قرار دادن آنها

ج ـ برقراری ترتیبات اداری‌ و قراردادی‌ به موجب رهنمود‌ کلی‌ فرآهمایی‌ اعضاء، به گونه‌ای که ممکن است برای انجام‌ مؤثر وظایف‌ آن‌ ضروری باشد؛ و

چ ـ انجام‌ سایر وظایف دبیرخانه‌‌ای تعیین شده در این کنوانسیون‌ و وظایف دیگری که ممکن است به‌وسیله‌ فرآهمایی‌ اعضاء تعیین ‌شده باشد.

۳ـ وظایف دبیرخانه‌‌ای برای‌ این‌ کنوانسیون‌ توسط‌ مدیر اجرائی‌ برنامه‌ محیط‌ زیست‌ سازمان ملل متحد‌ انجام خواهد شد، مگر اینکه‌ فرآهمایی ‌اعضاء با سه‌چهارم‌ اکثریت‌ اعضاء حاضر و رأی‌دهنده‌ تصمیم‌ بگیرد که‌ وظایف‌ دبیرخانه‌ای‌ را به‌ یک‌ یا چند سازمان‌ بین‌المللی‌ دیگر محول‌ کند.

۴ـ فرآهمایی اعضاء با مشورت نهادهای بین‌المللی مناسب می‌تواند همکاری‌ و هماهنگی‌ پیشرفته‌ای را بین دبیرخانه و دبیرخانه‌های سایر کنوانسیون‌های مواد شیمیایی و پسماند پیش‌بینی نماید. فرآهمایی ‌اعضاء با مشورت نهادهای بین‌المللی مناسب می‌تواند راهنمایی بیشتری را در خصوص این موضوع فراهم نماید.

ماده۲۵ـ حل‌وفصل اختلاف‌ها

۱ـ اعضاء باید تلاش نمایند هرگونه‌ اختلاف‌ بین‌ خود در ارتباط با تفسیر یا اجرای‌ این‌ کنوانسیون‌ را از طریق‌ مذاکره‌ یا سایر روشهای مسالمت‌آمیز به انتخاب‌ خود، حل‌ و فصل‌ نمایند.

۲ـ عضوی که‌ سازمان‌ همگرایی‌ اقتصادی‌ منطقه‌ای‌ نباشد، می‌تواند به‌ هنگام‌ تنفیذ، پذیرش‌، تصویب‌ یا الحاق به‌ این‌ کنوانسیون یا در هر زمان‌ پس از آن‌، در یک‌ سند کتبی‌ به‌ امین‌ اسناد اعلام نماید که در خصوص‌ هر نوع‌ اختلاف‌ مربوط‌ به تفسیر یا اجرای این‌ کنوانسیون‌، یک یا هر دو شیوه حل اختلاف زیر را در رابطه‌ با هر عضوی که‌ همین‌ تعهد را می‌پذیرد، به‌طور اجباری‌ به رسمیت می‌شناسد:

الف ـ داوری‌ طبق تشریفات مندرج در بخش اول پیوست (ث)؛

ب ـ ارجاع‌ اختلاف‌ به‌ دیوان بین‌المللی دادگستری

۳ـ عضوی‌ که‌ سازمان‌ همگرایی‌ اقتصادی‌ منطقه‌ای‌ است‌، می‌تواند اعلامیه‌ای را با اثر مشابه‌ در ارتباط‌ با داوری‌ طبق بند(۲) صادر نماید.

۴ـ اعلامیه ارائه‌ شده‌ طبق بند(۲) یا(۳) تا زمان‌ انقضای‌ آن‌ طبق‌ شرایط‌ مندرج‌ در آن‌ یا تا سه‌ ماه‌ پس‌ از تاریخ سپردن یادداشت‌ کتبی‌ فسخ‌ آن‌ به‌ امین‌ اسناد، لازم‌الاجراء باقی‌ خواهد ماند.

۵ ـ انقضای‌ اعلامیه‌، یادداشت‌ فسخ‌ یا اعلامیه‌ جدید به‌ هیچ‌ نحو نباید بر جریان‌ دعوی‌ مطروح‌ نزد دیوان‌ داوری‌ یا دیوان بین‌المللی‌دادگستری تأثیر گذارد مگر آنکه‌ طرفهای‌ اختلاف‌ به‌ گونه‌ دیگری‌ توافق‌ نمایند.

۶ ـ چنانچه‌ طر‌فهای‌ اختلاف‌، روش‌ یکسانی را برای حل و فصل اختلاف به‌ موجب‌ بند(۲) یا(۳) نپذیرفته‌ باشند، و چنانچه‌ نتوانند اختلاف‌ خود را طی‌ دوازده ماه‌ پس‌ از صدور اطلاعیه‌ یک‌ عضو‌ به‌ دیگری مبنی‌ بر وجود اختلاف‌ بین آنها بر اساس روش اشاره شده در بند(۱) حل‌ و فصل‌ نمایند، اختلاف‌ باید بنا به‌ درخواست‌ یکی‌ از طرفهای‌ اختلاف‌ به‌ کمیسیون مصالحه‌ ارجاع‌ شود. تشریفات مندرج در بخش دوم پیوست(ث) در مورد مصالحه به موجب این ماده باید اعمال شود.

ماده۲۶ـ اصلاحات کنوانسیون

۱ـ اصلاح‌ این‌ کنوانسیون‌ ممکن‌ است‌ از سوی‌ هر عضو پیشنهاد گردد.

۲ـ اصلاح‌ این‌ کنوانسیون‌ باید در اجلاس فرآهمایی اعضاء به‌ تصویب‌ برسد. متن‌ هر اصلاحیه‌ پیشنهادی‌ باید حداقل‌ شش ماه‌ پیش‌ از اجلاسی که‌ اصلاحیه‌ جهت‌ تصویب‌ پیشنهاد می‌شود، توسط‌ دبیرخانه‌ به‌ اعضاء ارسال‌ گردد. دبیرخانه‌ باید اصلاحیه‌ پیشنهادی‌ را به‌ امضاءکنندگان‌ این‌ کنوانسیون‌ و جهت‌ اطلاع‌ به‌ امین‌ اسناد نیز ارسال‌ نماید.

۳ـ اعضاء باید هرگونه‌ تلاشی‌ را برای‌ حصول‌ به‌ توافق‌ از طریق‌ اجماع‌ در خصوص‌ هر اصلاحیه‌ پیشنهادی‌ این‌ کنوانسیون‌ به‌ عمل‌ آورند. چنانچه‌ تمام تلاشها برای‌ حصول به‌ اجماع‌ به‌ نتیجه‌ نرسد و هیچ‌ گونه‌ توافقی‌ حاصل‌ نشود، به‌ عنوان‌ آخرین‌ راه‌ حل‌، اصلاحیه‌ باید با رأی‌ اکثریت‌ سه‌ چهارم‌ اعضای‌ حاضر و رأی‌دهنده‌ در جلسه‌ تصویب‌ گردد.

۴ـ اصلاحیه‌ مصوب باید به‌وسیله‌ امین‌ اسناد جهت‌ تنفیذ، پذیرش‌ یا تصویب‌ به‌ تمام اعضاء ارسال‌ شود.

۵ ـ تنفیذ، پذیرش‌ یا تصویب‌ اصلاحیه‌ باید به‌ طور کتبی‌ به‌ آگاهی امین‌ اسناد‌ برسد. اصلاحیه‌ مصوب‌ طبق بند(۳) در نودمین‌ روز پس‌ از تاریخ‌ سپردن‌ اسناد تنفیذ، پذیرش‌ یا تصویب‌ توسط حداقل‌ سه‌چهارم‌ اعضاء که در زمان تصویب اصلاحیه عضو بوده‌اند، برای اعضائی که به ملتزم شدن به آن رضایت داده‌اند، لازم‌الاجراء خواهد شد. پس از آن، اصلاحیه‌ برای‌ هر عضو دیگر در نودمین‌ روز پس‌ از تاریخی‌ لازم‌الاجراء خواهد شد که‌ آن‌ عضو سند‌ خود مبنی بر تصویب‌، پذیرش‌ یا تأیید اصلاحیه‌ را بسپارد.

ماده۲۷ـ تصویب‌ و اصلاح‌ پیوست‌ها

۱ـ پیوست‌های این‌ کنوانسیون‌ بخش جدا نشدنی آن‌ محسوب‌ می‌گردد مگر اینکه‌ به‌گونه‌ دیگری‌ صریحاً قید شده‌ باشد. هر ارجاعی به‌ این‌ کنوانسیون‌ همزمان‌ ارجاع به‌ هر یک‌ از پیوست‌های آن‌ تلقی‌ می‌شود.

۲ـ هرگونه‌ پیوست‌های اضافی مصوب پس از لازم‌الاجراء شدن این کنوانسیون، باید محدود به موضوعات علمی‌، فنی‌ یا اداری‌ باشد.

۳ـ تشریفات زیر باید در مورد پیشنهاد، تصویب‌ و لازم‌الاجراء‌ شدن‌ پیوستهای اضافی‌ این‌ کنوانسیون‌ اعمال گردد:

الف ـ پیوست‌های اضافی‌ باید طبق تشریفات مندرج‌ در بندهای‌(۱) تا(۳) ماده‌ (۲۶) پیشنهاد شود.

ب ـ هر عضوی‌ که‌ قادر به‌ پذیرش پیوست‌ اضافی‌ نباشد باید مراتب را به‌طور کتبی ظرف‌ مدت یک‌ سال‌ از تاریخ‌ مکاتبه امین اسناد در مورد تصویب پیوست مزبور، به‌ آگاهی امین اسناد برساند. امین اسناد باید اطلاعیه‌ دریافتی‌ مزبور را بدون‌ تأخیر به‌ آگاهی‌ همه‌ اعضاء برساند. یک‌ عضو می‌تواند در هر زمان به آگاهی امین اسناد برساند که اطلاعیه پیشین خود مبنی بر عدم پذیرش پیوست‌ اضافی‌ را پس می‌گیرد و پیوست بر این اساس‌ برای‌ آن‌ عضو با رعایت جزء‌(پ‌) لازم‌الاجراء خواهد شد؛ و

پ ـ پس‌ از انقضای یک‌ سال‌ از تاریخ‌ مکاتبه‌ امین‌ اسناد‌ در مورد تصویب‌ پیوست‌ اضافی‌، پیوست مزبور‌ برای‌ تمام اعضائی‌ که‌ اطلاعیه‌ عدم پذیرش را طبق مفاد جزء‌(ب‌) ارائه نکرده‌ باشند لازم‌الاجراء خواهد شد.

۴ـ پیشنهاد، تصویب‌ و لازم‌الاجراء‌ شدن‌ اصلاحیه‌های پیوستهای این کنوانسیون باید طبق همان تشریفاتی باشد که‌ برای‌ پیشنهاد، تصویب‌ و لازم‌الاجرا‌ء شدن‌ پیوستهای اضافی‌ به‌ این‌ کنوانسیون‌ وجود دارد، مگر اینکه‌ اصلاحیه پیوست ‌در مورد هر عضوی که اعلامیه‌ای را طبق بند(۵) ماده(۳۰) در خصوص اصلاح‌ پیوست‌ها لازم‌الاجراء نشود، در این صورت‌، هرگونه‌ اصلاحیه‌ مزبور برای‌ عضو مزبور در نودمین روز پس از تاریخ سپردن سند خود نزد امین اسناد در مورد تنفیذ،‌ پذیرش، تصویب‌، یا الحاق به آن‌ اصلاحیه‌ لازم‌الاجراء خواهد شد‌.

۵ ـ چنانچه‌ پیوستهای اضافی یا اصلاحیه پیوست در رابطه با اصلاحیه این‌ کنوانسیون‌ باشد، پیوست اضافی یا اصلاحیه تا زمانی‌ که‌ اصلاحیه‌ کنوانسیون‌ لازم‌الاجرا‌ء نشود، لازم‌الاجراء نخواهد شد.

ماده۲۸ـ حق رأی

۱ـ هر عضو این‌ کنوانسیون‌ تنها یک‌ رأی‌ خواهد داشت‌ مگر در مواردی‌ که‌ در بند‌(۲) پیش‌بینی‌ شده‌ است‌.

۲ـ سازمان‌ همگرایی‌ اقتصادی‌ منطقه‌ای‌ در مورد موضوعاتی که در صلاحیت آن است‌ باید حق‌ رأی‌ خود را با تعداد آرائی اعمال کند که معادل‌ تعداد کشورهای عضو آن که عضو این‌ کنوانسیون‌ هستند، می‌باشد. سازمان مزبور‌ نباید حق رأی خود را چنانچه‌ هر کشور‌ عضو آن،‌ حق‌ رأی‌ خود را اعمال‌ نماید، اعمال کند و برعکس

ماده۲۹ـ امضاء

این‌ کنوانسیون‌ جهت‌ امضاء برای‌ تمام‌ کشورها و سازمان‌های همگرایی‌ اقتصادی‌ منطقه‌ای‌ در تاریخ‌ ۱۰ و ۱۱ اکتبر ۲۰۱۳ (۱۸ و ۱۹/۷/۱۳۹۲) در کوماموتو ژاپن و پس از آن در مقر سازمان‌ ملل‌ متحد در نیویورک ‌تا ۹ اکتبر سال ۲۰۱۴ (۱۷/۷/۱۳۹۳) مفتوح‌ خواهد بود.

ماده۳۰ـ تنفیذ، پذیرش‌، تصویب‌ یا الحاق

۱ ـ این‌ کنوانسیون‌ منوط به تنفیذ، پذیرش‌ یا تصویب کشورها و سازمان‌های‌ همگرایی‌ اقتصادی‌ منطقه‌ای‌ است. این‌ کنوانسیون‌ برای‌ الحاق کشورها و سازمان‌های‌ همگرایی‌ اقتصادی‌ منطقه‌ای‌ از روز پس از تاریخی‌ مفتوح‌ خواهد بود که‌ در آن، این‌ کنوانسیون‌ جهت‌ امضاء بسته‌ می‌شود. اسناد باید تنفیذ، پذیرش‌، تصویب‌ یا الحاق نزد امین‌ اسناد سپرده‌ شود.

۲ـ هر سازمان‌ همگرایی‌ اقتصادی‌ منطقه‌ای‌ که‌ عضو این‌ کنوانسیون‌ می‌شود بدون‌ اینکه‌ هیچ‌یک‌ از کشورهای‌ عضو آن‌ به‌ عضویت‌ کنوانسیون‌ درآمده‌ باشند، ملتزم‌ به‌ تمام‌ تعهدات‌ به‌ موجب‌ این‌ کنوانسیون‌ خواهد بود. در مورد چنین‌ سازمانی‌ که‌ یک‌ یا چند کشور عضو آن‌، عضو این‌ کنوانسیون‌ باشند، سازمان‌ و کشورهای‌ عضو آن‌ باید در مورد‌ مسؤولیت‌های‌ مربوط‌ خود برای اجرای‌ تعهدات‌ خود به‌ موجب‌ این‌ کنوانسیون‌ تصمیم‌ بگیرند. در چنین‌ مواردی‌، سازمان‌ و کشورهای‌ عضو آن‌ محق نخواهند بود تا حقوق ناشی‌ از این‌ کنوانسیون‌ را به‌طور همزمان‌ اعمال‌ نمایند.

۳ـ سازمان‌ همگرایی‌ اقتصادی‌ منطقه‌ای‌ باید در سند تنفیذ، پذیرش‌، تصویب‌ یا الحاق خود، حدود صلاحیت‌ خود را در خصوص‌ موضوعات‌ مورد حکم در این‌ کنوانسیون‌ اعلام‌ کند. هر سازمان مزبور‌ باید امین‌ اسناد را از هرگونه‌ تغییر در حدود صلاحیت‌ خود نیز آگاه‌ نماید و امین‌ اسناد به‌ نوبه‌ خود باید اعضاء را آگاه کند.

۴ـ هر کشور یا سازمان‌ همگرایی‌ اقتصادی‌ منطقه‌ای تشویق می‌گردد تا در زمان تنفیذ، پذیرش‌، تصویب‌ یا الحاق خود به کنوانسیون، اطلاعاتی را در مورد اقدامات خود برای اجرای کنوانسیون به دبیرخانه اعلام نماید.

۵ ـ هر عضو می‌تواند در سند تنفیذ، پذیرش‌، تصویب‌ یا الحاق خود اعلام نماید که در مورد آن عضو، هرگونه اصلاحیه پیوست، تنها در صورت سپردن سند آن عضو در ارتباط با تنفیذ، پذیرش‌، تصویب‌ یا الحاق، لازم الاجراء خواهد شد.

ماده۳۱ـ لازم‌الاجراء شدن‌

۱ـ این‌ کنوانسیون‌ در نودمین‌ روز پس‌ از تاریخ‌ سپردن پنجاهمین‌ سند تنفیذ، پذیرش‌، تصویب‌ یا الحاق لازم‌الاجراء خواهد شد.

۲ـ برای‌ هر کشور یا سازمان‌ همگرایی‌ اقتصادی‌ منطقه‌ای‌ که این‌ کنوانسیون‌ را پس از سپردن پنجاهمین سند تصویب، پذیرش، تصویب یا الحاق، مورد تنفیذ، پذیرش‌ یا تصویب قرار می‌دهد یا به‌ آن‌ ملحق‌ می‌شود، کنوانسیون‌ در نودمین‌ روز پس‌ از تاریخ‌ سپردن سند تنفیذ، پذیرش‌، تصویب‌ یا الحاق توسط‌ چنین‌ کشور یا سازمانی‌ لازم‌الاجراء می‌گردد.

۳ـ از نظر بندهای‌(۱) و(۲)، هر سند سپرده‌شده‌ توسط‌ سازمان‌ همگرایی‌ اقتصادی‌ منطقه‌ای‌ نباید به‌ عنوان‌ سند اضافی‌ علاوه‌ بر اسناد سپرده‌شده‌ به‌وسیله‌ کشورهای‌ عضو آن‌ سازمان‌، محسوب‌ گردد.

ماده۳۲ـ قیود تحدید تعهد

هیچ‌ گونه‌ قید تحدید تعهدی را نمی‌توان در مورد این‌ کنوانسیون‌ در نظر گرفت.

ماده۳۳ـ انصراف از عضویت‌

۱ـ در هر زمان پس‌ از گذشت‌ سه‌ سال‌ از تاریخی که در آن این کنوانسیون‌ برای عضوی لازم‌الاجراء می‌شود، آن‌ عضو می‌تواند با تسلیم‌ اطلاعیه‌ کتبی‌ به‌ امین اسناد از عضویت در این کنوانسیون انصراف دهد.

۲ـ انصراف از عضویت پس‌ از پایان‌ یک‌ سال‌ از تاریخ‌ دریافت‌ اطلاعیه‌ انصراف از عضویت توسط‌ امین‌ اسناد یا در تاریخ‌ دیرتری که ممکن‌ است‌ در اطلاعیه‌ مشخص‌ شده باشد، نافذ خواهد شد.

ماده۳۴ـ امین اسناد

دبیرکل‌ سازمان‌ ملل‌ متحد، امین‌ اسناد این‌ کنوانسیون‌ خواهد بود.

ماده۳۵ـ متون معتبر

نسخه اصلی‌ این‌ کنوانسیون‌ که‌ متون عربی‌، چینی‌، انگلیسی‌، فرانسوی‌، روسی‌ و اسپانیولی‌ آن از اعتبار یکسان‌ برخوردار است، نزد امین اسناد سپرده‌ خواهد شد.

برای گواهی مراتب بالا، امضاءکنندگان زیر که به‌طور مقتضی برای این منظور مجاز می‌باشند، این کنوانسیون را امضاء کرده‌اند.

این کنوانسیون در کوماموتو ژاپن در روز دهم اکتبر دوهزار و سیزده (۱۸/۷/۱۳۹۲) تنظیم گردید.

پیوست (الف)

محصولات حاوی جیوه

محصولات زیر از این پیوست مستثنی هستند:

الف ـ محصولات اساسی برای حفاظت کشور و استفاده‌های نظامی

ب ـ محصولات مورد استفاده برای تحقیقات، استانداردسازی (کالیبراسیون) دستگاهها و استانداردهای مرجع

پ ـ سوئیچ‌ها و رله‌ها، لامپهای فلورسنت کاتد سرد و لامپهای فلورسنت الکترود خارجی(سی‌سی‌اف‌ال و ای‌ای‌اف‌ال) برای صفحه نمایش‌های الکترونیکی و دستگاههای اندازه‌گیری، چنانچه گزینه ممکن بدون جیوه‌ای برای جایگزینی وجود نداشته باشد؛

ت ـ محصولات مورد استفاده در آیین‌های سنتی یا مذهبی؛ و

ث ـ واکسن‌های حاوی تیومرسال به عنوان مواد نگهدارنده

بخش اول ـ محصولات مشمول بند (۱) ماده (۴)

۱ـ در نظر نیست که لوازم آرایشی و بهداشتی، صابون یاکرم با مقدار ناچیز جیوه پوشش داده شود.

بخش دوم: محصولات مشمول بند (۳) ماده (۴)

پیوست (ب)

فرآیند‌های تولیدی که در آنها جیوه یا ترکیبات آن به کار می‌رود

بخش اول: فرآیندهای مشمول بند (۲) ماده (۵)

بخش دوم: فرآیندهای مشمول بند (۳) ماده (۵)

پیوست (پ)

معدن‌کاری طلای مقیاس کوچک و استحصال مقدماتی (آرتیزانال)

برنامه‌های اقدام ملی

۱ـ هر عضوی که مشمول مفاد بند (۳) ماده (۷) است باید موارد زیر را در برنامه اقدام ملی خود درج نماید:

(الف) اهداف ملی و مقاصد کاهش

(ب) اقداماتی برای ریشه‌کنی

(۱) ملقمه کاری کلیه سنگ معدن‌ها

(۲) سوزاندن آمیزه (آمالگام) یا آمیزه‌های (آمالگام‌های) پردازش شده در محیط باز

(۳) سوزاندن آمیزه (آمالگام) در مناطق مسکونی؛ و

(۴) شستشوی سیانید در رسوب، سنگ معدن یا باطله چیزی که جیوه به آن اضافه شده است بدون پاکسازی اولیه جیوه

(پ) اقداماتی برای تسهیل تنظیم و نظام‌مندکردن معدن‌کاری طلای مقیاس کوچک و استحصال مقدماتی(آرتیزانال)

(ت) تخمین اولیه میزان جیوه مصرفی و شیوه‌های به‌کار گرفته شده در معدن‌کاری طلای مقیاس کوچک و استحصال مقدماتی(آرتیزانال) و فرآوری در سرزمین آن

(ث) راهبردهای ترغیب کاهش انتشار و رهاسازی جیوه و همچنین در معرض آن بودن در معدن‌کاری طلای مقیاس کوچک و استحصال مقدماتی (آرتیزانال) و فرآوری از جمله روشهای بدون جیوه

(ج) راهبردهای مدیریت تجارت و جلوگیری از منحرف شدن جیوه و ترکیبات جیوه از منابع محلی و خارجی به سمت استفاده در معدن‌کاری طلای مقیاس کوچک و استحصال مقدماتی(آرتیزانال) و فرآوری

(چ) راهبرهای درگیرکردن ذی‌نفعان در اجراء و توسعه مستمر برنامه اقدام ملی

(ح) راهبرد سلامت عمومی در خصوص معدنکاران و خانواده‌های آنها که در معدن‌کاری طلای مقیاس کوچک و استحصال مقدماتی (آرتیزانال) در معرض جیوه هستند. این راهبردها باید از جمله شامل گردآوری داده‌های بهداشتی، آموزش برای کارکنان مراقبت‌های بهداشتی و بالا بردن آگاهی از طریق تسهیلات بهداشت و سلامت باشد.

(خ) راهبردهای جلوگیری از این که جوامع آسیب‌پذیر به ویژه کودکان و زنان در سن باروری، به خصوص زنان باردار در معرض جیوه مورد استفاده درمعدن‌کاری طلای مقیاس کوچک و استحصال مقدماتی (آرتیزانال) قرار گیرند.

(د) راهبردهای ارائه اطلاعات به معدنکاران طلای مقیاس کوچک و استحصال مقدماتی (آرتیزانال) و جوامع تحت تأثیر؛ و

(ذ) جدول زمانی برای اجرای برنامه اقدام ملی

۲ـ هر عضو می‌تواند در برنامه اقدام ملی خود راهبردهای اضافی برای رسیدن به اهداف خود از جمله استفاده یا معرفی استانداردهایی برای معدن‌کاری طلای مقیاس کوچک و استحصال مقدماتی (آرتیزانال) بدون جیوه و سازوکارهای مبتنی بر بازار یا ابزارهای بازاریابی را درج نماید.

پیوست (ت)

فهرست منابع نقطه‌ای انتشار جیوه و ترکیبات جیوه در اتمسفر

دسته منبع نقطه‌ای

نیروگاههای با سوخت ذغالسنگ

دیگهای بخار صنعتی با سوخت ذغالسنگ؛

فرآیندهای ذوب و گداختن مورد استفاده در تولید فلزات غیرآهنی؛۱

تجهیزات زباله سوز؛

تجهیزات تولید پوکه سیمان

پیوست (ث)

تشریفات داوری و مصالحه

بخش اول: تشریفات داوری

تشریفات داوری از نظر جزء ( الف) بند (۲) ماده (۲۵) این کنوانسیون به شرح زیر است:

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

۱ـ از نظر این پیوست «فلزات غیرآهنی» شامل سرب، روی، مس و طلای صنعتی است.

ماده۱ـ

۱ـ یک عضو می‌تواند طبق ماده (۲۵) این کنوانسیون در ابتدا با ارسال اطلاعیه کتبی خطاب به طرف یا طرفهای دیگر اختلاف، به داوری متوسل شود. اطلاعیه باید منضم به بیانیه‌ای در مورد ادعا، به همراه اسناد مؤید ادعا باشد. اطلاعیه مزبور باید موضوع داوری را بیان کند و به ویژه باید شامل موادی از این کنوانسیون باشد که تفسیر یا اجرای آنها، مورد نظر است.

۲ـ طرف مدعی باید دبیرخانه را از ارجاع اختلاف به داوری به موجب ماده (۲۵) این کنوانسیون آگاه نماید. اطلاعیه باید منضم به اطلاعیه کتبی طرف مدعی، بیانیه‌ای در مورد ادعا و اسناد مؤید ادعای موضوع بند (۱) بالا باشد. دبیرخانه باید اطلاعات دریافتی را به تمام اعضاء ارسال نماید.

ماده۲ـ

۱ـ اگر اختلافی طبق ماده (۱) بالا به داوری ارجاع شود، دیوان داوری باید ایجاد شود. دیوان داوری باید شامل سه عضو باشد.

۲ـ هر طرف اختلاف باید یک داور تعیین نماید و دو داور منتخب باید با توافق، داور سومی را که رئیس دیوان خواهد بود، تعیین نمایند. در اختلاف‌های بین بیش از دو طرف، طرفهای دارای منافع یکسان باید یک داور را به طور مشترک با توافق انتخاب نمایند. رئیس دیوان نباید تبعه هر یک از طرفهای اختلاف باشد یا محل اقامت معمول او در سرزمین یکی از طرفهای مزبور باشد یا در استخدام هر کدام از آنها باشد یا در هر سمت دیگری با موضوع سرو کار داشته باشد.

۳ـ هر پست بلاتصدی باید با روش توصیف شده برای انتصاب اولیه پُر شود.

ماده۳ـ

۱ـ اگر یکی از طرفهای اختلاف، داور خود را ظرف مدت دو ماه پس از تاریخ دریافت اطلاعیه داوری توسط عضو پاسخگو، تعیین نکند، عضو دیگر می‌تواند دبیرکل سازمان ملل متحد را آگاه نماید و وی باید ظرف دوره دو ماه بعدی انتصاب را انجام دهد.

۲ـ اگر رئیس دیوان داوری ظرف مدت دو ماه پس از تاریخ انتصاب داور دوم تعیین نشود، دبیر کل سازمان ملل متحد باید بنا به درخواست یک طرف، رئیس را ظرف دوره دو ماه بعدی تعیین نماید.

ماده۴ـ دیوان داوری باید تصمیم‌های خود را طبق مفاد این کنوانسیون و حقوق بین‌الملل اتخاذ نماید.

ماده۵ ـ دیوان داوری جز در مواردی که طرفهای اختلاف به‌گونه دیگری توافق کنند، باید آیین کار خود را تعیین کند.

ماده۶ ـ دیوان داوری می‌تواند بنا به درخواست یکی از طرفهای اختلاف، توصیه‌هایی را برای اقدامات موقت مهم حفاظتی نماید.

ماده۷ـ هر یک از طرفهای اختلاف باید کار دیوان داوری را تسهیل نماید و به ویژه با استفاده از تمام ابزارهای دراختیار خود باید موارد زیر را انجام دهد:

(الف) در اختیار گذاشتن تمام اسناد، اطلاعات و تسهیلات؛ و

(ب) در صورت لزوم، فراهم آوردن امکان احضار شهود یا کارشناسان و اخذ مدارک آنها

ماده۸ ـ طرفهای اختلاف و داوران موظف به حفظ محرمانه بودن هرگونه اطلاعات یا اسنادی هستند که طی جریان رسیدگی دیوان داوری به صورت محرمانه دریافت کرده‌اند.

ماده۹ـ هزینه‌های دیوان به‌طور مساوی توسط طرفهای اختلاف تقبل می‌گردد، مگر در مواردی که دیوان داوری به دلیل شرایطی ویژه، به گونه دیگر تعیین نماید. دیوان باید تمام هزینه‌های خود را ثبت و صورت حساب نهائی را به طرفها ارائه نماید.

ماده۱۰ـ هر عضوی که از نظر حقوقی در خصوص موضوع مورد اختلاف ذی‌نفع است و ممکن است تحت تأثیر تصمیم قرار گیرد، می‌تواند با موافقت دیوان داوری در جریان رسیدگی مداخله نماید.

ماده۱۱ـ دیوان داوری می‌تواند ادعاهای متقابلی را که به‌طور مستقیم خارج از موضوع اختلاف است، استماع نماید و در مورد آنها تصمیم‌گیری کند.

ماده۱۲ـ تصمیم‌های دیوان داوری از نظر شکلی و ماهوی باید با رأی اکثریت اعضای آن گرفته شود.

ماده۱۳ـ

۱ـ اگر یکی از طرفهای اختلاف نزد دیوان داوری حاضر نشود یا از موضع خود دفاع نکند، طرف دیگر می‌تواند از دیوان درخواست نماید تا جریان رسیدگی را ادامه بدهد و تصمیم خود را بگیرد. غیبت یک طرف یا قصور یک طرف در دفاع از موضع خود نباید باعث ایجاد مانعی برای جریان رسیدگی شود.

۲ـ دیوان داوری باید پیش از اتخاذ تصمیم نهائی، قانع شود که ادعا از نظر واقعیت و قانون، مستند است.

ماده۱۴ـ دیوان داوری باید تصمیم نهائی خود را ظرف مدت پنج ماه از تاریخی که به طور کامل تشکیل شده است، بگیرد، مگر اینکه تمدید مهلت زمانی را برای دوره‌ای که نباید بیشتر از پنج ماه باشد، ضروری تشخیص دهد.

ماده۱۵ـ تصمیم نهائی دیوان داوری باید فقط درخصوص موضوع مورد اختلاف باشد و باید دلایلی را که بر آنها مبتنی است، بیان کند. تصمیم باید شامل نام اعضائی که مشارکت داشته‌اند و تاریخ تصمیم نهائی باشد. هر عضو دیوان می‌تواند نظری جدا یا مخالف را در خصوص تصمیم نهائی پیوست نماید.

ماده۱۶ـ تصمیم نهائی برای طرفهای اختلاف، لازم‌الاتباع خواهد بود. تفسیر ارائه شده از این کنوانسیون در تصمیم نهائی برای عضو مداخله‌کننده به‌موجب ماده(۱۰) بالا نیز تا حدی که مربوط به موضوعاتی می‌شود که در خصوص آنها، عضو مزبور مداخله کرده است، لازم‌الاتباع خواهد بود. تصمیم نهائی بدون درخواست تجدیدنظر خواهد بود، مگر اینکه طرفهای اختلاف از پیش در مورد تشریفات تجدیدنظر توافق کرده باشند.

ماده۱۷ـ هرگونه عدم توافق در ارتباط با تفسیر یا اجرای تصمیم نهائی، بین طرفهایی که ملتزم به تصمیم نهایی طبق ماده (۱۶) بالا بوده‌اند، ممکن است توسط هر کدام از آنها برای تصمیم‌گیری به دیوان داوری که آن را اتخاذ کرده است، ارجاع گردد.

بخش دوم: تشریفات مصالحه

تشریفات مصالحه از نظر بند (۶) ماده (۲۵) این کنوانسیون به شرح زیر است:

ماده۱ـ درخواست یک طرف اختلاف مبنی بر تشکیل کمیسیون مصالحه به موجب بند (۶) ماده (۲۵) این کنوانسیون باید به صورت کتبی به دبیرخانه اعلام شود و تصویری از آن به طرف یا طرفهای دیگر اختلاف ارسال گردد. دبیرخانه باید بر این اساس فوری تمام اعضاء را آگاه نماید.

ماده۲ـ

۱ـ جز در صورتی که طرفهای اختلاف به گونه دیگری توافق نمایند، کمیسیون مصالحه باید شامل سه عضو، یک نفر به انتخاب هر طرف مربوط و رئیس منتخب به صورت مشترک توسط اعضای مزبور، باشد.

۲ـ در اختلاف‌های بین بیش از دو عضو، اعضای دارای منافع یکسان باید عضو خود در کمیسیون را به‌طور مشترک با توافق انتخاب نمایند.

ماده۳ـ اگر هیچ‌گونه انتصابی از سوی طرفهای اختلاف ظرف مدت دوماه از تاریخ دریافت درخواست کتبی موضوع ماده(۱) بالا به‌وسیله دبیرخانه، انجام نشود، دبیرکل سازمان ملل متحد باید بنا به درخواست هر طرف، انتصاب مزبور را ظرف یک دوره دو ماهه بعدی انجام دهد.

ماده۴ـ اگر رئیس‌کمیسیون مصالحه ظرف مدت دوماه از تاریخ انتصاب دومین عضو کمیسیون انتخاب نشده باشد، دبیرکل سازمان ملل متحد باید بنا به درخواست هر طرف اختلاف، رئیس را ظرف یک دوره دو ماهه بعدی مشخص نماید.

ماده۵ ـ کمیسیون مصالحه باید به هر یک از طرفهای اختلاف به شیوه‌ای مستقل و بی‌طرفانه در تلاش آنها برای نیل به حل و فصل دوستانه اختلاف کمک کند.

ماده۶ ـ

۱ـ کمیسیون مصالحه می‌تواند جریان رسیدگی مصالحه را به گونه‌ای که مناسب تلقی می‌کند، با درنظرگرفتن شرایط موضوع و نظرهایی که طرفهای اختلاف ممکن است بیان کنند، از جمله هرگونه درخواست برای حل و فصل سریع انجام دهد.کمیسیون می‌تواند در صورت لزوم آیین کار خود را تصویب کند، مگر اینکه طرفها به گونه دیگری توافق نمایند.

۲ـ کمیسیون مصالحه می‌تواند در هر زمان در طول جریان رسیدگی، پیشنهادها یا توصیه‌هایی را برای حل اختلاف ارائه نماید.

ماده۷ـ طرفهای اختلاف باید با کمیسیون مصالحه همکاری نمایند. آنها به ویژه باید تلاش کنند درخواست‌های کمیسیون را برای ارائه اقلام مکتوب، تأمین ادله و شرکت در جلسات برآورده نمایند. طرفها و اعضای کمیسیون مصالحه موظف هستند از محرمانه بودن هرگونه اطلاعات یا اسنادی که در جریان رسیدگی کمیسیون به صورت محرمانه دریافت می‌کنند، حفاظت نمایند.

ماده۸ ـ کمیسیون مصالحه باید تصمیم‌های خود را با اکثریت آرای اعضای آن اتخاذ کند.

ماده۹ـ کمیسیون مصالحه باید حداکثر دوازده ماه پس از اینکه به‌طور کامل تشکیل شد، گزارشی را به همراه توصیه‌هایی برای حل اختلاف که طرفهای اختلاف آن را با حسن نیت تلقی می‌نمایند، ارائه کند مگر اینکه اختلاف قبلاً حل شده باشد.

ماده۱۰ـ هرگونه اختلافی در مورد اینکه کمیسیون مصالحه برای رسیدگی به موضوع ارجاع شده به آن، صلاحیت دارد یا ندارد، باید توسط کمیسیون مورد تصمیم‌گیری قرار گیرد.

ماده۱۱ـ هزینه‌های کمیسیون مصالحه باید توسط طرفهای اختلاف به‌طور مساوی تقبل شود، مگر اینکه آنها به‌گونه دیگری توافق کنند. کمیسیون مصالحه باید تمام هزینه‌های خود را ثبت و صورت‌حساب نهائی را به طرفها ارائه نماید.

قانون اجازه عضویت جمهوری اسلامی ایران در کنوانسیون بازل درباره کنترل انتقالات برون مرزی مواد زاید زیان بخش و دفع آنها

تاریخ امضا : 22/07/71

‌قانون اجازه عضویت جمهوری اسلامی ایران در
کنوانسیون بازل درباره کنترل انتقالات برون‌مرزی مواد زاید زیان‌بخش و‌دفع آنها
‌ماده واحده - به دولت اجازه داده می‌شود به عضویت کنوانسیون بازل درباره کنترل
انتقالات برون‌مرزی مواد زاید زیان‌بخش و دفع آنها مصوب 22‌مارس 1989 سوئیس درآید
و اسناد آن را تسلیم نماید.
‌سازمان ملل 22 مارس 1989
   برنامه محیط زیست متن اصلی. انگلیسی
‌کنفرانس نمایندگان تام‌الاختیار درباره کنوانسیون جهانی مربوط به کنترل انتقالات
برون‌مرزی زباله‌های مضر
‌بال، 20 - 22 مارس 1989
‌فقره 3 از دستور کار
[z]‌کنوانسیون بازل درباره کنترل انتقالات برون‌مرزی زباله‌های مضر و دفع آنها
‌مقدمه
‌اعضاء این کنوانسیون
‌با علم به زیان احتمالی زباله‌های مضر و سایر انواع زباله و انتقال برون‌مرزی
آنها برای سلامت انسان
‌با توجه به تهدید روزافزون سلامت انسان و محیط زیست از ایجاد و پیچیدگی زباله‌های
مضر و سایر انواع زباله و انتقال برون‌مرزی آنها
‌و نیز با توجه به این نکته که مؤثرترین طریق حفظ سلامت انسان و محیط زیست در
خطرات عارض از این گونه زباله‌ها، تقلیل ایجاد آنها به حداقل از‌لحاظ کمی و کیفی و
نتیجتاً کاهش خطر بالقوه آنها می‌باشد،
‌با اعتقاد به این که دولتها باید تدابیر لازم را اتخاذ نمایند تا در اداره
زباله‌های مضر و سایر انواع زباله، از جمله انتقال و دفع برون‌مرزی آنها حفظ
سلامت‌انسان و محیط زیست، در هر جا که دفع شود مد نظر باشد،
‌با در نظر گرفتن این نکته که دولتها باید اطمینان حاصل کنند که عوامل ایجاد
زباله‌های مضر و سایر انواع زباله وظایف خود را به نحوی انجام دهند که‌حفظ محیط
زیست، در هر جا که زباله‌ها دفع می‌شود، مورد توجه باشد،
‌با علم کامل به این که هر دولتی این حق مطلق را دارد که از ورود و دفع زباله‌های
مضر و سایر انواع زباله در سرزمین خود جلوگیری نماید،
‌و نیز با توجه به تمایل روزافزون دولتها، به ویژه کشورهای در حال رشد، به جلوگیری
از انتقالات برون‌مرزی زباله‌های مضر و سایر انواع زباله بر سرزمین‌خود،
‌با اعتقاد به این که زباله‌های مضر و سایر انواع زباله باید تا جایی که حفظ محیط
زیست ایجاب می‌کند، در همان کشوری دفع شود که زباله‌ها در آن جا‌ایجاد شده است،
‌با اطلاع از این که انتقالات برون‌مرزی زباله‌های مضر و سایر انواع زباله، از
کشور محل ایجاد آنها به کشوری دیگر باید فقط تحت شرایطی مجاز دانسته‌شود که سلامت
انسان و محیط زیست آن جا را به خطر نیندازد و نیز این انتقالات با مفاد این
کنوانسیون مطابقت داشته باشد،
‌با توجه به این که تشدید نظارت در انتقالات برون‌مرزی زباله‌های مضر و سایر انواع
زباله موجب اداره صحیح آنها از لحاظ زیست محیطی و نیز تقلیل‌حجم این گونه انتقالات
برون‌مرزی خواهد گردید،
‌با اعتقاد به این که دولتها برای مبادله صحیح اطلاعات درباره کنترل انتقالات
برون‌مرزی زباله‌های مضر و سایر انواع زباله به سرزمینهای دیگر تدابیری‌اتخاذ
نمایند،
‌با در نظر گرفتن این که برخی از موافقتنامه‌های منطقه‌ای و نیز بین‌المللی، متعرض
مسأله حفظ و حمایت محیط زیست در رابطه با انتقال کالاهای‌خطرناک شده‌اند،
‌با توجه با اعلامیه کنفرانس سازمان درباره محیط زیست انسان (‌استکهلم 1972)
رهنمودها و اصول برای اداره صحیح زباله‌های مضر جهت حفظ‌محیط زیست، (‌قاهره) مصوب
شورای سرپرستی برنامه محیط زیست سازمان ملل (UNEP) طی قطعنامه شماره 14.30 مورخ 17
ژوئن 1987،‌توصیه کمیته کارشناسان سازمان ملل درباره انتقال کالاهای مضر (‌که در
سال 1957 تدوین شده و هر دو سال یک بار آن را به روز درمی‌آورند)،
‌توصیه‌ها، اعلامیه‌ها، مدارک و مقررات مربوط که در سیستم سازمان ملل تنظیم و
تصویب گردیده و کارها و مطالعات انجام شده در سازمانهای منطقه‌ای‌و بین‌المللی،
‌نظر به روح، اصول، اهداف و وظایف منشور جهانی برای طبیعت، مصوب مجمع عمومی سازمان
ملل در سی و هفتمین اجلاس خود (1982) به‌عنوان نظام اخلاقی مربوط به حفظ محیط زیست
انسان و حفاظت از منابع طبیعی.
‌با تأیید این که دولتها مسئول ایفای تعهدات بین‌المللی خود در رابطه با حمایت از
سلامت انسان و حفظ و حمایت محیط زیست هستند و به موجب‌حقوق بین‌الملل مسئولیت
دارند،
‌با علم این که در صورت نقض عملی مفاد این کنوانسیون یا هر پروتکل مربوط به آن
حقوق بین‌الملل مربوط به معاهدات قابل اجراء خواهد بود،
‌با آگاهی از نیاز به ادامه توسعه و استفاده از تکنولوژیهایی که از لحاظ سلامت
محیط زیست زباله کمتری تولید می‌کنند و اتخاذ شیوه‌های صحیح‌بازپروری، خانه‌داری
مناسب و سیستم‌های مطلوب اداره زباله‌های مضر و سایر انواع زباله به منظور کاهش
ایجاد آنها به حداقل.
‌و نیز با علم به توجه فزاینده جهانی به لزوم کنترل شدید انتقال برون‌مرزی
زباله‌های مضر و سایر انواع زباله و نیاز به کاهش این گونه انتقالات، در حد‌امکان،
به حداقل،
‌با نگرانی از مسأله انتقالات غیر قانونی برون‌مرزی زباله‌های مضر و سایر انواع
زباله، و نیز با در نظر گرفتن امکانات محدود کشورهای در حال رشد برای‌اداره
زباله‌های مضر و سایر انواع زباله،
‌با آگاهی از لزوم ترغیب انتقال تکنولوژی برای اداره صحیح زباله‌های مضر و سایر
انواع زباله‌ای که در محل ایجاد می‌شود، خاصه به کشورهای در حال‌رشد طبق روح
رهنمودهای قاهره و قطعنامه شماره 14.16 شورای سرپرستی UNEP درباره ترغیب انتقال
تکنولوژی مربوط به حمایت از محیط‌زیست.
‌و نیز با علم به این که زباله‌های مضر و سایر انواع زباله باید طبق کنوانسیونهای
بین‌المللی و توصیه‌های مربوط انتقال یابد،
‌و نیز با اعتقاد به این که انتقال برون‌مرزی زباله‌های مضر و سایر انواع زباله
باید فقط هنگامی مجاز دانسته شود که انتقال و نهایتاً دفع این گونه زباله‌ها
از‌لحاظ زیست محیطی بی‌ضرر است، و با تصمیم به محافظت از سلامت انسان و محیط زیست
از طریق کنترل شدید در مقابل اثرات زیانباری که ممکن‌است از ایجاد و اداره
زباله‌های مضر و سایر انواع زباله حادث شود، به نحو ذیل توافق نمودند،
‌ماده 1 - حدود کنوانسیون.
1 - زباله‌های ذیل که مورد انتقال برون‌مرزی قرار می‌گیرند برای منظورهای این
کنوانسیون "‌زباله‌های مضر" محسوب می‌شوند.
‌الف - زباله‌هایی که جزء گروه مندرج در ضمیمه 1 می‌باشند، مگر آن که دارای
خصوصیات مذکور در ضمیمه 3 نباشند، و
ب - زباله‌هایی که مشمول بند (‌الف) نیستند، ولی طبق مقررات محلی کشورهای عضو
صادرکننده و واردکننده یا عبور زباله‌های مضر محسوب‌می‌شوند.
2 - زباله‌هایی که از گروه مندرج در ضمیمه 2 هستند و مورد انتقال برون‌مرزی قرار
می‌گیرند، برای منظورهای این کنوانسیون "‌سایر انواع زباله" به شمار‌می‌آیند.
3 - زباله‌هایی که به علت رادیو اکتیو بودن مشمول سیستم‌های دیگر بین‌المللی
کنترل، از جمله اسناد بین‌المللی مشخصاً قابل اجرا در مورد مواد رادیو‌اکتیو
می‌باشند، در چهارچوب این کنوانسیون قرار نمی‌گیرند.
4 - زباله‌های ناشی از عملیات عادی کشتی‌ها، که دفع آنها مشمول سند بین‌المللی
دیگری می‌باشد، در چهارچوب این کنوانسیون قرار نمی‌گیرند.
‌ماده 2 - تعریف‌ها
‌برای منظورهای این کنوانسیون.
1 - "‌زباله‌ها" اجسام یا اشیایی است که طبق مقررات قانون ملی دفع می‌شوند یا باید
دفع شوند.
2 - "‌اداره" به معنی جمع‌آوری، انتقال و دفع زباله‌های مضر یا سایر انواع زباله،
از جمله مراقبت بعدی از محلهای دفع می‌باشد.
3 - "‌انتقال برون‌مرزی" به معنی انتقال زباله‌های مضر یا سایر انواع زباله است از
ناحیه‌ای تحت حاکمیت ملی یک دولت به ناحیه‌ای تحت حاکمیت‌ملی یک دولت دیگر یا از
طریق آن، یا به ناحیه‌ای یا از طریق ناحیه‌ای که تحت حاکمیت ملی دولت دیگری نباشد،
مشروط بر آن که لااقل دو دولت در‌این انتقال ذیمدخل باشند،
4 - "‌دفع" به معنی هر عملی است که در ضمیمه 4 این کنوانسیون مشخص شده است،
5 - "‌محل یا وسایل مجاز" به معنی محل یا وسایل دفع زباله‌های مضر و سایر انواع
زباله است که مرجع مربوط کشوری که محل یا وسایل در آن قرار‌دارد، آن را مجاز
دانسته است،
6 - "‌مرجع ذیصلاح" به معنی یک مرجع دولتی است که یک کشور عضو در نواحی که خود
صلاح می‌داند، تعیین می‌نماید تا مسئول دریافت اطلاعیه‌مربوط به انتقال برون‌مرزی
زباله‌های مضر یا سایر انواع زباله اطلاعات مربوط به آن، و جوابگویی به آن اطلاعیه
طبق ماده 6 باشد،
7 - "‌مرکز " به معنی واحد کشور عضوی است که در ماده 5 بدان اشاره شده و مسئول
دریافت یا ارائه اطلاعات پیش‌بینی شده در مواد 13 و 15‌می‌باشد.
8 - "‌اداره زباله‌های مضر و سایر انواع زباله به نحو صحیح از لحاظ زیست‌محیطی" به
معنی انجام اقدامات عملی است به منظور اداره زباله‌های مضر و‌سایر انواع زباله به
نحوی که سلامت انسان و محیط زیست در برابر اثرات زیان‌بار احتمالی این گونه
زباله‌ها حفظ گردند،
9 - "‌ناحیه تحت حاکمیت ملی یک دولت" به معنی هر گونه اراضی، ناحیه دریایی یا
هوایی است که در داخل آن، یک دولت طبق حقوق بین‌المللی در‌رابطه با سلامت انسان و
محیط زیست مسئولیت اداری و انضباطی اعمال می‌نماید،
10 - "‌کشور صدور" به معنی کشور عضوی است که قرار است انتقال برون‌مرزی زباله‌های
مضر و سایر انواع زباله از آن جا آغاز شود،
11 - "‌کشور ورود" به معنی کشور عضوی است که انتقال برون‌مرزی زباله‌های مضر و یا
سایر انواع زباله به منظور دفع آنها در آنجا یا به منظور بارگیری‌آن قبل از دفع در
ناحیه‌ای که تحت حاکمیت ملی هیچ دولتی نیست انجام می‌گیرد،
12 - "‌کشور عبور" به معنی کشوری جز کشور صدور و یا کشور ورود است که انتقال
زباله‌های مضر و سایر انواع زباله از طریق آن انجام می‌شود یا قرار‌است انجام شود.
13 - "‌کشورهای ذیربط" به معنی کشورهای صدور، ورود یا عبور می‌باشند، خواه عضو
کنوانسیون باشند و خواه نباشند،
14 - "‌شخص" به معنی شخص حقیقی یا حقوقی است.
15 - "‌صادرکننده" به معنی شخصی است که تحت حاکمیت دولت کشور صدوری می‌باشد که
ترتیب صدور زباله‌های مضر و سایر انواع زباله را‌می‌دهد.
16 - "‌واردکننده" به معنی شخصی است که تحت حاکمیت دولت کشور ورودی می‌باشد که
ترتیب ورود زباله‌های مضر و سایر انواع زباله را می‌دهد.
17 - "‌انتقال‌دهنده" به معنی شخصی است که انتقال زباله‌های مضر یا سایر انواع
زباله را انجام می‌دهد.
18 - "‌ایجادکننده" به معنی شخصی است که فعالیتش زباله‌های مضر یا سایر انواع
زباله ایجاد می‌کند، یا هر گاه شخص ایجادکننده معلوم نباشد،‌شخصی است که آن
زباله‌ها را در اختیار دارد یا آن را کنترل می‌کند،
19 - "‌دفع‌کننده" به معنی شخصی است که زباله‌های مضر یا سایر انواع زباله برای او
حمل می‌شود تا آنها را دفع نماید،
20 - "‌سازمان یک‌پارچه‌سازی سیاسی و یا اقتصادی" به معنی سازمانی است که توسط
دولتهای دارای حاکمیت ملی تشکیل شده است و دولتهای‌عضو آن سازمان صلاحیت مربوط به
امور تحت این کنوانسیون را به آن سازمان واگذار نموده‌اند و دارای اختیارات تام
طبق مقررات داخلی خود‌می‌باشند تا کنوانسیون را امضاء کند، تصویب نماید، بپذیرد،
با آن موافقت نماید و رسماً آن را تأیید کند یا بدان ملحق گردد.
21 - "‌انتقال غیر قانونی" به معنی هر گونه انتقال برون‌مرزی زباله‌های مضر یا
سایر انواع زباله می‌باشد که در ماده 9 مشخص گردیده است.
‌ماده 3 - تعریف‌های ملی از زباله‌های مضر
1 - هر عضو کنوانسیون باید ظرف مدت شش ماه از تاریخ امضاء این کنوانسیون دبیرخانه
کنوانسیون را از موضوع زباله‌هایی (‌غیر از زباله‌هایی که در‌ضمیمه‌های 1 و 2 ذکر
شده است) که طبق قوانین ملی خود به عنوان زباله‌های مضر در نظر گرفته یا تعریف
کرده است، آگاه سازد و نیز شرایط مربوط به‌شیوه‌های انتقال برون‌مرزی قابل اجراء
در مورد این گونه زباله‌ها را به اطلاع دبیرخانه برساند.
2 - هر عضو کنوانسیون باید دبیرخانه را متعاقباً از تغییرات عمده در اطلاعاتی که
طبق بند 1 ارائه داده است مطلع سازد.
3 - دبیرخانه باید فوراً اطلاعاتی را که به موجب بندهای 1 و 2 دریافت داشته است به
آگاهی همه اعضاء کنوانسیون برساند.
4 - اعضاء کنوانسیون باید اطلاعاتی را که دبیرخانه به آنها داده است در اختیار
صادرکنندگان خود بگذارند.
‌ماده 4 - تعهدات عمومی
1 -
‌الف - اعضایی که از حق خود در منع ورود زباله‌های مضر یا سایر انواع زباله برای
دفع استفاده می‌کنند باید اعضای دیگر را از تصمیم خود طبق ماده 13‌آگاه سازند.
ب - اعضاء کنوانسیون می‌توانند صدور زباله‌های مضر و سایر انواع زباله را به کشور
اعضایی که ورود این گونه زباله‌ها را منع کرده‌اند، هنگامی که به‌موجب بند فرعی
(‌الف) فوق مطلع شده‌اند منع نمایند یا، صدور آن را اجازه ندهند.
پ - اعضاء کنوانسیون می‌توانند صدور زباله‌های مضر و سایر انواع زباله را، هر گاه
کشور واردکننده کتباً در مورد خاصی از ورود زباله موافقت نکرده‌باشد، و در صورتی که
کشور واردکننده ورود این گونه زباله را منع ننموده باشد، منع کنند، یا اجازه
ندهند.
2 - هر عضو کنوانسیون باید تدابیر مناسب را جهت موارد ذیل اتخاذ نماید.
‌الف - حصول اطمینان از این که ایجاد زباله‌های مضر و سایر انواع زباله در کشور
خود به حداقل کاهش یابد، در این مورد باید جنبه‌های اجتماعی،‌تکنولوژیکی و اقتصادی
مد نظر باشد،
ب - حصول اطمینان از داشتن امکانات کافی دفع زباله، برای اداره زباله‌های مضر و
سایر انواع زباله به نحو صحیح از لحاظ زیست‌محیطی، به منظور‌این که در حد امکان
این زباله‌ها در همان سرزمین دفع شوند،
پ - حصول اطمینان از این که اشخاص دست‌اندرکار اداره زباله‌های مضر و سایر انواع
زباله در داخل آن سرزمین اقدامات لازم را جهت پیشگیری از‌آلودگی ناشی از اداره این
گونه زباله‌های مضر و سایر انواع زباله به عمل آورند و هر گاه آلودگی پیش آمد
عواقب آن را برای سلامت انسان و محیط زیست‌به حداقل برسانند.
ت - حصول اطمینان از این که انتقال برون مرزی زباله‌های مضر و سایر انواع زباله به
حداقل تقلیل یابد و با اداره زباله‌های مضر و سایر انواع زباله به نحو‌صحیح از
لحاظ زیست محیطی مطابقت داشته باشد و این عمل به طرزی انجام شود که سلامت انسان و
محیط زیست در برابر اثرات سوء ناشی از این‌گونه انتقالات حفظ شود.
ث - جلوگیری از صدور زباله‌های مضر یا سایر انواع زباله به کشور یا گروه کشورهای
عضو این کنوانسیون، که به یک سازمان یکپارچه‌سازی اقتصادی و‌یا سیاسی تعلق دارند.
خاصه کشورهای در حال رشد، که طبق قوانین خود هر گونه ورود زباله را ممنوع
کرده‌اند، و نیز هر گاه این کشورها تشخیص دهند‌که زباله‌های مورد بحث طبق ضوابطی
که اعضاء کنوانسیون در اولین نشست خود درباره آنها تصمیم می‌گیرند، به نحو صحیحی
از لحاظ زیست محیطی‌اداره نخواهد شد.
ج - درخواست ارائه اطلاعات مربوط به انتقال برون مرزی زباله‌های مضر و سایر انواع
زباله طبق مفاد الحاقیه شماره 5 - الف - به کشورهای ذیربط، با‌تبیین اثرات انتقال
مورد نظر بر سلامت انسان و محیط زیست.
ج - جلوگیری از ورود زباله‌های مضر و سایر انواع زباله، در صورتی که تشخیص دهند که
زباله‌های مورد بحث به نحو صحیح از لحاظ زیست محیطی‌اداره نخواهند شد.
ح - همکاری در فعالیتهای اعضای دیگر کنوانسیون و سازمانهای ذینفع به طور مستقیم و
از طریق دبیرخانه، از جمله توزیع اطلاعات درباره انتقال‌برون‌مرزی زباله‌های مضر و
سایر انواع زباله ، به منظور بهبود اداره صحیح این گونه زباله‌ها از لحاظ زیست
محیطی و نیز جلوگیری از انتقالات غیر‌قانونی آن.
3 - اعضاء کنوانسیون اعلام می‌دارند که انتقال غیر قانونی زباله‌های مضر و سایر
انواع زباله عملی جنایتکارانه است.
4 - هر عضو کنوانسیون باید تدابیر مناسب اداری یا قانونی و غیره را جهت اجرای مفاد
این کنوانسیون، از جمله تدابیری به منظور جلوگیری و تنبیه‌اعمال مغایر این
کنوانسیون، اتخاذ نماید.
5 - هیچ یک از اعضاء کنوانسیون نباید اجازه دهد که زباله‌های مضر و سایر انواع
زباله به کشوری که عضو کنوانسیون نیست صادر شود یا از کشوری که‌عضو کنوانسیون نیست
وارد گردد.
6 - اعضاء کنوانسیون موافقت می‌نمایند که اجازه ندهند که زباله‌های مضر و سایر
انواع زباله برای دفع در داخل ناحیه‌ای در جنوب 60 درجه عرض‌جنوبی صادر گردد.
‌خواه اینگونه زباله‌ها مورد انتقالات برون مرزی قرار گیرند و خواه نگیرند
7 - علاوه بر این، هر عضو کنوانسیون باید.
‌الف - اجازه ندهد که اشخاص تحت حاکمیت ملی خود زباله‌های مضر و سایر انواع زباله
را منتقل یا دفع کنند، مگر آن که این اشخاص مختار یا مجاز‌باشند که این گونه
عملیات را انجام دهند.
ب - مقرر دارد که زباله‌های مضر و سایر انواع زباله‌ای که مورد انتقالات برون‌مرزی
قرار می‌گیرند، و طبق مقررات و ضوابطی که از لحاظ بین‌المللی در‌زمینه بسته‌بندی و
برچسب‌زنی و حمل و نقل مورد قبول همگان است، بسته‌بندی، برچسب‌زنی و حمل و نقل
گردد و این که به سایر شیوه‌های مربوطه‌شناخته شده بین‌المللی توجه لازم مبذول
گردد.
پ - مقرر دارد که زباله‌های مضر و سایر انواع زباله، دارای سند انتقال از نقطه
آغاز تا نقطه دفع آن باشد.
8 - هر عضو کنوانسیون باید بخواهد که زباله‌های مضر یا سایر انواع زباله‌ای که
قرار است صادر گردد به نحوی که در کشور صدور یا هر جای دیگر اداره‌شود که از لحاظ
زیست محیطی سالم باشد، رهنمودهای فنی برای اداره زباله‌های مشمول این کنوانسیون
طبق ضوابط زیست محیطی توسط اعضاء‌کنوانسیون در نخستین اجلاسشان تعیین خواهد گردید.
9 - اعضاء کنوانسیون باید تدابیر مناسب اتخاذ نمایند تا انتقال برون‌مرزی
زباله‌های مضر و سایر انواع زباله فقط در موارد مجاز دانسته شود که،
‌الف - کشور صدور - توانایی فنی وسایل لازم، محلهای دفع مناسب و ظرفیت کافی برای
دفع زباله‌های مورد بحث به نحو مؤثر و از لحاظ‌زیست‌محیطی صحیح نداشته باشد، یا
ب - زباله‌های مورد بحث به عنوان مواد اولیه برای (Recycling) بازپروری یا صنایع
بازسازی در کشور ورود لازم باشد، یا
پ - انتقال برون‌مرزی مورد بحث مطابق ضوابط دیگری باشد که اعضای کنوانسیون تعیین
خواهند کرد، مشروط به این که آن ضوابط مغایر با اهداف‌این کنوانسیون نباشد.
10 - تعهد کشورهایی که زباله‌های مضر و سایر انواع زباله در آن جا ایجاد می‌شود
مبنی بر این که این زباله‌ها باید به نحو سالم از لحاظ زیست محیطی‌اداره شود،
نباید تحت هیچ شرایطی به کشورهای ورود یا عبور منتقل گردد.
11 - هیچ چیز در این کنوانسیون نباید مانع شود که یک کشور عضو کنوانسیون مقررات
اضافی، که با مفاد این کنوانسیون و مقررات حقوق بین‌الملل‌مطابقت داشته باشد، به
منظور حفظ بهتر سلامت انسان و محیط زیست وضع کند.
12 - هیچ چیز در این کنوانسیون نباید به هیچ وجه حاکمیت ملی دولتها بر دریای ساحلی
آنها طبق قوانین بین‌الملل و حقوق حاکمه و حاکمیتی که‌دولتها در مناطق اقتصادی
انحصاری و فلات قاره خود طبق قوانین بین‌الملل و نیز به اعمال حقوق و آزادیهای
دریانوردی یا هوانوردی کشتیها و‌هواپیماها، که به موجب حقوق بین‌الملل پیش‌بینی
شده در اسناد مربوطه منعکس است، لطمه وارد آورد.
13 - اعضاء کنوانسیون باید تعهد کنند که در فواصل معین امکانات تقلیل مقدار آلودگی
احتمالی زباله‌های مضر و سایر انواع زباله را که به کشورهای‌دیگر، به ویژه کشورهای
در حال رشد، صادر می‌شود، مورد تجدید نظر قرار دهند.
‌ماده 5 - تعیین مراجع و مراکز صالح
‌به منظور اجرای این کنوانسیون اعضای کنوانسیون باید.
1 - یک یا چند مرجع صالح و مرکز تعیین یا تأسیس نمایند. در مورد کشور عبور یک مرجع
صالح باید جهت دریافت اطلاعیه تعیین شود.
2 - ظرف سه ماه از تاریخ به اجراء درآمدن این کنوانسیون برای آنها، به دبیرخانه
اطلاع دهند که چه سازمانهایی را به عنوان مراجع صالح و مرکز خود‌تعیین کرده‌اند.
3 - ظرف یک ماه از تاریخ تصمیم خود، دبیرخانه را از تغییرات مربوط به تعیین مراجع
صالح و مرکز خود، طبق بند فوق، آگاه سازند.
‌ماده 6 - انتقال برون‌مرزی بین اعضای کنوانسیون.
1 - کشور صدور باید کتباً و از طریق مرجع صالح کشور صدور، مرجع صالح کشورهای ذینفع
را از هر گونه انتقال برون‌مرزی زباله‌های مضر یا سایر‌انواع زباله که در نظر دارد
انجام دهد مطلع سازد، یا از ایجادکننده یا صادرکننده زباله‌ها بخواهد که چنین
اقدامی را به عمل آورد. این گونه اطلاعیه باید‌محتوی مطالب و اطلاعات مذکور در
الحاقیه 5 الف و به زبان قابل قبول کشور ورود باشد. فقط یک اطلاعیه باید به هر
کشور ذینفع ارسال گردد.
2 - کشور ورود باید کتباً به کشور اطلاع‌دهنده پاسخ دهد و موافقت خود را تحت شرایطی
یا بدون قید و شرط اعلام دارد، از اجازه انتقال امتناع ورزد یا‌اطلاعات بیشتری
درخواست نماید. یک نسخه از پاسخ نهایی کشور ورود باید به جای مراجع صالح کشورهای
ذینفع که اعضای کنوانسیون هستند‌ارسال گردد.
3 - تا زمانی که کشور صدور تأیید کتبی مبنی بر موارد ذیل را دریافت نکرده است
نباید به ایجادکننده یا صادرکننده زباله اجازه شروع انتقال برون‌مرزی را‌بدهد.
‌الف - اطلاع‌دهنده موافقت کتبی کشور ورود را دریافت کرده است. و
ب - اطلاع‌دهنده تأییدیه وجود قرارداد بین صادرکننده و دفع‌کننده را، که طی آن
اداره صحیح زیست محیطی زباله‌های مورد نظر تصریح گردیده است،‌دریافت نموده است.
4 - هر کشور عبور عضو کنوانسیون باید فوراً وصول اطلاعیه را به طرف اطلاع‌دهنده
اعلام دارد. این کشور می‌تواند متعاقباً ظرف شصت روز موافقت‌خود را با انتقال زباله
تحت شرایطی یا بدون قید و شرط کتباً به آگاهی طرف اطلاع‌دهنده برساند یا از دادن
اجازه امتناع ورزد و یا درخواست اطلاعات‌اضافی بنماید. کشور صدور نباید تا موافقت
کتبی کشور عبور را دریافت نکرده است اجازه انتقال برون‌مرزی را بدهد، ولی هر گاه
در هر زمان یک عضو‌کنوانسیون تشخیص دهد که موافقت کتبی قبلی - یا به طور کلی و یا
در موارد خاص - برای عبور زباله‌های مضر یا سایر انواع زباله ضرورت ندارد، یا‌هر
گاه شرایط را تغییر دهد، باید طبق ماده 13 فوراً اعضای دیگر کنوانسیون را از تصمیم
خود مطلع سازد. در این صورت اگر ظرف مدت شصت روز از‌تاریخ وصول اطلاعیه‌ای که توسط
کشور عبور داده شده است، کشور صدور پاسخی دریافت نکند، کشور صدور می‌تواند اجازه
شروع صدور زباله را از‌طریق کشور عبور صادر نماید.
5 - در موردی که انتقال برون‌مرزی زباله فقط طبق قوانین کشور صدور مضر شناخته شده
باشد،
‌الف - الزامات بند 9 این ماده که شامل حال واردکننده یا دفع‌کننده و کشور
واردکننده می‌شود، و با اعمال تغییرات لازم در مورد صادرکننده و کشور‌صدور نیز
قابل اجراء می‌باشد.
ب - در صورتی که کشور ورود یا کشورهای ورود و عبور که اعضاء کنوانسیون هستند،
زباله را مضر تشخیص داده باشند، الزامات بندهای 1 و 3 و 4 و6 این ماده که شامل حال
صادرکننده و کشور صدور می‌باشد، با اعمال تغییرات لازم در مورد واردکننده یا
دفع‌کننده و کشور ورود نیز قابل اجراء خواهد‌بود، یا
پ - هر گاه فقط کشور عبور این زباله‌ها را مضر تشخیص داده باشد، مفاد بند 4 شامل
حال آن کشور خواهد بود.
6 - کشور صدور می‌تواند ، در صورت موافقت کتبی کشورهای ذیربط، در موارد زیر به
ایجادکننده یا صادرکننده اجازه دهد که از یک اطلاعیه کلی‌استفاده کند. در موردی که
زباله‌های مضر یا سایر انواع زباله‌ای که خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آنها تغییر
نمی‌کند، زباله‌ها به طور مرتب از طریق‌گمرک خروج معین و واحد کشور صدور، از طریق
گمرک ورود معین و واحد کشور ورود و در مورد عبور از طریق گمرک ورود و خروج معین و
واحد‌کشور یا کشورهای عبور برای دفع‌کننده معین و واحد ارسال می‌گردد.
7 - کشورهای ذیربط می‌توانند موافقت کتبی خود را مبنی بر استفاده از یک اطلاعیه
کلی مذکور در بند 6 در صورت ارائه برخی اطلاعات مانند مقادیر‌دقیق یا لیست ادواری
زباله‌های مضر و سایر انواع زباله‌ای که ارسال خواهد شد اعلام دارند.
8 - ممکن است اطلاعیه کلی و موافقت کتبی مورد اشاره در بندهای 6 و 7 شامل
محموله‌های متعدد زباله‌های مضر یا سایر انواع زباله طی یک دوره‌حداکثر 12 ماه
باشد.
9 - اعضاء کنوانسیون باید بخواهند که هر شخصی که مسئول انتقال برون‌مرزی زباله‌های
مضر یا سایر انواع زباله است مدرک انتقال را به محض تحویل‌یا دریافت زباله‌های
مورد نظر امضاء نماید. آنها همچنین باید بخواهند که دفع‌کننده دریافت زباله‌ها را
توسط دفع‌کننده و در زمان مناسب و تاریخ خاتمه‌دفع را، همان گونه که در اطلاعیه
مشخص شده است، به اطلاع صادرکننده و مرجع صالح کشور صدور برسانند. هر گاه این امر
به اطلاع کشور صدور‌نرسیده باشد مرجع صالح کشور صدور یا صادرکننده باید کشور ورود
را مطلع سازد.
10 - اطلاعیه و پاسخ مندرج در این ماده باید به مرجع صالح اعضای ذیربط، یا در مورد
کشورهای غیر عضو به هر مرجع دولتی مناسب، تسلیم شود.
11 - هر انتقال برون‌مرزی زباله‌های مضر یا سایر انواع زباله باید تحت پوشش بیمه،
یا هر گونه ضمانت‌نامه‌ای قرار گیرد که کشور ورود یا کشور عبور که‌عضو کنوانسیون
هستند مناسب تشخیص دهند.
‌ماده 7 - انتقال برون‌مرزی از یک کشور عضو کنوانسیون از طریق کشورهایی که عضو
کنوانسیون نیستند.
‌بند 2 ماده 6 کنوانسیون با تغییرات لازم حسب مورد، شامل انتقال برون‌مرزی
زباله‌های مضر یا سایر انواع زباله از یک کشور عضو کنوانسیون از طریق‌یک کشور یا
کشورهایی که عضو کنوانسیون نیستند، خواهد بود.
‌ماده 8 - وظیفه ورود مجدد - در صورتی که انتقال برون‌مرزی زباله‌های مضر یا سایر
انواع زباله، که کشورهای ذیربط در مورد آن موافقت نموده‌اند‌نتواند با توجه به
مفاد این کنوانسیون، طبق شرایط قرارداد به طور کامل انجام گیرد، کشور صدور باید
زباله‌های مورد نظر را توسط صادرکننده ظرف نود‌روز از تاریخی که کشور واردکننده
کشور صدور و دبیرخانه را مطلع ساخته است یا طی مدت زمان دیگری که کشورهای ذیربط
توافق نمایند به کشور‌صدور باز گرداند. بدین منظور، کشور صدور و هر کشور طرف عبور
زباله نباید از اعاده آن زباله‌ها به کشور صدور مخالفت نماید.
‌ماده 9 - انتقال غیر قانونی.
1 - برای منظور این کنوانسیون، در موارد ذیل انتقال برون‌مرزی زباله‌های مضر یا
سایر انواع زباله غیر قانونی محسوب می‌شود.
‌الف - انتقال بدون اطلاع به کشورهای ذیربط طبق مقررات این کنوانسیون، یا
ب - انتقال بدون موافقت کشور ذیربط طبق مقررات این کنوانسیون، یا
پ - انتقال با موافقت کشورهای ذیربط از طریق جعل، قلب واقعیت یا تقلب، یا
ت - در صورتی که نحوه انتقال عملاً با مدارک مربوط مغایر باشد، یا
ث - در صورتی که انتقال منجر به دفع عمدی (‌مانند دامپینگ) زباله‌های مضر یا سایر
انواع زباله بر خلاف مقررات این کنوانسیون و اصول کلی قوانین‌بین‌المللی گردد.
2 - در مورد انتقال برون‌مرزی غیر قانونی زباله‌های مضر یا سایر انواع زباله در
نتیجه رفتار صادرکننده یا ایجادکننده، کشور صدور باید اقداماتی انجام‌دهند تا
زباله‌های مورد نظر.
‌الف - توسط صادرکننده یا ایجادکننده، یا در صورت لزوم توسط خود او به کشور صدور
بازگردانده شود، یا هر گاه این کار عملی نباشد،
ب - به نحو دیگری که با مقررات این کنوانسیون مطابقت داشته باشد، ظرف مدت 30 روز
از تاریخی که مورد انتقال غیر قانونی به کشور صدور اطلاع‌داده شده است، یا طی مدت
زمانی که طرفهای ذیربط توافق کنند، خود آنها را دفع نماید.
‌بدین منظور طرفهای ذیربط نباید با اعاده زباله‌ها به کشور صدور مخالفت نمایند یا
موانعی در راه آن ایجاد کنند.
3 - در مورد انتقال برون‌مرزی زباله‌های مضر یا سایر انواع زباله‌ای که در اثر عمل
واردکننده یا دفع‌کننده، غیر قانونی شناخته شده است، کشور ورود باید‌مطمئن گردد که
زباله‌های مورد بحث توسط واردکننده یا دفع‌کننده به نحوی دفع می‌شود که از لحاظ
زیست محیطی سالم است، یا در صورت لزوم‌ظرف 30 روز در تاریخی که کشور ورود از
انتقال غیر قانونی مطلع شده است یا طی مدت زمان دیگری که مورد توافق کشورهای ذیربط
قرار گیرد،‌ توسط خود کشور واردکننده دفع گردد. بدین منظور طرفهای ذیربط باید حسب
ضرورت در مورد دفع زباله‌ها به نحو صحیح و سالم از لحاظ زیست‌محیطی با یکدیگر
همکاری نمایند.
4 - در مواردی که مسئولیت انتقال غیر قانونی را نتوان به صادرکننده یا ایجادکننده
یا واردکننده یا دفع‌کننده منتسب دانست، طرفهای ذیربط یا سایر‌اعضای کنوانسیون حسب
ضرورت باید از طریق همکاری اقداماتی نمایند تا زباله‌های مورد نظر در اسرع وقت به
نحوی سالم از لحاظ زیست محیطی یا‌در کشور صدور یا در کشور ورود یا به مناسبت در هر
جای دیگر دفع گردد.
5 - هر عضو کنوانسیون باید مقررات ملی مناسبی به منظور جلوگیری از انتقال غیر
قانونی زباله یا مجازات این عمل وضع نماید، اعضای کنوانسیون‌باید جهت تحقق اهداف
این ماده یا یکدیگر همکاری نمایند.
‌ماده 10 - همکاری بین‌المللی
1 - اعضای این کنوانسیون باید به منظور بهبود و اداره صحیح وسایل زباله‌های مضر و
سایر انواع زباله از لحاظ زیست محیطی با یکدیگر همکاری‌نمایند.
2 - بدین منظور اعضاء کنوانسیون باید"
‌الف - در صورت تقاضا، اطلاعاتی، خواه به طور دوجانبه و خواه چندجانبه، با توجه به
ترغیب اداره صحیح و سالم زباله‌های مضر و سایر انواع زباله از‌لحاظ زیست محیطی از
جمله با در نظر گرفتن هماهنگی در ضوابط و رویه‌های فنی بر این اداره مناسب
زباله‌های مضر و سایر انواع زباله، در اختیار‌بگذارند.
ب - در نظارت بر اثرات اداره زباله‌های مضر بر سلامت انسان و محیط زیست با یکدیگر
همکاری کنند.
پ - با توجه به قوانین، مقررات و سیاستهای داخلی خود در زمینه توسعه و استفاده از
تکنولوژیهای جدید و سالم از لحاظ زیست محیطی و مولد‌حداقل زباله و بهبود
تکنولوژیهای موجود به منظور در حد امکان حذف تولید زباله‌های مضر یا سایر انواع
زباله و دستیابی به روشهای مؤثر اداره صحیح‌آنها به طریقی سالم از نظر زیست محیطی،
از جمله بررسی اثرات اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی استفاده از این تکنولوژیهای
جدید یا‌تکامل‌یافته، همکاری نمایند.
ت - با توجه به قوانین، مقررات و سیاستهای داخلی خود در زمینه انتقال تکنولوژی و
سیستم‌های اداره مربوط به اداره صحیح زباله‌های مضر و سایر‌انواع زباله از لحاظ
زیست محیطی، فعالانه همکاری کنند. آنها باید همچنین در مورد توسعه ظرفیت فنی بین
اعضای کنوانسیون، به ویژه اعضایی که‌ممکن است که مساعدت فنی در این زمینه نیاز
داشته باشد یا درخواست مساعدت فنی نمایند همکاری کنند.
ث - در زمینه تهیه رهنمودها و یا شیوه‌های عمل مناسب فنی همکاری نمایند.
3 - اعضای کنوانسیون باید طرق و وسایل مناسب را به منظور مساعدت به کشورهای در حال
رشد در اجرای بندهای فرعی (‌الف)، (ب) و (پ)، بند 2‌ماده 4 به کار گیرند.
4 - با در نظر گرفتن نیازهای کشورهای در حال رشد، همکاری بین اعضای کنوانسیون و
سازمانهای ذیصلاح بین‌المللی به منظور آگاهی عمومی، توسعه‌تکنولوژیهای مناسب اداره
صحیح زباله‌های مضر و سایر انواع زباله از لحاظ زیست محیطی و استفاده از
تکنولوژیهایی که حداقل زباله را تولید می‌نماید،‌ترغیب می‌گردد.
‌ماده 11 - موافقتنامه‌های دو جانبه، چندجانبه و منطقه‌ای
1 - با وجود مقررات ماده 4، بند 5 اعضاء کنوانسیون می‌توانند به انعقاد
موافقتنامه‌های دو جانبه ، چندجانبه و منطقه‌ای یا اتخاذ ترتیباتی مربوط به‌انتقال
برون‌مرزی زباله‌های مضر و سایر انواع زباله، با اعضای کنوانسیون یا کشورهای غیر
عضو کنوانسیون مبادرت نمایند. مشروط به این که این‌موافقتنامه‌ها یا ترتیبات از
اداره صحیح زباله‌های مضر یا سایر انواع زباله، طبق شرایط این کنوانسیون، عدول
ننماید. این موافقتنامه‌ها یا ترتیبات باید‌حاوی مقرراتی باشد که در مقایسه با
مقررات این کنوانسیون در ارتباط با اداره سالم زباله‌ها از لحاظ زیست محیطی کاستی
نداشته باشد، به ویژه باید‌مصالح و منافع کشورهای در حال رشد در آنها ملحوظ گردد.
2 - اعضاء کنوانسیون باید دبیرخانه را از موافقتنامه‌ها یا ترتیبات دوجانبه،
چندجانبه یا منطقه‌ای مذکور در بند 1 یا آنهایی که قبل از به اجراء درآمدن
این‌کنوانسیون برای آنها، به منظور کنترل انتقالات برون‌مرزی زباله‌های مضر و سایر
انواع زباله بین طرفهای آن موافقتنامه، منعقد نموده‌اند آگاه سازند.‌مقررات این
کنوانسیون نباید بر انتقالات برون‌مرزی که طبق این گونه موافقتنامه‌ها انجام
می‌گیرد، اثر بگذارد مشروط به آن که آن موافقتنامه‌ها به اداره‌صحیح زباله‌های مضر
یا سایر انواع زباله طبق مقررات این کنوانسیون خللی وارد ننماید.
‌ماده 12 - مشاوره در مورد مسئولیتها
‌اعضای کنوانسیون باید جهت تهیه یک پروتکل، در اسرع وقت، به منظور وضع مقررات و
اتخاذ شیوه‌های مربوط به مسئولیت و جبران زائد خسارات‌ناشی از انتقال و دفع برون
مرزی زباله‌های مضر و سایر انواع زباله، با یکدیگر همکاری نمایند.
‌ماده 13 - انتقال اطلاعات
1 - اعضاء کنوانسیون باید در صورت اطلاع از بروز حادثه‌ای در جریان انتقال برون
مرزی یا دفع زباله‌های مضر یا سایر انواع زباله، که احتمالاً ممکن‌است موجب خطراتی
برای سلامت انسان یا محیط زیست در کشورهای دیگر باشد ، آن کشورها را فوراً مطلع
سازند.
2 - اعضاء کنوانسیون باید یکدیگر را از طریق دبیرخانه در موارد ذیل آگاه سازند.
‌الف - تغییرات مربوط به تعیین مراجع ذیصلاح یا مراکز، طبق ماده 5،
ب - تغییرات مربوط به تعریف مقامات کشور خود از زباله‌های مضر، طبق ماده 3، و در
اسرع وقت.
پ -‌تصمیمات اتخاذ شده توسط آنها مربوط به عدم موافقت کلی یا جزئی یا ورود
زباله‌های مضر یا سایر انواع زباله جهت دفع در داخل منطقه تحت‌حاکمیت ملی خود.
ت - تصمیمات اتخاذ شده توسط آنها به منظور محدود یا منع کردن حدود زباله‌های مضر
یا سایر انواع زباله،
ث - هر گونه اطلاعات دیگری که طبق بند 4 این ماده لازم باشد.
3 - اعضاء کنوانسیون باید با درنظر گرفتن قوانین و مقررات ملی خود گزارش درباره
سال قبل حاوی اطلاعات ذیل، از طریق دبیرخانه، قبل از پایان یافتن‌هر سال به
کنفرانس اعضاء کنوانسیون که به موجب ماده 15 تشکیل می‌گردد، تسلیم نمایند.
‌الف - مراجع ذیصلاح و مراکز که توسط آنها طبق ماده 5 تعیین گردیده‌اند.
ب - اطلاعات مربوط به انتقال برون‌مرزی زباله‌های مضر یا سایر انواع زباله‌ای که
در آنها دخالت داشته‌اند، شامل.
1 - مقدار زباله‌های مضر یا سایر انواع زباله صادر شده، نوع، خصوصیات، مقصد، هر
کشور محل عبور و شیوه دفع آنها همانگونه که در پاسخ اطلاعیه‌ها‌اعلام گردیده است،
2 - مقدار زباله‌های مضر و سایر انواع زباله وارد شده، نوع، خصوصیات، مبداء و
شیوه‌های دفع آنها.
3 - موارد دفع که طبق شیوه‌های مورد نظر انجام نگردیده است.
4 - اقدامات لازم جهت کاهش مقدار زباله‌های مضر یا سایر انواع زباله مورد انتقال
برون‌مرزی.
پ - اطلاعات مربوط به تدابیر اتخاذ شده توسط آنها در اجرای این کنوانسیون.
ت - اطلاعات درباره آمار رسمی گردآوری شده درباره اثرات ایجاد نقل مکان و دفع
زباله‌های مضر، سایر انواع زباله بر سلامت انسان و محیط زیست.
ث - اطلاعات درباره موافقتنامه‌ها و ترتیبات دوجانبه، چند جانبه و منطقه‌ای منعقد
و اتخاذ شده، طبق ماده 11 این کنوانسیون.
ج - اطلاعات درباره حوادث پیش‌آمده طی انتقال و دفع برون‌مرزی زباله‌های مضر و
سایر انواع زباله و مربوط به تدابیر اتخاذ شده جهت جبران آن.
چ - اطلاعات مربوط به طرق دفع در محدوده حاکمیت ملی آنها.
ح - اطلاعات درباره تدابیر انجام شده برای اتخاذ تکنولوژیهایی جهت کاهش و یا
پیشگیری از ایجاد زباله‌های مضر و سایر انواع زباله، و
خ - امور دیگری که کنفرانس کنوانسیون اعضاء مناسب تشخیص دهند.
4 - اعضای کنوانسیون باید، با توجه به قوانین و مقررات ملی خود، اطمینان حاصل کنند
که نسخه‌هایی از اطلاعیه مربوط به هر انتقال برون‌مرزی‌زباله‌های مضر یا سایر
انواع زباله و پاسخ آن - هنگامی که یک عضو کنوانسیون که تشخیص داده است که آن
انتقال برون‌مرزی برای محیط زیستش‌زیان‌آور بوده است، چنین درخواستی کرده باشد -
به دبیرخانه ارسال گردد.
‌ماده 14 - جنبه‌های مالی
1 - اعضاء کنوانسیون موافقت می‌نمایند که حسب نیازهای خاص مناطق و مناطق فرعی
مختلف، مراکز منطقه‌ای و زیر منطقه‌ای برای آموزش و انتقال‌تکنولوژی مربوط به
اداره زباله‌های مضر و سایر انواع زباله و به حداقل رساندن ایجاد آنها تأسیس گردد.
اعضاء کنوانسیون باید در مورد برقراری‌مکانیسم‌های مناسب و داوطلبانه تأمین مالی
تصمیم بگیرند.
2 - اعضاء کنوانسیون باید برقراری یک تنخواه‌گردان را به منظور مساعدت موقت در
موارد اضطراری جهت به حداقل رساندن خسارات مربوط به‌حوادث ناشی از انتقال
برون‌مرزی زباله‌های مضر و سایر انواع زباله یا هنگام دفع آن زباله‌ها، مد نظر
قرار دهند.
‌ماده 15 - کنفرانس اعضاء.
1 - یک کنفرانس اعضاء کنوانسیون بدین وسیله تشکیل می‌گردد، نخستین جلسه کنفرانس
اعضاء باید توسط مدیر اجرایی UNEP قبل از پایان یک‌سال از تاریخ لازم‌الاجراء شدن
این کنوانسیون تشکیل شود. پس از آن جلسات عادی کنفرانس اعضاء باید در فواصل زمانی
که کنفرانس در نخستین‌نشست خود تعیین می‌نماید، برگزار گردد.
2 - جلسات فوق‌العاده کنفرانس اعضاء باید در هر زمانی که کنفرانس لازم بداند یا به
درخواست هر یک از اعضای کنوانسیون تشکیل شود، مشروط به‌آن که ظرف شش ماه از تاریخی
که چنین درخواستی از طرف دبیرخانه به آنها ابلاغ می‌شود، مورد تأیید لااقل یک‌سوم
اعضاء کنوانسیون قرار گرفته‌باشد.
3 - کنفرانس اعضاء باید به اتفاق آراء آیین‌نامه خود یا آیین‌نامه هر ارگان فرعی
را که ممکن است تأمین نماید، و نیز مقررات مالی برای بالاخص تعیین‌مشارکت مالی
اعضای این کنوانسیون را تصویب کند.
4 - اعضاء کنوانسیون باید در نخستین جلسه خود هر گونه تدابیر دیگری را که برای
مساعدت در ایفای مسئولیتهای خود در ارتباط با حفظ و حمایت‌محیط زیست دریایی در
چهارچوب این کنوانسیون ضروری تشخیص داده شود، اتخاذ نماید.
5 - کنفرانس اعضاء باید اجرای مؤثر این کنوانسیون را به طور مستمر مورد بررسی و
ارزیابی قرار دهند، علاوه بر این باید،
‌الف - هماهنگ‌سازی سیاستها، خط مشی‌ها و تدابیر مناسب جهت به حداقل رساندن زیان
زباله‌های مضر و سایر انواع زباله را برای سلامت انسان‌ترغیب نمایند.
ب - در صورت لزوم اصلاحیه‌ها و ضمائمی برای این کنوانسیون، با توجه به - از جمله -
اطلاعات علمی، فنی، اقتصادی و زیست محیطی تهیه و‌تصویب کنند،
پ - هر گونه اقدام دیگری را که بر اساس تجربه‌های حاصل از عملکرد کنوانسیون و
عملکرد موافقتنامه‌ها و ترتیبات پیش‌بینی شده در ماده 11، برای‌نیل به اهداف این
کنوانسیون لازم بدانند، مورد توجه و عمل قرار دهند.
ت - حسب ضرورت پروتکل‌هایی را مورد توجه و تصویب قرار دهند، و
ث - حسب نیاز ارگانهای فرعی به منظور اجرای این کنوانسیون تأسیس کنند.
6 - سازمان ملل، ارگانهای تخصصی آن، و همچنین هر کشوری که عضو این کنوانسیون نیست،
می‌توانند به عنوان ناظر در جلسات کنفرانس اعضاء‌کنوانسیون نماینده اعزام دارند.
هر ارگان یا سازمان دیگری، خواه ملی، خواه بین‌المللی، دولتی یا غیر دولتی، که در
زمینه‌های مربوط به زباله‌های مضر یا‌سایر انواع زباله واجد شرایط باشد و تمایل
خود را به اعزام نماینده به عنوان ناظر به جلسات کنفرانس اعضاء کنوانسیون به اطلاع
دبیرخانه رسانده باشد،‌می‌تواند در جلسات شرکت کند، مگر آن که لااقل یک‌سوم اعضاء
حاضر با این امر مخالفت نمایند. پذیرش و شرکت ناظران مشمول آیین‌نامه‌ای خواهد‌بود
که کنفرانس اعضاء تصویب می‌نماید.
7 - کنفرانس اعضاء باید سه سال بعد از به اجراء درآمدن این کنوانسیون و پس از آن
حداقل هر شش سال یک بار، مؤثر بودن کنوانسیون را مورد ارزیابی‌قرار دهد. و در صورت
لزوم منع کامل یا جزئی انتقالات برون‌مرزی زباله‌های مضر و سایر انواع زباله را با
توجه به آخرین اطلاعات علمی، زیست‌محیطی، فنی و اقتصادی اعمال نماید.
‌ماده 16 - دبیرخانه
1 - وظایف دبیرخانه از این قرار است.
‌الف - ترتیب دادن و ارائه خدمات به جلسات پیش‌بینی شده در مواد 15 و 17.
ب - تهیه و ارسال گزارشهایی بر اساس اطلاعات کسب شده طبق مواد 3 و 4، 6، 11، 13 و
همچنین بر اساس اطلاعات حاصل از جلسات ارگانهای‌فرعی تأسیس‌یافته به موجب ماده 15
و نیز بر اساس اطلاعات مناسب ارائه شده توسط سازمانهای بین‌الدول و غیر دولتی
مربوط.
پ - تهیه گزارشهایی درباره فعالیت انجام شده خود در ایفای وظایفش به موجب این
کنوانسیون و ارائه آن گزارشها به کنفرانس اعضاء.
ت - انجام هماهنگی لازم با ارگانهای بین‌المللی مربوط به ویژه اتخاذ ترتیبات زاید
حسب ضرورت برای ایفای مؤثر وظایف خود.
ث - برقراری تماس با مراکز و مراجع ذیصلاحی که طبق ماده 5 این کنوانسیون تأسیس
شده‌اند،
ج - گردآوری اطلاعات مربوط به محل‌ها و امکانات موجود اعضاء که برای دفع زباله‌های
مضر و سایر انواع زباله آنها فراهم شده است و ارائه این‌اطلاعات به اعضاء
کنوانسیون.
چ - دریافت اطلاعات درباره مواد ذیل از اعضاء کنوانسیون و انتشار آن بین آنها.
- منابع مساعدت و آموزش فنی،
- دانش فنی و علمی موجود،
- منابع نظرات و مشاوره‌های کارشناسی کسب شده،
- نحوه دسترسی به منابع،
‌به منظور مساعدت - در صورت تقاضا - در زمینه‌های،
- اجرای سیستم انتشار اطلاعات مربوط به این کنوانسیون.
- اداره زباله‌های مضر و سایر انواع زباله،
- تکنولوژیهای مناسب زیست محیطی مربوط به زباله‌های مضر و سایر انواع زباله، از
قبیل تکنولوژیهایی که یا فضولات کمی تولید می‌کند یا هیچ.
- ارزیابی امکانات و محلهای دفع.
- کنترل زباله‌های مضر و سایر انواع زباله، و
- اقدامات اضطراری.
ح - حسب تقاضای اعضاء تأمین اطلاعات درباره مشاوران و مؤسسات مشاوره‌ای که دارای
صلاحیت فنی لازم برای ارائه مساعدت به اعضاء برای‌منظورهای ذیل می‌باشد بررسی
اخطار مربوط به انتقال برون‌مرزی، مقارنه حمل زباله مضر یا سایر انواع زباله با
اعلام اخطار مربوط به آن و حصول‌اطمینان از این که وسایل و شیوه‌های دفع زباله‌های
مضر و سایر انواع زباله از لحاظ زیست محیطی بی‌خطر است. هزینه انجام این گونه
بررسیها بر عهده‌دبیرخانه نخواهد بود.
خ - مساعدت به اعضاء در صورت تقاضای آنها، در تعیین موارد حمل و نقل غیر قانونی
زباله و در جریان گذاردن فوری اعضاء ذیربط از انتقالات غیر‌قانونی که در شرف انجام
یافتن است.
‌د - همکاری با اعضاء و سازمانهای ذیصلاح مربوط بین‌المللی در تأمین کارشناس و
تجهیزات به منظور مساعدت فوری به کشورها در صورت بروز‌شرایط اضطراری، و
‌ذ - ایفای وظایف دیگری که ممکن است کنفرانس اعضاء برای منظورهای این کنوانسیون در
نظر بگیرند.
2 - وظایف دبیرخانه تا پایان نخستین جلسه کنفرانس اعضاء، که طبق ماده 15 تشکیل
می‌گردد موقتاً توسط UNEP انجام می‌گیرد.
3 - کنفرانس اعضاء در نخستین اجلاس خود دبیرخانه را از سازمانهای صالح بین‌الدول
موجود که ابراز تمایل به ایفای وظایف دبیرخانه به موجب این‌کنوانسیون نموده‌اند،
تعیین خواهد کرد. کنفرانس اعضاء در این اجلاس همچنین ایفای وظایف محوله به ویژه
وظایف تعیین شده طبق بند 1 فوق توسط‌دبیرخانه موقت را مورد ارزیابی قرار خواهد
داد. و درباره ساختارهای مناسب برای انجام آن وظایف تصمیم خواهد گرفت.
‌ماده 17 - اصلاح کنوانسیون
1 - هر عضو کنوانسیون می‌تواند اصلاحیه‌هایی برای این کنوانسیون پیشنهاد نماید و
هر عضو پروتکل می‌تواند پیشنهادهایی جهت اصلاح آن پروتکل‌بدهد. در این اصلاحیه‌ها
باید ملاحظات علمی و فنی مربوط مورد توجه قرار گیرد.
2 - اصلاحیه‌های این کنوانسیون باید در یکی از جلسات کنفرانس اعضاء تصویب گردد.
اصلاحیه‌های هر پروتکل باید توسط اعضای پروتکل مربوط در‌یکی از جلسات خود تصویب
شود. متن هر اصلاحیه پیشنهادی کنوانسیون یا هر پروتکل هر گاه به نحو دیگری در
پروتکل پیش‌بینی نشده باشد، باید‌لااقل شش ماه قبل از جلسه‌ای که قرار است آن را
تصویب نماید توسط دبیرخانه به اطلاع اعضاء برسد. دبیرخانه همچنین باید اصلاحیه‌های
پیشنهادی‌را برای آگاهی امضاء‌کنندگان این کنوانسیون به آنها ابلاغ نماید.
3 - اعضاء کنوانسیون باید مساعی ممکن را برای نیل به توافق به اتفاق آراء درباره
هر اصلاحی پیشنهادی این کنوانسیون به عمل آورند. در صورتی که‌مساعی برای نیل به
توافق با اتفاق آراء به نتیجه نرسد و توافق حاصل نگردد به عنوان آخرین راه حل
اصلاحیه توسط سه‌چهارم رأی اکثریت اعضاء‌حاضر و صاحب رأی در جلسه تصویب خواهد شد و
به وسیله مرجع امانت‌دار برای تصویب، موافقت، تأیید یا پذیرش رسمی اعضاء برای آنها
ارسال‌خواهد گردید.
4 - شیوه عمل مذکور در بند 3 فوق در مورد اصلاحیه‌های آن پروتکل انجام خواهد شد،
به استثنای این که دوسوم آراء اکثریت اعضاء آن پروتکل که در‌جلسه حضور دارند و
دارای حق رأی هستند، برای تصویب آن اصلاحیه‌ها کافی است.
5 - اسناد تصویب، موافقت و تأیید و پذیرش رسمی اصلاحیه‌ها باید نزد مرجع امانت‌دار
سپرده شود. اصلاحیه‌های مصوب طبق بندها 3 و 4 فوق برای‌اعضاء که آنها را
پذیرفته‌اند از نهمین روز دریافت اسناد تصویب، موافقت و تأیید و پذیرش رسمی آنها
وسیله لااقل سه‌چهارم اعضایی که اصلاحیه‌پروتکل مربوطه را پذیرفته‌اند، در صورتی
که به نحو دیگری در پروتکل قید نشده باشد، لازم‌الاجراء خواهد بود. اصلاحیه‌ها در
مورد هر عضو دیگر از‌نهمین روز بعد از آن که آن عضو اسناد تصویب، موافقت و تأیید و
پذیرش رسمی اصلاحیه‌ها را سپرده است، لازم‌الاجراء خواهد بود.
6 - به منظور این ماده "‌اعضاء حاضر و صاحب رأی" یعنی اعضایی که حضور دارند و رأی
مثبت یا منفی می‌دهند.
‌ماده 18 - انتخاب و اصلاح الحاقیه‌ها
1 - الحاقیه‌های این کنوانسیون یا الحاقیه‌های هر پروتکل جزء لاینفک این کنوانسیون
یا پروتکل‌ها خواهند بود. مگر آن که به نحو دیگری پیش‌بینی‌شده باشد، و اشاره به
این کنوانسیون یا پروتکلهای آن اشاره به الحاقیه‌های آنها نیز خواهد بود. این
الحاقیه‌ها منحصر به امور علمی، فنی و اداری‌خواهند بود.
2 - هر گاه در پروتکل‌ها پیش‌بینی‌های دیگری در خصوص الحاقیه‌های آنها نشده باشد
شیوه‌های ذیل در مورد پیشنهاد، تصویب و لازم‌الاجرا شدن‌الحاقیه‌های اضافی بر این
کنوانسیون یا پروتکل‌ها، اعمال می‌گردد.
‌الف - الحاقیه‌های این کنوانسیون و پروتکل‌های آن طبق روش مذکور در ماده 17
بندهای 2 و 3 و 4 پیشنهاد و تصویب می‌گردد.
ب - هر عضو که قادر نباشد الحاقیه این کنوانسیون یا الحاقیه پروتکلی را که عضو آن
است بپذیرد باید ظرف شش ماه از تاریخ اعلام تصویب توسط‌مرجع امانت‌دار، این مرجع
را از موضوع آگاه سازد. مرجع امانت‌دار باید بلافاصله همه اعضاء را از این اعلام
مطلع سازد. هر عضو می‌تواند در هر زمان‌اعلام مخالفت قبلی خود را پس بگیرد و در
نتیجه الحاقیه‌های مورد بحث برای آن عضو قابل اجراء خواهند گردید.
پ - پس از انقضای شش ماه از تاریخ ابلاغ امر از طرف مرجع امانت‌دار الحاقیه برای
کلیه آن اعضای کنوانسیون یا پروتکل مربوط که طبق مقررات بند‌فرعی (ب) فوق اطلاعیه
نداده‌اند، لازم‌الاجرا می‌گردد.
3 - پیشنهاد، تصویب و به اجرا درآمدن الحاقیه‌های این کنوانسیون یا هر پروتکل آن
مشمول همان شیوه عملی می‌شود که در مورد پیشنهاد، تصویب و‌لازم‌الاجرا شدن
الحاقیه‌های این کنوانسیون یا الحاقیه‌های پروتکل‌ها ملحوظ می‌گردد. در الحاقیه‌ها
و اصلاحیه‌های آنها باید ملاحظات مربوطه علمی و‌فنی نیز مورد توجه قرار گیرد.
4 - هر گاه الحاقیه اضافی یا اصلاحیه یک الحاقیه مستلزم اصلاحیه بر این کنوانسیون
یا پروتکل‌ها باشد، الحاقیه اضافی یا الحاقیه اصلاح شده نباید تا‌زمانی که اصلاحیه
این کنوانسیون یا اصلاحیه پروتکل‌ها لازم‌الاجرا نشده‌اند به مرحله اجرا درآیند.
‌ماده 19 - رسیدگی
‌هر عضوی که تصور می‌کند که عضوی دیگر به تعهدات خود به موجب این کنوانسیون عمل
نکرده یا عمل نمی‌کند می‌تواند موضوع را به اطلاع‌دبیرخانه برساند و در این صورت
باید فوراً و همزمان عضوی را که این ادعا علیه او شده است مستقیماً یا از طریق
دبیرخانه از جریان امر آگاه سازد. کلیه‌اطلاعات مربوطه باید وسیله دبیرخانه در
اختیار اعضاء قرار گیرد.
‌ماده 20 - حل و فصل اختلافات:
1 - در صورت بروز اختلاف بین اعضاء در خصوص تفسیر، رعایت و اجراء مقررات این
کنوانسیون یا پروتکل‌های مربوطه، باید اعضاء از طریق مذاکره‌یا هر طریق
مسالمت‌آمیز دیگر به انتخاب خود اختلافات را حل و فصل نمایند.
2 - هر گاه اعضاء ذیربط نتوانند از طریق مذکور در بند قبل اختلاف خود را تسویه
کنند، در صورت توافق طرفهای اختلاف، اختلاف باید در دادگاه‌بین‌المللی عدالت یا
نزد هیأت داوری، که طبق شرایط مندرج در الحاقیه 6 راجع به داوری پیش‌بینی شده است،
مطرح گردد. ولی عدم حصول توافق در‌مورد طرح اختلاف در دادگاه بین‌المللی عدالت یا
در هیأت داوری، اصحاب دعوی را از مسئولیت ادامه یافتن راه حل از طرق مذکور در بند
1 آزاد‌نمی‌سازد.
3 - هنگام تصویب، پذیرش، موافقت و تأیید رسمی یا الحاق به این کنوانسیون یا هر
زمان بعد از آن، یک دولت و یا سازمان یکپارچه‌سازی سیاسی و یا‌اقتصادی می‌تواند
اعلام نماید که رسماً و بدون توافق خاصی تعهد (‌الف) طرح اختلاف در دادگاه
بین‌المللی عدالت و یا (ب) رجوع به حکمیت طبق‌شیوه عمل پیش‌بینی شده در الحاقیه
شماره 6، را بالقوه اجباری شناخته است. این اعلام باید کتباً به اطلاع دبیرخانه
برسد و دبیرخانه هم باید آن را به‌اعضاء کنوانسیون ابلاغ کند.
‌ماده 21 - امضاء
‌این کنوانسیون برای امضاء، دولتها، و نامیبیا، به نمایندگی شورای سازمان ملل برای
نامیبیا، و سازمان یکپارچه‌سازی سیاسی و یا اقتصادی، در شهر بال‌در تاریخ 22 مارس
1989، و در وزارت امور خارجه سوئیس فدرال در برن از تاریخ 23 مارس 1989 تا 30 ژوئن
1989، و در دفتر مرکزی سازمان ملل‌متحده در نیویورک از 1 ژوئیه 1989 تا 22 مارس
1990، مفتوح خواهد بود.
‌ماده 22 - تصویب، پذیرش، تأیید و موافقت رسمی
1 - این کنوانسیون مشمول تصویب، پذیرش، تأیید و موافقت دولتها و نیز نامیبیا، به
نمایندگی شورای سازمان ملل برای نامیبیا و مشمول تأیید و‌موافقت رسمی سازمان‌های
یکپارچه‌سازی سیاسی و یا اقتصادی خواهد بود. اسناد تصویب، پذیرش، تأیید یا موافقت
رسمی باید نزد مرجع امانتدار‌سپرده شود.
2 - هر سازمان مذکور در بند 1 فوق بدون این که دولتهای عضو آن طرف این کنوانسیون
باشند ملزم به تعهدات تحت این کنوانسیون خواهد بود. در‌مورد سازمانهایی که یک یا
چند دولت عضوش طرف کنوانسیون است، سازمان و دولتهای عضو آن باید در مورد
مسئولیتهای مربوطه خود برای اجرای‌تعهداتشان به موجب این کنوانسیون تصمیم بگیرند.
در این گونه موارد سازمان و دولتهای عضو حق نخواهند داشت مستقلاً حقوق تحت
کنوانسیون را‌اعمال نمایند.
3 - سازمانهای مذکور در بند 1 فوق، در اسناد تأیید یا موافقت رسمی خود باید حدود
صلاحیت خود را نسبت به امور تحت حاکمیت کنوانسیون اعلام‌نمایند. این سازمانها باید
همچنین مرجع امانتدار را از تغییرات اساسی در حدود صلاحیت خود آگاه سازند و مرجع
مزبور نیز باید اعضاء کنوانسیون را از‌این امر مطلع نماید.
‌ماده 23 - الحاق
1 - این کنوانسیون پس از انقضای مهلت امضاء برای الحاق دولتها و نامیبیا به
نمایندگی شورای سازمان ملل برای نامیبیا و سازمان‌های یکپارچه‌سازی‌سیاسی و یا
اقتصادی مفتوح خواهد بود.
‌اسناد و الحاق باید نزد مرجع امانتدار سپرده شود.
2 - سازمانهای مذکور در بند 1 فوق، بایستی در اسناد الحاق، حدود صلاحیت خود را
نسبت به انجام امور مربوط به موضوعات کنوانسیون اعلام‌نمایند. این سازمانها همچنین
باید مرجع امانتدار را از هر گونه تغییرات عمده در حدود صلاحیت خویش آگاه سازند.
3 - مقررات بند 2 ماده 22، نسبت به سازمان‌های یکپارچه‌سازی سیاسی و یا اقتصادی که
به این کنوانسیون ملحق می‌شوند، اعمال خواهد گردید.
‌ماده 24 - حق رأی
1 - جز در مواردی که در بند 2 ذیل پیش‌بینی شده است هر طرف متعاهد این کنوانسیون
حق یک رأی خواهد داشت.
2 - سازمان‌های یکپارچه‌سازی سیاسی و یا اقتصادی در مورد امور مربوط به حوزه
صلاحیتشان طبق ماده 22 بند 3 و ماده 23، بند 2 حق رأی خود را با‌مقدار آراء مساوی
تعداد دولتهای عضو خود که عضو کنوانسیون یا پروتکل مربوط به آن هستند، اعمال
خواهند کرد.
‌در صورتی که دولتهای عضو این سازمانها از حق خود استفاده می‌کنند، خود سازمانها
نباید حق رأی خود را اعمال نمایند و بالعکس.
‌ماده 25 - مجری شدن.
1 - این کنوانسیون در نودمین روز پس از تاریخ ایداع رسمی اسناد تصویب، پذیرش،
تأیید و موافقت رسمی و الحاق لازم‌الاجراء می‌گردد.
2 - در مورد هر دولت یا سازمان یکپارچه‌سازی سیاسی و یا اقتصادی که این کنوانسیون
را رسماً تصویب می‌کند، می‌پذیرد، با آن موافقت می‌نماید یا‌تأیید می‌کند، یا بعد
از تاریخ ایداع بیستمین سند تصویب، پذیرش، موافقت و تأیید و الحاق رسمی بدان ملحق
می‌گردد، در نودمین روز بعد از تاریخ‌سپردن اسناد تصویب، پذیرش، موافقت، تأیید یا
الحاق رسمی توسط این گونه دولت یا سازمان یکپارچه‌سازی اقتصادی و یا سیاسی این
کنوانسیون‌لازم‌الاجرا می‌گردد.
3 - برای اهداف بندهای 1 و 2 فوق، هیچ سند سپرده شده توسط سازمان یکپارچه‌سازی
سیاسی و یا اقتصادی به عنوان اسناد اضافه بر آن چه دولتهای‌عضو آن سازمان ایداع
کرده‌اند، محسوب نخواهد شد.
‌ماده 26 - تشریط و بیانیه‌ها
1 - هیچ گونه تشریط یا قیدی نسبت به این کنوانسیون نباید اعمال گردد.
2 - بند 1 این ماده مانع از این نمی‌شود که یک دولت یا سازمان‌های یکپارچه‌سازی
سیاسی و یا اقتصادی، در هنگام امضاء، تصویب، پذیرش، موافقت‌و تأیید کنوانسیون و
الحاق رسمی به آن اظهارات و بیاناتی برای از جمله هماهنگ ساختن قوانین و مقررات با
مفاد این کنوانسیون بنماید، مشروط بر‌این که این گونه اظهارات و بیانات به منظور
حفظ یا تغییر اثرات حقوقی مفاد کنوانسیون در ارتباط با آن دولت نبوده باشد.
‌ماده 27 - انصراف
1 - در هر زمان سه سال پس از تاریخ مجری شدن کنوانسیون برای هر عضو، آن عضو
می‌تواند با تسلیم اطلاعیه کتبی به مرجع امانت‌دار از کنوانسیون‌انصراف حاصل
نماید.
2 - انصراف پس از یک سال از تاریخ دریافت اطلاعیه توسط مرجع امانتدار، یا هر تاریخ
بعد که ممکن است در اطلاعیه قید شده باشد، قابل اجراء‌خواهد بود.
‌ماده 28 - مرجع امانتدار
‌دبیر کل سازمان ملل مرجع امانتدار این کنوانسیون و پروتکلهای مربوطه آن خواهد
بود.
‌ماده 29 - متون معتبر
‌متون عربی، چینی، انگلیسی، فرانسه، روسی و اسپانیایی این کنوانسیون دارای اعتبار
یکسان هستند.
‌الحاقیه شماره 1
‌طبقه‌بندی مواد زائدی که باید تحت کنترل قرار گیرند
‌انواع مواد زائد
1 - مواد زائد حاصل از مراقبتهای پزشکی در بیمارستانها
2 - مواد زائد حاصل از تولید و تهیه فرآورده‌های دارویی.
3 - داروهای زائد.
4 - مواد زائد حاصل از تولید، فرمولاسیون و کاربرد داروهای گیاهی و مواد کشنده
میکروارگانیسم‌ها.
5 - مواد زائد حاصل از ساخت فرمولاسیون و کاربرد مواد شیمیایی و مواد کشنده میکرو
ارگانیسم‌ها
6 - مواد زائد حاصل از تولید، فرمولاسیون و کاربرد حلالهای آبی.
7 - مواد زائد حاصل از تصفیه حرارتی و آبکاری فلزات به وسیله سیانیدها.
8 - ضایعات روغنهای معدنی که برای استفاده‌های رایج مناسب نیستند.
9 - امولسیونهای زائد مخلوط روغنهای آب و هیدروکربن‌های آب.
10 - مواد زائد و ذرات آلوده شده بابی‌فنلیهای پولی کلرینه شده PCB و یا توفنیلهای
پولی کلرینه شده PCT و یا بی نفیلهای پولی برومینه شده PBB.
11 - بقایای قیر حاصل از پالایش، تقطیر و تصفیه حرارتی.
12 - مواد زائد حاصل از تولید، فرمولاسیون و کاربرد جوهرها، رنگها، مواد رنگی، لاک
الکل و روغنهای جلا.
13 - مواد زائد حاصل از تولید، فرمولاسیون و کاربرد رزینها (‌صمغ کاج) لاتکس
(‌شیره گیاهی)، چسبها و نرم‌کننده‌ها.
14 - مواد زائد شیمیایی حاصل از فعالیتهای تحقیقاتی، عمرانی یا آموزشی که ماهیت
شناخته شده‌ای ندارند و یا جدید بوده و اثراتشان بر روی انسان یا‌محیط ناشناخته
است.
15 - ضایعاتی که ماهیت انفجاری دارند و تابع سایر قوانین نیستند.
16 - مواد زائد حاصل از تولید، فرمولاسیون و کاربرد مواد شیمیایی مورد استفاده در
عکاسی.
17 - مواد زائد حاصل از پرداخت سطحی فلزات و پلاستیک‌ها.
18 - بقایای حاصل از عملیات دفع مواد زائد صنعتی.
‌ضایعاتی که دارای مواد متشکله زیر می‌باشند.
19 - کربونیل‌های فلزی.
20 - بریلیوم، ترکیبات بریلیوم.
21 - ترکیبات کرم شش ظرفیتی.
22 - ترکیبات مس.
23 - ترکیبات روی.
24 - آرسنیک، ترکیبات آرسنیکی.
25 - سله‌نیوم، ترکیبات سله‌نیوم
26 - کادیموم، ترکیبات کادمیوم.
27 - آنتی‌موان، ترکیبات آنتی موان
28 - تلوریوم، ترکیبات تلوریوم
29 - جیوه، ترکیبات جیوه
30 - تالیوم، ترکیبات تالیوم
31 - سرب، ترکیبات سرب
32 - ترکیبات فلوراین غیر آلی به استثنای کلسیم فلوراید
33 - سیانیدهای غیر آلی
34 - اسیدها به فرم حلال یا جامد
35 - بازها به فرم حلال یا جامد (BASIC) با بازهای به صورت جامد
36 - پنبه نسوز (‌پودر یا الیاف)
37 - ترکیبات آلی فسفره
38 - سیانیدهای آلی
39 - فنل‌ها، ترکیبات فنل از جمله کلروفنلها
40 - اترها
41 - حلالهای آلی هالوژن
42 - حلالهای آلی غیر از حلالهای هالوژن.
43 - هر گونه خانواده Cogenor دبی بنزوفوران پولی کلره
44 - هر گونه خانواده بنزوپی دایوکسین پولی کلره
45 - ترکیبات ارگانوهالوژن غیر از موادی که در این الحاقیه به آنها اشاره شده
(‌مثلاً شماره‌های 39، 41، 42، 43، 44).
‌الحاقیه شماره 2
‌طبقه‌بندی ضایعاتی که نیاز به توجه خاص دارند.
46 - مواد زائد خانگی
47 - بقایای حاصل از سوزاندن مواد زائد خانگی.
‌الحاقیه شماره 3
‌لیست مشخصات خطرناک برای مواد زائد
----------------------------------------------
‌گروه سازمان ملل 1
‌کد 1H
‌مشخصات: مواد منفجره
‌یک ماده منفجره یا ماده زائد منفجره عبارت از یک ماده مایع، جامد یا زائدی است
(‌یا مخلوطی از مواد زائد) که در یک درجه حرارت، فشار و سرعت‌معین قادر است به
وسیله واکنش‌های شیمیایی که منجر به تولید گاز می‌شود به محیط اطراف خود خسارت
وارد نماید.
>>*‌پاورقی: طبق سیستم طبقه‌بندی مواد خطرناک که شامل توصیه‌های سازمان ملل متحد
در حمل و نقل کالاهای خطرناک می‌باشد.
‌سازمان ملل، نیویورک، 1988<<
-----------------------------------------------
‌گروه سازمان ملل 3
‌کد 3H
‌مشخصات: مایعات قابل اشتعال
‌مایعات قابل اشتعال عبارتند از مایعات یا مخلوط مایعات، یا مایعات حاوی جامدات به
صورت تعلیق (‌مانند رنگها، روغنهای جلا، لاک الکل و غیره ...)(‌که شامل مواد یا
مواد زائدی که از جهات دیگر جزء مواد خطرناک طبقه‌بندی شده‌اند نمی‌باشند که در
آزمایش closed - cup در درجه حرارتی که‌بیش از 60.5 درجه سانتیگراد نباشد و در
آزمایش open - cup در درجه حرارتی که بیش از 65.6 درجه سانتیگراد نباشد بخارهای
قابل اشتعال از‌خود بیرون می‌دهند. (‌چون نتایج آزمایشهای فوق دقیقاً با هم قابل
مقایسه نبوده و حتی نتایج جداگانه به وسیله همان آزمایش نیز اغلب تغییر می‌کند
لذا‌مقررات نیز در این موارد قابل تغییر بوده و اجازه می‌دهد که این چنین تغییرات
در متن تعاریف گنجانیده شوند).
-----------------------------------------------
‌گروه سازمان ملل 4.1
‌کد 4.1H
‌مشخصات: مواد جامد قابل اشتعال
‌شامل مواد جامد یا مواد جامد زائد، جز آنهایی که تحت عنوان مواد قابل انفجار
طبقه‌بندی شده‌اند می‌باشند که تحت شرایطی در حال حمل و نقل به‌آسانی قابل احتراق
هستند، یا ممکن است در اثر اصطکاک موجب آتش‌سوزی گردند.
-----------------------------------------------
‌گروه سازمان ملل 4.2
‌کد 4.2H
‌مشخصات: مواد یا مواد زائدی که قابلیت احتراق خود به خود دارند.
‌مواد یا مواد زائدی که در شرایط عادی هنگام حمل و نقل اگر با مشکلی مواجه شدند
خود به خود ایجاد حرارت می‌کنند، یا در تماس با هوا به شدت‌گرم شده و قابلیت
احتراق دارند.
-----------------------------------------------
‌گروه سازمان ملل 4.3
‌کد 4.3H
‌مشخصات: مواد یا مواد زائدی که در تماس با آب گازهای قابل اشتعال متصاعد می‌کنند.
‌مواد یا مواد زائدی که در فعل و انفعال با آب قابلیت اشتعال به خود دارند یا
گازهای قابل اشتعال به مقدار خطرناک متصاعد می‌کنند.
-----------------------------------------------
‌گروه سازمان ملل 5.1
‌کد 5.1H
‌مشخصات: ترکیب با اکسیژن
‌مواد یا مواد زائدی که بالقوه قابل احتراق نیستند ولی ممکن است در اثر ترکیب با
اکسیژن موجب احتراق سایر مواد یا به احتراق سایر مواد کمک کند.
-----------------------------------------------
‌گروه سازمان ملل 5.2
‌کد 5.2H
‌مشخصات: پروکسیدهای آلی
‌شامل آن دسته از مواد یا مواد زائدی می‌باشند که حاوی ساختمان اکسیژن دوظرفیتی
بوده که نسبت به حرارت ناپایدارند و ممکن است تحت تأثیر‌حرارت محیط خارج سریعاً
تجزیه شوند.
-----------------------------------------------
‌گروه سازمان ملل 6.1
‌کد 6.1H
‌مشخصات: سموم (‌حاد)
‌مواد یا مواد زائدی هستند که اگر خورده شوند، استنشاق شوند و یا از طریق تماس با
پوست جذب گردند موجب مرگ شده یا سلامت انسان را به طور‌جدی به خطر می‌اندازند.
-----------------------------------------------
‌گروه سازمان ملل 6.2
‌کد 6.2H
‌مشخصات: مواد عفونت‌زا
‌مواد یا مواد زائدی که حاوی میکروارگانیسیم‌های فعال و یا زهر آنها بوده و به طور
مشخص یا مشکوک موجب بیماری در حیوان یا انسان می‌گردند.
-----------------------------------------------
‌گروه سازمان ملل 8
‌کد 8H
‌مشخصات: مواد خورنده
‌مواد یا مواد زائدی که با فعل و انفعالات شیمیایی هنگامی که با بافتهای زنده تماس
حاصل می‌کنند موجب صدمات شدید می‌شوند، یا در صورت نشت‌کردن به اشیاء دیگر یا
وسایط حمل و نقل لطمه می‌زنند. یا آنها را از بین می‌برند. ممکن است خطرات دیگری
نیز در بر داشته باشند.
-----------------------------------------------
‌گروه سازمان ملل 9
‌کد 10H
‌مشخصات: متصاعد شدن گازهای سمی در تماس با آب یا هوا
‌مواد یا مواد زائدی که در فعل و انفعالات با هوا یا آب ممکن است گازهای سمی به
مقدار خطرناک متصاعد کنند.
-----------------------------------------------
‌گروه سازمان ملل 9
‌کد 11H
‌مشخصات: سموم (‌مزمن)
‌مواد یا مواد زائدی که اگر استنشاق شده، خورده شوند، یا از طریق تماس با پوست جذب
گردند اثرات مزمن در بر داشته از جمله خواص سرطان‌زایی.
-----------------------------------------------
‌گروه سازمان ملل 9
‌کد 12H
‌مشخصات: مواد اکوتوکسیک (‌مسموم‌کننده محیط زیست)
‌مواد یا مواد زائدی که اگر در محیط رها شوند بلافاصله ممکن است اثرات حاد از خود
نشان دهند یا از طریق تجمع در بافتهای زنده اثرات سوء داشته‌باشند.
-----------------------------------------------
‌گروه سازمان ملل 9
‌کد 13H
‌مشخصات:
‌مشکلاتی که بعد از عملیات دفع روی می‌دهد از جمله نشت کردن می‌تواند دربرگیرنده
هر یک از مشخصات لیست شده در بالا باشد.
‌آزمایشها
‌زبانهای احتمالی برخی از مواد از انواع مواد زائد هنوز کاملاً مشخص نگردیده است.
هیچ گونه آزمایشی برای تعیین این زیانها از لحاظ کمی هنوز به‌وجود نیامده است.
برای یافتن طرقی جهت مشخص نمودن خطرات احتمالی این مواد زائد برای انسان و محیط
زیست لازم است تحقیقات بیشتری به‌عمل آید. در مورد ترکیبات و مواد خالص آزمایشهای
استاندارد در نظر گرفته شده است. بسیاری از کشورها آزمایشهای استاندارد را به کار
می‌برند که‌می‌توان در مورد مواد مذکور در الحاقیه شماره 1 جهت تصمیم‌گیری در خصوص
این که آیا این مواد دارای ویژگیهای مورد اشاره در این الحاقیه می‌باشند‌از آنها
استفاده کرد.
‌الحاقیه شماره 4
----------------
‌عملیات دفع
‌الف - عملیاتی که شامل هیچ کدام از روشهای متداول مانند بازیابی، استفاده مجدد،
احیاء، استفاده مجدد مستقیم یا هر نوع روش دیگری نمی‌گردد.
‌بخش الف شامل کلیه عملیات دفع است که به طور عملی به کار برده می‌شود.
1 - دفع در زمین یا روی زمین (‌مانند دفن در زمین و غیره)
2 - اصلاح زمین (‌مانند تجزیه بیولوژیکی مواد زائد مایع یا لجن در خاکها و غیره)
3 - تزریق در اعماق زمین (‌مانند تزریق در چاه‌ها، غارهای نمکی یا اماکن طبیعی)
4 - دفن سطحی (‌مانند دفع مایعات یا لجن‌های زائد در گودالها، استخرها، حوضچه‌ها و
غیره).
5 - دفن با تکنیک خاص (‌مانند قرار دادن مواد زائد در کپسولهای دربسته و ایزوله از
یکدیگر و از محیط و غیره)
6 - دفع مواد زائد در منابع آب غیر از دریاها و اقیانوس‌ها.
7 - دفع در اقیانوس یا دریا از جمله در بستر دریا.
8 - تصفیه بیولوژیکی که در جای دیگر این الحاقیه مشخص نشده‌اند و شامل مواد یا
مخلوطی از مواد زائد منتج از این روش می‌باشد که در عملیات‌بخش الف مطرح می‌گردد.
9 - اصلاح فیزیکی، شیمیایی، که در جای دیگر این الحاقیه مشخص نشده‌اند شامل مواد
یا مخلوطی از مواد زائد منتج از این روش می‌باشند که در‌عملیات بخش اول مطرح
می‌شوند (‌مانند تبخیر، خشک کردن، آهکی کردن، خنثی سازی، ترسیب و غیره)
10 - سوزاندن در خشکی.
11 - سوزاندن در دریا.
12 - انباشتن دائمی (‌مانند قرار دادن ظروف حاوی مواد زائد در معدن و غیره)
13 - مخلوط کردن قبل از هر یک از عملیات مذکور در بخش الف.
14 - بسته‌بندی قبل از هر یک از عملیات مذکور در بخش الف.
15 - انبار کردن موقت جهت انجام هر یک از عملیات مذکور در بخش الف.
(ب) عملیاتی که شامل روشهای متداول بازیابی، استفاده مجدد، احیاء، استفاده مجدد
مستقیم یا هر نوع روش دیگری می‌باشد.
‌بخش (ب) شامل هر گونه عملیات مربوط به موادی می‌شود که از لحاظ قانونی به عنوان
مواد زائد خطرناک تعیین گردیده و همچنین عملیات مذکور در‌بخش (‌الف) شامل حال آنها
می‌شود.
1 - استفاده مواد زائد به عنوان سوخت (‌غیر از روش سوزاندن به طریق مستقیم) با
تولید انرژی.
2 - احیاء و تولید مجدد حلالها.
3 - احیاء و استفاده مجدد از مواد آلی که به عنوان حلال به کار نمی‌روند.
4 - احیاء و استفاده مجدد از فلزات و ترکیبات فلزی.
5 - احیاء و استفاده مجدد از سایر مواد غیر آلی.
6 - تولید مجدد اسیدها و بازها.
7 - بازیابی ترکیبات مورد استفاده برای کاهش آلودگی.
8 - بازیابی کاتالیزورها.
9 - استفاده مجدد از روغنهایی که در پالایش و یا موارد دیگر به کار می‌روند.
10 - استفاده برای اصلاح زمین به منظور استفاده از آن در کشاورزی یا توسعه
اکولوژیکی.
11 - استفاده از مواد باقیمانده حاصل از هر یک از عملیات مذکور در شماره‌های 1 تا
10.
12 - تغییر مواد زائد برای هر یک از عملیات مذکور در شماره‌های 1 تا 11.
13 - جمع‌آوری مواد به منظور استفاده از آنها در عملیات مربوط به بخش (ب)
‌الحاقیه شماره 5 (‌الف)
‌اطلاعاتی که باید هنگام تسلیم اطلاعیه ارائه گردد
1 - دلایلی برای صدور ماده زائد
2 - صادرکننده ماده زائد(1)
3 - تولیدکننده یا (‌تولیدکنندگان) ماده زائد و محل تولید (1)
4 - دفع‌کننده ماده زائد و محل دفع (1).
5 - حمل‌کننده (‌یا حمل‌کنندگان) ماده زائد و عوامل آن‌ها، در صورت معلوم بودن (1)
6 - کشور صدور ماده زائد.
‌مرجع صلاحیتدار (2)
7 - کشورهای ترانزیت
‌مرجع صلاحیتدار (2)
8 - کشور واردکننده ماده زائد
‌مرجع صلاحیتدار (2)
9 - اطلاعیه کلی یا اطلاعیه واحد
10 - تاریخ (‌یا تاریخهای) مورد نظر حمل و مدتی که طی آن ماده زائد قرار است صادر
بشود و مسیر مورد نظر (‌از جمله نقاط مبداء و مقصد) (3)
11 - طرق حمل و نقل مورد نظر (‌جاده، راه‌آهن، خط دریایی، خط هوایی، آبهای داخلی)
12 - اطلاعات مربوط به بیمه (4)
13 - تعیین ماده زائد و شرح فیزیکی آن از جمله شماره V و شماره UN و ترکیب آن (5)
و اطلاعات مربوط به شرایط عمل با آن‌ها از جمله شرایط‌اضطراری مانند حوادث
احتمالی.
14 - نوع بسته‌بندی مورد نظر (‌مانند بدون ظرف ، تانکر، بشکه و...)
15 - وزن با حجم تقریبی بار (6).
16 - مراحلی که طی آن ماده زائد تولید شده است (7).
17 - در مورد مواد زائد مندرج در الحاقیه شماره 1، طبقه‌بندی الحاقیه شماره 2،
ویژگیهای خطر، شماره H و گروه UN.
18 - روش دفع طبقه الحاقیه شماره 3.
19 - اعلام صحت اطلاعات توسط تولیدکننده یا صادر کننده ماده زائد
20 - اطلاعات ارائه شده توسط دفع‌کننده (‌از جمله مشخصات فنی حمل دفع) به
صادرکننده یا تولیدکننده ماده زائد مبنی بر این که طبق قوانین و‌مقررات کشور
واردکننده و با رعایت ضوابط و معیارهای زیست محیطی دلیلی برای عدم قبول ماده زائد
برای دفع وجود دارد.
21 - اطلاعات مربوط به نحوه انعقاد قرارداد بین صادرکننده و دفع‌کننده ماده زائد.
‌توضیحات
1 - اسم کامل و نشانی، شماره تلفن، تلکس یا پست تصویری و نام و نشانی، شماره تلفن،
تلکس، تلفاکس، شخص که می‌توان با او تماس گرفت.
2 - نام کامل و نشانی، شماره تلفن، تلکس و تلفاکس.
3 - هر گاه یک اطلاعیه کلی در مورد بارگیریها به طور جداگانه صادر می‌شود، چه
تاریخ هر بارگیری مشخص شده باشد یا نشده باشد باید تعداد‌بارگیریهای پیش‌بینی شده
مشخص گردد.
4 - تهیه اطلاعاتی در مورد چگونگی بیمه محموله و نحوه رعایت این شرایط توسط
صادرکننده، حمل‌کننده و دفع‌کننده ماده زائد.
5 - ماهیت و غلظت ترکیبات خیلی خطرناک از نظر سمیت و سایر خطراتی که در زمان حمل و
نقل یا در موقع دفع ماده زائد ممکن است روی دهد.
6 - در مورد اطلاعیه کلی مربوط به چند محموله، هم کل مقدار مورد نظر و نیز مقادیر
مورد نظر برای هر یک از محموله‌ها ضروری است.
7 - تا آن جا که لازم است پس از خاتمه عملیات دفع، خطرات ناشی از دفع مواد زائد
ارزیابی و مشخص گردد.
‌الحاقیه شماره 5 (ب)
‌اطلاعاتی که باید در مورد سند نقل و انتقال ارائه گردد.
1 - صادرکننده ماده زائد (1)
2 - تولیدکننده (‌یا تولیدکنندگان) ماده زائد و محل تولید (1)
3 - دفع‌کننده ماده زائد و محل دفع آن (1)
4 - حمل‌کننده (‌یا حمل‌کنندگان) زباله (1) یا عامل (‌یا عوامل) آنها.
5 - موضوع اطلاعیه کلی یا اطلاعیه واحد.
6 - تاریخ شروع حرکت از مرز و دریافت رسید توسط هر شخصی که تحویل‌گیرنده ماده زائد
است.
7 - طرق مختلف حمل و نقل (‌جاده، راه‌آهن، راه‌های آبی داخلی، راه دریایی، راه
هوایی) شامل کشورهای صادرکننده، ترانزیت و واردکننده، ماده زائد،‌در صورتی که محل
ورود و خروج محموله مشخص شده باشد.
8 - مشخصات کاملی از ماده زائد (‌خواص فیزیکی، نام و گروه بارگیری UN‌شماره V
شماره 9H و شماره حسب مورد).
9 - اطلاعاتی در مورد نیازهای ضروری برای حمل و نقل ماده زائد از جمله پیش‌بینی
شرایط اضطراری مانند حوادث احتمالی.
10 - نوع و شماره بسته‌ها.
11 - وزن و یا حجم بار
12 - صدور اظهارنامه توسط تولیدکننده یا صادرکننده مبنی بر صحت اطلاعات داده شده.
13 - صدور اظهارنامه توسط تولیدکننده یا صادرکننده مبنی بر عدم مخالفت مراجع
ذیصلاح همه کشورهای ذیربط که اعضاء کنوانسیون هستند.
14 - صدور گواهی توسط دفع‌کننده ماده زائد مبنی بر مشخص نمودن روش دفع و تاریخ
تقریبی دفع.
‌یادداشتها
‌اطلاعات لازم مربوط به سند انتقال باید در صورت امکان با سند مربوطه طبق مقررات
حمل در یک سند باشد. در صورتی که چنین کاری میسر نباشد،‌اطلاعات باید اطلاعات
ارائه شده به موجب حمل مقررات حمل را تکمیل کند و نه تکرار آن باشد. سند انتقال
باید دستورالعملهای مربوط به این که چه‌شخصی باید اطلاعات را ارائه دهد و یا چه
فرمهایی را پر کند در بر داشته باشد.
(1) اسم کامل و نشانی، شماره تلفن، تلکس یا تلفاکس، و نام و نشانی، شماره تلفن،
تلکس یا تلفاکس شخصی که می‌توان در موارد اضطراری با او‌تماس گرفت.
‌الحاقیه شماره 6
‌داوری
‌ماده 1 - هر گاه موافقتنامه مذکور در ماده 20 کنوانسیون به نحو دیگری پیش‌بینی
نکرده باشد، داوری طبق مواد 2 تا 10 ذیل باید انجام شود.
‌ماده 2 - طرف مدعی باید به دبیرخانه اطلاع دهد که طرفها توافق نموده‌اند که
اختلاف طبق بند 2 یا بند 3 ماده 20 به داوری ارجاع شود و به خصوص‌مواد کنوانسیون
را که تفسیر یا اجرای آنها مورد اختلاف است ذکر کند. دبیرخانه باید اطلاعات واصله
را به آگاهی کلیه اعضاء کنوانسیون برساند.
‌ماده 3 - هیأت داوری مرکب از سه عضو خواهد بود هر یک از اصحاب دعوی باید یک داور
تعیین کند و دو داوری که بدین نحو منصوب می‌گردند باید‌با توافق داور ثالث را
تعیین کنند، و این داور رییس هیأت داوری خواهد بود. سرداور نباید تبعه هیچ یک از
طرفهای دعوا یا مقیم در سرزمین یکی از‌طرفها، یا در سمت دیگری در دعوی ذیمدخل بوده
باشد.
‌ماده 4 -
1 - هر گاه رییس دیوان داوری تا دو ماه بعد از انتصاب داور دوم تعیین نگردد، دبیر
کل سازمان ملل به درخواست هر یک از دو طرف دعوی ظرف دو‌ماه دیگر او را منصوب خواهد
کرد.
2 - هر گاه یکی از دو طرف دعوی ظرف دو ماه بعد از دریافت درخواست، داور خود را
تعیین نکند، طرف دیگر می‌تواند موضوع را به اطلاع دبیر کل‌سازمان ملل برساند تا وی
رییس دیوان را ظرف دو ماه دیگر منصوب نماید. رییس دیوان پس از نصب باید از طرفی که
داور خود را تعیین نکرده است‌بخواهد که یک داور ظرف دو ماه تعیین کند. بعد از این
مدت او باید موضوع را به اطلاع دبیر کل سازمان مل برساند و او طی دو ماه دیگر این
انتساب را‌انجام خواهد داد.
‌ماده 5 -
1 - دیوان داوری تصمیم خود را طبق قوانین بین‌الملل و بر اساس مقررات این
کنوانسیون اتخاذ خواهد کرد.
2 - هر دیوان داوری که به موجب مقررات این الحاقیه تشکیل می‌شود آیین‌نامه خود را
تدوین خواهد نمود.
‌ماده 6 -
1 - تصمیمات دیوان داوری خواه در مورد مسائل شکلی و خواه در مورد موضوعات ماهوی
باید با اکثریت آراء اعضاء اتخاذ گردد.
2 - دیوان داوری باید اقدامات لازم را جهت احراز حقایق به عمل آورد. دیوان
می‌تواند به درخواست هر یک از طرفین تدابیر حمایتی موقت و اساسی‌توصیه نماید.
3 - طرفهای دعوا باید هر گونه امکانات لازم را برای انجام مؤثر دادرسی در اختیار
بگذارند.
4 - غیبت یا قصور هر یک از طرفین دعوا نباید مانع جریان دادرسی گردد.
‌ماده 7 - دیوان دعاوی متقابلی را که مستقیماً از موضوع اختلاف ناشی می‌گردد استماع
خواهد کرد و درباره آنها تصمیم خواهد گرفت.
‌ماده 8 - جز در مواردی که دیوان داوری تحت شرایط خاص دعوا به گونه‌ای دیگر مقرر
می‌دارد، هزینه‌های داوری، از جمله دستمزد داوران، باید به‌طور مساوی توسط طرفین
دعوا تقبل گردد. دادگاه صورت هزینه‌ها را در پرونده ضبط و صورت حساب قطعی مربوطه
را به طرفین تسلیم خواهد نمود.
‌ماده 9 - هر یک از امضاء‌کنندگان کنوانسیون، که دارای منافعی در موضوع دعوا است
که جنبه حقوقی دارد و ممکن است تصمیم در مورد دعوا بر آن‌منافع اثر بگذارد،
می‌تواند با موافقت دیوان در دادرسی مداخله نماید.
‌ماده 10 -
1 - دیوان باید ظرف پنج ماه از تاریخ تشکیل رأی خود را صادر نماید، مگر آن که لازم
تشخیص دهد که مهلت را تمدید کند مشروط به این که از پنج ماه‌تجاوز نماید.
2 - رأی دیوان باید مستند و مستدل باشد. این رأی قطعی و نسبت به طرفین دعوا
الزام‌آور خواهد بود.
3 - کلیه اختلافات طرفین مربوط به تفسیر یا اجرای رأی، باید توسط یکی از طرفین به
اطلاع دیوانی که رأی را صادر کرده است برسد و هر گاه این دیوان‌نتواند به آن
رسیدگی کند، اختلاف باید در دیوان دیگری که بدین منظور مانند دیوان نخست تشکیل
می‌شود مطرح گردد.

قانون الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون روتردام درمورد آئین اعلام رضایت قبلی برای برخی مواد شیمیائی و سموم دفع آفات خطرناک در تجارت بین المللی

تاریخ امضا : 21/12/82

‌قانون الحاق
دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون‌روتردام درمورد آئین اعلام رضایت قبلی برای
برخی مواد‌شیمیائی و سموم دفع آفات خطرناک در تجارت بین‌المللی

‌ماده واحده - به دولت جمهوری اسلامی ایران اجازه داده می‌شود به
کنوانسیون‌روتردام در مورد آیین اعلام رضایت قبلی برای مواد شیمیایی و آفت‌کش‌های
خطرناک‌خاص در تجارت بین‌المللی ملحق شود و سند تصویب آن را نزد مرجع نگهدارنده
تودیع‌نماید.

‌بسم‌الله الرحمن الرحیم

‌کنوانسیون روتردام درمورد آئین اعلام رضایت قبلی برای‌برخی مواد شیمیائی و سموم
دفع آفات خطرناک در تجارت‌بین‌المللی

‌اعضاء این کنوانسیون :
‌با آگاهی از تأثیر زیانبار برخی از مواد شیمیایی و سموم دفع آفات خطرناک در‌تجارت
بین‌الملل بر محیط زیست و سلامت انسان، با یادآوری مفاد مربوط به اعلامیه
ریو‌درخصوص محیط زیست و توسعه و فصل 19 دستور کار 21 در مورد «‌مدیریت صحیح‌سازگار
با محیط زیست مواد شیمیایی سمی از جمله جلوگیری از نقل و انتقال
بین‌المللی‌محصولات سمی و خطرناک به طور غیرقانونی» با در نظر داشتن وظیفه به عهده
گرفته شده‌از سوی برنامه محیط زیست ملل متحد (‌یونپ) و سازمان خوار و بار و
کشاورزی ملل‌متحد (‌فائو) در اجرای آیین اعلام رضایت قبلی داوطلبانه همانگونه که
در راهنمای اصلاح‌شده لندن برنامه محیط زیست ملل متحد جهت تبادل اطلاعات مربوط به
مواد شیمیایی‌در تجارت بین‌الملل تنظیم شده‌است (‌از این پس به عنوان راهنمای
اصلاح شده لندن‌نامیده می‌شود) و مقررات بین‌المللی سازمان خوار و بار و کشاورزی
ملل متحد در زمینه‌توزیع و کاربرد سموم دفع آفات (‌از این پس به عنوان مقررات
بین‌المللی نامیده می‌شود) با‌مد نظر قراردادن شرایط و الزامات ویژه کشورهای در
حال توسعه و کشورهای با اقتصاد در‌حال گذر، مخصوصاً ضرورت تحکیم قابلیت‌ها و
ظرفیت‌های ملی جهت مدیریت مواد‌شیمیایی از
جمله انتقال فناوری، تأمین کمک‌های فنی و مالی و ارتقای سطح همکاری‌ها‌بین اعضا با
توجه به نیازهای خاص برخی کشورها به اطلاعات مربوط به نقل و انتقال مواد‌عبوری، با
تصدیق این مطلب که اعمال مدیریت صحیح مواد شیمیایی باید در همه‌کشورها ارتقا یابد
از جمله با مدنظر قرار دادن معیارهای داوطلبانه‌ای که در مقررات‌بین‌المللی و آیین
اخلاقی برنامه محیط زیست ملل متحد در زمینه تجارت بین‌المللی مواد‌شیمیایی وضع
شده‌است، با تمایل به ابراز اطمینان از اینکه مواد شیمیایی خطرناک که از‌قلمرو
آنها صادر می‌شود مطابق با اصول راهنمای اصلاح شده لندن و مقررات بین‌المللی‌به
نحوی بسته‌بندی و بر چسب زده شود که به اندازه کافی حافظ سلامت انسان و محیط‌زیست
باشد، با تصدیق اینکه سیاست‌های تجاری و محیط زیستی با هدف دستیابی به‌توسعه
پایدار باید مورد حمایت متقابل باشد
‌با تأکید بر اینکه هیچ چیز در این کنوانسیون نباید به نحوی تفسیر شود که در
حقوق‌و تعهدات یک عضو که از توافقنامه‌های بین‌المللی موجود ناظر بر مواد شیمیایی
در‌تجارت بین‌المللی یا حفظ محیط زیست ناشی می‌شود، تغییر ایجاد نماید، با درک
اینکه‌عبارت فوق به مفهوم ایجاد سلسله مراتب بین این کنوانسیون و سایر توافق‌های
بین‌المللی‌نیست، با تصمیم بر حفظ سلامت انسان از جمله سلامت مصرف کنندگان و
کارگران و‌محیط زیست در برابر تأثیرات بالقوه زیانبار برخی مواد شیمیایی و سموم
دفع آفات‌خطرناک در تجارت بین‌الملل،
‌به شرح ذیل توافق نمودند:

‌ماده 1 - هدف
‌هدف این کنوانسیون ارتقای مسئولیت مشترک و تلاش‌های مبتنی بر همکاری بین‌اعضا در
تجارت بین‌المللی برخی مواد شیمیایی خطرناک به منظور حفظ سلامت انسان و‌محیط زیست
از آسیب‌های بالقوه و مساعدت در جهت استفاده سازگار با محیط زیست‌آنها می‌باشد که
از طریق تسهیل نمودن تبادل اطلاعات درخصوص ویژگی‌های مواد‌شیمیایی با پیش‌بینی
فرآیند تصمیم‌گیری ملی در رابطه با واردات و صادرات آنها و اعلام‌این تصمیمات به
اعضا انجام می‌شود.

‌ماده 2 - تعاریف
‌از نظر این کنوانسیون:
‌الف - «‌ماده شیمیایی» عبارت از ماده‌ای است که خواه به خودی خود یا به
صورت‌مخلوط یا آماده‌سازی و خواه از طریق تولید یا از طریق طبیعت به دست
آمده‌باشد، اما‌شامل هیچ نوع موجود زنده نمی‌شود. ماده شیمیایی شامل طبقه‌بندی زیر
می‌باشد: سموم‌دفع آفات (‌از جمله ترکیبات سموم دفع آفات به شدت خطرناک) و صنعتی.
ب - «‌ماده شیمیایی منع شده» به معنی ماده شیمیایی‌ای است که تمامی‌کاربردهای آن
به منظور حفظ سلامت انسان یا محیط زیست توسط آخرین اقدام قانونی در‌یک یا چند
طبقه‌بندی ممنوع شده‌است. این اصطلاح شامل ماده شیمیایی می‌شود که‌جهت اولین
استفاده مورد تأیید قرار نگرفته یا توسط صنایع از بازار داخلی جمع‌آوری یا
از‌بررسی‌های بعدی در روند تأیید داخلی خودداری شده‌است و همچنین شامل مواردی‌است
که در آنها شواهد کافی وجود دارد مبنی بر اینکه اقدام فوق به منظور حفظ
سلامت‌انسان یا محیط زیست اتخاذ شده‌است؛
ج - «‌ماده شیمیایی به شدت محدود شده» به معنی یک ماده شیمیایی است که‌عملاً به جز
برخی کاربردهای خاص مجاز تمامی موارد مصرف آن در یک یا چند‌طبقه‌بندی به منظور حفظ
سلامت انسان یا محیط زیست توسط آخرین اقدام قانونی‌ممنوع شده‌است و شامل ماده
شیمیایی می‌شود که عملاً تمامی موارد مصرف آن مورد‌تأیید قرار نگرفته یا توسط صنایع
از بازار داخلی جمع‌آوری و یا از بررسی‌های بعدی در‌روند تصمیم داخلی خودداری
شده‌است و همچنین شامل مواردی است که در آنها‌شواهد کافی وجود دارد مبنی بر اینکه
اقدام فوق به منظور حفظ سلامت انسان یا محیط‌زیست اتخاذ شده‌است.
‌د - «‌ترکیب سموم دفع آفات به شدت خطرناک» به معنی ماده شیمیایی عرضه‌شده جهت دفع
آفاتی است که عوارض محیط زیستی یا بهداشتی شدیدی ایجاد می‌کند‌که این عوارض در
کوتاه مدت پس از بروز یک یا چند نشانه در هنگام مصرف قابل مشاهده‌است.
‌هـ - «‌آخرین اقدام قانونی» به معنی اقدامی است که توسط یک عضو با هدف‌ممنوع کردن
یا ایجاد محدودیت شدید در مورد یک ماده شیمیایی انجام می‌گیرد، به‌طوری که عضو
مذکور از هر گونه اقدام قانونی بعدی بی‌نیاز خواهدبود.
‌و - «‌واردات» و «‌صادرات» در مفاهیم مربوط به معنی نقل و انتقال یک ماده‌شیمیایی
از یک عضو به عضو دیگر بوده ولی عملیات عبوری محض را شامل نمی‌شود.
‌ز - «‌عضو» به معنی یک کشور یا یک سازمان وحدت اقتصادی منطقه‌ای است که‌رضایت خود
را برای التزام به این کنوانسیون اعلام کرده‌است و کنوانسیون در مورد
آن‌لازم‌الاجرا است.
ح - «‌سازمان وحدت اقتصادی منطقه‌ای» به معنی سازمانی است که توسط دول‌حاکم در یک
منطقه مشخصی ایجاد شده‌است و کشورهای عضو آن در رابطه با مسائل‌تابع این کنوانسیون
به آن سازمان صلاحیت داده‌اند و به سازمان مذکور اختیار داده‌شده تا‌طبق مقررات
داخلی خود برای امضاء، تنفیذ، قبول، تصویب یا الحاق به کنوانسیون اقدام‌نماید.
ط - «‌کار گروه (‌کمیته) بررسی شیمیایی» به معنی نهاد فرعی موضوع بند (6) ماده(18)
می‌باشد.

‌ماده 3 - حیطه شمول کنوانسیون
1 - این کنوانسیون درخصوص موارد زیر قابل اجرا می‌باشد:
‌الف - مواد شیمیایی ممنوع یا به شدت محدود شده و
ب - ترکیبات سموم دفع آفات به شدت خطرناک
2- این کنوانسیون درخصوص موارد زیر قابل اجرا نمی‌باشد:
‌الف - مواد مخدر و روانگردان
ب - مواد رادیواکتیو
ج - ضایعات
‌د - سلاح‌های شیمیایی
‌هـ - داروها، از جمله داروهای انسانی و دامی
‌و - مواد شیمیایی استفاده شده به عنوان افزودنی‌های غذایی
‌ز - مواد غذایی
ح - مواد شیمیایی به اندازه‌ای که احتمال تأثیر بر سلامتی انسان یا محیط
زیست‌نداشته‌باشد مشروط بر اینکه واردات مواد مذکور به شرح زیر باشد:
(1) - برای اهداف تحقیقاتی یا تجزیه و تحلیل یا
(2) - توسط یک فرد جهت استفاده شخصی به طوری که مقدار آن برای چنین‌مصرفی معقول و
توجیه‌پذیر باشد

‌ماده 4 - مراجع ملی تعیین شده
1 - هر عضو باید یک یا چند مرجع ملی را که از سوی آن عضو جهت اجرای‌وظایف اداری
مورد درخواست این کنوانسیون دارای اختیار خواهدبود، تعیین نماید.
2 - هر عضو باید برای اطمینان از اینکه چنین مرجع یا مراجعی برای اجرای مؤثر‌وظایف
خود منابع کافی را در اختیار دارند، تلاش نماید.
3 - هر عضو حداکثر تا تاریخ لازم‌الاجرا شدن این کنوانسیون برای خود، باید نام
و‌نشانی چنین مرجع یا مراجعی را به دبیرخانه اعلام نماید. آن عضو باید بلافاصله
دبیرخانه‌را از هر گونه تغییری در نام و نشانی چنین مرجعی یا مراجعی مطلع نماید.
4 - دبیرخانه باید فوراً اعضا را از اطلاعیه‌هایی که به موجب بند (3)
دریافت‌می‌کند، مطلع نماید.

‌ماده 5 - آیین کار مربوط به مواد شیمیایی منع یا به شدت محدودشده
1 - هر عضو که اقدام به تصویب آخرین اقدام قانونی می‌نماید باید مراتب را کتباً
به‌دبیرخانه اعلام نماید. چنین اطلاعیه‌ای باید در اسرع وقت و در هر حال حداکثر تا
نود روز‌از تاریخی که آخرین اقدام قانونی به اجرا درآمده است ارسال شود و باید
حاوی اطلاعات‌مقرر در ضمیمه (1) در صورت دسترسی به آن باشد.
2 - هر عضو در تاریخ لازم‌الاجرا شدن این کنوانسیون برای خود، باید آخرین
اقدام‌قانونی خود را که در آن زمان نافذ است کتباً به دبیرخانه اعلام نماید. عضوی
که قبلاً‌اطلاعیه‌های مربوط به آخرین اقدام قانونی نهایی را به موجب راهنمای اصلاح
شده لندن‌یا مقررات بین‌المللی تسلیم نموده‌است نیازی به ارائه مجدد این
اطلاعیه‌ها نخواهد‌داشت.
3 - دبیرخانه در اسرع وقت و در هرحال حداکثر تا شش ماه بعد از دریافت اطلاعیه‌به
موجب بندهای (1) و (2) تأیید خواهدکرد که آیا اطلاعیه حاوی اطلاعات مقرر در‌ضمیمه
(1) می‌باشد یا خیر چنانچه اطلاعیه حاوی اطلاعات درخواستی باشد، دبیرخانه‌باید
بلافاصله خلاصه‌ای از اطلاعات دریافتی را برای کلیه اعضا ارسال نماید. اگر
اطلاعیه‌حاوی اطلاعات درخواستی نباشد، دبیرخانه بر همین اساس عضو اطلاعیه دهنده
را‌مطلع خواهد نمود.
4 - دبیرخانه هر شش ماه باید خلاصه‌ای از اطلاعات دریافتی به موجب بندهای(1) و (2)
از جمله اطلاعات مربوط به اطلاعیه‌هایی را که حاوی کلیه اطلاعات‌درخواستی در ضمیمه
(1) نیستند، به اعضا اعلام نماید.
5 - هرگاه دبیرخانه حداقل یک اطلاعیه از هر یک از دو منطقه اعلام رضایت
قبلی‌درخصوص یک ماده شیمیایی خاص که الزامات مذکور در ضمیمه (1) را دارا
می‌باشد،‌دریافت نماید، باید آنها را به کار گروه (‌کمیته) بررسی شیمیایی ارائه
نماید. ترکیب مناطق‌اعلام رضایت قبلی باید در تصمیم مبتنی بر اجماع که در اولین
اجلاس فراهمایی(‌کنفرانس) اعضا اتخاذ می‌شود، مشخص گردد.
6 - کار گروه (‌کمیته) بررسی شیمیایی باید اطلاعات مندرج در چنین اطلاعیه‌هایی‌را
مطابق با ملاک‌های مذکور در ضمیمه (2) بررسی نموده و درخصوص تبعیت ماده‌شیمیایی
مورد نظر از آیین کار اعلام رضایت قبلی و لزوم اضافه شدن به فهرست ضمیمه(3)
توصیه‌های لازم را به کنفرانس اعضا بنماید.

‌ماده 6- آیین کار مربوط به ترکیبات سموم دفع آفات به شدت خطرناک
1 - هر عضو که جزء کشورهای در حال توسعه یا کشورهای با اقتصاد در حال گذر‌باشد و
مشکلات ناشی از یک ترکیب از سموم دفع آفات به شدت خطرناک را به هنگام‌استفاده از
آنها در قلمرو خود تجربه می‌کند، می‌تواند درج آن ترکیب از سموم دفع آفات به‌شدت
خطرناک را در ضمیمه (3) به دبیرخانه پیشنهاد دهد. برای ارائه پیشنهاد بهتر
عضو‌مزبور می‌تواند از نظرات فنی تخصصی هر منبع بهره جوید. پیشنهاد مذکور باید
حاوی‌اطلاعات درخواستی در قسمت (1) ضمیمه (4) باشد.
2 - دبیرخانه در اسرع وقت و در هر حال حداکثر تا شش ماه بعد از دریافت هر‌پیشنهاد
به موجب قسمت اول ضمیمه (4) نسبت به بررسی و تأیید اینکه آیا پیشنهاد‌حاوی اطلاعات
درخواستی در قسمت ضمیمه (4) است اقدام خواهد نمود. چنانچه‌پیشنهاد، حاوی اطلاعات
درخواستی باشد، دبیرخانه باید بلافاصله خلاصه‌ای از‌اطلاعات دریافتی را برای کلیه
اعضا ارسال نماید. اگر پیشنهاد، حاوی اطلاعات‌درخواستی نباشد، دبیرخانه بر همین
اساس عضو اطلاعیه دهنده را مطلع خواهدنمود.
3 - دبیرخانه باید اطلاعات اضافی مذکور در قسمت (2) ضمیمه (4) درخصوص‌پیشنهاد
ارائه شده به موجب بند (2) را جمع‌آوری نماید.
4- هرگاه الزامات بندهای (2) و (3) فوق در یک ترکیب خاصی از سموم دفع آفات‌به شدت
خطرناک موجود باشد، دبیرخانه باید پیشنهاد و اطلاعات مربوط را به کار گروه(‌کمیته)
بررسی شیمیایی ارائه دهد.
5 - کار گروه (‌کمیته) بررسی شیمیایی باید اطلاعات مندرج در پیشنهاد مذکور
و‌اطلاعات اضافی جمع‌آوری شده را مطابق با ملاک‌های مذکور در قسمت (3) ضمیمه (4)
‌بررسی نموده و درخصوص تبعیت ترکیب سموم دفع آفات شدیداً خطرناک مورد بحث از‌آیین
کار اعلام رضایت قبلی و بر این اساس لزوم اضافه شدن به فهرست ضمیمه (3)‌توصیه‌های
لازم را به کنفرانس اعضا بنماید.

‌ماده 7- فهرست کردن مواد شیمیایی در ضمیمه 3
1 - در مورد هر ماده شیمیایی که کار گروه (‌کمیته) بررسی شیمیایی تصمیم به‌توصیه
آن برای اضافه شدن به فهرست ضمیمه (3) بگیرد پیش‌نویس سند راهنمای‌تصمیم را آماده
خواهدکرد. سند راهنمای تصمیم باید حداقل براساس اطلاعات مشخص‌شده در ضمیمه (1) یا
برحسب مورد، حاوی اطلاعات مذکور در ضمیمه (4) باشد و‌اطلاعات مربوط به کاربردهای
ماده شیمیایی مذکور را در یک طبقه‌بندی به غیر از‌طبقه‌بندی که آخرین اقدام قانونی
در مورد آن اجرا می‌شود، شامل گردد.
2 - توصیه مذکور در بند (1) به همراه پیش نویس سند راهنمایی تصمیم باید به‌کنفرانس
اعضا ارائه شود. کنفرانس اعضا باید درخصوص تبعیت ماده شیمیایی از مقررات‌اعلام
رضایت قبلی و بر این اساس لزوم اضافه شدن به فهرست ضمیمه (3) و نیز‌درخصوص تصویب
پیش نویس سند راهنمای تصمیم، تصمیمات لازم را اتخاذ نماید.
3 - هرگاه برای درج یک ماده شیمیایی در ضمیمه (3) تصمیمی اتخاذ شده‌باشد و‌سند
راهنمای تصمیم مربوط نیز توسط کنفرانس اعضا تصویب شده‌باشد، دبیرخانه
باید‌بلافاصله این اطلاعات را به کلیه اعضا اعلام نماید.

‌ماده 8 - مواد شیمیایی در آیین کار داوطلبانه اعلام رضایت قبلی
‌به غیر از ماده شیمیایی که در ضمیمه (3) درج شده‌است برای هر ماده شیمیایی که‌قبل
از تاریخ اولین اجلاس کنفرانس اعضا در آیین کار داوطلبانه اعلام رضایت
قبلی‌گنجانده شده باشد، کنفرانس اعضا باید در آن اجلاس در مورد درج آن ماده
شیمیایی در‌ضمیمه (3) تصمیم‌گیری نماید به شرط آنکه مجاب شود که کلیه الزامات برای
درج در آن‌ضمیمه انجام شده‌است.

‌ماده 9 - حذف مواد شیمیایی از ضمیمه (3)
1 - چنانچه یک عضو، اطلاعاتی را که زمان تصمیم‌گیری برای درج یک ماده‌شیمیایی در
ضمیمه (3)، قابل دسترس نبوده به دبیرخانه ارائه دهد و آن اطلاعات نشان‌دهد که درج
آن طبق معیارهای مربوط در ضمیمه (2) یا بر حسب مورد ضمیمه (4) دیگر‌قابل توجیه
نیست، دبیرخانه باید اطلاعات مذکور را به کار گروه (‌کمیته) بررسی شیمیایی‌ارسال
نماید.
2 - کار گروه (‌کمیته) بررسی شیمیایی باید اطلاعاتی را که طبق بند (1)
دریافت‌می‌کند بررسی نماید. برای هر ماده شیمیایی که کار گروه (‌کمیته) بررسی
شیمیایی طبق‌معیارهای مربوط در ضمیمه (2) یا بر حسب مورد ضمیمه (4)، تصمیم به
توصیه برای‌حذف از ضمیمه (3) می‌گیرد باید یک پیش نویس تجدیدنظر شده سند راهنمای
تصمیم‌را آماده نماید.
3 - پیشنهاد مورد اشاره در بند (2) باید به کنفرانس اعضا ارائه و با پیش
نویس‌تجدید نظر شده سند راهنمای تصمیم همراه گردد. کنفرانس اعضا درخصوص حذف
ماده‌شیمیایی مذکور از ضمیمه (3) و تصویب پیش نویس تجدید نظر شده سند
راهنمای‌تصمیم، تصمیم‌گیری خواهدنمود.
4 - هرگاه برای حذف یک ماده شیمیایی از ضمیمه (3) تصمیمی گرفته شده و سند‌تجدید
نظر شده راهنمای تصمیم توسط کنفرانس اعضا تصویب شده باشد، دبیرخانه باید‌فوراً این
اطلاعات را به کلیه اعضا اعلام نماید.

‌ماده 10- تعهدات مربوط به واردات مواد شیمیایی مندرج در ضمیمه (3)
1 - هر عضو باید اقدامات قانونی یا اداری مناسب را برای اطمینان از تصمیمات
به‌موقع نسبت به واردات مواد شیمیایی مندرج در ضمیمه (3) اجرا نماید.
2 - هر عضو در اسرع وقت و در هر حال حداکثر تا نه ماه بعد از تاریخ ارسال
سند‌راهنمای تصمیم مورد اشاره در بند (3) ماده (7)، باید پاسخی را در مورد واردات
آتی ماده‌شیمیایی مربوطه به دبیرخانه ارسال نماید. چنانچه یک عضو پاسخ مذکور را
جرح و‌تعدیل نماید باید بلافاصله پاسخ تجدید نظر شده را به دبیرخانه تسلیم نماید.
3 - دبیرخانه پس از انقضای دوره زمانی مندرج در بند (2) بلافاصله طی+‌درخواست کتبی
و خطاب به عضوی که چنین پاسخی را ارائه نداده ابلاغ نماید تا این کار‌را انجام
دهد. چنانچه عضو نتواند پاسخی ارائه دهد، دبیرخانه باید به نحو مناسب عضو را‌کمک
نموده تا در دوره زمانی مذکور در آخرین جمله بند (2) ماده (11)، پاسخ لازم را
ارائه‌نماید.
4 - هر پاسخ به موجب بند (2)، باید شامل یکی از دو مورد زیر باشد:
‌الف - تصمیم نهایی براساس تدابیر قانونی یا اداری:
(1) - برای اعلام رضایت جهت واردات
(2) - برای اعلام عدم رضایت جهت واردات یا
(3) - برای اعلام رضایت جهت واردات فقط با رعایت شرایط مشخص شده
ب - پاسخ موقت که ممکن است شامل موارد ذیل باشد:
(1) - تصمیم موقت مبنی بر رضایت برای واردات با یا بدون شرایط مشخص، ‌یااعلام عدم
رضایت برای واردات در طول دوره موقت
(2) - بیانیه‌ای مبنی بر اینکه تصمیم نهایی تحت بررسی جدی است
(3) - درخواست برای کسب اطلاعات بیشتر از دبیرخانه یا از آن عضوی که آخرین ‌اقدام
قانونی را اعلام کرده‌است
(4) - درخواست از دبیرخانه جهت مساعدت در ارزیابی ماده شیمیایی
5 - پاسخ به موجب جزء‌های «‌الف» یا «ب» بند (4) باید با طبقه‌بندی
یا‌طبقه‌بندی‌های مشخص شده برای ماده شیمیایی در ضمیمه (3) مرتبط باشد.
6 - تصمیم نهایی باید با شرحی از هرگونه اقدامات قانونی یا اداری که بر آن
مبتنی‌است، همراه باشد.
7 - هر عضو باید حداکثر تا تاریخ لازم‌الاجراشدن این کنوانسیون برای
خود،‌پاسخ‌هایی را در رابطه با هر ماده شیمیایی مندرج در ضمیمه (3) به دبیرخانه
ارسال نماید.‌عضوی که چنین پاسخ‌هایی را به موجب راهنمای اصلاح شده لندن یا مقررات
بین‌المللی‌ارائه داده‌است، نیازی به تسلیم مجدد آنها ندارد.
8 - هر عضو باید پاسخ‌های خود را که به موجب این ماده تهیه نموده‌است مطابق
با‌اقدامات قانونی یا اداری خود در دسترس طرف‌های مربوطی که در حوزه صلاحیتش
قرار‌دارند، بگذارد.
9 - عضوی که به موجب بندهای (2) و (4) فوق و بند (2) ماده (11) تصمیمی‌مبنی بر عدم
رضایت برای ورود یک ماده شیمیایی یا اعلام رضایت برای ورود آن ماده‌فقط تحت شرایط
خاصی اتخاذ می‌نماید باید همزمان موارد زیر را چنانچه قبلاً انجام نداده‌باشد ممنوع
یا منوط به همان شرایط نماید:
‌الف - ورود ماده شیمیایی از هر منبعی و
ب - تولید داخلی ماده شیمیایی جهت استفاده داخلی
10 - دبیرخانه باید هر شش ماه کلیه اعضا را از پاسخ‌هایی که دریافت کرده‌است‌مطلع
نماید. چنین اطلاعاتی، در صورت در دسترس بودن، باید شامل شرحی از اقدامات‌قانونی
یا اداری باشد که این تصمیمات براساس آن اتحاذ شده‌است. دبیرخانه همچنین‌باید اعضا
را از هر گونه قصور در ارسال پاسخ، مطلع نماید.

‌ماده 11 - تعهدات مربوط به صادرات مواد شیمیایی مندرج در ضمیمه (3)
1 - هر عضو صادر کننده باید:
‌الف - اقدامات قانونی یا اداری مناسب را جهت اعلام پاسخ‌های ارسالی توسط‌دبیرخانه
براساس بند (10) ماده (10) برای طرف‌های مربوطی که در حوزه صلاحیتش‌قرار دارند،
انجام دهد.
ب - اقدامات قانونی یا اداری مناسب جهت اطمینان از این نکته که صادرکنندگانی‌که در
حوزه صلاحیتش قرار دارند، حداکثر تا شش ماه از تاریخی که دبیرخانه اعضا را
برای‌نخستین بار از چنین پاسخی مطابق با بند (10) ماده (10) مطلع می‌سازد، از
تصمیمات‌مندرج در هر پاسخ تبعیت بنمایند.
ج - اعضای واردکننده را بنا به درخواست و به طور مقتضی در موارد زیر راهنمایی‌و
مساعدت نماید:
(1) - در به دست آوردن اطلاعات بیشتر برای کمک به آنها جهت اقدام طبق بند(4) ماده
(10) و جزء « ج» بند (2) زیر و
(2) - در تقویت ظرفیت‌ها و توانایی‌های خود جهت مدیریت ایمنی مواد شیمیایی‌در مدت
طول عمر آنها.
2 - هر عضو باید اطمینان حاصل نماید که یک ماده شیمیایی مندرج در ضمیمه(3) از
قلمرو خود به هیچ عضو واردکننده‌ای که تحت شرایط استثنایی، پاسخی ارسال‌نکرده و یا
پاسخ موقت فاقد یک تصمیم موقت ارسال نموده، صادر نمی‌گردد مگر اینکه:
‌الف - آن ماده، یک ماده شیمیایی باشد که در زمان واردات به عنوان یک ماده‌شیمیایی
توسط عضو واردکننده به ثبت رسیده باشد یا
ب - آن ماده، یک ماده شیمیایی باشد که برای آن شواهدی مبنی بر اینکه قبلاً‌توسط عضو
واردکننده استفاده و یا به آن عضو واردشده‌است و در رابطه با آن هیچ اقدام‌قانونی
جهت ممنوعیت کاربرد آن اتخاذ نشده‌است یا
ج - رضایت آشکار جهت واردات توسط صادر کننده از طریق مرجع ملی تعیین‌شده عضو
واردکننده تحصیل و دریافت شده‌باشد. عضو واردکننده باید به چنین‌درخواستی ظرف شصت
روز پاسخ داده و فوراً دبیرخانه را از تصمیم خود مطلع نماید.
‌تعهدات اعضای صادرکننده به موجب این بند، در پایان یک دوره شش ماهه و از‌تاریخ
اطلاع اولیه به اعضا مطابق با بند (10) ماده (10) توسط دبیرخانه مبنی براینکه
یک‌عضو در ارسال پاسخ قصور نموده یا پاسخ موقت فاقد تصمیم موقت ارسال نموده،
قابل‌اجرا بوده و به مدت یک سال ادامه خواهدداشت.

‌ماده 12- اطلاعیه صادرات
1 - چنانچه یک ماده شیمیایی که توسط یک عضو منع یا به شدت محدودشده، از‌قلمرو آن
عضو صادر شود عضو مذکور باید اطلاعیه صادرات به عضو وارد کننده ارائه‌دهد. اطلاعیه
صادرات باید شامل اطلاعات مندرج در ضمیمه (5) باشد.
2- قبل از اولین صادرات ماده شیمیایی مذکور که پس از تصویب آخرین اقدام‌قانونی
انجام می‌گیرد، باید اطلاعیه صادرات ارائه گردد. پس از آن اطلاعیه صادرات قبل
از‌اولین صادراتی که در هر سال تقویمی انجام می‌گردد، ارائه خواهدشد. مرجع ملی
تعیین‌شده عضو واردکننده می‌تواند از الزام به اطلاع که قبل از صادرات باید انجام
شود، صرف‌نظر نماید.
3 - یک عضو صادرکننده پس از تصویب آخرین اقدام قانونی که منجر به بروز‌تغییرات مهم
در رابطه با ممنوعیت یا محدودیت شدید آن ماده شیمیایی خواهدشد،‌نسبت به ارائه
اطلاعیه روز آمد برای صادرات اقدام خواهدکرد.
4 - عضو واردکننده باید وصول اولین اطلاعیه صادرات را که پس از تصویب‌آخرین اقدام
قانونی ارائه می‌گردد، اعلام نماید. چنانچه عضو صادرکننده اعلام وصول را‌طی سی روز
پس از ارسال اطلاعیه صادرات دریافت ننماید، باید نسبت به ارائه دومین‌اطلاعیه
اقدام نماید. عضو صادرکننده باید تلاش‌های لازم را برای حصول اطمینان از‌دریافت
دومین اطلاعیه توسط عضو واردکننده به عمل آورد.
5 - تعهدات عضو که در بند (1) درج شده هنگامی متوقف خواهدشد که:
‌الف - ماده شیمیایی در ضمیمه (3) درج شده باشد
ب - عضو وارده کننده، طبق بند (2) ماده (10)،‌پاسخی در مورد آن ماده شیمیایی‌به
دبیرخانه ارسال نموده باشد و
ج - دبیرخانه طبق بند (10) ماده (10) این پاسخ را میان اعضا توزیع کرده باشد.

‌ماده 13 - اطلاعاتی که همراه مواد شیمیایی صادرشده ارائه می‌گردد
1 - کنفرانس اعضا باید سازمان جهانی گمرک را ترغیب نماید تا کدهای گمرکی‌مشخص نظام
هماهنگ شده جهت هر یک از مواد شیمیایی یا گروه‌های مواد شیمیایی‌مندرج در ضمیمه
(3) را به نحو مناسب تعیین کند. هر عضو باید مقرر کند در مواردی که‌برای مواد
شیمیایی کد تعیین شده‌است، کد مذکور در هنگام صادرات در بارنامه مربوط‌ذکر گردد.
2 - بدون خدشه به هریک از الزامات مربوط به عضو واردکننده، هر عضو باید مقرر‌کند
صادرات هریک از مواد شیمیایی مندرج در ضمیمه (3) و مواد شیمیایی منع یا به‌شدت
محدود شده در قلمرو آن، موکول به الزامات مربوط به الصاق بر چسب با توجه
به‌استانداردهای بین‌المللی ذی‌ربط، جهت اطمینان از دسترسی کافی به اطلاعات مربوط
به‌خطرات یا مخاطرات آن مواد نسبت به سلامت انسان یا محیط زیست، خواهدبود.
3 - بدون خدشه به هر یک از الزامات عضو واردکننده هر عضو باید مقرر کند‌صادرات
مواد شیمیایی مشمول الزامات الصاق برچسب محیط زیستی یا بهداشتی در‌قلمرو آن
می‌تواند موکول به الزامات مربوط به الصاق برچسب با توجه به
استانداردهای‌بین‌المللی ذی‌ربط، جهت اطمینان از دسترسی کافی به اطلاعات مربوط به
خطرات و یا‌مخاطرات آن مواد نسبت به سلامت انسان یا محیط زیست، گردد.
4 - هر عضو صادرکننده در رابطه با مواد شیمیایی مذکور در بند (2) که برای‌مقاصد
حرفه‌ای به کار می‌روند، باید مقرر کند که برگه حاوی اطلاعات ایمنی مطابق با
یک‌چارچوب شناخته شده بین‌المللی، شامل روز آمدترین اطلاعات قابل دسترس، به هر‌عضو
واردکننده ارسال می‌شود.
5 - اطلاعات مندرج در برچسب الصاق شده و برگه حاوی اطلاعات ایمنی تا حد‌امکان باید
به یک یا بیش از یک زبان رسمی عضو واردکننده ارائه شود.

‌ماده 14- تبادل اطلاعات
1 - هر عضو باید به نحو مقتضی و مطابق با اهداف این کنوانسیون تسهیلات زیر
را‌فراهم آورد:
‌الف - تبادل اطلاعات علمی، فنی، اقتصادی و حقوقی مرتبط با مواد شیمیایی در‌حیطه
شمول این کنوانسیون از جمله اطلاعات سم‌شناسی، سم‌شناسی بومی و ایمنی
ب - ارائه اطلاعات قابل دسترس برای عموم درخصوص اقدامات قانونی داخلی‌مربوط به
اهداف این کنوانسیون و
ج - در صورت اقتضا ارائه اطلاعات به سایر اعضا به طور مستقیم یا از طریق‌دبیرخانه
درخصوص اقدامات قانونی داخلی که اساساً یک بار یا بیشتر، استفاده از این‌ماده
شیمیایی را محدود می‌کند.
2 - اعضایی که به موجب این کنوانسیون تبادل اطلاعات می‌نمایند، نسبت به‌حفاظت هر
گونه اطلاعات محرمانه بر اساس توافق متقابل اقدام می‌نمایند.
3 - اطلاعات زیر از نظر این کنوانسیون محرمانه تلقی نمی‌شود:
‌الف - اطلاعات مورد اشاره در ضمایم (1) و (4) که به ترتیب به موجب مواد (5) و(6)
ارائه شده است
ب - اطلاعات مندرج در برگه حاوی اطلاعات ایمنی مورد اشاره در بند (4) ماده(13)
ج - تاریخ انقضای ماده شیمیایی
‌د - اطلاعات مربوط به اقدامات پیشگیرانه از جمله طبقه‌بندی مخاطرات، ماهیت‌خطر و
توصیه ایمنی مربوط و
‌هـ - خلاصه نتایج آزمایش‌های مربوط به سم‌شناسی و سم‌شناسی بومی.
4 - تاریخ تولید ماده شیمیایی به طور کلی از نظر این کنوانسیون محرمانه
تلقی‌نخواهدشد.
5 - هر عضو خواهان اطلاعات مربوط به نقل و انتقال عبوری مواد شیمیایی مندرج‌در
ضمیمه (3) از قلمرو آن، می‌تواند نیاز خود را به دبیرخانه گزارش نماید و دبیرخانه
باید‌بر همین اساس کلیه اعضا را مطلع نماید.

‌ماده 15- اجرای کنوانسیون
1 - هر عضو باید اقداماتی را که برای ایجاد و تقویت زیر ساخت‌ها و نهادهای ملی‌خود
برای اجرای مؤثر این کنوانسیون می‌تواند ضروری باشد، انجام دهد. این اقدامات‌ممکن
است در صورت لزوم شامل تصویب یا اصلاح اقدامات قانونی یا اداری ملی بوده و‌همچنین
می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
‌الف - ایجاد ثبت و پایگاه‌های اطلاعاتی ملی از جمله اطلاعات ایمنی مربوط به‌مواد
شیمیایی
ب - تشویق ابتکارات در بخش صنعت جهت ارتقای ایمنی شیمیایی و
ج - ترغیب توافقات داوطلبانه با در نظر گرفتن مفاد ماده (16).
2 - هر عضو در حد امکان باید اطمینان یابد که عموم مردم به اطلاعات مربوط به‌نحوه
کاربرد و مدیریت حوادث جایگزین‌هایی که از مواد شیمیایی مندرج در ضمیمه (3)‌برای
سلامت انسان یا محیط زیست ایمن‌تر هستند، دسترسی مناسب داشته‌باشند.
3 - اعضا توافق می‌نمایند تا به طور مستقیم یا در موارد مقتضی از طریق‌سازمان‌های
بین‌المللی صلاحیتدار در اجرای این کنوانسیون در سطوح زیر منطقه‌ای،‌منطقه‌ای و
جهانی همکاری نمایند.
4 - هیچ چیز در این کنوانسیون نباید طوری تفسیر شود که محدود کننده حق اعضا‌برای
اتخاذ اقداماتی که بیشتر از حد مذکور در کنوانسیون نسبت به حفظ محیط زیست و‌سلامت
انسان نافع است تعبیر گردد، به شرطی که چنین اقداماتی با مفاد کنوانسیون‌هماهنگ
بوده و مطابق با حقوق بین‌الملل باشد.

‌ماده 16- کمک فنی
‌اعضا بویژه با در نظر گرفتن نیازهای کشورهای در حال توسعه و کشورهای با اقتصاد‌در
حال گذر در جهت ارتقای کمک فنی برای توسعه زیر ساخت و ظرفیت لازم برای‌مدیریت مواد
شیمیایی برای ایجاد زمینه جهت اجرای این کنوانسیون با یکدیگر همکاری‌خواهندکرد.
اعضایی که دارای برنامه‌های پیشرفته‌تر جهت تنظیم امور مواد شیمیایی‌می‌باشند،
برای سایر اعضا کمک فنی و از جمله آموزش فراهم خواهند نمود تا امور‌زیرساخت و
ظرفیت‌های آنان در مدیریت مواد شیمیایی در طول چرخه حیات آنها توسعه‌یابد.


‌ماده 17- عدم پایبندی
‌کنفرانس اعضا یابد در اولین فرصت ممکن مقررات و ساز و کارهای نهادی را جهت‌تعیین
عدم پایبندی به مفاد این کنوانسیون و برخورد با اعضایی را که عدم پایبندی
آنها‌مشخص می‌شود تهیه و تصویب نماید.

‌ماده 18- کنفرانس اعضا
1 - بدین وسیله کنفرانس اعضا ایجاد می‌شود.
2 - اولین اجلاس کنفرانس اعضا باید حداکثر تا یک سال از تاریخ لازم‌الاجراشدن‌این
کنوانسیون با اداره مشترک مدیر اجرایی یونپ و مدیرکل فائو تشکیل شود. بعد از
آن،‌اجلاس‌های عادی کنفرانس اعضا یابد در فواصل منظم که توسط کنفرانس مشخص‌می‌شود،
برگزار گردد.
3 - اجلاس‌های فوق‌العاده کنفرانس اعضا در مواقعی که کنفرانس ممکن است‌ضروری بداند
یا براساس درخواست کتبی هر عضو که حداقل یک سوم اعضا از آن‌حمایت نمایند، برگزار
خواهدشد.
4 - کنفرانس اعضا باید در اولین جلسه، درخصوص آیین کار و مقررات مالی خود و‌هریک
از نهادهای تابع و همچنین مقررات مالی حاکم بر عملکرد دبیرخانه را از طریق‌اجماع
توافق و تصویب نماید.
5 - کنفرانس اعضا باید، اجرای این کنوانسیون را مورد بررسی و ارزیابی مستمر
قرار‌دهد. کنفرانس باید وظایف محوله از سوی کنوانسیون را اجرا نماید و بدین منظور
باید:
‌الف - علاوه بر الزامات بند (6) زیر، نهادهای تابع را که جهت اجرای
کنوانسیون‌ضروری تلقی می‌نماید ایجاد کند
ب - در موارد مقتضی با سازمانهای بین‌المللی صلاحیتدار و نهادهای بین‌الدولی و‌غیر
دولتی همکاری نماید و
ج - هر گونه اقدام دیگری که جهت دستیابی به اهداف این کنوانسیون می‌تواند‌ضروری
باشد، مورد بررسی قرارداده و انجام دهد.
6 - کنفرانس اعضا باید در اولین جلسه خود یک نهاد تابع به نام کارگروه (‌کمیته)
‌بررسی شیمیایی به منظور اجرای وظایف محوله به آن کارگروه (‌کمیته) از طرف
این‌کنوانسیون ایجاد نماید در این خصوص:
‌الف - اعضای کار گروه(‌کمیته) بررسی شیمیایی باید توسط کنفرانس اعضا تعیین‌شوند.
اعضای این کار گروه (‌کمیته) باید متشکل از تعداد محدودی از کارشناسان تعیین‌شده
دولتی در زمینه مدیریت مواد شیمیایی باشند. اعضای کار گروه(‌کمیته) باید،
براساس‌توزیع عادلانه جغرافیایی از جمله با اطمینان از توازن لازم بین اعضای توسعه
یافته و در‌حال توسعه تعیین شوند.
ب - کنفرانس اعضا باید درخصوص شرح وظایف، سازمان و نحوه عمل کار‌گروه(‌کمیته)
تصمیم بگیرد.
ج - کمیته باید تلاش لازم را به عمل آورد تا پیشنهاداتش براساس اجماع صورت‌بگیرد.
چنانچه کلیه تلاش‌ها برای رسیدن به اجماع بی‌نتیجه بماند و هیچ اجماعی حاصل‌نشود،
چنین پیشنهادی باید به عنوان آخرین راه حل با رای دوسوم اکثریت اعضای حاضر‌و رای
دهنده تصویب شود.
7 - سازمان ملل متحد، سازمان‌های تخصصی و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و‌همچنین هر
کشور غیر عضو این کنوانسیون می‌توانند در جلسه‌های کنفرانس اعضا به‌عنوان ناظر
حضور یابند. هر نهاد یا آژانس اعم از ملی یا بین‌المللی، دولتی یا غیردولتی که‌در
مسائل مربوط به کنوانسیون صاحب نظر باشند و دبیرخانه را از علاقمندی خود جهت‌حضور
در یک اجلاس کنفرانس اعضا به عنوان ناظر مطلع نموده‌باشند، می‌توانند برای‌حضور در
جلسه پذیرفته شوند مگر اینکه حداقل یک سوم اعضای حاضر مخالفت‌نمایند. پذیرش و شرکت
ناظران باید تابع آیین کار مصوب کنفرانس اعضا باشد.

‌ماده 19- دبیرخانه
1 - بدین وسیله یک دبیرخانه تأسیس می‌گردد.
2 - وظایف دبیرخانه به شرح ذیل خواهدبود:
‌الف - برنامه ریزی برای اجلاس‌های کنفرانس اعضا و نهادهای تابع آن و ارائه‌خدمات
لازم به آنها.
ب - تسهیل کمک به اعضا در اجرای این کنوانسیون، بویژه به اعضای در حال‌توسعه و
اعضای با اقتصاد در حال گذر در صورت درخواست آنها
ج - اطمینان از هماهنگی لازم با دبیرخانه‌های سایر نهادهای بین‌المللی مربوط.
‌د - به موجب راهنمایی کلی کنفرانس اعضا، ترتیبات اداری و قراردادی که
می‌تواند‌برای انجام وظایف خود مؤثر باشد، را منعقد نماید و
‌هـ - اجرای سایر وظایف دبیرخانه که در این کنوانسیون مشخص شده و سایر‌وظایفی که
ممکن است از سوی کنفرانس اعضا مشخص شود.
3 - وظایف دبیرخانه کنوانسیون مشترکاً از سوی مدیر اجرایی یونپ و مدیرکل فائو‌مشروط
به توافق با این ترتیبات توسط آنها و تصویب از طرف کنفرانس اعضا، اجرا خواهد‌شد.
4 - چنانچه مشخص شود که دبیرخانه وظایف مورد نظر را انجام نمی‌دهد کنفرانس‌اعضا با
رأی اکثریت سه چهارم اعضای حاضر و رأی دهنده ممکن است تصمیم بگیرد که‌وظایف
دبیرخانه را به یک یا چند سازمان بین‌المللی صلاحیتدار واگذار نماید.

‌ماده 20 - حل و فصل اختلافات
1 - اعضا باید هرگونه اختلاف بین خود مرتبط با تفسیر یا اجرای این کنوانسیون را‌از
طریق مذاکره یا سایر طرق مسالمت آمیز مورد انتخاب خود حل و فصل نمایند.
2 - هر عضو کنوانسیون به غیر از یک سازمان وحدت اقتصادی منطقه‌ای می‌تواند‌به
هنگام تنفیذ، پذیرش، تصویب یا الحاق به این کنوانسیون، یا در هر زمان بعد از آن،
با‌تسلیم یک سند کتبی به امین کنوانسیون اعلام نماید که درخصوص هر نوع اختلاف
مرتبط‌با تفسیر یا اجرای کنوانسیون یک یا هر دو طریق حل اختلاف زیر را در رابطه با
هر عضو‌پذیرنده همین تعهد به طور اجباری مورد پذیرش قرار می‌دهد:
‌الف - داوری مطابق با آیین کاری که در اسرع وقت ممکن و در قالب یک ضمیمه از‌سوی
کنفرانس اعضا تصویب می‌شود.
ب - ارجاع اختلاف به دیوان بین‌المللی دادگستری.
3 - عضوی که یک سازمان وحدت اقتصادی منطقه‌ای است می‌تواند به همان‌ترتیب در
ارتباط با داوری مطابق با آیین کار مذکور در جزء (‌الف) بند (2) اعلامیه
ارائه‌نماید.
4 - اعلامیه ارائه شده مطابق با بند (2) تا زمان انقضای مدت آن طبق شرایط مندرج‌در
آن یا تا سه ماه پس از تسلیم یادداشت کتبی فسخ آن به امین کنوانسیون، به قوت
خود‌باقی خواهدبود.
5 - انقضای اعلامیه، یادداشت فسخ یا اعلامیه جدید به هیچ نحو نباید بر جریان‌دعوی
مطروح نزد دیوان داوری یا دیوان بین‌المللی دادگستری تأثیر گذارد مگر آن
که‌طرف‌های اختلاف به گونه دیگری توافق نمایند.
6 - چنانچه طرف‌های یک اختلاف همان روش یا روش دیگر به موجب بند (2) را‌نپذیرفته
باشند، و چنانچه آنها نتوانند اختلاف خود را طی 12 ماه پس از صدور اطلاعیه‌یک طرف
اختلاف به طرف دیگر مبنی بر وجود اختلاف، حل و فصل نمایند، اختلاف‌باید بنا به
درخواست یکی از طرف‌های اختلاف به کمیسیون مصالحه ارجاع شود.‌ کمیسیون مصالحه
گزارشی همراه با توصیه‌های مربوط ارائه خواهدنمود. تشریفات دیگر‌مربوط به کمیسیون
مصالحه که به صورت ضمیمه گنجانده خواهدشد، حداکثر تا دومین‌جلسه کنفرانس اعضا توسط
کنفرانس مذکور تصویب می‌شود.

‌ماده 21 - اصلاح کنوانسیون
1 - اصلاح این کنوانسیون ممکن است از سوی هر عضو پیشنهاد گردد.
2 - اصلاح این کنوانسیون باید در جلسه کنفرانس اعضا به تصویب برسد. متن‌هرگونه
اصلاحیه پیشنهادی باید حداقل 6 ماه قبل از جلسه‌ای که اصلاحیه جهت تصویب‌پیشنهاد
می‌شود، توسط دبیرخانه به اعضا ارسال گردد. دبیرخانه همچنین باید اصلاحیه‌پیشنهادی
را به امضاکنندگان این کنوانسیون و جهت اطلاع به امین کنوانسیون ارسال‌نماید.
3 - اعضا باید هرگونه تلاشی را برای حصول به توافق از طریق اجماع درخصوص‌هر
اصلاحیه پیشنهادی به این کنوانسیون به عمل آورند. چنانچه تلاش‌های لازم برای‌حصول
اجماع به نتیجه نرسد و هیچ گونه توافقی حاصل نشود، به عنوان آخرین راه حل،‌اصلاحیه
باید با رأی اکثریت سه چهارم اعضای حاضر و رأی دهنده در جلسه تصویب‌گردد.
4 - اصلاحیه باید به وسیله امین کنوانسیون جهت تنفیذ، پذیرش یا تصویب به کلیه‌اعضا
ارسال شود.
5 - تنفیذ، پذیرش یا تصویب اصلاحیه باید به طور کتبی به اطلاع امین
کنوانسیون‌برسد.
‌اصلاحیه تصویب شده مطابق با بند (3) در نودمین روز پس از تاریخ سپردن
اسناد‌تنفیذ، پذیرش یا تصویب از سوی حداقل سه چهارم اعضا برای اعضای پذیرنده
آن‌لازم‌الاجرا خواهدشد. بعد از آن، اصلاحیه برای هر عضو دیگر در نودمین روز از
تاریخی‌که آن عضو سند تنفیذ، پذیرش یا تصویب اصلاحیه خود را که به امین کنوانسیون
تسلیم‌می‌کند، لازم‌الاجرا خواهدشد.

‌ماده 22 - تصویب و اصلاح ضمائم
1 - ضمائم این کنوانسیون جزء لاینفک آن محسوب می‌گردد و به جز آنچه که به‌گونه
دیگری صریحاً قید شده‌باشد هر اشاره به این کنوانسیون همزمان اشاره‌ای به هر یک‌از
ضمائم آن تلقی می‌شود.
2 - ضمائم به موضوعات شکلی، علمی، فنی یا اداری محدود می‌شود.
3 - آیین کار ذیل درخصوص پیشنهاد، تصویب و لازم‌الاجرا شدن دیگر ضمائم
این‌کنوانسیون قابل اعمال خواهدبود:
‌الف - ضمائم دیگر باید طبق آیین کار مندرج در بندهای (1)،(2) و (3) ماده (21)
،‌پیشنهاد و تصویب شود.
ب - هر عضوی که قادر به پذیرش ضمیمه دیگری نباشد، باید ظرف یک سال از‌تاریخ مکاتبه
مربوط به تصویب ضمیمه دیگری توسط امین کنوانسیون، کتباً امین‌کنوانسیون را مطلع
نماید. امین کنوانسیون بدون تأخیر کلیه اعضا را از دریافت اطلاعیه‌مزبور مطلع
نماید. یک عضو می‌تواند در هر زمانی اطلاعیه قبلی عدم پذیرش درخصوص‌ضمیمه دیگر را
پس بگیرد و آن ضمیمه از آن زمان طبق جزء(ج) زیر برای آن عضو‌لازم‌الاجرا خواهد شد
و
ج - در انقضای یک سال از تاریخ مکاتبه مربوط به تصویب ضمیمه دیگری توسط‌امین
کنوانسیون، ضمیمه مذکور برای کلیه اعضایی که اطلاعیه‌ای مطابق با مفاد جزء (ب)‌فوق
ارائه نکرده‌اند لازم‌الاجرا خواهدشد.
4 - جز در مورد ضمیمه (3) پیشنهاد، تصویب و لازم‌الاجراشدن اصلاحیه‌های‌ضمائم این
کنوانسیون باید تابع همان آیین کار مربوط به پیشنهاد، تصویب و‌لازم‌الاجراشدن
ضمائم دیگر کنوانسیون باشند.
5 - آیین کار ذیل در رابطه با پیشنهاد، تصویب و لازم‌الاجرا شدن اصلاحیه‌های‌ضمیمه
(3) اعمال خواهدشد:
‌الف - اصلاحیه‌های ضمیمه (3) مطابق با آیین کار مندرج در مواد (5) تا (9) و بند
(2) ماده(21) پیشنهاد و تصویب می‌شود.
ب - کنفرانس اعضا تصمیمات خود را از طریق تصویب مبتنی بر اجماع اتخاذ‌می‌نماید.
ج - تصمیم جهت اصلاح ضمیمه (3) بلافاصله توسط امین کنوانسیون به اعضا‌اعلام
می‌گردد. اصلاحیه از تاریخ مشخص شده در تصمیم برای کلیه اعضا لازم‌الاجرا‌خواهدشد.
6 - در صورتی که ضمیمه دیگر یا اصلاحیه مربوط به یکی از ضمائم با اصلاحیه‌این
کنوانسیون مربوط باشد، در آن صورت ضمیمه دیگر یا اصلاحیه نباید تا زمانی
که‌اصلاحیه کنوانسیون لازم‌الاجرا نشده، لازم‌الاجرا شود.

‌ماده 23 - رأی‌گیری
1 - هر عضو این کنوانسیون جز آنچه که در بند (2) ذیل مقرر شده دارای یک
رأی‌خواهدبود.
2 - یک سازمان وحدت اقتصادی منطقه‌ای درخصوص موضوعات تحت حوزه‌صلاحیت خود باید حق
رأی خود را با تعداد آرائی که برابر با تعداد کشورهای عضو آن که‌اعضای این
کنوانسیون می‌باشند، اعمال نماید. چنین سازمانی در صورتی که هر یک از‌کشورهای عضو
آن حق رأی خود را اعمال نماید حق رأی خود را اعمال نخواهدنمود.‌برعکس حالت مذکور
نیز در رأی‌گیری صادق است.
3 - از نظر این کنوانسیون منظور از «‌اعضای حاضر و رأی‌دهنده» اعضای حاضری‌است که
یک رأی مثبت یا منفی می‌دهند.

‌ماده 24 - امضا
‌این کنوانسیون جهت امضای تمام کشورها و سازمانهای وحدت اقتصادی منطقه‌ای‌در تاریخ
11 سپتامبر 1998 (1377.6.20) در روتردام و از تاریخ 12 سپتامبر 1998(1377.6.21) تا
10 سپتامبر 1999 (1378.6.19) در مقر سازمان ملل متحد در‌نیویورک مفتوح خواهدبود.

‌ماده 25 - تنفیذ، پذیرش، تصویب یا الحاق
1 - این کنوانسیون موکول به تنفیذ، پذیرش یا تصویب کشورها و سازمان‌های‌وحدت
اقتصادی منطقه‌ای خواهدبود. این کنوانسیون برای الحاق کشورها و سازمان‌های‌وحدت
اقتصادی منطقه‌ای از روز بعد از تاریخی که این کنوانسیون جهت امضا بسته‌می‌شود،
مفتوح خواهدبود. اسناد تنفیذ، پذیرش، تصویب یا الحاق نزد امین کنوانسیون‌سپرده
خواهدشد.
2 - هر سازمان وحدت اقتصادی منطقه‌ای که عضو این کنوانسیون می‌شود بدون‌اینکه هیچ
یک از کشورهای عضو آن به عضویت کنوانسیون درآمده باشند، ملزم به اجرای‌کلیه تعهدات
به موجب این کنوانسیون خواهدبود. در مورد چنین سازمان‌هایی که یک یا‌چند کشور عضو
آن، عضو این کنوانسیون باشند، سازمان و کشورهای عضو آن باید‌براساس مسئولیت‌های
مربوط خود جهت اجرای تعهدات خود به موجب این کنوانسیون‌تصمیم بگیرند. در چنین
مواردی، سازمان و کشورهای عضو آن نمی‌توانند حقوق ناشی از‌این کنوانسیون را به طور
همزمان اعمال نمایند.
3 - یک سازمان یکپارچه اقتصادی منطقه‌ای باید در سند تنفیذ، پذیرش، تصویب‌یا الحاق
خود، بسط صلاحیت خودش را درخصوص موضوعات تحت پوشش این‌کنوانسیون اعلام کند. این
چنین سازمانی همچنین باید امین کنوانسیون را از هرگونه جرح و‌تعدیل مربوط به بسط
صلاحیت خود آگاه سازد و امین کنوانسیون نیز به نوبه خود باید‌اعضا را مطلع نماید.

‌ماده 26 - لازم‌الاجراشدن
1 - این کنوانسیون در نودمین روز پس از تاریخ تسلیم پنجاهمین سند تنفیذ،‌پذیرش،
تصویب یا الحاق لازم‌الاجرا خواهدشد.
2 - برای هر کشور یا سازمان وحدت اقتصادی منطقه‌ای که پس از تسلیم پنجاهمین‌سند
تنفیذ، پذیرش، تصویب یا الحاق، این کنوانسیون را تنفیذ، پذیرفته یا تصویب کند یا
به‌آن ملحق شود، این کنوانسیون در نودمین روز پس از تاریخ تسلیم سند تنفیذ،
پذیرش،‌تصویب یا الحاق توسط چنین کشور یا سازمانی لازم‌الاجرا می‌گردد.
3 - از نظر بندهای (1) و (2)، هر سند تسلیم شده توسط یک سازمان وحدت‌اقتصادی
منطقه‌ای نباید به عنوان یک سند اضافی علاوه بر اسنادی که به وسیله کشورهای‌عضو آن
سازمان تسلیم شده،‌محسوب گردد.

‌ماده 27 - حق شرط
‌هیچ‌گونه حق شرطی در مورد این کنوانسیون نمی‌توان قائل شد.

‌ماده 28 - خروج از کنوانسیون
1 - در هر زمان، پس از گذشت سه سال از تاریخ لازم‌الاجرا شدن این کنوانسیون‌برای
یک عضو، آن عضو می‌تواند با تسلیم اطلاعیه کتبی به امین کنوانسیون از آن خارج‌شود.
2 - چنین خروجی پس از پایان یک سال از تاریخ دریافت اطلاعیه خروج توسط‌امین
کنوانسیون یا در تاریخ دیرتر از آن که ممکن است در اطلاعیه مشخص شود،
نافذ‌خواهدشد.

‌ماده 29 - امین کنوانسیون
‌دبیرکل سازمان ملل متحد، امین این کنوانسیون خواهدبود.

‌ماده 30 - متون معتبر
‌متن اصلی این کنوانسیون که به زبان‌های عربی، چینی، انگلیسی، فرانسوی، روسی‌و
اسپانیولی است دارای اعتبار یکسان بوده و نزد دبیرکل سازمان ملل متحد
سپرده‌خواهدشد.
‌در تأیید مراتب فوق امضاکنندگان زیر که بدین منظور دارای اختیار لازم
می‌باشند‌این کنوانسیون را امضا نموده‌اند.
‌در روز دهم ماه سپتامبر 1998 (1377.6.19) در روتردام تنظیم شد.


‌ضمیمه (1)
‌اطلاعات مورد نیاز برای اطلاعیه‌هایی که به موجب ماده (5) ارائه می‌شود
‌اطلاعیه‌ها باید شامل موارد زیر باشد:
1- خواص، شناسایی و کاربردها:
‌الف - نام عمومی
ب - نام شیمیایی مطابق فهرست اسامی شناخته شده بین‌المللی در صورتی که‌چنین فهرستی
وجود داشته‌باشد (‌برای مثال اتحادیه بین‌المللی شیمی محض و کابردی(IUPAC)
ج - اسامی تجاری و اسامی فرآورده‌ها.
‌د - شماره‌های کد: شماره CAS، کدهای نظام هماهنگ شده گمرکی و سایر‌شماره‌ها.
‌هـ - اطلاعات مربوط به طبقه‌بندی مبتنی بر خطر در صورتی که ماده شیمیایی‌موکول به
الزامات طبقه‌بندی باشد.
‌و - کاربرد یا کاربردهای ماده شیمیایی
‌ز - خواص فیزیکی - شیمیایی، سم‌شناسی و سم‌شناسی بومی.
2 - آخرین اقدام قانونی.
‌الف - اطلاعات مختص به آخرین اقدام قانونی:
(1)- خلاصه آخرین اقدام قانونی.
(2)- استناد به سند قانونی.
(3)- تاریخ لازم‌الاجراشدن آخرین اقدام قانونی
(4)- نشانه‌هایی دال بر این که آخرین اقدام قانونی بر مبنای ارزیابی خطر یا
مخاطره‌اتخاذ شده‌باشد یا نه و در صورت مثبت بودن، اطلاعات مربوط به ارزیابی مذکور
متضمن‌استناد به سند مربوط.
(5)- دلایل اتخاذ آخرین اقدام قانونی مربوط به سلامت انسان از جمله
سلامت‌مصرف‌کنندگان و کارگران یا محیط زیست.
(6)- خلاصه‌ای از مخاطرات و خطرات ماده شیمیایی نسبت به سلامت انسان، از‌جمله
سلامت مصرف‌کنندگان و کارگران، یا محیط زیست و تأثیرات مورد انتظار از آخرین‌اقدام
قانونی.
ب - طبقه‌بندی یا طبقه‌بندی‌ها در مواردی که آخرین اقدام قانونی اتخاذ شده‌است‌و
برای هر طبقه‌بندی.
(1)- کاربرد یا کاربردهای منع شده توسط آخرین اقدام قانونی.
(2)- کاربرد یا کاربردهایی که مجاز می‌باشند.
(3)- در صورت امکان تخمین مقادیر ماده شیمیایی تولید شده، واردشده،‌صادرشده و
استفاده‌شده.
ج - در حد امکان وجود نشانه‌ای از ارتباط احتمالی آخرین اقدام قانونی با کشورها‌و
مناطق دیگر.
‌د)‌سایر اطلاعات مربوط که می‌تواند شامل موارد زیر گردد:
(1)- ارزیابی آثار اجتماعی- اقتصادی آخرین اقدام قانونی.
(2)- اطلاعات درخصوص جایگزین‌ها و خطرات مربوط به آنها در صورتی که در‌دسترس باشد
از قبیل:
- راهبردهای مدیریت یکپارچه آفات.
- رویه و فرآیندهای صنعتی از جمله فناوری پاک‌کننده.


‌ضمیمه (2)
‌معیارهای فهرست کردن مواد شیمیایی منع یا به شدت محدود شده در ضمیمه (3)
‌کار گروه (‌کمیته) بررسی شیمیایی در بررسی اطلاعیه‌های ارائه شده توسط‌دبیرخانه،
به موجب بند (5) ماده (5) باید:
‌الف - تأیید نماید که آخرین اقدام قانونی به منظور اطمینان از سلامت انسان
یا‌محیط زیست اتخاذ شده‌است.
ب - تأیید نماید که آخرین اقدام قانونی در نتیجه ارزیابی احتمال خطر
اتخاذ‌شده‌است. این ارزیابی باید براساس بررسی اطلاعات علمی در چارچوب شرایط حاکم
بر‌عضو مورد بحث باشد. بدین منظور اسناد ارائه شده باید نشان دهد که:
(1)- اطلاعات طبق روش‌های شناخته شده علمی تهیه شده‌است.
(2)- بررسی اطلاعات مطابق با اصول و آیین کار علمی شناخته‌شده انجام گرفته و‌به
صورت سند درآمده است.
(3)- آخرین اقدام قانونی براساس ارزیابی خطر بوده که در برگیرنده شرایط حاکم
بر‌عضو اقدام‌کننده می‌باشد.
ج - با در نظر گرفتن موارد ذیل بررسی نماید که آیا آخرین اقدام قانونی
مبنای‌گسترده کافی را که برای درج ماده شیمیایی در ضمیمه (3) مناسب است، تأمین
می‌نماید:
(1)- آیا آخرین اقدام قانونی به کاهش قابل توجهی در مقدار ماده شیمیایی
استفاده‌شده یا دفعات استفاده از آن منجر شده یا انتظار می‌رود که منجر شود.
(2)- آیا آخرین اقدام قانونی به کاهش واقعی احتمال خطر برای سلامت انسان یا‌محیط
زیست عضوی که اطلاعیه را ارائه داده منجر شده یا انتظار می‌رود به کاهش
قابل‌ملاحظه آن منجر گردد.
(3)- آیا ملاحظاتی که به آخرین اقدام قانونی متخذه منجرشده، فقط در یک
حوزه‌جغرافیایی محدود یا در وضعیت‌های محدود دیگر قابل اجرا است.
(4)- آیا شواهدی مبنی بر تجارت مستمر بین‌المللی ماده شیمیایی وجود دارد.
‌د - در نظر داشته‌باشد که سوء‌استفاده عمدی به خودی خود دلیل کافی جهت درج‌یک
ماده شیمیایی در ضمیمه (3) نمی‌باشد.


‌ضمیمه (3)
‌مواد شیمیایی مشمول آیین کار اعلام رضایت قبلی

‌ماده شیمیایی ‌شماره(‌های) طبقه‌بندی
CAS مربوط
T - 5،4،2 5 - 76 - 93 سموم دفع آفات
آلدرین (Aldrin) 2 - 00 - 309 سموم دفع آفات
کاپتافول (Captafol) 1 - 06 - 2425 سموم دفع آفات
کلردین (Chlordane) 9 - 74 - 57 سموم دفع آفات
کلردیمیفرم (Chlordimeform) 3 - 98 - 6164 سموم دفع آفات
کلروبنزلیت (Chlorobenzilate) 6 - 15 - 510 سموم دفع آفات
د.‌د.ت(D.D.T) 3 - 29 - 50 سموم دفع آفات
دیلدرین (Dieldrin) 1 - 57 - 60 سموم دفع آفات
دینوسب و نمک‌های دینوسب (Dinoseb) 7 - 85 - 88 سموم دفع آفات
2،1 دیبرومواتان (‌ای.‌دی.‌بی)(Dibromoethane) 4 - 93 - 106 سموم دفع آفات
فلورواستاماید (Fluoroacetamide) 7 - 19 - 640 سموم دفع آفات
اچ.‌سی.‌اچ (‌ایزومرهای مخلوط)(HCH) 1 - 73 - 608 سموم دفع آفات
هپتاکلور (Heptachlor) 8 - 44 - 76 سموم دفع آفات
هگزاکلروبنزن (Hexachlorobenzene) 1 - 74 - 118 سموم دفع آفات
لیندان (Lindane) 9 - 89 - 58 سموم دفع آفات
مواد متشکله جیوه شامل مواد متشکله جیوه غیرآلی، مواد متشکله جیوه آلکیل و مواد
سموم دفع آفات
متشکله جیوه آلکیلوکسیالکیل و آریل
پنتاکلروفنول (Pentachlorophenol) 5 - 86 - 87 سموم دفع آفات
مونوکروتوفوس (Monocrotophas) 4 - 22 - 6923 ترکیب سموم دفع آفات
(‌ترکیبات مایع محلول ماده‌ای که اجزای فعال آن بیش از 600 گرم در لیتر باشد) به
شدت خطرناک
متامیدوفوس(Methmidophos) 6 - 92 - 10265 ترکیب سموم دفع آفات
(‌ترکیبات مایع محلول ماده‌ای که اجزای فعال آن بیش از 600 گرم در لیتر باشد) به
شدت خطرناک
فوسفامیدون(Phosphamidon) 6 - 21 - 13171 ترکیب سموم دفع آفات
(‌ترکیبات مایع محلول ماده‌ای که اجزای فعال آن بیش از 1000 گرم در لیتر باشد)
(‌مخلوط ایزومرهای Z,E) به شدت خطرناک
4 - 98 - 23783 (‌ایزومرZ) ¤ 4 - 99 - 297 (‌ایزومرE)
متیل - پاراتیون (Methyl - Parathion) 0 - 00 - 298 ترکیب سموم دفع آفات
(‌کنسانتره‌های امولوسیون EC)، با 19.5%، 40%، 50%، 60%، و ترکیبات فعال و پودرهای
¤ حاوی ترکیبات فعال 1.5%، 2%، 3% به‌شدت‌خطرناک
پاراتیون (Parathion) 2 - 38 - 56 ترکیب سموم دفع آفات
(‌کلیه ترکیبات این ماده - مواد معلق در هوا، پودر غبارشدنی (DP)، کنسانتره قابل
به شدت خطرناک
امولوسیون شدن (EC)، دانه‌ها (GR) و پودرهای خیس کردنی (WP) - به جز ¤
سوسپانسیون‌های پوشش‌دار (CG)
کروسی دولایت (Crocidolite) 4 - 28 - 12001 صنعتی
بای فنیل‌های پولی برومینات (PBB) 8 - 01 - 36355 (‌هگزا) صنعتی
7 - 07 - 27858 (‌اوکتا) ¤ 6 - 09 - 13654 (‌دکا)
بای فنیل‌های پولی کلرینات (PCB) 3 - 36 - 1336 صنعتی
ترفنیل‌های پولی کلرینات (PCT) 8 - 33 - 61788 صنعتی
فسفات سه‌تایی (‌دیبروموپروپیل 2، 3) 7 - 72 - 126 صنعتی


‌ضمیمه (4)
‌اطلاعات و معیارهای درج ترکیبات سموم دفع آفات به شدت خطرناک در ضمیمه (3)
‌بخش اول - مدارک مورد نیاز که یک عضو پیشنهاد دهنده باید ارائه دهد.
‌پیشنهادات ارائه شده مطابق با بند (1) ماده (6) باید شامل مدارک کافی حاوی
اطلاعات‌زیر باشد:
‌الف - نام ترکیب سم دفع آفات خطرناک.
ب - نام جزء یا اجزای فعال در ترکیب.
ج - مقدار نسبی هر جزء فعال در ترکیب.
‌د - نوع ترکیب.
‌هـ - اسامی تجاری و اسامی تولیدکنندگان در صورت در دسترس بودن.
‌و - الگوهای متعارف و شناخته شده استفاده از ترکیب در عضو پیشنهاد دهنده.
‌ز - تشریح واضح درخصوص سوانح مربوط به مشکل مربوط از جمله آثار مخرب‌و روشی که در
ترکیب مورد استفاده قرار گرفته‌است.
ح - هرگونه اقدام قانونی، اداری یا سایر اقدامات متخذه و یا در حال اتخاذ از
سوی‌عضو پیشنهاددهنده در مقابله با چنین سوانحی.

‌بخش دوم - اطلاعاتی که باید توسط دبیرخانه جمع‌آوری شود.
‌طبق بند (3) ماده (6)، دبیرخانه باید اطلاعات مناسب مربوط به ترکیب از جمله‌موارد
زیر را جمع‌آوری نماید:
‌الف - خواص فیزیکی - شیمیایی، سم‌شناسی و سم‌شناسی بومی ترکیب.
ب - وجود محدودیت‌های استعمال با محدودیت‌های فرد به کار گیرنده ترکیب در‌سایر
کشورها.
ج - اطلاعات درخصوص سوانح مربوط به ترکیب در سایر کشورها.
‌د - اطلاعات ارائه شده توسط سایر اعضا، سازمان‌های بین‌المللی،
سازمان‌های‌غیردولتی یا سایر منابع مربوط در سطوح ملی یا بین‌المللی.
‌هـ - ارزیابی‌های خطر یا مخاطره در صورت در دسترس بودن.
‌و - شاخصه‌های مقدار استفاده از ترکیب از قبیل تعداد موارد ثبت شده یا
مقادیر‌تولید یا فروش در صورت در دسترس بودن.
‌ز - سایر ترکیبات سموم دفع آفات مورد نظر و سوانح مربوط به این ترکیبات در‌صورت
وجود.
ح - رویه‌های جایگزین برای کنترل آفات.
‌طـ - سایر اطلاعات مربوط به تشخیص کار گروه(‌کمیته) بررسی شیمیایی.
‌بخش سوم - معیارهای درج ترکیبات سموم دفع آفات به شدت خطرناک در ضمیمه (3)
‌کار گروه (‌کمیته) بررسی مواد شیمیایی در بررسی پیشنهادات ارائه شده
توسط‌دبیرخانه، به موجب بند (5) ماده (6) باید موارد ذیل را مدنظر قرار دهد:
‌الف - اعتبار مدرکی که نشان می‌دهد کاربرد ترکیب مطابق با کاربرد متعارف
یا‌شناخته شده در کشور عضو پیشنهاد دهنده، منجر به سوانح گزارش شده گردیده‌است.
ب - ارتباط چنین سوانحی با سایر کشورهایی که دارای آب و هوا و شرایط یکسان‌بوده و
همچنین دارای الگوهای یکسان کاربرد ترکیب هستند.
ج - وجود محدودیت‌های استعمال یا محدودیت‌های فرد به کار گیرنده ترکیب‌ناشی از
فناوری یا فنونی که به طور منطقی یا گسترده امکان استفاده از آن در کشورهای‌فاقد
زیرساخت لازم وجود ندارد.
‌د - اهمیت آثار گزارش شده در ارتباط با مقدار ترکیب استفاده شده.
‌هـ - سوء استفاده عمدی به خودی خود دلیلی کافی جهت درج یک ترکیب در‌ضمیمه (3)
نمی‌باشد.


‌ضمیمه (5)
‌اطلاعات مورد نیاز برای اطلاعیه صادرات
1 - اطلاعیه‌های صادرات باید شامل اطلاعات ذیل باشند:
‌الف - نام و نشانی مراجع ملی تعیین شده عضو صادرکننده و عضو واردکننده؛
ب - تاریخ مورد انتظار صادرات به عضو واردکننده؛
ج - نام ماده شیمیایی منع یا به شدت محدود شده و خلاصه‌ای از اطلاعات‌مشخص شده در
ضمیمه (1) که باید مطابق با ماده (5) در اختیار دبیرخانه قرار گیرد. در‌صورتی که
بیش از یک نوع از چنین ماده شیمیایی در یک مخلوط یا فرآورده گنجانده‌شده‌باشد،
اطلاعات مزبور باید برای هر ماده شیمیایی ارائه شود؛
‌د - بیانیه‌ای دال بر طبقه‌بندی پیش‌بینی شده برای ماده شیمیایی و
کاربرد‌پیش‌بینی شده آن در طبقه‌بندی مذکور در کشور عضو واردکننده، در صورتی که
مشخص‌باشد؛
‌هـ - اطلاعات مربوط به اقدامات پیشگیرانه به منظور کاهش مواجهه با ماده‌شیمیایی و
نشت آن؛
‌و - در رابطه با یک مخلوط یا فرآورده، غلظت ماده یا مواد شیمیایی منع یا به
شدت‌محدوده شده مورد نظر؛
‌ز - نام و نشانی واردکننده؛
ح - هرگونه اطلاعات تکمیلی که در دسترس مرجع ملی تعیین شده عضو‌صادرکننده قراردارد
و می‌تواند به مرجع ملی تعیین شده عضو واردکننده کمک نماید.
2- علاوه بر اطلاعات مورد اشاره در بند (1)، عضو صادرکننده باید اطلاعات‌بیشتری را
که در ضمیمه (1) مشخص شده و ممکن است از سوی عضو واردکننده‌درخواست شود، ارائه
نماید.

قانون الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون استکهلم درخصوص آلاینده های آلی پایدار

تاریخ امضا : 11/04/84
ماده واحده ـ به دولت جمهوری اسلامی ایران اجازه داده می‌شود با رعایت اصول پنجاهم
(50) و یکصد و سی و نهم (139) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون
استکهلم درخصوص آلاینده‌های آلی پایدار مشتمل بر یک مقدمه، سی ماده و شش ضمیمه
ملحق شده و سند تصویب آن را نزد امین کنوانسیون ارائه نماید.
تبصره ـ جمهوری اسلامی ایران در اجرای بند (2) ماده (18)، خود را در ارجاع
اختلافات در ارتباط با تفسیر یا اجرای این کنوانسیون به داوری یا دیوان دادگستری
بین‌المللی با رعایت قوانین و مقررات داخلی مربوط متعهد می‌داند.

بسم‌الله الرحمن الرحیم
کنوانسیون استکهلم درخصوص آلاینده‌های آلی پایدار
اعضای این کنوانسیون:
با شناخت این‌که آلاینده‌های پایدار دارای خصوصیات سمیت، مقاومت در برابر تجزیه،
در بدن موجودات زنده تجمع یافته و از طریق هوا، آب و گونه‌های مهاجر، در بین
مرزهای بین‌المللی جابجا شده و در مکانهای بسیار دورتر از محل رها شدن آن‌ها در
اکوسیستمهای آبی و خشکی انباشته شده و رسوب می‌کنند؛ با اطلاع از مخاطرات بهداشتی
خصوصاً در کشورهای در حال توسعه در اثر تماس مستقیم با آلاینده‌های آلی پایدار به
ویژه اثرات آن‌ها روی زنان و متعاقباً روی نسلهای آینده؛ با تصدیق این‌که زیست بوم
اقیانوسها و جوامع بومی به خاطر تأثیرات سوء آلاینده‌های آلی پایدار در معرض خطر
بوده و آلودگی مواد غذایی بومی آنان نیز به عنوان یک موضوع بهداشت عمومی مدنظر
می‌باشد، با اذعان به نیاز به اقدامات جهانی درخصوص آلاینده‌های آلی پایدار؛ با
توجه خاص به تصمیم‌گیری 19/13 (C) مورخ 7 فوریه 1997 میلادی برابر با (18 بهمن
1376 هجری شمسی) شورای حکام برنامه محیط زیست سازمان ملل درخصوص شروع اقدامات
بین‌المللی در جهت حفاظت سلامت انسانها و محیط زیست از طریق اتخاذ تدابیری که سبب
کاهش یا حذف انتشار و تخلیه آلاینده‌های آلی پایدار می‌شود؛ با یادآوری مقررات
مناسب در ارتباط با م
عاهدات زیست محیطی بین‌المللی مرتبط، خصوصاً کنوانسیون روتردام درخصوص آئین اعلان
رضایت قبلی برای آفت‌کشها و برخی مواد شیمیایی خطرناک در تجارت بین‌المللی و
کنوانسیون‌ بازل درخصوص کنترل حمل و نقل برون مرزی پسماندهای ویژه و دفع آن‌ها از
جمله موافقتنامه‌های منطقه‌ای که در چارچوب ماده (11) آن کنوانسیون تدوین شده است؛
همچنین با یادآوری بیانیه ریو درخصوص محیط زیست، توسعه و دستور کار 21؛ با تصدیق
این‌که احتیاطات لازم درخصوص نگرانی‌های همه اعضای تحت شمول این کنوانسیون مورد
توجه قرار می‌گیرد؛ با شناخت این‌که این کنوانسیون و دیگر توافقنامه‌های
بین‌المللی در زمینه تجارت و محیط زیست همدیگر را متقابلاً حمایت می‌کنند؛ با تأیید
این‌که کشورها بر طبق منشور سازمان ملل و اصول حقوق بین‌الملل درخصوص بهره‌برداری
از منابع اختصاصی مطابق با ملل و اصول حقوق بین‌الملل درخصوص بهره‌برداری از منابع
اختصاصی مطابق با سیاستهای توسعه‌ای و زیست محیطی خود حق حاکمیت داشته، مسؤول
تضمین این‌که فعالیتهایی که در قلمرو یا کنترل آن‌ها انجام می‌شود، سبب صدمه زدن
به محیط زیست دیگر کشورها یا مناطق آن سوی مرزهای ملی نخواهد شد، می‌باشد؛ با
احتساب مقتضیات و خص
وصاً الزامات کشورهای در حال توسعه، مخصوصاً کشورهای کم‌تر توسعه‌یافته و کشورهایی
با اقتصاد در حال گذر، که به طور خاص نیاز به تقویت توانایی‌های آنان برای مدیریت
مواد شیمیایی و از جمله انتقال فناوری، تأمین کمک‌های فنی و مالی و ارتقای سطح
همکاری‌های بین بخشی دارند؛ با احتساب کامل برنامه اقدام برای توسعه پایدار
کشورهای در حال توسعه و جزیره‌ای کوچک، که در باربادوس در تاریخ 6 می 1994 میلادی
برابر با (16 اردیبهشت 1373 هجری شمسی) به تصویب رسید؛ با توجه به توانایی‌های
کشورهای در حال توسعه و توسعه‌یافته به صورت متعارف و مسئولیت‌های کلی و متمایز
کشورها به نحوی که در اصل 7 بیانیه ریو درخصوص محیط زیست و توسعه بیان شده است، با
شناسایی مشارکت بخشهای خصوصی و سازمانهای غیردولتی که می‌تواند سبب دستیابی به
کاهش یا حذف انتشار و تخلیه آلاینده‌های آلی پایدار گردد؛ با تأکید بر اهمیت تقبل
مسئولیت تولیدکنندگان آلاینده‌های آلی پایدار به منظور کاهش اثرات زیان‌آور ایجاد
شده توسط محصولات آنان و اطلاع‌رسانی به مصرف‌کنندگان، دولت‌ها و عموم مردم مرتبط
با خصوصیات مخاطره‌آمیز این مواد شیمیایی؛ با توجه خاص به لزوم اتخاذ تدابیر لازم
برای جلوگیری
از اثرات زیانبار ایجاد شده توسط آلاینده‌های آلی پایدار در تمام مراحل چرخه عمر
آن‌ها؛ با تأکید مجدد بر اصل (16) بیانیه ریو درخصوص محیط زیست و توسعه که بیانگر
این مطلب است که مقامات ملی باید به منظور جهانی شدن هزینه‌های زیست محیطی داخلی و
استفاده از ابزار اقتصادی با مدنظر قرار دادن این نگرش که ایجادکنندگان آلودگی
باید هزینه‌های آلودگی را بر طبق خواسته‌های عمومی و بدون لطمه زدن به تجارت و
سرمایه‌گذاری بین‌المللی تحمل نمایند؛ با تشویق اعضایی که دارای مقررات و طرحهای
ارزیابی توسعه‌ای برای آفت‌کشها و مواد شیمیایی صنعتی نمی‌باشند به منظور تدوین
چنین طرح‌هایی؛ با شناخت اهمیت توسعه و کاربرد فرایندها و مواد شیمیایی جایگزین
سازگار با محیط زیست و تعیین اهمیت حفاظت از سلامت انسان و محیط زیست از اثرات مضر
آلاینده‌های آلی پایدار؛ به شرح زیر موافقت می‌نمایند که:

ماده (1) - هدف
با توجه به نگرش محتاطانه‌ای که در اصل (15) بیانیه ریو درخصوص محیط زیست و توسعه
بیان شده هدف این کنوانسیون حفاظت سلامت انسان و محیط زیست در مقابل آلاینده‌های
آلی پایدار می‌باشد.

ماده (2)- تعاریف
از نظر این کنوانسیون:
الف- «عضو» به یک کشور یا یک سازمان وحدت اقتصادی منطقه‌ای اطلاق می‌شود که
محدودیت‌های این کنوانسیون و اجرای آن را تقبل نموده است.
ب- «سازمان وحدت اقتصادی منطقه‌ای» به یک سازمان متشکل از کشورهای مستقل از یک
منطقه معین گفته می‌شود که اعضای آن اختیارات خود درخصوص مسائل ناشی از این
کنوانسیون را بدان تفویض نموده و براساس آن، سازمان اختیار دارد برطبق مقررات
داخلی خود برای امضاء، تصویب، قبول یا تأیید یا الحاق به این کنوانسیون اقدام
نماید.
ج- «اعضاء حاضر و رأی‌دهنده» به معنای اعضاء حاضر و دارای یک رأی مثبت یا منفی
می‌باشد.

ماده 3- تدابیر لازم برای کاهش یا حذف انتشار از تولید و استفاده عمدی
1. هر عضو باید:
الف- فعالیت‌های زیر را ممنوع و یا تدابیر رسمی و قانونی لازم را برای جلوگیری از
موارد زیر انجام دهد:
(1)- تولید و استفاده از مواد شیمیایی مندرج در ضمیمه (الف) براساس مقررات آن
ضمیمه و
(2)- واردات و صادرات مواد شیمیایی مندرج در ضمیمه (الف) بر طبق مقررات بند (2) و
ب- تولید و استفاده از مواد شیمیایی مندرج در ضمیمه (ب) بر طبق مقررات آن ضمیمه
محدود شود.
2- هر عضو باید اقداماتی انجام دهد تا اطمینان حاصل آید که:
الف- واردات یک ماده شیمیایی مندرج در ضمیمه (الف) یا ضمیمه (ب) انجام شده فقط:
(1)- با هدف دفع کاملاً زیست محیطی به نحوی که در جزء (1) بند (د) از ماده (6) بیان
شده، یا
(2)- برای یک کاربرد یا منظور خاص که برای عضو مشمول ضمیمه (الف) یا ضمیمه (ب)
مجاز شمرده شده است.
ب- مواد شیمیایی مشمول ضمیمه (الف) برای هرگونه تولید یا کاربرد به صورت معافیت
ویژه یا مواد شیمیایی مندرج در ضمیمه (ب) برای هرگونه تولید یا کاربرد به صورت
معافیت ویژه یا منظور قابل قبول که مشمول هرگونه مقررات مرتبط در اسناد موجود
درخصوص «آئین اعلان رضایت قبلی بین‌المللی» می‌باشد، فقط در صورتی می‌تواند صادر
گردد که:
(1)- به منظور دفع کاملاً زیست محیطی به نحوی که در جزء (1) بند (د) ماده (6) بیان
شده.
(2)- به یک عضو که مجاز به کاربرد این مواد شیمیایی براساس ضمیمه (الف) یا ضمیمه
(ب) باشد و یا
(3)- به یک کشور غیرعضو این کنوانسیون که یک گواهینامه سالیانه برای عضو صادرکننده
تهیه کرده است.
آن گواهینامه باید مشخص کننده کاربرد مورد نظر مواد شیمیایی بوده و شامل شرحی باشد
که با توجه به آن ماده شیمیایی، کشور واردکننده متعهد شده است به:
الف- حفاظت از سلامت انسان و محیط زیست از طریق اتخاذ تدابیر لازم برای کاهش یا
حذف انتشار.
ب- انطباق با مقررات بند (1) ماده (6) و
ج- انطباق در جای مناسب با مقررات بند (2) از بخش (2) ضمیمه (ب).
گواهینامه همچنین باید شامل تمامی مستندات مناسب، نظیر اسناد و قوانین، مقررات یا
دستورالعمل‌های مدیریتی یا استراتژیکی باشد. عضو صادرکننده باید گواهینامه را تا
شصت روز بعد از صدور به دبیرخانه کنوانسیون تسلیم نماید.
ج- مواد شیمیایی مندرج در ضمیمه (الف) برای هرگونه تولید و استفاده به صورت
معافیت‌های ویژه که برای هیچ‌کدام از اعضاء معتبر نیست برای آن کشور صادر نشده بجز
به منظور دفع اصولی زیست محیطی همانطوری که در جزء (1) بند (د) ماده (6) شرح داده
شده است.
د- از نظر این بند، اصطلاح «کشورهای غیرعضو این کنوانسیون» درخصوص یک ماده شیمیایی
خاص شامل یک کشور یا یک سازمان وحدت اقتصادی منطقه‌ای می‌شود که با ممنوعیت مواد
شیمیایی مطروحه در این کنوانسیون موافقت ننموده است.
3- هر عضو که دارای یک یا بیش‌تر طرح رسیدگی و ارزیابی برای آفت‌کش‌های جدید یا یک
ماده شیمیایی صنعتی جدید باشد، باید تدابیری را برای جلوگیری از تولید و کاربرد
آفت‌کش‌ها و مواد شیمیایی صنعتی جدید به منظور قانونمند کردن این مواد انجام دهد،
به نحوی که با توجه به معیار موجود در بند «1» ضمیمه (د) از بروز خصوصیات مخرب
آلاینده‌های آلی پایدار ممانعت به عمل آورد.
4. هر عضو که دارای یک یا بیش‌تر طرح رسیدگی و ارزیابی برای آفت‌کش‌ها یا مواد
شیمیایی صنعتی می‌باشد باید در جای مناسب با در نظر گرفتن معیار موجود در بند (1)
ضمیمه (د)، ارزیابی آفت‌کش‌ها یا مواد شیمیایی صنعتی که اخیراً مورد استفاده قرار
گرفته‌اند را مورد ملاحظه قرار دهد.
5. بجز مواردی که در این کنوانسیون آورده شده، بندهای «1» و «2» نباید برای
مقادیری از مواد شیمیایی که در تحقیقات مقیاس آزمایشگاهی یا مواردی که به عنوان
استاندارد مرجع مورد استفاده قرار می‌گیرند، رعایت گردد.
6. هر عضو که دارای معافیت‌های ویژه بر طبق ضمیمه (الف) یا معافیت ویژه یا یک
منظور قابل قبول بر طبق ضمیمه (ب) باشد، باید اقدامات مناسب را برای حصول اطمینان
از هرگونه تولید و کاربرد برطبق این معافیت یا منظور که به روشی انجام می‌شود تا
از تماس مستقیم با انسان و رها شدن در محیط زیست جلوگیری نماید یا آن را کاهش دهد،
انجام دهد.
برای کاربردهای خاص یا مقاصد قابل قبول که سبب انتشار عمدی مواد در محیط زیست به
واسطه استفاده متداول آن می‌گردد، این مواد منتشره باید در حداقل ممکن بوده، یا
منطبق با استاندارد و دستورالعمل‌های کاربردی مورد شناسایی قرار گیرد.

ماده 4- ثبت معافیت ویژه
1. ثبت اطلاعات به منظور شناسایی اعضایی که معافیت ویژه مندرج در ضمیمه (الف) یا
ضمیمه (ب) دارند، ایجاد گردیده است. این ثبت اطلاعات، اعضایی که از شروط ضمیمه
(الف) یا ضمیمه (ب) استفاده می‌کنند را شامل نمی‌شود که می‌تواند توسط تمامی اعضا
اجرا گردد. عمل ثبت باید توسط دبیرخانه کنوانسیون انجام شده و برای عموم قابل
دسترسی باشد.
2. ثبت باید شامل موارد زیر باشد:
الف) فهرستی از انواع معافیت ویژه تهیه شده براساس ضمیمه‌های (الف) و (ب).
ب) فهرستی از اعضا که یک معافیت ویژه مندرج در ضمیمه (الف) یا ضمیمه (ب) دارند.
ج) فهرستی از تاریخ سررسید برای هر معافیت ویژه ثبت شده.
3. هر کشور می‌تواند از طریق تسلیم یک نامه به دبیرخانه، برای ثبت یک یا انواع
بیش‌تر معافیت ویژه مندرج در ضمیمه (الف) یا ضمیمه (ب) اقدام نماید.
4. بجز در زمانی که تاریخ زودتر توسط عضو در برگه ثبت مشخص شده، یا یک متمم پیرو
بند (7) این ماده اعطا گردد، تمامی معافیت‌های ویژه ثبت شده باید پنج سال پس از
تاریخ لازم‌الاجرا شدن کنوانسیون در ارتباط با مواد شیمیایی مذکور باطل گردد.
5. در اولین اجلاس، مجمع اعضا باید درخصوص روش بازنگری برای موارد ثبت تصمیم‌گیری
نماید.
6. قبل از بازنگری درخصوص ثبت، عضو مورد نظر باید یک گزارش توجیهی دال بر ادامه
نیاز به ثبت آن معافیت به دبیرخانه تسلیم نماید. این گزارش باید توسط دبیرخانه به
تمامی اعضا ارائه گردد. بازنگری یک ثبت باید براساس تمامی اطلاعات موجود انجام
گردد. نهایتاً مجمع اعضا می‌تواند توصیه‌هایی به عضو مورد نظر به صورت راهکارهای
مناسب ارائه دهد.
7. مجمع اعضا می‌تواند براساس درخواست هر عضو، در خصوص تمدید تاریخ سررسید یک
معافیت ویژه برای یک دوره حداکثر پنجساله اقدام نماید. در ارتباط با این
تصمیم‌گیری، باید شرایط خاص اعضای کشورهای در حال توسعه و اعضا با اقتصاد در حال
گذر نیز لحاظ گردد.
8. یک عضو می‌تواند در هر زمان معافیت ویژه ثبت شده را از طریق تسلیم یک نامه به
دبیرخانه پس بگیرد، این بازپس‌گیری باید در تاریخ قید شده در نامه مذکور مورد
ترتیب اثر قرار گیرد.
9. در صورتی که هیچ‌کدام از اعضا برای نوع خاصی از معافیت‌ها ثبت‌نام ننماید،
هیچ‌گونه ثبت جدید نباید انجام شود.

ماده 5- تدابیر لازم برای کاهش یا حذف انتشار از طریق تولید غیرعمدی
هر عضو باید حداقل تدابیر زیر را به منظور کاهش کل انتشار انجام شده از طریق منابع
ناشی از فعالیت‌های انسانی برای هرکدام از مواد شیمیایی مندرج در ضمیمه (ج) با هدف
کاهش آن‌ها و در صورت امکان جلوگیری نهایی انجام دهد. این تدابیر عبارتند از:
الف- تهیه یک طرح اقدام یا در صورت امکان یک طرح اقدام منطقه‌ای یا بخشی ظرف دو
سال پس از لازم‌الاجرا شدن کنوانسیون که متعاقباً آن را به عنوان بخشی از طرح
استقرار تعیین شده در ماده (7) اجرا نماید. این طرح به منظور شناسایی، تعیین
خصوصیات و محل‌های انتشار مواد شیمیایی مندرج در ضمیمه (ج) و برای تسهیل استقرار
جزءهای (ب) الی (هـ) طراحی می‌شود. طرح اقدام باید شامل عناصر زیر باشد:
1. برآوردی از منابع انتشار موجود و قبلی شامل تهیه و نگهداری سیاهه منابع و
برآورد مقادیر انتشار که با توجه به دسته‌بندی منابع تعیین شده در ضمیمه (ج) انجام
می‌شود.
2. برآوردی از وضعیت قوانین و استراتژی‌های مرتبط عضو برای مدیریت انتشار این
مواد.
3. تعیین خط‌مشی به منظور رعایت الزامات این بند، که براساس برآوردهای بندهای (1)
و (2) انجام می‌شود.
4. ارتقاء سطح تعلیم و تربیت با توجه به آگاهی از استراتژی‌ها.
5. انجام بازنگری هر پنجساله برای این استراتژی‌ها و میزان موفقیت آنها در رعایت
الزامات این بند، که این بازنگری‌ها باید در گزارش‌های تسلیم شده مطابق ماده (15)
قید گردد.
6. زمانبندی برای استقرار طرح اقدام، شامل استراتژی‌ها و تدابیری که در آن تعیین
شده‌اند.
ب – ترویج به‌کارگیری تدابیر ممکن و عملی موجود که می‌تواند دستیابی به یک سطح
واقعی و معنادار برای کاهش انتشار یا جلوگیری منابع را تسریع بخشد.
ج- تروج توسعه و در جایی که مناسب باشد، الزام به کاربرد مواد جایگزین یا محصولات
و فرایندهای اصلاح شده، به منظور جلوگیری از تشکیل و انتشار مواد شیمیایی مندرج در
ضمیمه (ج)، که با توجه به رهنمودهای کلی درخصوص فعالیت‌های جلوگیری و کاهش انتشار
در ضمیمه (ج) و راهنماهای فنی که توسط مجمع اعضا تأیید شده است.
د) ترویج و بر طبق زمانبندی استقرار طرح اقدام، الزام به کاربرد بهترین روش‌های
موجود برای منابع جدید برطبق دسته‌بندی منابع که یک عضو به عنوان تضمین آن اقدامات
در طرح اقدام با یک تأکید خاص به چارچوب منابع تعیین شده در قسمت دوم ضمیمه (ج)،
تعیین کرده است. در هر صورت، اقدام با یک تأکید خاص به چارچوب مندرج در قسمت دوم
آن ضمیمه باید در حداقل زمان ممکن به صورت مرحله‌ای اجرا گردد. اما این موضوع
نباید بیش از چهار سال پس از لازم‌الاجرا شدن کنوانسیون برای آن عضو طول بکشد.
برای چارچوب تعیین شده، اعضا باید کاربرد بهترین اقدامات انجام شده زیست محیطی را
گسترش دهند. در هنگام اجرای بهترین روشهای موجود و بهترین ترتیبات زیست محیطی اعضا
باید به رهنمودهای عمومی درخصوص اقدامات جلوگیری و کاهش انتشار در ضمیمه (ج) توجه
نموده و راهنماهای فنی درخصوص بهترین روش‌های موجود و بهترین تجربیات زیست محیطی
نیز باید از طریق تصمیم‌گیری مجمع اعضا به روز گردد.
هـ) گسترش استفاده از بهترین روش‌های موجود و بهترین تجربیات زیست محیطی طبق طرح
اقدام:
1. برای منابع موجود قید شده در دسته‌بندی منابع مندرج در بخش دوم ضمیمه (ج) و
دسته‌بندی منابع نظیر آنهایی که در قسمت سوم همان ضمیمه قید گردیده و
2. برای منابع جدید با توجه به دسته‌بندی منابع نظیر آنچه که در بخش سوم ضمیمه (ج)
قید گردیده در صورتی که یک عضو در جزء «هـ» قید نشده باشد.
در هنگام تدارک بهترین روشهای موجود و بهترین تجربیات زیست محیطی، اعضا باید به
رهنمودهای کلی مرتبط با اقدامات کاهش و جلوگیری از انتشار قید شده در ضمیمه (ج)
توجه نمایند.
دستورالعمل‌های فنی درخصوص بهترین روش های موجود و بهترین اقدامات انجام شده زیست
محیطی باید از طریق تصمیم‌گیری مجمع اعضا به روز گردد.
و- از نظر این بند و ضمیمه (ج):
1. «بهترین روشهای موجود» به معنای مؤثرترین و پیشرفته‌ترین مرحله در توسعه
فعالیت‌ها و روشهای بهره‌برداری از آنها می‌باشد که بیانگر تجربیات مفید به دست
آمده از برخی روش‌ها برای طراحی اصولی محدودیت‌های انتشار می‌باشد که برای جلوگیری
و در جاهایی که مقدور نیست به صورت کلی کاهش انتشار مواد شیمیایی مندرج در قسمت
اول ضمیمه (ج) و اثر آنها روی محیط زیست به طور کلی می‌باشد. در این خصوص:
2. «فنون» که شامل هر دو نوع فناوری استفاده شده و در حال استفاده است که تأسیسات
بر پایه آن طراحی، ساخته، نگهداری، بهره‌برداری و از رده خارج می‌گردد.
3. «در دسترس بودن فناوری‌ها» به معنای آن دسته از فناوری‌ها است که برای
بهره‌برداری قابل دستیابی بوده و در مقیاسی وسیع وجود داشته که در بخش صنایع
مرتبط، تحت شرایط حیاتی فنی و اقتصادی با در نظر گرفتن هزینه‌ها و مزایا برای اجرا
مجاز شمرده می‌شوند و
4. «بهترین» به معنای مؤثرترین در دستیابی به یک سطح عمومی بالا برای حفاظت محیط
زیست به طور کلی بوده.
5. «بهترین تجربیات زیست محیطی» به معنای کاربرد ترکیبی از مناسب‌ترین استراتژی‌ها
و اقدامات کنترلی زیست محیطی می‌باشد.
6. «منابع جدید» به معنای هر منبع که بنحو مطلوب ساخته شده یا جایگزین گردیده
اطلاق می‌شود که حداقل یک سال پس از تاریخ:
الف- لازم‌الاجرا شدن کنوانسیون برای عضو مورد نظر، یا
ب- لازم‌الاجرا شدن کنوانسیون برای عضو مورد نظر برای ارائه اصلاحیه به ضمیمه (ج)
در صورتی که منبع مذکور از شرایط این کنوانسیون فقط به واسطه آن اصلاحیه پیروی
کند.
ز- مقادیر حد انتشار یا استانداردهای اجرایی می‌تواند توسط یک عضو برای عمل به
تعهدات آن جهت دستیابی به بهترین روشهای موجود تحت این بند استفاده گردد.

ماده 6- اقدامات لازم برای کاهش یا جلوگیری انتشار آلودگی
از وسائل از کارافتاده و پسماندها
1. هر عضو به منظور حصول اطمینان از اینکه وسائل ازکارافتاده تشکیل شده یا از حاوی
مواد شیمیایی مندرج در ضمیمه (الف) یا (ب) و پسماندها شامل محصولات وسائلی که به
صورت زائد در می‌آیند، تشکیل شده، حاوی یا آلوده‌ شده با یکی از مواد شیمیایی
مندرج در ضمیمه‌های (الف)، (ب) یا (ج) می‌باشند، از طریق یک روش حافظ سلامت انسان
و محیط زیست مدیریت می‌شوند، باید:
الف- خط مشی مناسب به منظور شناسایی موارد زیر دارا باشد:
(1) - وسائل ازکارافتاده تشکیل شده یا حاوی مواد شیمیایی مندرج در ضمیمه (الف) یا
(ب)
(2) - محصولات و وسائلی که در حال استفاده می‌باشند و پسماندهای تشکیل شده، حاوی
یا آلوده شده با یک ماده شیمیایی مندرج در ضمیمه‌های (الف)، (ب) و (ج).
ب- تا حد امکان، وسائل ازکارافتاده تشکیل شده یا حاوی مواد شیمیایی مندرج در ضمیمه
(الف) یا (ب) براساس خط مشی بیان شده در جزء (الف) را شناسایی نماید.
ج- وسائل ازکارافتاده به نحو مناسب از طریق یک روش زیست محیطی جامع، امن و کارا
مدیریت گردد. وسائل ازکارافتاده حاوی مواد شیمیایی مندرج در ضمیمه (الف) یا (ب) پس
از اینکه برطبق معافیت ویژه تعیین شده در ضمیمه (الف) یا هر معافیت ویژه یا هدف
قابل قبول تعیین شده در ضمیمه (ب) مجاز به استفاده نیستند، بجز وسائل
ازکارافتاده‌ای که به منظور صادرات برطبق بند (2) ماده (3) مجاز شمرده شده‌اند.،
باید بعنوان پسماند به حساب آمده و طبق جزء (د) با آنها رفتار شود.
د- انجام تدابیر مناسب برای آن دسته از پسماندها شامل محصولات و وسائلی که در شرف
تبدیل به پسماند می‌باشند، شامل:
(1)- پسماندهایی که برطبق روشهای صحیح زیست محیطی جابجا، جمع‌آوری، حمل و نقل و
نگهداری شده‌اند.
(2)- پسماندهای دفع شده به روشی که آلاینده‌های آلی پایدار موجود یا تخریب شود و
یا به شکل برگشت‌ناپذیر تغییر ماهیت دهد و در نتیجه خصوصیات مواد آلاینده آلی
پایدار را از خود نشان ندهد. در غیر این صورت چنانچه این روش‌های دفع انتظارات و
اولویت‌های زیست محیطی را برآورده نسازد، یا مقدار آلاینده‌های آلی پایدار در حد
پایین باشد، باید دستورالعمل‌ها، استانداردها و قوانین بین‌المللی شامل مواردی که
پیرو بند (2) می‌تواند تدوین و ایجاد گردد، و نظامهای مرتبط منطقه‌ای و جهانی حاکم
بر مدیریت پسماندهای ویژه مدنظر قرار گیرد.
(3)- پسماندهایی که مجاز به انجام عملیات دفع به روش بازیافت، بازیابی، احیا،
استفاده مجدد مستقیم یا کاربردهای دیگر آلاینده‌های پایدار نمی‌باشد، و
(4)- پسماندهایی که بدون در نظر گرفتن دستورالعملها، استانداردها و قوانین
بین‌المللی مرتبط نمی‌توان از طریق مرزهای بین‌المللی حمل و نقل نمود.
هـ- به منظور تدوین راهکارهای مناسب برای شناسایی مکانهای آلوده به مواد شیمیایی
مندرج در ضمیمه‌های (الف) و (ب) یا (ج) تلاش گردد. در صورتی که پاکسازی این مکانها
برعهده گرفته شد، باید این عمل طبق اصول صحیح زیست محیطی اجرا گردد.
2. مجمع اعضا باید با بخشهای مناسب کنوانسیون بازل درخصوص کنترل نقل و انتقالات
برون مرزی پسماندهای ویژه و دفع آنها همکاری نزدیک داشته باشد تا در این میان:
الف- اندازه یا سطح لازم برای تخریب یا تغییر ماهیت برگشت‌ناپذیر به منظور حصول
اطمینان از عدم بروز خصوصیات آلاینده‌های آلی پایدار به شکلی که در بند (1) ضمیمه
(د) مشخص شده ایجاد گردد.
ب- تعیین گردد منظور از روشهای دفع صحیح زیست محیطی که در بالا به آن اشاره شد، چه
می‌باشد و
ج) تلاش گردد تا غلظت مواد شیمیایی مندرج در ضمیمه‌های (الف)، (ب) و (ج) آن طوری
که در شق (2) جزء (د) بند (1) از ضمیمه (د) بدان اشاره شده، به نحو مناسب ایجاد
گردد.

ماده 7- طرحهای اجرائی
1. هر عضو باید:
الف- طرحی را برای اجرای تعهدات خود به موجب این کنوانسیون تدوین و برای اجرای آن
تلاش نماید.
ب- طرح اجرایی خود را ظرف دو سال از تاریخ لازم‌الاجرا شدن کنوانسیون برای آن
کشور، به مجمع اعضا تسلیم نماید، و
ج- به صورتی مناسب طرح اجرایی خود را بر اساس جدول زمانی و به شکلی که با تصمیم
مجمع اعضا مشخص خواهدشد مورد بازنگری قرار داده و به روز درآورد.
2. اعضا به طور مستقیم یا از طریق سازمان‌های منطقه‌ای، زیر منطقه‌ای و جهانی در
جای مناسب همکاری نموده و با گروه‌های مرتبط و مسئول ملی خود از جمله گروه‌های
زنان و گروه‌های درگیر در امر بهداشت کودکان به منظور تسهیل تدوین، اجرا و به روز
درآوردن طرح‌های اجرایی آنان مشورت نماید.
3. اعضا باید به منظور کاربرد و در جای مناسب ایجاد ابزار لازم برای وحدت نظر در
طرحهای اجرایی ملی برای آلاینده‌های آلی پایدار برای تعیین خط مشی توسعه پایدار
خود تلاش نمایند.

ماده 8- فهرست‌بندی مواد شیمیمایی در ضمائم (الف)، (ب) و (ج)
1. یک عضو ممکن است پیشنهادی را برای درج یک ماده شیمیایی در ضمائم (الف)، (ب) و
یا (ج) به دبیرخانه ارائه دهد. این پیشنهاد شامل اطلاعات مشخص شده در ضمیمه (د)
خواهد بود. در تدوین یک پیشنهاد، یک عضو می‌تواند از سوی دیگر اعضا یا از سوی
دبیرخانه مساعدت گردد.
2. دبیرخانه باید تعیین نماید آیا پیشنهاد شامل اطلاعات مشخص شده در ضمیمه (د)
می‌باشد یا خیر، چنانچه دبیرخانه تأیید نماید که پیشنهاد شامل اطلاعات مذکور
می‌باشد، باید پیشنهاد را به کمیته تجدیدنظر آلاینده‌های آلی پایدار تسلیم نماید.
3. کمیته مذکور باید پیشنهاد را بررسی و چارچوب تعیین شده در ضمیمه (د) را به شکلی
شفاف و قابل انعطاف به کار برده، همه اطلاعات تهیه شده را به روشی متوازن و منسجم
مدنظر قرار دهد.
4. اگر کمیته تصمیم بگیرد که:
الف- قانع شده که چارچوب تعیین شده رعایت شده باید از طریق دبیرخانه پیشنهاد را
ارائه و ارزیابی کمیته را در اختیار همه اعضا و ناظرین قرار داده و آنان را به
ارائه اطلاعات تعیین شده در ضمیمه (هـ) دعوت نماید و یا
ب- قانع نشده که چارچوب تعیین شده رعایت شده باید مراتب را از طریق دبیرخانه به
همه اعضا و ناظرین اطلاع و پیشنهاد را به همراه ارزیابی در اختیار اعضا قرار داده
و پیشنهاد باید کنار گذارده شود.
5. هر عضو ممکن است پیشنهاد را مجدداً براساس بند (4) فوق به کمیته‌ای که پیشنهاد
را کنار گذاشته، ارائه دهد. این ارائه مجدد می‌تواند شامل هرگونه ابراز نظر عضو و
همین طور استدلال برای ملاحظات فوق‌العاده کمیته باشد. اگر به دنبال این مرحله
کمیته مجدداً پیشنهاد را رد نماید، کشور عضو می‌تواند نسبت به تصمیم کمیته اعتراض و
از مجمع اعضا تقاضا نماید که موضوع را در اجلاس آتی خود بررسی نماید. مجمع اعضا
می‌تواند براساس چارچوب تعیین شده در ضمیمه (د) و با احتساب ارزیابی کمیته و
هرگونه اطلاعات اضافی دیگری که از سوی هر کشور عضو یا ناظر ارائه شود، آن پیشنهاد
را مورد ارزیابی قرار دهد.
6. در جایی که کمیته تصمیم گرفته که چارچوب مشخص رعایت شده یا مجمع اعضا تصمیم
بگیرد که پیشنهاد باید مورد ارزیابی قرار بگیرد، کمیته پیشنهاد را مورد بررسی
دقیق‌تر قرار داده و با در نظر گرفتن دیگر اطلاعات مرتبط دریافت شده، باید یک طرح
اولیه نمایه خطر براساس ضمیمه (هـ) تهیه نموده و پیش‌نویس آن را از طریق دبیرخانه
در اختیار همه اعضا و ناظرین قراردهد، نظرات فنی آنان را جمع‌آوری و با مدنظر قرار
دادن آن طرح نمایه خطر را تکمیل نماید.
7. اگر براساس طرح نمایه خطر که مطابق با ضمیمه (هـ) تهیه شده، کمیته تصمیم بگیرد
که:
الف- به نظر می‌رسد که آن ماده شیمیایی در نتیجه انتقال درازمدت در محیط زیست،
آثار سوء بر سلامت انسان یا آثار محیط زیست در مقیاس جهانی بر جای می‌گذارد، باید
پیشنهاد مورد ارزیابی قرار گیرد. فقدان اطمینان علمی کامل، طبعاً پیشنهاد را از
پیشرفت بازنخواهد داشت. کمیته از طریق دبیرخانه همه اعضا و ناظرین را دعوت خواهد
کرد با ملاحظات مشخص شده در ضمیمه (هـ)، اطلاعات مربوطه را ارائه نمایند. سپس
نتیجه ارزیابی مدیریت خطر که شامل تجزیه و تحلیلی از تدابیر کنترلی احتمالی درخصوص
این مواد شیمیایی است را براساس آن ضمیمه تهیه خواهد کرد، یا
ب) اگر قرار است پیشنهاد به پیش برده نشود، کمیته از طریق دبیرخانه طرح اولیه
نمایه خطر را در اختیار اعضا و ناظرین قرار داده و سپس پیشنهاد را کنار خواهد
گذاشت.
8. برای هر پیشنهاد کنار گذاشته شده براساس جز (ب) بند 7 فوق یک عضو می‌تواند از
مجمع اعضا درخواست نماید که به کمیته تکلیف نماید که اطلاعات اضافی و
فوق‌العاده‌ای از کشور پیشنهاددهنده و دیگر اعضا در ظرف مدتی که بیش از یک سال طول
نخواهد کشید درخواست نماید. پس از این مدت و براساس هرگونه اطلاعات دریافتی، کمیته
پیشنهاد را براساس بند (6) و با اولویت‌هایی که از سوی مجمع اعضا تصمیم‌گیری و
ارائه خواهد شد، مورد تجدیدنظر قرار می‌دهند. چنانچه پس از طی این مرحله کمیته
مجدداً پیشنهاد را باطل نماید، آن عضو می‌تواند نسبت به تصمیم کمیته اعتراض و مجمع
اعضا مسأله را در جلسه آتی خود مورد بررسی قرار دهد. مجمع اعضا می‌تواند براساس
طرح نمایه خطر که براساس ضمیمه (هـ) تهیه شده تصمیم‌گیری نموده و با احتساب
ارزیابی کمیته و هرگونه اطلاعات فوق‌العاده که از سوی اعضا و ناظرین ارائه می‌شود،
تصمیم بگیرد که پیشنهاد به پیش برود. اگر مجمع اعضا تصمیم بگیرد که پیشنهاد باید
به پیش برود کمیته باید آنگاه طرح برآورد مدیریت خطر را تهیه نماید.
9. کمیته براساس طرح نمایه خطر با توجه به بند (6) فوق و برآورد مدیریت خطر که در
جزء (الف) بند (7) و یا بند (8) فوق اشاره شده، می‌تواند توصیه نماید که آیا باید
آن ماده شیمیایی توسط مجمع اعضا در فهرست‌بندی ضمائم (الف)، (ب) و یا (ج) مورد
توجه قرار گیرد؟
مجمع اعضا با احتساب توصیه‌های کمیته و از جمله هرگونه عدم اطمینان علمی باید به
شکلی احتیاط‌آمیز درخصوص در فهرست قرار گرفتن ماده شیمیایی و تعیین تدابیر کنترل
مربوط به آن در ضمائم (الف)، (ب) و یا (ج) تصمیم بگیرد.

ماده 9- تبادل اطلاعات
1. هر کشور عضو باید تبادل اطلاعات مرتبط با موارد زیر را تسهیل یا برعهده گیرد:
الف- کاهش و یا حذف تولید، استفاده و یا انتشار آلاینده‌های آلی پایدار.
ب- جایگزین‌های آلاینده‌های آلی پایدار شامل اطلاعات مربوط به خطرات آنها به همراه
هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی آن.
2. کشورها باید با توجه به بند (1) مستقیماً یا از طریق دبیرخانه اطلاعات را مبادله
نمایند.
3. هر کشور عضو، یک مرجع ملی را برای تبادل این‌گونه اطلاعات تعیین خواهد کرد.
4. دبیرخانه باید به عنوان سازوکار شفاف‌سازی اطلاعات درخصوص آلاینده‌های آلی
پایدار از جمله اطلاعات تهیه شده توسط اعضای سازمان‌های دولتی و غیردولتی ارائه
خدمت نماید.
5. از نظر این کنوانسیون، اطلاعات موجود درخصوص ایمنی و بهداشت انسان و محیط زیست
به عنان اطلاعات محرمانه تلقی نخواهد شد. کشورهای عضو که اطلاعات دیگر مرتبط با
این کنوانسیون را مبادله می‌کنند باید براساس توافقنامه دوجانبه، هرگونه اطلاعات
محرمانه را حفظ نمایند.

ماده 10- اطلاعات عمومی، آگاهی و آموزش
1. هر عضو باید در حد توان خود نسبت به تشویق و تسهیل موارد زیر اقدام نماید:
الف- ارتقاء آگاهی سیاستگذاران و تصمیم‌گیران مرتبط با آلاینده‌های آلی پایدار.
ب- در اختیار عموم گذاشتن کلیه اطلاعات موجود درخصوص آلاینده‌های آلی پایدار با
ملحوظ نمودن بند (5) از ماده (9).
ج- تدوین و اجرای برنامه‌های آموزشی و اطلاع‌رسانی عمومی خصوصاً برای زنان، کودکان
و طبقه کم سواد در مورد آلاینده‌های آلی پایدار و همین طور شامل اثرات بهداشتی و
محیط زیستی و جایگزینها؛
د) مشارکت عموم در رسیدگی به آلاینده‌های آلی پایدار و اثرات بهداشتی و محیط زیستی
آن و توصیه در چاره‌جویی لازم و از جمله ایجاد موقعیت‌هایی برای تهیه داده‌ها در
سطح ملی با توجه به اجرای این کنوانسیون؛
هـ- تعلیم کارگران، متخصصین علمی، مربیان و کادر فنی و مدیریتی.
و- توسعه و مبادله موارد لازم برای آگاهی عمومی و آموزشی در سطح ملی و بین‌المللی.
ز- توسعه و مبادله موارد لازم برای آگاهی عمومی و آموزشی در سطح ملی و بین‌المللی.
2. هر کشور عضو باید در چارچوب توان خود اطمینان حاصل نماید که عموم مردم به
اطلاعات عمومی موردنظر در بند (1) دسترسی داشته و این اطلاعات را مرتباً به روز
درآورد.
3. هر کشور عضو باید در حد توان خود به تشویق استفاده‌کنندگان در صنعت و حرف مختلف
پرداخته تا موجبات و تسهیلات لازم برای تأمین اطلاعات مورد اشاره بند (1) را در
سطح ملی و به صورتی مناسب در سطوح زیر منطقه‌ای و جهانی، فراهم آورد.
4. در تأمین اطلاعات درخصوص آلاینده‌های آلی پایدار و جایگزین آنها اعضا می‌توانند
از برگه‌های اطلاعات بهداشتی، گزارشات، رسانه‌های گروهی و دیگر ابزار اطلاع‌رسانی
استفاده کرده و مراکز اطلاعاتی را در سطح ملی و منطقه‌ای ایجاد کنند.
5. هر کشور عضو باید ملاحظاتی منسجم نسبت به توسعه ساختارهایی چون انتشار مواد
آلاینده و ثبت حمل و نقل آنها داشته و نسبت به جمع‌آوری و انتشار اطلاعات درخصوص
برآورد مقادیری که در هر سال از مواد مندرج در ضمیمه‌های (الف)، (ب) یا (ج) انتشار
یا در معرض تماس قرار گرفته، داشته باشد.

ماده 11- تحقیق، توسعه و نظارت
1. کشورهای عضو باید در چارچوب توان خود در سطح ملی و بین‌المللی به تشویق پرداخته
و یا تحقیقات مناسب، توسعه، نظارت و همکاری درخصوص آلاینده‌های آلی پایدار را به
عهده گرفته و در جای مناسب، نسبت به مواد جایگزین و موادی که بتواند جانشین
آلاینده‌های آلی پایدار و از جمله موارد ذیل شود اقدام نمایند.
الف- منابع و انتشار مواد در محیط زیست.
ب- نحوه حضور، مقادیر و سرنوشت آن در انسان و محیط زیست.
ج- جابجایی در محیط زیست، سرنوشت و تغییر شکل آن.
د- آثار مواد بر بهداشت و سلامت انسان و محیط زیست.
هـ- تبعات اقتصادی ـ اجتماعی و فرهنگی.
و- کاهش انتشار و یا حذف.
ز- روشهای هماهنگ برای تهیه سیاهه منابع تولیدکننده و روشهای تجزیه برای
اندازه‌گیری میزان انتشار.
2. نسبت به به‌عهده گرفتن اقدامات تحت بند (1) فوق، هر عضو باید در حد توان خود به
شرح ذیل اقدام نماید:
الف- حمایت و توسعه بیش‌تر برنامه‌های بین‌المللی، شبکه‌ها و سازمان‌هایی در جهت
شناسایی، هدایت، تشخیص و تأمین بودجه تحقیقاتی، جمع‌آوری اطلاعات و نظارت بر
احتساب نیاز به کاهش تلاش‌های موازی، آن طور که مناسب باشد.
ب- حمایت از تلاش‌های ملی و بین‌المللی در جهت گسترش توانهای تحقیقاتی علمی و فنی
در جهت تشویق به رسیدگی و مبادله اطلاعات و تجزیه و تحلیل‌ها، خصوصاً در کشورهای در
حال توسعه و کشورهای با اقتصاد در حال گذر.
ج- تأمل بر نگرانی‌ها و نیازها خصوصاً در زمینه منابع فنی و مالی در کشورهای در حال
توسعه و کشورهای با اقتصاد در حال گذر و همکاری در بهینه‌سازی توان این کشورها در
ایجاد زمینه مشارکت در فعالیت‌های مورد اشاره در جزءهای (الف) و (ب) فوق.
د- به عهده گرفتن امور تحقیقاتی در جهت از بین بردن آثار آلاینده‌های آلی پایدار
بر بهداشت تولید مثل.
هـ- در اختیار گذاشتن نتایج تحقیقات و فعالیت‌های توسعه و نظارت که در این بند
بدان اشاره شده برای عموم براساس برنامه زمانبندی و منظم.
و- تشویق و یا بعهده گرفتن همکاری، با توجه به ذخیره‌سازی و تأمین اطلاعات، ناشی
از تحقیق، توسعه و نظارت.
منابع و انتشار مواد در محیط زیست.
ارتقاء آگاهی سیاستگذاران و تصمیم‌گیران مرتبط با آلاینده‌های آلی پایدار.

ماده 12- کمکهای فنی
1. اعضا معتقدند که کمک‌های به موقع و مناسب در پاسخ به درخواست کشورهای در حال
توسعه و کشورهای با اقتصاد در حال گذر، در اجرای موفق این کنوانسیون بسیار حیاتی
است.
2. اعضاء برای تأمین کمک مناسب فنی به کشورهای در حال توسعه عضو و کشورهای با
اقتصاد در حال گذر همکاری نموده و برای کمک به آنان با احتساب نیاز خاص آنان نسبت
به توسعه و گسترش توان اجرایی آنان در اجرای تعهدات ناشی از این کنوانسیون برای
آنان اقدام خواهند نمود.
3. در این زمینه، کمک فنی تأمین شده از سوی کشورهای پیشرفته صنعتی عضو و دیگر اعضا
مطابق توان هرکدام و شامل کمک‌های دوجانبه آن‌طور که مناسب بوده و مورد توافق قرار
گرفته و یا به صورت کمک فنی برای توانمندسازی این کشورها در رابطه با اجرای تعهدات
این کنوانسیون بوده، می‌باشد. دستورالعمل بیش‌تر در این زمینه از سوی مجمع اعضا
تهیه و تدوین خواهد شد.
4. اعضا باید به طور مناسب ترتیباتی به منظور تأمین کمک‌های فنی و تشویق انتقال
دانش فنی و فناوری به کشورهای عضو در حال توسعه و اعضای با اقتصاد در حال گذر، در
رابطه با اجرای این کنوانسیون، اتخاذ نمایند. این ترتیبات شامل ایجاد مراکزی در
سطح منطقه‌ای و زیرمنطقه‌ای برای توانمندسازی و انتقال دانش فنی و برای کمک به
کشورهای عضو در حال توسعه و اعضا با اقتصاد در حال گذر و در راستای اجرای وظایف
آنان تحت این کنوانسیون خواهد بود. رهنمودهای بیش‌تری نیز در این مورد از سوی مجمع
اعضا فراهم خواهد شد.
5. اعضا براساس فحوای این ماده و با احتساب کامل نیازهای خاص و شرایط خاص، کشورهای
کم‌تر توسعه‌یافته و کشورهای جزایر کوچک را در اقداماتشان در رابطه با کمک‌های فنی
ملحوظ خواهند نمود.

ماده 13- رویه و منابع مالی
1. هر عضو در سطح توان خود حمایت و تشویق‌های مالی را با توجه به فعالیت‌های ملی،
که برای حصول اهداف این کنوانسیون بر طبق اولویت‌های طرح‌های ملی و برنامه‌های آن
کشور حاصل آید، به عهده می‌گیرد.
2. کشورهای توسعه یافته عضو، منابع جدید و فوق‌العاده‌ای برای توانمندسازی کشورهای
در حال توسعه عضو و کشورهای با اقتصاد در حال گذر برای رسیدن به حد تأمین
هزینه‌های امحا و تدابیری اجرایی که بتواند تعهدات این کنوانسیون را بین کشور عضو
دریافت‌کننده و نهاد شرکت‌کننده بر طبق سازوکار تشریح شده در بند (6) این ماده که
بین آن دو توافق شده، تأمین خواهند نمود. دیگر اعضا نیز همچنین بصورت داوطلبانه و
مطابق توان خود این گونه منابع مالی را تأ‌مین خواهند نمود. ایجاد مشارکت‌‌هایی از
سوی دیگر منابع نیز باید تشویق گردد. در اجرای این گونه تعهدات باید لزوم مناسبت،
قابل پیش‌بینی بودن و انتقال به موقع منابع و اهمیت دادن مشارکت اعضا در بهعهده
گرفتن بار این تعهدات در بین کشورهای عضو مدنظر قرار گیرد.
3. کشورهای توسعه‌یافته عضو و دیگر اعضا براساس توان خود و براساس برنامه‌ها و
اولویت‌های طرح‌های ملی ممکن است همچنین برای اعضا در حال توسعه و اعضا با اقتصاد
در حال گذر منابع مالی را در جهت کمک به اجرای این کنوانسیون از طریق منابع و یا
موافقتنامه‌های دوجانبه منطقه‌ای و چندجانبه دیگر در اختیار قرار دهند.
4. میزانی که کشورهای عضو در حال توسعه بصورت مؤثر به اجرای تعهداتشان تحت این
کنوانسیون خواهند پرداخت بسته به اجرای مؤثر آن از سوی کشورهای توسعه‌یافته و
انجام به تعهدات آنان تحت این کنوانسیون در رابطه با منابع مالی، کمک‌های فنی و
انتقال دانش فنی است. واقعیت این است که توسعه اقتصادی و اجتماعی پایدار و امحاء
فقر از اولویت‌های اول و بارز کشورهای در حال توسعه است و زمانی به طور کامل به
حساب خواهد آمد که نیاز به حفظ سلامت انسان و محیط زیست مورد توجه لازم قرار گیرد.
5. اعضا با توجه به نیازهای خاص و نیاز به توجه خاصی که باید به کشورهای کم‌تر
توسعه‌یافته و کشروهای جزیره‌ای در راستای اقدام برای تأمین بودجه آنان بشود،
اقدام خواهند نمود.
6. رویه برای تأمین منابع مالی کافی و پایدار در کشورهای در حال توسعه و کشورهای
با اقتصاد در حال گذر به صورت کمک یا به صورت منابعی براساس تخصیص امتیاز به
کشورهای در حال توسعه و کشورهای با اقتصاد در حال گذر در جهت اجرای کنوانسیون در
اینجا تعریف می‌گردد. از نظر این کنوانسیون این روش قوی، به نحو مقتضی و به صورت
راهنما و محاسبه شده برای مجمع اعضا عمل خواهد کرد و عملکرد آن بسته به یک واحد یا
بیش‌تر و از جمله واحد و ارگانهای موجود بین‌المللی که تأمین کمکهای چندجانبه
منطقه‌ای و دوجانبه مالی و فنی را بعهده دارند سپرده خواهد شد. مشارکت در این رویه
نسبت به دیگر عملکردها به صورت پرداخت کمک‌های مالی به اعضا در حال توسعه و اعضا
با اقتصاد در حال گذر آن طوری که در بند (2) فوق منعکس گردیده بوده انجام شده و بر
این اساس به عنوان کمک‌های اضافی محسوب خواهد شد.
7. از نظر این کنوانسیون و بند (6) فوق، مجمع اعضا در اولین اجلاس خود برای تدوین
این رویه دستورالعمل مورد نیاز را تهیه و باید با ارگان و یا ارگانهای
مشارکت‌کننده در این سازوکار مالی براساس توافقاتی که جنبه اجرایی خواهد داشت به
توافق برسد. این رهنمودها در این میان به مسائل ذیل خواهد پرداخت.
الف- راسخ بودن سیاستها، استراتژی و اولویت‌های برنامه و همین طور چارچوب روشن و
مشروح و دستور کاری در رابطه با مجاز بودن دسترسی و استفاده از منابع مالی و از
جمله نظارت و ارزیابی ادواری از این گونه بهره‌برداریها.
ب- از سوی یک یا چند نهاد، گزارشهای ادواری در مورد کفایت و تداوم و پایداری این
تأمین بودجه تهیه و در جهت فعالیتهای مربوط به اجرای این کنوانسیون، به مجمع اعضا
داده خواهد شد.
ج- تشویق و تمهید گرایش به سوی تأمین بودجه چندجانبه.
د- چگونگی تصمیم‌گیری به روش قابل پیش‌بینی و مشخص برای میزان تأمین بودجه لازم و
موجود برای اجرای این کنوانسیون، با در نظر گرفتن اینکه امحای آلاینده‌های آلی
پایدار ممکن است نیازمند تأمین بودجه مداوم باشد و شرایطی که تحت آن مقدار بودجه
باید به صورت ادواری مورد بازنگری قرار گیرد.
هـ- چگونگی تأمین کمک به اعضای علاقمند با بررسی نیاز آنها، کسب اطلاعات در مورد
منابع تأمین مالی و الگوهای تأمین بودجه در جهت تسهیل هماهنگی در بین این اعضا.
8. مجمع اعضا در کم‌تر از زمان برگزاری دومین مجمع خود و بنابراین به صورت مرتب
مؤثر بودن رویه بوجود آمده تحت این بند را مورد بررسی مجدد قرار داده و توان
رسیدگی به نیازهای در حال تغییر کشورهای عضو را در حال توسعه و اعضا با اقتصاد در
حال گذر را در چارچوب دستورالعمل مورد اشاره در بند (7) فوق، میزان تأمین بودجه و
همینطور مؤثر بودن عملکرد نهادهای موجود که در جهت اجرای رویه مالی کار می‌کنند را
ارزیابی خواهد نمود. براساس این بازنگری و در صورت لزوم باید نسبت به اتخاذ تدابیر
لازم درخصوص ارتقای کارایی این سازوکار از جمله با ارائه توصیه‌ها و
دستورالعمل‌هایی درخصوص تدابیر لازم برای حصول اطمینان از تأمین بودجه کافی و
پایدار برای رفع نیاز اعضا اقدام نماید.

ماده 14- موافقتنامه‌های مالی در دوران واسط
ساختار نهادی تسهیلات زیست محیطی جهانی که مطابق موازین تأسیس تسهیلات زیست محیطی
جهانی بازسازی شده در دوران گذر، نهادی خواهد بود که اقدامات مربوط به رویه مالی
که در ماده (13) بدان اشاره شده را برای دوره مابین زمان لازم‌الاجرا شدن این
کنوانسیون و برگزاری اولین مجمع اعضا براساس ماده (13) انجام خواهد داد. ساختار
نهادین این تسهیلات زیست محیطی جهانی باید تکافوی اقدام از طریق تدابیر اجرایی و
عملی مربوط به (خصوصاً) آلاینده‌های آلی پایدار را نموده و ترتیبات جدیدی که در این
ارتباط ممکن است مورد نیاز باشد را مورد ملاحظه قرار دهد.

ماده 15- گزارش‌دهی
1. هر عضو گزارشی از تدابیر اتخاذ شده در جهت اجرای تدارکات این کنوانسیون و میزان
مؤثر بودن این اقدامات در رسیدگی به اهداف این کنوانسیون، ارائه خواهد داد.
2. هر عضو مطالب ذیل را برای دبیرخانه تهیه خواهد نمود:
الف- اطلاعات آماری در مورد میزان کل تولید، واردات و صادرات هریک از مواد شیمیایی
مندرج در فهرست ضمیمه (الف) و ضمیمه (ب) و یا تخمین معقولی از این گونه اطلاعات.
ب- در حد امکان فهرستی از کشورهایی که هریک از این گونه مواد را وارد کرده و کشوری
که هریک از این مواد به آن صادر شده ارائه خواهد شد.
3. اینگونه ارائه گزارش در فاصله زمانی معین و به شکلی که در مجمع اعضا تصمیم‌گیری
خواهد شد، در اولین مجمع ارائه خواهد شد.

ماده 16- برآورد میزان ثأثیرگذاری
1. با شروع چهار سال پس از تاریخ لازم‌الاجرا شدن این کنوانسیون و در فواصل زمانی
که مدت آن توسط مجمع اعضا تصمیم‌گیری خواهد شد مجمع به بررسی مؤثر بودن این
کنوانسیون خواهد پرداخت.
2. به منظور تسهیل این برآورد، مجمع اعضا در اولین نشست خود، ایجاد ترتبیاتی را
آغاز خواهد نمود که بتواند برای خود اطلاعات پایش مقایسه‌ای در مورد وجود مواد
مندرج در ضمائم (الف)، (ب) و (ج) و همین طور جابه‌جایی و انتقال محیط زیستی
منطقه‌ای و جهانی، تهیه نماید.
این ترتیبات
الف) باید از سوی اعضا براساس منطقه‌ای در هنگام مناسب و براساس توان فنی و مالی
آنان و با استفاده از برنامه‌ها و سازوکارهای پایشی موجود به منظور بالا بردن
امکان و افزایش هماهنگی‌ها در رویه‌ها به اجرا درآید.
ب- در جایی که لازم باشد با احتساب اختلافات بین مناطق و توان آنها برای اجرای
فعالیت‌های پایشی ضمیمه گردد.
ج- شامل گزارشات مجمع اعضا در مورد نتایج فعالیت‌های پایش در سطح منطقه‌ای و جهانی
و در فواصل زمانی تعیین شده توسط مجمع اعضا می‌باشد.
3. نوع برآورد که در بند (1) توصیف شده، باید براساس اطلاعات علمی، محیط زیستی،
فنی و اقتصادی موجود باشد، از جمله:
الف ـ گزارشات و دیگر اطلاعات پایش تهیه شده پیرو بند (2).
ب‌ ـ گزارشات ملی ارائه شده پیرو ماده (15).
ج ـ اطلاعات مبنی بر ناهمخوانی که پیرو مراحل ایجاد شده در ماده (17) تهیه شده
است.

ماده 17 ـ ناهمخوانی
مجمع اعضاء در اولین فرصت عملی خود مراحل و رویه‌های نهادین را برای مشخص کردن
ناهمخوانی‌ها با پیش‌بینی‌ها و تدارکات این کنوانسیون و برای تصحیح عملکرد اعضاء
در مواردی که ناهمخوانی اطلاق می‌شود، تدوین و به تصویب خواهد رسانید.

ماده 18 ـ حل و فصل اختلافات
1 ـ اعضاء باید هر گونه اختلاف بین آنان در مورد تفسیر یا اجرای این کنوانسیون را
از طریق مذاکره یا سایر طرق صلح‌آمیز به انتخاب خود حل وفصل نمایند.
2 ـ در هنگام تصویب، قبول، تأیید و یا الحاق به این کنوانسیون یا در هر زمان بعد
از آن یک عضو که عضوی سازمان همگرایی اقتصادی منطقه‌ای نباشد، می‌تواند به‌صورت
کتبی و ارائه یادداشت به امانت‌دار این کنوانسیون، در رابطه با هرگونه اختلاف
درخصوص تفسیر یا کاربرد این کنوانسیون از طریق یک یا هر دو ابزار ذیل برای حل
اختلاف در ارتباط با هر عضو که آن تعهدات را می‌پذیرد، اقدام نماید:
الف ـ داوری براساس مراحلی که از سوی مجمع اعضاء به‌صورت یک ضمیمه در اولین فرصت
عملی به تصویب خواهد رسید.
ب ـ ارجاع اختلاف به دیوان بین‌المللی دادگستری.
3 ـ یک عضو که متشکل از سازمان همگرایی اقتصادی منطقه‌ای باشد می‌تواند بیانیه‌ای
با محتوای مشابه در رابطه با داوری براساس مراحلی که در جزء (الف) بند (2) به آن
اشاره شده، ایراد نماید.
4 ـ بیانیه‌ای که پیرو بند (2) یا بند (3) به قوت خود باقی بماند و تا آن زمان که
براساس شرایط یا تا سه ماه پس از ارائه یادداشت رسمی درخصوص لغو آن به امین سپرده
شود جنبه اجرایی خواهد داشت.
5 ـ سررسید بیانیه / یادداشت فسخ یا اظهارنامه جدید، به هیچ وجه نباید در مراحل
پیشرفت موضوع مطروحه در یک دیوان بین‌المللی دادگستری اثری داشته باشد، مگر اینکه
طرفین دعوی به نحو دیگری موافقت کنند.
6 ـ چنانچه طرفین یک اختلاف با هیچ راه‌حل یا همان مرحله پیرو بند (2) به توافق
نرسند و چنانچه آن‌ها نتوانسته باشند دعوی خود را ظرف دوازده ماه پس از تذکر ارائه
شده از سوی یکی از طرفین به دیگری که بین آنها اختلاف وجود دارد سامان دهند، این
دعوی براساس درخواست هر یک از طرفین دعوی به‌نحوی به کمیسیون ارائه داده خواهد شد.
کمیسیون حل اختلاف سپس باید نسبت به تهیه یک گزارش به همراه توصیه‌هایی اقدام
نماید. دیگر مراحل در رابطه با کمیسیون حل اختلاف شامل ضمیمه‌ای خواهد بود که از
سوی مجمع اعضاء در زمانی قبل از برگزاری دومین اجلاس به تصویب خواهد رسید.
ماده 19 ـ مجمع اعضاء‌
1 ـ به موجب این سند مجمع اعضاء تشکیل گردید.
2 ـ اولین نشست مجمع اعضاء توسط مدیر اجرایی برنامه محیط زیست سازمان ملل قبل از
لازم‌الاجرا شدن این کنوانسیون برگزار خواهد شد. سپس جلسات عادی مجمع اعضاء در
فواصل منظمی که در مورد آن تصمیم‌گیری خواهد شد برگزار خواهد گردید.
3 ـ اجلاسهای فوق‌العاده مجمع اعضاء در زمانهایی که لازم به نظر برسد از سوی مجمع
یا به درخواست هر عضو به نحوی که مورد حمایت حداقل یک سوم اعضاء باشد، برگزار
خواهد شد.
4 ـ مجمع اعضاء به اتفاق آرا در اولین اجلاس خود در مورد آیین‌نامه اجرایی و
قوانین مالی خود و در مورد هرگونه ارگان فرعی و همینطور تدارکات مالی حاکم بر
عملکرد دبیرخانه تصمیم‌گیری و اصولی را به تصویب خواهد رسانید.
5 ـ مجمع اعضاء بررسی مداوم و ارزیابی اجرای این کنوانسیون را تحت نظر خواهد داشت.
این مجمع امور واگذار شده از سوی کنوانسیون را انجام و به این منظور:
الف ـ براساس نیازهای بند (6)، نهادهای فرعی، آن طور که لازم برای اجرای این
کنوانسیون باشد را تشکیل خواهد داد.
ب ـ در جای مناسب با سازمانهای بین‌المللی ذی‌صلاح و ارگانهای بین‌الدولی و
غیردولتی همکاری خواهد نمود.
ج ـ به‌صورت دوره‌ای همه اطلاعات پیرو ماده (15) در دسترس اعضاء قرار گرفته و از
جمله ملاحظات در مورد میزان مؤثر بودن شماره (3) جزء (ب) بند (2) از ماده (3) را
بررسی خواهد نمود.
د ـ هر گونه اقدام فوق‌العاده که برای حصول اهداف این کنوانسیون ممکن است لازم
باشد را مورد توجه قرار داده و به عهده خواهد گرفت.
6 ـ مجمع اعضاء در اولین نشست خود ارگانی فرعی به‌عنوان کمیته بررسی آلاینده‌های
آلی پایدار را با هدف انجام اقداماتی که آن کمیته از سوی کنوانسیون بدان مکلف شده
را بوجود خواهد آورد و در این رابطه:
الف ـ اعضاء کمیته بررسی آلاینده‌های آلی پایدار از سوی مجمع اعضاء منصوب خواهند
شد. اعضای این کمیته متشکل از متخصصین گمارده شده از سوی دولت‌ها جهت بررسی و
مدیریت شیمیایی خواهند بود. و براساس توزیع عادلانه جغرافیایی منصوب خواهند شد.
ب ـ ‌مجمع اعضاء در مورد نحوه رسیدگی، سازماندهی و عملکرد کمیته تصمیم خواهد گرفت.
ج ـ کمیته از هر گونه تلاش برای تصویب توصیه‌های خود به اتفاق آرا دریغ نخواهد
ورزید. چنانچه همه تلاشها انجام و توافق حاصل نشد این توصیه‌‌ها باید نهایتاً از
سوی دو سوم اکثریت اعضاء حاضر و با رأی‌گیری به تصویب برسد.
7 ـ مجمع اعضاء در سومین نشست خود نیاز مداوم برای مراحل مشمول در جزء (ب) بند (2)
از ماده (3) شامل ملاحظه میزان تأثیرگذاری را ارزیابی خواهد نمود.
8 ـ سازمان ملل و سازمانهای تخصصی آن و سازمان بین‌المللی انرژی اتمی و همینطور هر
حکومت غیرعضو این کنوانسیون می‌تواند در جلسات مجمع اعضاء به‌عنوان ناظر شرکت
نماید. هر نهاد یا آژانس، اعم از ملی و بین‌المللی، دولتی و یاغیردولتی با صلاحیت
در امور مشمول این کنوانسیون که تمایل خود برای شرکت در یک اجلاس مجمع اعضاء
به‌عنوان ناظر را به دبیرخانه اعلام کرده باشد، می‌تواند مورد پذیرش واقع شود مگر
این‌که حداقل یک سوم از اعضای حاضر بر این امر مخالف نمایند. پذیرش و شرکت ناظرین
بسته به آیین‌نانمه مصوب مجمع اعضاء خواهد بود.

ماده 20 ـ دبیرخانه
1ـ به موجب این سند دبیرخانه تشکیل گردید.
2 ـ وظایف دبیرخانه عبارت خواهد بود از:
الف ـ ترتیبات لازم برای مجمع اعضاء و ارگانهای جنبی و تدارکات خدمات برای آنها در
صورت لزوم.
ب‌ ـ تسهیل کمک به اعضاء خصوصاً در حال توسعه و اعضاء با اقتصاد در حال گذر برحسب
درخواست برای اجرای کنوانسیون.
ج ـ اطمینان از هماهنگی لازم با دبیرخانه دیگر نهادهای بین‌المللی مربوط.
د ـ تهیه و در دسترس گذاشتن گزارشات ادواری مبتنی بر اطلاعات دریافت شده پیرو ماده
(15) و دیگر اطلاعات موجود برای اعضاء
هـ ـ برای ورود به ترتیبات اداری و قراردادی آن طور که برای اجرای مؤثر وظایف آن
لازم باشد براساس رهنمون کلی مجمع اعضاء اقدام خواهد نمود.
و ـ برای انجام امور دیگر دبیرخانه که در کنوانسیون در مورد آن تصریح شده و کارهای
دیگر به نحوی که مجمع اعضاء تعیین خواهد کرد.
3 ـ امور دبیرخانه برای این کنوانسیون توسط مدیر اجرایی برنامه محیط زیست سازمان
ملل به اجرا درخواهد آمد مگر این‌که مجمع اعضاء تصمیم بگیرد که با سه چهارم اکثریت
اعضاء حاضر و با رأی‌گیری وظایف دبیرخانه را به یک یا چند سازمان بین‌المللی دیگر
محول کند.

ماده 21 ـ اصلاحیه کنوانسیون
1 ـ اصلاحات در مورد این کنوانسیون می‌تواند از سوی هر عضو پیشنهاد شود.
2 ـ اصلاحات در مورد این کنوانسیون در نشست مجمع اعضاء به تصویب خواهد رسید. متن
هر گونه اصلاحات پیشنهادی به اعضاء از سوی دبیرخانه حداقل شش ماه قبل از نشست که
پیشنهاد در آن برای تصویب مطرح می‌گردد، تسلیم خواهد شد. دبیرخانه نیز اصلاحات
پیشنهادی را جهت اطلاع به امضاءکنندگان این مجمع و به امانت‌دار این کنوانسیون
ارائه خواهد داد.
3 ـ تمامی اعضاء سعی خود را به کار خواهند بست تا در مورد هر پیشنهادی اصلاحی به
این کنوانسیون به اتفاق آرا به توافق برسند. چنانچه تمامی تلاش‌ها برای اجماع،
انجام و توافق حاصل نشد، اصلاحیه در آخرین مرحله با سه چهارم اکثریت آرای اعضاء و
با رأی‌گیری به تصویب خواهد رسید.
4 ـ اصلاحات از سوی امانت‌دار جهت تصویب یا قبول یا تأیید به همه اعضاء فرستاده
خواهد شد.
5 ـ تصویب، قبول یا تأیید یک اصلاحیه به‌صورت کتبی به اطلاع امانت‌دار کنوانسیون
خواهد رسید.
اصلاحیه‌ای که براساس بند (3) به تصویب برسد موقعی برای اعضاء جنبه اجرایی خواهد
گرفت که ظرف مدت نود روز از تاریخ ارائه آن را تصویب، قبول یا تأیید و قبولی آن
توسط حداقل سه چهارم اعضاء مورد تصویب قرار گرفته باشد. سپس اصلاحیه برای هر عضو
دیگر پس از روز نودم بعد از تاریخی که آن عضو سند تصویب، قبول یا تأیید آن اصلاجیه
را ارائه دهد، جنبه اجرایی خواهد گرفت.

ماده 22 ـ تصویب و اصلاحیه ضمائم
1 ـ ضمائم این کنوانسیون بجز مواردی که به نحو دیگری معین شود به‌عنوان بخشی
جدانشدنی از آن محسوب خواهد شد. اشاره به این کنوانسیون به منزله اشاره به ضمائم
آن نیز می‌باشد.
2 ـ هرگونه ضمائم اضافی باید به امور علمی، فنی، اداری یا روند کار محدود شد.
3 ـ روند ذیل باید در مورد پیشنهاد تصویب و لازم‌الاجرا شدن ضمائم اضافی این
کنوانسیون بکار برده شود:
الف ـ ضمائم اضافی باید براساس مراحل مندرج در بندهای (1)، (2) و (3) ماده (21)
پیشنهاد شود.
ب ـ هر عضوی که قادر به قبول ضمائم اضافی نباشد باید عدم قبول خود را کتباً ظرف
یکسال از تاریخ تسلیم اطلاعیه آن ضمیمه اضافی، به اطلاع برساند. امانتدار باید این
اطلاعیه دریافتی را بدون تأخیر به اطلاع همه اعضاء برساند. یک عضو می‌تواند در هر
زمان اطلاعیه عدم قبول خود نسبت به ضمیمه اضافی و ضمیمه‌ای که برای آن عضو جنبه
اجرایی به خود گرفته و عدم موافقت خود در رابطه با موضوع جزء «ج» این بند را پس
بگیرد.
ج ـ پس از سررسید یکسال از تاریخ مکاتبه امین کنوانسیون در مورد تصویب ضمیمه
اضافی، آن ضمیمه باید برای اعضایی که اقدام به تسلیم اطلاعیه براساس مفاد جزء «ب»
این بند نکرده باشند جنبه اجرایی به خود بگیرد.
4 ـ پیشنهاد تصویب و لازم‌الاجرا شدن اصلاحات نسبت به ضمیمه‌های (الف)، (ب) یا (ج)
باید موکول به طی همان مراحلی شود که برای پیشنهاد تصویب و لازم‌الاجرا شدن ضمائم
اضافی به این کنوانسیون وجود دارد، مگر این‌که اصلاحیه‌ای که نسبت به ضمیمه‌های
(الف)، (ب) یا (ج) در رابطه با هر عضوی که اعلامیه‌ای در رابطه با اصلاحیه به آن
ضمائم براساس بند (4) ماده (25) ارائه داده اجرا نشده باشد. در آن صورت، هر گونه
اصلاحیه این چنین برای آن عضو، در روز نودم بعد از ارائه همراه با سند تصویب، قبول
و یا الحاق با توجه به آن اصلاحیه، جنبه اجرائی به‌خود خواهد گرفت.
5 ـ مراحل ذیل باید نسبت به پیشنهاد، تصویب و لازم‌الاجرا شدن هر اصلاحیه نسبت به
ضمائم (د)، (هـ) یا (و) بکار برده شود:
الف ـ اصلاحیه‌ها باید مطابق مراحل بندهای (1) و (2) ماده (21) ارائه شود.
ب ـ اعضاء باید در مورد اصلاحیه نسبت به ضمائم (د)، (هـ) یا (و) با اجماع تصمیم
بگیرند.
ج ـ تصمیم‌گیری برای اصلاح ضمائم (د)، (هـ) یا (و) باید به‌دنبال اطلاع اعضاء‌
توسط امانت‌دار کنوانسیون انجام گردد. آن اصلاحیه باید برای تمامی اعضاء در تاریخی
که در تصمیم‌گیری مشخص می‌شود اجرا گردد.
6 ـ چنانچه ضمائم اضافی یا اصلاحیه‌ای نسبت به یک ضمیمه مربوط به اصلاحیه نسبت به
این کنوانسیون باشد، ضمیمه اضافی یا اصلاحیه تا زمانی که اصلاحیه نسبت به
کنوانسیون وارد مرحله اجرایی نشود، جنبه اجرایی نخواهد داشت.

ماده 23 ـ حق رأی
1 ـ هر عضو این کنوانسیون یک رأی خواهد داشت مگر در مواردی که بند (2) پیش‌بینی
کرده است.
2 ـ یک سازمان همگرایی اقتصادی منطقه‌ای در مورد مسائل مورد صلاحیت خود می‌تواند
از حق رأی خود معادل رأی تعداد اعضای آن اتحادیه که اعضاء این کنوانسیون باشند،
استفاده کند. در صورتی که هر یک از کشورهای عضو این سازمان که عضو این کنوانسیون
نیز می‌باشند از حق رأی خود استفاده نماید حق رأی آن کشور از سازمان گرفته می‌شود
و برعکس.

ماده 24 ـ امضاء‌
این کنوانسیون برای امضاء در استکهلم از سوی همه کشورها و سازمانهای همگرایی
اقتصادی منطقه‌ای در تاریخ 22 مه 2001 میلادی برابر با (1 خرداد 1380 هجری شمسی) و
در مقر سازمان ملل در نیویورک از 24 مه 2001 میلادی برابر با (3 خرداد 1380 هجری
شمسی) لغایت 22 مه 2002 میلادی برابر با (1 خرداد 1381 هجری شمسی) مفتوح خواهد
بود.

ماده 25 ـ تصویب، قبول، تأیید یا الحاق
1ـ این کنوانسیون موکول به تصویب، قبول، تأیید کشورها و سازمانهای همگرایی اقتصادی
منطقه‌ای خواهد بود، جهت الحاق کشورها و سازمانهای همگرایی اقتصادی منطقه‌ای از
روز پس از تاریخی که کنوانسیون برای امضاء گذاشته می‌شود، الحاق به آن آزاد خواهد
بود. اسناد تصویب، قبول، تأیید و یا الحاق باید به امانت‌دار سپرده‌ شود.
2 ـ هر سازمان همگرایی اقتصادی منطقه‌ای که عضو این کنوانسیون شود بدون اینکه
هیچکدام از کشورهای عضو آن، عضو شوند، نسبت به تعهدات این کنوانسیون مقید خواهد
بود. در صورتی که این گونه سازمانها یک یا تعداد بیشتری از اعضایش به عضویت این
کنوانسیون درآیند، سازمان و اعضایش در مورد مسئولیت‌های خود برای اجرای تعهدات تحت
این کنوانسیون، تصمیم خواهند گرفت. در این گونه موارد، سازمان و اعضایش از حق خود
تحت این کنوانسیون تواماً استفاده نخواهند کرد.
3 ـ در سند تصویب، قبول، تأیید یا الحاق، هر عضو می‌تواند اظهار نماید که در مورد
آن عضو، هرگونه اصلاحیه نسبت به ضمیمه‌های (الف)، (ب) و (ج) صرفاً درصورت ارائه سند
تصویب، قبول، تأیید یا الحاق با توجه به آن کنوانسیون جنبه اجرایی خواهد گرفت.

ماده 26 ـ لازم‌الاجرا شدن
1 ـ این کنوانسیون در روز نودم پس از ارائه پنجاهمین سند تصویب، قبول، تأیید و
الحاق جنبه اجرایی بخود خواهد گرفت.
2 ـ برای هر کشور یا سازمان همگرایی اقتصادی منطقه‌ای که پس از ارائه پنجاهمین سند
تصویب، قبول و تأیید، این کنوانسیون را تصویب، قبول و تأیید نموده یا بدان ملحق
شود. این کنوانسیون در روز نودم پس از تاریخ ارائه سند آن کشور یا سازمان همگرایی
اقتصادی منطقه‌ای، دائر بر تصویب، قبول، تأیید یا الحاق جنبه اجرایی بخود خواهد
گرفت.
3 ـ از نظر بندهای (1) و (2) هرگونه سند ارائه شده از سوی یک سازمان همگرایی
اقتصادی منطقه‌ای برای کشورهای عضو آن سازمان به‌عنوان مورد اضافه بر اسناد ارائه
شده تلقی نخواهد شد.

ماده 27 ـ حق شرطها
هیچ‌گونه حق شرطی نمی‌توان بر این کنوانسیون قائل شد.

ماده 28 ـ کناره‌گیری
1 ـ در هر زمان پس از سه سال از تاریخی که این کنوانسیون برای یک عضو جنبه اجرایی
بخود می‌گیرد، آن کشور می‌تواند با دادن اعلامیه کتبی به امانت‌دار از کنوانسیون
کناره‌گیری کند.
2 ـ هرگونه کناره‌گیری باید تا پایان مدت یکسال از تاریخ دریافت اظهارنامه
کناره‌گیری و یادداشت مربوط به آن، انجام یا در مدتی دیرتر چنانچه در اظهارنامه
کناره‌گیری مشخص شده، صورت گیرد.

ماده 29 ـ امانت‌دار
امین و امانت‌دار این کنوانسیون همان دبیر کل سازمان ملل خواهد بود.

ماده 30 ـ سندیت متن
نسخه اصل این کنوانسیون که از آن به زبانهای عربی، چینی، انگلیسی، فرانسه، روسی و
اسپانیولی نیز تهیه شده دارای اعتبار یکسان بوده و در نزد دبیر کل سازمان ملل به
امانت گذارده خواهد شد.
با تأیید مفاد این کنوانسیون امضاءکنندگان تام‌الاختیار ذیل، که بدین ترتیب مجاز
می‌باشند نسبت به امضای این کنوانسیون اقدام نموده‌اند.
تنظیم شده در استکهلم در 22 مه 2001 میلادی (1 خرداد 1380 هجری شمسی)


ضمیمه (الف)
حذف
بخش یک
ماده شیمیایی فعالیت معافیت ویژه
آلدرین*
CAS No:309-002 تولید مصرف ندارد
انگل (خارجی) کش بومی، حشره‌کش
کلردان*
CAS No: 57-74-9 تولید مصرف مجاز برای اعضایی که در فهرست ثبت درخواست هستند
انگل (خارجی) کش بومی، حشره‌کش
موریانه کش،
موریانه کش در ساختمانها و سدها
موریانه‌کش در راهها
افزودنی در چسپ تخته چندلا
دیلدرین*
CAS No:60-57-1 تولید مصرف ندارد
در عملیات کشاورزی
اندرین*
CAS No: 75-20-8 تولید مصرف ندارد
ندارد
هپتاکلر*
CAS No: 76-44-8 تولید مصرف ندارد
موریانه‌کش
موریانه‌کش در ساختمان خانه‌ها
موریانه‌کش (زیرزمینی)
تصفیه چوب
در حال استفاده در جعبه‌های کابل زیرزمینی
هگزاکلروبنزن*
CAS No: 118-74-1 تولید مصرف مجاز برای اعضایی که در فهرست ثبت درخواست هستند
ترکیب واسطه
حلال در آفت‌کش
ترکیب واسطه در سیستم بسته مکان محدود
مایرکس*
CAS No: 2385-85-5 تولید
مصرف مجاز برای اعضایی که در فهرست ثبت درخواست هستند
موریانه‌کش
توکسافن*
CAS No: 8001-35-2 تولید
مصرف ندارد
ندارد
بی‌فنیل‌های چندکلره*
(PCBS) تولید
مصرف ندارد
وسائل در حال استفاده بر طبق مقررات بخش دوم این ضمیمه


تذکرات
1 ـ بجز در موارد تعیین شده در این کنوانسیون، مقادیری از یک ماده شیمیایی که
بصورت غیرعمدی سبب آلودگی جزئی در محصولات و وسائل گردیده، نباید در لیست این
ضمیمه قلمداد گردد.
2 ـ این تذکر نباید در خصوص معافیت ویژه تولید و کاربرد مطروحه در بند (2) ماده
(3) مدنظر قرار گیرد. مقادیری از مواد شیمیایی که در زمان لازم‌الاجرا شدن تعهدات
مربوطه با توجه به آن ماده شیمیایی یا قبل از آن، بعنوان جزئی از ساختمان وسائل
بکار رفته یا قبلاً مورد استفاده قرار گرفته‌اند، نباید به‌عنوان مواد موجود در
فهرست این ضمیمه قرار بگیرند مگر آن که عضو مورد نظر، دبیرخانه را از کاربرد آن
نوع خاص وسیله در داخل کشورش مطلع کرده باشد. دبیرخانه نیز باید آن اطلاعیه را در
اختیار عموم قرار دهد.
3 ـ این تذکر که برای یک ماده شیمیایی دارای نشان ستاره در انتهای نام آن در ستون
مواد شیمیایی بخش یک این ضمیمه، بکار نمی‌رود، نباید به‌عنوان یک معافیت ویژه برای
کاربرد یا تولید با اهداف بند (2) ماده (3) مورد توجه قرار گیرد. با تعیین اینکه
مقادیر مواد شیمیایی که انتظار می‌رود در طی تولید یا کاربرد مواد شیمیایی حد واسط
در سیستمها یا مکانهای بسته به بدن انسان و محیط زیست وارد شود ناچیز (کم‌تر از حد
استاندارد ملی یا بین‌المللی) باشد، یک عضو با توجه به اطلاعیه‌ای که به دبیرخانه
تسلیم نموده است، می‌تواند مجاز به تولید و استفاده مقادیری از یک ماده شیمیایی
مندرج در این ضمیمه به‌عنوان مواد شیمیایی حد واسط در سیستم‌ها یا مکانهای بسته که
به صورت شیمیایی به دیگر فرآورده‌های شیمیایی تغییر ماهیت داده و ضوابط موجود در
بند (1) از ضمیمه (د) را مورد توجه قرار می‌دهد، باشد. اما این مواد نباید خصوصیات
آلاینده‌های آلی پایدار را از خود بروز دهند.
این اطلاعیه باید شامل اطلاعاتی درخصوص کل تولید و استفاده از آن ماده شیمیایی با
یک برآورد مستند از آن اطلاعات و اطلاعات موجود با توجه به طبیعت فرآیندهای سیستم
بسته و مکان محدود شامل مقادیر هر کدام از آلودگی‌های تغیر ماهیت نیافته (تبدیل
نشده) و غیرعمدی ناچیز از آلاینده‌های آلی پایدار مواد اولیه در تولید نهایی باشد.
این روش بجز برای موارد دیگر که در این ضمیمه مشخص شده بکار می‌رود. دبیرخانه باید
آن اطلاعیه را در دسترس کلیه اعضاء مجمع قرار دهد. آن تولید یا کاربرد نباید
به‌عنوان یک معافیت ویژه برای تولید یا کاربرد به حساب آید. آن تولید و کاربرد
باید پس از یک دوره دهساله متوقف شده تا هنگامی که عضو مورد نظر یک اطلاعیه جدید
به دبیرخانه تسلیم نماید، که در آن صورت دوره زمانی برای ده سال دیگر تمدید شده تا
هنگامی که مجمع اعضاء پس از بازنگری تولید و کاربرد، تصمیم دیگری اتخاذ نماید.
رویه اعلان اطلاعیه می‌تواند تکرار شود.
4 ـ تمامی معافیتهای ویژه در این ضمیمه می‌تواند توسط اعضایی که درخواست معافیت
نموده‌اند با توجه به زمان مراجعه آنان و برطبق ماده (4) به استثناء استفاده از
«بی‌فنیل‌های چندکلره» (PCBS) در وسائل در حال استفاده بر طبق مقررات بخش دوم این
ضمیمه که می‌تواند توسط کلیه اعضاء اعمال گردد، بکار برده شود.

بخش دوم
بی‌فنیل‌های چندکلره
هر عضو باید:
الف ـ با توجه به حذف کاربرد بی‌فنیل‌های چندکلره در ابزار آلات (نظیر
ترانسفورموتورها، خازنها یا دیگر ظروف حاوی سیالات مستعمل) تا پایان سال 2025
میلادی پیرو بازنگری انجام شده توسط مجمع اعضاء براساس اولویت‌های ذیل اقداماتی
انجام دهد:
1ـ اقدامات تشخیص به‌منظور شناسایی، علامت‌گذاری و حذف کاربرد وسایل حاوی بیش از
ده درصد (10%) بی‌فنیل‌‌های چند کلره در حجم‌های بیش از پنج لیتر:
2ـ اقدامات تشخیص به‌منظور شناسایی، علامت‌گذاری و حذف کاربرد وسائل حاوی بیش از
پنج صدم درصد (05/0%) بی‌فنیل‌‌های چند کلره در حجم‌های بیش از پنج لیتر.
3ـ به‌منظور شناسایی و حذف کاربرد وسائل حاوی بیش از پنج هزارم درصد (005/0%)
بی‌فنیل‌‌های چندکلره در حجم‌های بیش از پنج صدم درصد (05/0%) لیتر تلاش نماید.
ب ـ همگام با اولویتهای بند (الف)، تدابیر زیر را به‌منظور کاهش تماس و خطر برای
کنترل کاربرد بی‌فنیل‌‌های چندکلره ترویج نماید:
1ـ کاربرد این ماده فقط در وسائل صدمه ندیده و بی‌عیب و وسائلی که دارای نشت
نمی‌باشند و فقط در فضاهایی که خطر انتشار زیست محیطی در حداقل ممکن باشد و سریعاً
بتوان نسبت به رفع آلودگی اقدام نمود.
2ـ در وسائلی که در مکانهای مرتبط با تولید و فرآوری مواد غذایی یا خوردنی هستند
بکار برده نشود.
3ـ هنگامی که در مکانهای پرجمعیت استفاده شده، نظیر مدارس و بیمارستانها، تمامی
تدابیر مستدل به‌منظور حفاظت از خرابی‌های الکتریکی که می‌تواند سبب آتش‌سوزی و
بازرسی مستمر وسائل به‌منظور حصول اطمینان از عدم نشت انجام گردد.
ج ـ با وجود موارد ذکر شده در بند (2) ماده (3)، اطمینان حاصل نماید که وسائل حاوی
بی‌فنیل‌‌های چندکلره، به همان صورتی که در زیر بند (الف) توضیح داده شد، نباید
وارد یا صادر گردد، بجز با هدف مدیریت جامع زیست محیطی پسماندها.
د ـ بجز برای فعالیتهای خدماتی، تعمیر و نگهداری، بازیافت سیالات حاوی درصد
بی‌فنیل‌‌های چندکلره، بیش از پنج هزارم درصد (005/0%) با هدف استفاده مجدد در
دیگر وسائل مجاز نمی‌باشد.
هـ ـ طراحی اقدامات تشخیصی به‌منظور اجرای مدیریت جامع زیست محیطی پسماندها برای
سیالات حاوی بی‌فنیل‌‌های چندکلره و وسائل آلوده به بی‌فنیل‌‌های چندکلره دارای
بیش از پنج هزارم درصد (005/0%) PCBS بر طبق بند (1) ماده (6) در حداقل زمان ممکن
به نحوی که قبل از سال 2028 میلادی با توجه به تجدیدنظر مجمع اعضا باشد.
و ـ به جای تذکر (2) در بخش اول این ضمیمه، به‌منظور شناسایی دیگر وسائل حاوی بیش
از پنج هزارم درصد (005/0%) بی‌فنیل‌‌های چندکلره «نظیر کابل پوشش‌دار، مواد مصرفی
در نقاشی و بتونه‌گیری (صاف‌کاری)» و مدیریت آن‌ها بر طبق بند (1) ماده (6)، تلاش
نماید.
ز ـ یک گزارش هر پنج سال در خصوص پیشرفت در حذف بی‌فنیل‌‌های چندکلره تهیه و آن را
به مجمع اعضا مطابق ماده (15) ارائه نماید.
ح ـ گزارشات توضیح داده شده در جزء (ز) فوق باید به نحو مناسب توسط جمع اعضاء در
جلسه تجدیدنظر درخصوص بی‌فنیل‌‌های چندکلره مورد توجه قرار گیرد. مجمع اعضاء باید
فرآیند پیشرفت در جهت حذف بی‌فنیل‌‌های چندکلره در خلال هر پنج سال یا دیگر
دوره‌‌های زمانی را با مدنظر قرار دادن این گزارشات مورد بازنگری قرار دهد.

ضمیمه (ب)
ممنوعیت
بخش یک
ماده شیمیایی فعالیت مقاصد قابل قبول یا معافیت ویژه
د د ت (DDT) تولید مقاصد قابل قبول
(1،1،1-تری‌کلروـ2،2ـبیس «4-کلروفنیل» اتان)
CAS No:29-3 کنترل بیماریهای بومی طبق بخش 2 این ضمیمه معافیت ویژه:
ترکیب واسطه در تولید دیکوفول واسطه
کاربرد مقاصد قابل قبول:
کنترل بیماریهای بومی طبق بخش 2 این ضمیمه معافیت ویژه
تولید دیکوفول واسطه

تذکرات
1ـ به جز در موارد تعیین شده در این کنوانسیون مقادیری از یک ماده شیمیایی که به
صورت غیرعمدی سبب آلودگی جزئی در محصولات و وسائل گردیده، نباید در لیست این ضمیمه
قلمداد گردد.
2ـ این تذکر نباید به‌عنوان یک هدف قابل قبول برای کابرد و تولید یا معافیت ویژه
از نظر بند (2) ماده (3) مورد توجه قرار گیرد. مقادیری از یک ماده شیمیایی که
به‌عنوان جزئی از ساختمان وسائل ساخته شده یا وسائلی که قبل یا در تاریخ
لازم‌الاجراء شدن تعهدات مربوط با توجه به آن ماده شیمیایی در حال استفاده
بوده‌اند، نباید در فهرست این ضمیمه قرار گیرند، در صورتی که عضو مورد نظر
دبیرخانه را از نوع خاصی از وسیله که توسط آن عضو در حال استفاده باقی مانده است،
آگاه ساخته باشد، دبیرخانه نیز باید آن اطلاعیه را در دسترس عموم قرار دهد.
3ـ از نظر بند (2) ماده (3) این تذکر نباید به‌عنوان معافیتهای ویژه استفاده و
تولید مورد توجه قرار گیرد. در صورتی که مقادیری از آن ماده شیمیایی که انتظار
می‌رود در طی تولید و استفاده از یک ترکیب واسطه در سیستم بسته، محل محدود به
انسان و محیط زیست برسد، جزئی باشد، یک عضو بسته به اطلاعیه‌ای که به دبیرخانه
ارائه می‌نماید، مجاز به تولید و کاربرد مقادیری از یک ماده شیمیایی مندرج در این
ضمیمه به‌عنوان یک ترکیب واسطه در سیستم بسته، محل محدود می‌باشد که آن ماده به
صورت شیمیایی در تولید دیگر مواد شیمیایی با احتساب ضوابط موجود در بند (1) از
ضمیمه (د) تغییر ماهیت داده و خصوصیات آلاینده‌های آلی پایدار را از خود بروز
نمی‌دهد.
این اطلاعیه باید حاوی اطلاعات در خصوص کل تولید و کاربرد آن ماده شیمیایی با یک
برآورد مستدل از آن اطلاعات و اطلاعاتی در خصوص طبیعت فرآیند سیستم بسته، محل
محدود شامل مقدار هریک از آلودگی جزئی غیرعمدی یا تغییر ماهیت نداده آن
آلاینده‌های آلی پایدار از مواد مصرفی اولیه در محصول نهایی باشد. این روش بجز
موارد تعیین شده در این ضمیمه به کار می‌رود. دبیرخانه باید آن اطلاعیه‌ها را در
دسترس کلیه اعضاء مجمع و عموم قرار دهد. آن تولید یا کاربرد نباید به‌عنوان یک
معافیت ویژه برای تولید یا کاربرد به حساب آید و باید پس از یک دوره ده ساله متوقف
شده تا هنگامی که عضو مورد نظر یک اطلاعیه جدید به دبیرخانه تسلیم نماید، که در آن
صورت دوره زمانی برای ده سال دیگر تمدید شده تا هنگامی که مجمع اعضاء پس از
بازنگری تولید و کاربرد تصمیم دیگری اتخاذ نماید. رویه اعلان اطلاعیه می‌تواند
تکرار شود.
4ـ تمامی معافیت‌های ویژه در این ضمیمه می‌تواند توسط اعضایی که ثبت درخواست
نموده‌اند با توجه به آنها برطبق ماده (4) اعمال گردد.

د د ت (1و1و1ـ تری کلرو ـ 2و2ـ بیس «4ـ کلروفنیل»اتان)
1ـ از تولید و کاربرد (DDT) باید جلوگیری شود، بجز برای اعضائی که دبیرخانه را از
قصدشان مبنی بر تولید یا استفاده آن آگاه نموده‌اند. بدین وسیله یک ثبت درخواست
(DDT) ایجاد شده و باید در دسترس همگان قرار گیرد. دبیرخانه باید درخواست ثبت
(DDT) را به پیش ببرد.
2ـ هر عضو که (DDT) تولید یا مصرف می‌نماید باید آن تولید یا مصرف را برای کنترل
بیماریهای بومی برطبق توصیه‌‌ها و دستورالعمل‌های سازمان بهداشت جهانی (WHO) در
خصوص استفاده (DDT) و هنگامی که از نظر محلی گزینه‌های ایمن، مؤثر و قابل تهیه
برای عضو مورد نظر در دسترس نباشند، محدود نماید.
3ـ‌ در یک پیشامد که یک عضو در فهرست ثبت درخواست برای (DDT) نمی‌باشد و نیاز به
(DDT) برای کنترل بیماریهای بومی باشد، باید در اسرع وقت دبیرخانه را به‌منظور
اضافه کردن فوری نام آن عضو به ثبت درخواست (DDT) آگاه سازد. همچنین در همان زمان
باید سازمان بهداشت جهانی را نیز مطلع نماید.
4ـ هر عضو که (DDT) مصرف می‌نماید، باید هر سه سال یک بار اطلاعاتی درخصوص مقدار
استفاده شده، شرایط کاربرد و ارتباط آن با استراتژی مدیریت بیماریها برای آن عضو،
در چارچوبی که توسط مجمع اعضاء با مشورت سازمان بهداشت جهانی تنظیم می‌گردد به
دبیرخانه و سازمان بهداشت جهانی ارائه نماید.
5ـ با هدف کاهش و نهایتاً جلوگیری از مصرف (DDT)، مجمع اعضاء باید:
الف ـ هر عضوی را که از (DDT) استفاده می‌کند به تدوین و استقرار یک طرح اقدام
به‌عنوان بخشی از طرح استقرار تعیین شده در ماده (7) تشویق نماید. آن طرح اقدام
باید شامل موارد ذیل باشد:
(1) ـ تدوین مقررات و دیگر رویه‌ها به‌منظور حصول اطمینان از اینکه مصرف (DDT)
محدود به کنترل بیماریهای بومی شده است.
(2) ـ بکارگیری محصولات، روشها و استراتژیهای جایگزین مناسب شامل استراتژی‌های
مدیریت پایدار به‌منظور حصول اطمینان از ادامه تأثیر این جایگزین‌‌ها.
(3) ـ انجام تدابیر برای تقویت مراقبت‌های بهداشتی و کاهش شیوع بیماریها.
ب ـ کلیه اعضاء را با توجه به قابلیت‌های موجود، به‌منظور و ارتقاء سطح تحقیق و
توسعه برای محصولات شیمیایی و غیرشیمیایی جایگزین و بی‌خطر، روشها و استراتژی‌هایی
برای اعضایی که (DDT) مصرف می‌نمایند، مرتبط با شرایط آن کشورها و با هدف کاهش بار
اقتصادی و انسانی بیماریها.
فاکتورهایی که در هنگام توجه به جایگزین‌ها یا ترکیبی از جایگزین‌‌ها مورد توجه
قرار می‌گیرند، باید شامل مخاطرات سلامت انسان و الزامات زیست محیطی آن
جایگزین‌‌ها باشد. مواد جایگزین‌های سازگار با محیط زیست، باید سبب مخاطرات کم‌تر
برای سلامت انسان و محیط زیست شود و مناسب برای کنترل بیماری‌ها براساس شرایط عضو
مورد نظر بوده و با اطلاعات پایش، پشتیبانی گردد.
6ـ در اولین جلسه و حداقل هر سه سال پس از آن، مجمع اعضاء باید با مشورت سازمان
بهداشت جهانی ادامه نیاز به (DDT) برای کنترل بیماریهای بومی براساس اطلاعات
اقتصادی، زیست محیط، فنی و علمی موجود را برآورد نماید که شامل موارد ذیل است:
الف ـ تولید و مصرف(DDT) و شرایط تنظیم شده در بند (2) و
ب ـ در دسترس بودن، مناسب بودن و اجرایی بودن جایگزین‌ها برای (DDT) و
ج‌ـ پیشرفت در تقویت ظرفیت کشورها برای انتقال ایمن با تکیه بر آن جایگزین‌‌ها.
7 ـ یک عضو می‌تواند در هر زمان، نام خود را از فهرست ثبت درخواست (DDT) از طریق
یک اطلاعیه کتبی به دبیرخانه حذف نماید. حذف نام باید در تاریخ تعیین شده در
اطلاعیه صورت پذیرد.
ضمیمه (ج)
تولید غیرعمد

بخش اول
آلاینده‌های آلی پایدار طبق ماده (5)
این ضمیمه زمانی اجرا می‌شود که آلاینده‌های آلی پایدار ذیل در نتیجه فعالیتهای
انسانی به طور غیرعمد ( ناخواسته) تشکیل و در محیط‌ رها می‌شود.
مواد شیمیایی
دی بنزو پارادی اکسین‌‌ها و دی بنزوفورانهای چندکلره (PCDF,PCDD)
هگزا کلروبنزن (HCB) (CAS NO.118-74-1)
بی‌فنیل‌های چندکلره (PCB)

بخش دوم
دسته‌بندی منابع
دی بنزو پارادی اکسین‌‌ها و دی‌بنزو فورانهای چندکلره، هگزاکلروبنزن و بی‌فنیل‌های
چندکلره طی فرآیندهای حرارتی بین مواد آلی و کلر در اثر واکنش شیمیایی یا احتراق
ناقص به طور غیرعمد (ناخواسته) تشکیل می‌شوند. گروه‌های منابع صنعتی ذیل پتانسیل
نسبتاً بالایی در تولید و آزادسازی این مواد شیمیایی در محیط را دارند:
الف ـ زباله سوزها، شامل زباله‌سوزهای شهری، خطرناک یا بیمارستانی یا لجن فاضلاب.
ب ـ کوره‌های سیمان که پسماندهای خطرناک را می‌سوزانند.
ج ـ صنایع تولید خمیر کاغذ با استفاده از کلر آزاد (عنصر کلر) یا مواد شیمیایی
دیگری که کلر آزاد برای سفیدکننده‌‌ها تولید می‌کنند.
د ـ فرآیندهای حرارتی ذیل در صنعت متالوژی:
1 ـ تولید ثانویه مس
2 ـ واحدهای ذوب در صنعت آهن و فولاد
3 ـ تولید ثانویه آلومینیوم
4 ـ تولید ثانویه روی

بخش سوم
دسته‌بندی منابع
دی‌بنزو پارادی‌اکسین‌‌ها و دی‌بنزوفورانهای چندکلره، هگزاکلروبنزن و بی‌فنیل‌های
چندکلره ممکن است در نتیجه فعالیت منابع زیر نیز به طور غیرعمد (ناخواسته) تشکیل و
رها گردند:
الف ـ سوزاندن پسماند در فضای باز شامل: سوزاندن زباله در محل‌‌های دفن.
ب ـ فرآیندهای حرارتی در صنعت متالوژی که در بخش دوم ذکر نشده است.
ج ـ منابع احتراق دائمی.
د ـ دیگ‌های جوش صنعتی و دستگاههایی که سوخت فسیلی مصرف می‌کنند.
هـ ـ دستگاههایی که هیزم با سایر سوختهای زیستی (حاصل فعالیتهای موجودات زنده)
مصرف می‌کنند.
و ـ فرآیندهای تولید مواد شیمیایی خاص که به طور غیرعمد (ناخواسته) باعث تشکیل
آلاینده‌های آلی پایدار می‌شوند به‌ویژه تولید کلروفنل‌‌ها و کلرآنیل.
ز ـ لاشه سوزها (کوره‌‌های لاشه‌سوز):
ح ـ وسائل نقلیه موتوری، به‌ویژه آنهایی که بنزین حاوی سرب می‌سوزانند.
ط ـ تجزیه لاشه حیوانات.
ی ـ نساجی و رنگرزی چرم (با کلرآنیل) و عملیات تکمیلی (با محلول قلیایی).
ک ـ واحدهای برش فلزات جهت از رده خارج کردن وسائل نقلیه.
ل ـ سوزاندن کابل‌های مسی.
م ـ واحدهای تصفیه دوم روغن.

بخش چهارم
تعاریف
1 ـ از نظر این ضمیمه:
الف ـ «بی‌فنیل‌های چندکلره» عبارت است از ترکیبات معطر (آروماتیک) تشکیل شده به
نحوی که اتم‌های هیدروژن موجود در مولکول بی‌فنیل (دو حلقه‌بندی با اتصال ساده
کربن ـ کربن) می‌تواند با حداکثر 10 اتم کلر جایگزین شود، و
ب ـ «دی بنزوپارادی‌اکسین‌‌های چند کلره» و «دی بنزو فورانهای چندکلره» ترکیبات
حلقوی هستند که از اتصال دو حلقه بهتری به دو اتم اکسیژن در دی اکسینها و اتصال یک
اتم اکسیژن و یک اتصال کربن ـ کربن در فورانها تشکیل شده و اتم‌های هیدروژن در هر
دو ترکیب با حداکثر هشت اتم کلر جایگزین می‌شود.
2 ـ در این ضمیمه، سمیت دی بنزو و پارادی‌اکسین‌های چندکلره و دی‌بنزو فورانهای
چندکلره براساس مفهوم سمیت معادل بیان شده، بدین ترتیب که سمیت‌زدایی سایر
همانندهای دی‌بنزو پارادی‌اکسین‌ها و دی‌بنزو فورانهای چندکلره و همسان‌های
بی‌فنیل‌های چندکلره با سمیت‌زدایی 2و3و7و8ـ تتراکلرودی‌بنزو پارادی‌اکسین مقایسه
می‌شوند. مقادیر معادل سمیت مورد استفاده در این کنوانسیون برای دی بنزو پارادی
اکسین‌‌ها و دی‌بنزو فورانهای چندکلره و همسان‌های بی‌فنیل‌های چندکلره باید مطابق
با استانداردهای بین‌المللی باشد که در سال 1998 میلادی از سوی سازمان بهداشت
جهانی برای مقادیر معادل سمیت این مواد مطرح شد. غلظت‌ها برحسب معادل سمیت بیان
می‌شود.

بخش پنجم
راهنمای کلی برای بهترین روشهای موجود و بهترین اقدامات زیست محیطی
این بخش در مورد جلوگیری یا کاهش انتشار مواد شیمیایی فهرست شده در بخش اول،
رهنمودهای کلی به اعضاء می‌دهد.
1‌ـ اقدامات کلی پیشگیرانه در ارتباط با بهترین روشهای موجود و بهترین اقدامات
زیست محیطی
رهیافتهایی که مانع از تشکیل و انتشار مواد شیمیایی فهرست شده در بخش اول می‌گردد
را باید در اولویت قرار داد. اقدامات مفید عبارتند از:
الف ـ بکارگیری فن‌آوری با تولید پسماند کم‌تر: Waste Technology-Low
ب ـ مصرف مواد کم خطر.
ج ـ اقدام به بازیافت و استفاده مجدد پسماند و موادی که در طول فرآیند ایجاد و
مصرف می‌شوند.
د ـ جایگزینی مواد خامی که آلاینده‌های آلی پایدار هستند تا زمانی که ارتباط
مستقیم بین مواد و انتشار آلاینده‌های آلی پایدار وجود دارد.
هـ‌ ـ مدیریت صحیح در امور داخلی و برنامه‌های نگهداری پیشگیرانه.
و ـ بهبود مدیریت پسماند با این هدف که سوزاندن پسماندها در فضای باز و هر نوع
سوزاندن کنترل نشده به انضمام سوزاندن محل‌های لندفیل متوقف گردد. هنگامی که ساخت
تجهیزات جدید برای دفع پسماند پیشنهاد می‌شود، باید گزینه‌هایی را مدنظر قرار داد
مانند اقداماتی جهت کمینه‌سازی زباله شهری و بیمارستانی، همچنین بازیافت، استفاده
مجدد، بازچرخش، جداسازی پسماند و تشویق به تولید با پسماند کمتر. در این روش،
بهداشت عمومی باید دقیقاً رعایت گردد.
ز ـ کمینه‌سازی این مواد شیمیایی به‌عنوان آلودگی در محصولات.
ح ـ پرهیز از مصرف کلر آزاد یا مواد شیمیایی مولد کلر آزاد جهت رنگبری.
2ـ بهترین روش‌های موجود
عبارت بهترین روش‌های موجود به مفهوم تجویز هرگونه روش یا فن‌آوری نیست، بلکه
عبارت است از منظور کردن خصوصیات فنی تأسیسات مورد نظر، مکان جغرافیایی و شرایط
زیست محیطی آن محل.
روش‌های مناسب کنترل جهت کاهش انتشار مواد شیمیایی موجود در فهرست بخش اول نیز
عموماً به همین مفهوم است. جهت تعیین بهترین روش‌های موجود باید عوامل ذیل به طور
کلی یا در موارد خاص مورد توجه قرار گیرند، ضمن اینکه منفعت‌ها و هزینه‌های مربوط
به اقدام و رعایت احتیاط و پیشگیری نیز باید مدنظر قرار گیرند:
الف ـ ملاحظات کلی.
1ـ ماهیت، اثرات و میزان انتشار مورد نظر: روشها بسته به اندازه منبع متغیر هستند.
2 ـ تاریخ تأسیس تجهیزات جدید یا موجود.
3 ـ زمان مورد نیاز جهت معرفی بهترین روش موجود.
4 ـ مصرف و ماهیت مواد خام مصرفی در فرآیند و راندمان انرژی آن.
5 ـ نیاز به جلوگیری یا کاهش اثرات کلی انتشار در محیط و خطرات مربوطه.
6 ـ نیاز به جلوگیری از بروز حوادث و کمینه‌سازی عواقب آن برای محیط زیست.
7 ـ نیاز به تضمین سلامت و امنیت کارکنان در محل کار.
8 ـ روش‌‌های عملیاتی، امکانات یا فرآیندهای قابل مقایسه که در مقیاس صنعتی با
موفقیت انجام شده‌اند.
9 ـ تغییرات و پیشرفت‌های فنی در اطلاعات و دانش علمی.
ب ـ اقدامات عمومی جهت کاهش انتشار: هنگامی که پیشنهاد ساخت وسایل جدید یا اصلاح
اساسی وسایل موجود بررسی می‌شود، باید دقت کرد که اگر فرآیندهای مورد استفاده باعث
انتشار مواد شیمیایی اشاره شده در ضمیمه می‌گردد، باید اولویت را به فرآیندها،
تکنیک‌ها یا روش‌هایی داد که سودمندی مشابهی دارند اما تشکیل و انتشار چنین موادی
صورت نمی‌گیرد. در مواردی که چنین وسایلی ساخته یا اصلاح اساسی می‌شود، علاوه بر
اقدامات جلوگیری که در قسمت (1) بخش پنجم شرح داده شده است، اقدامات کاهشی ذیل نیز
می‌تواند در تعیین بهترین روش‌‌های موجود منظور شود:
1 ـ استفاده از روش‌های پیشرفته برای تصفیه جریان گاز (خروجی) نظیر اکسیداسیون
کاتالتیکی یا حرارتی، رسوبدهی گرد و غبار یا جذب (شیمیایی).
2 ـ تصفیه مواد باقیمانده، فاضلاب، پسماندها و لجن فاضلاب شهری توسط مثلاً تصفیه
حرارتی یا بی‌حرکت‌سازی آن‌‌ها با فرآیندهای شیمیایی که سبب سمیت‌زدایی آنها
می‌شود.
3 ـ تغییرات فرآیندی که سبب کاهش یا حذف انتشارات نظیر انتقال به سیستم‌های بسته
می‌شود.
4 ـ اصلاح طراحی‌های فرآیند به‌منظور بهبود شرایط احتراق و جلوگیری از تشکیل مواد
شیمیایی مندرج در این ضمیمه، از طریق کنترل پارامترهایی نظیر درجه حرارت یا زمان
ماند در سیستم‌های زباله‌سوز.
3 ـ بهترین تجربات زیست محیطی
مجمع اعضاء می‌تواند با توجه به بهترین تجربیات زیست محیطی راهنمای فنی تدوین
نماید.

ضمیمه (د)
اطلاعات مورد نیاز و معیار تصحیح
1ـ یک عضو که پیشنهادی برای در فهرست گذاشتن یک ماده شیمیایی در ضمائم (الف)، (ب)
و یا (ج) ارائه می‌کند، باید آن ماده شیمیایی را براساس جزء (الف) تعریف نموده و
اطلاعاتی در خصوص آن ماده شیمیایی تهیه نماید و در جایی که مرتبط است محصولات
تبدیلی آن را با توجه به معیار تصحیح در جزءهای (ب) الی (هـ) بیان نماید:
الف ـ شناسایی مواد شیمیایی:
(1) ـ نام‌‌های آن ماده شیمیایی شامل نام یا نام‌های تجاری، بازرگانی و نام یا
نام‌های مترادف شماره ثبت سرویس کدگذاری مواد شیمیایی (CAS NO) نام مورد استفاده
اتحادیه بین‌المللی شیمی محض و کاربردی (IUPAC) و
(2) ـ ساختار شیمیایی، شامل خصوصیات ایزومرها در جائی که قابل انجام باشد و ساختار
گروه شیمیایی آن ماده.
ب ـ پایداری:
(1) ـ با مدرک ثابت نماید که نیمه عمر آن ماده شیمیایی در آب بیش از دو ماه یا
نیمه عمر آن در خاک بیش از شش ماه، نیمه عمر آن در رسوبات نیز بیش از شش ماه
می‌باشد، یا
(2) ـ با مدرک ثابت نماید اینکه آن ماده شیمیایی به اندازه‌ای پایداری دارد که
بتوان ملحوظ نمودن آن را در زمره این کنوانسیون توجیه نمود.
ج ـ تجمع در بافت‌‌های زنده:
(1) ـ با مدرک ثابت نماید که فاکتور تجمع بیولوژیکی یا تغلیظ در بافت‌های زنده در
گونه‌های محیط آبی برای آن ماده شیمیایی بیش از 5000 یا در صورت نبودن این
اطلاعات، تعیین نماید که KOW بیش از 5 می‌باشد.
(2) ـ با مدرک ثابت نماید که آن ماده شیمیایی دلایل دیگری برای وجود نگرانی نظیر
تجمع بیولوژیکی زیاد در دیگر گونه‌‌ها، سمیت زیاد یا سمیت محیطی از خود نشان دهد.
(3) ـ اطلاعات پایش در خصوص تنوع زیستی که مشخص نماید قابلیت تجمع بیولوژیکی آن
ماده شیمیایی برای توجیه ملحوظ نمودن آن ماده در زمره مواد این کنوانسیون کافی
می‌باشد.
د ـ قابلیت انتقال به محیط‌‌های زیستی دور دست:
(1) ـ مقادیر اندازه‌گیری شده آن ماده شیمیایی در مکانهای دور از منبع انتشار آن
ماده که سبب ایجاد نگرانی در خصوص قابلیت انتقال آن می‌گردد، یا
(2) ـ اطلاعات پایش که بیانگر انتقال در مسافتهای طولانی در محیط زیست آن ماده
شیمیایی با قابلیت انتقال به یک محیط پذیرنده که می‌تواند توسط هوا، آب یا
گونه‌‌های مهاجر اتفاق بیفتد، باشد.
(3) ـ اثرات نهایی حضور آن ماده در محیط زیست و یا نتایج مدل سازی آن ماده شیمیایی
که ثابت می‌کند آن ماده شیمیایی قابلیت انتقال در مسافتهای طولانی در محیط زیست از
طریق هوا، آب یا گونه‌های مهاجر با قابلیت انتقال به یک محیط پذیرنده در محلی دور
از منبع انتشار آن ماده شیمیایی را دارد.
برای یک ماده شیمیایی که مشخصاً از طریق هوا تغییر مکان می‌دهد، نیمه عمر آن در هوا
باید بیش از دو روز باشد، و
هـ‌ ـ اثرات زیانبار:
(1) ـ با مدرک ثابت نماید که اثرات زیانبار بر سلامت انسان یا محیط زیست دارد که
ملحوظ نمودن آن را در زمره مواد این کنوانسیون توجیه نماید یا
(2) ـ اطلاعات سمیت یا سمیت محیطی که مشخص نماید این ماده شیمیایی قابلیت صدمه زدن
به سلامت انسان یا محیط زیست را دارا می‌باشد.
2 ـ عضو پیشنهاددهنده باید در جایی که ممکن باشد، مطالبی مکتوب برای دلایل ایجاد
نگرانی، شامل یک مقایسه اطلاعات سمیت یا سمیت محیطی با مقادیر مشاهده شده یا
پیش‌بینی شده ماده شیمیایی که در نتیجه یا اینکه در اثر انتقال در مسافتهای طولانی
در محیط زیست، پیش‌بینی شده به همراه خلاصه‌ای کوتاه که بیانگر نیاز به کنترل
جهانی آن می‌باشد تهیه نماید.
3 ـ عضو پیشنهاد دهنده باید تا اندازه ممکن و با احتساب قابلیت‌های آن ماده
شیمیایی، اطلاعات اضافی برای کمک به بازنگری پیشنهاد با توجه بند (6) ماده (8)
تهیه نماید. یک عضو می‌تواند در تدوین یک پیشنهاد از کارشناسان فنی هر منبع
استفاده نماید.

ضمیمه (هـ)
اطلاعات مورد نیاز برای تهیه نمایه خطر
پیشنهاد بازنگری به‌منظور برآورد احتمال ایجاد و آثار زیانبار شاخص برسلامت انسان
و یا محیط زیست نظیر مواردی که نیاز به انجام اقداماتی در سطح جهانی دارد، در
نتیجه انتقال یک ماده شیمیایی در مسافتهای طولانی در محیط زیست می‌باشد.
به این منظور یک نمایه خطر باید به نحوی تدوین شود که اطلاعات مربوط به ضمیمه (د)
را برآورد و به طور کامل در بربگیرد و در صورت امکان شامل انواع اطلاعات زیر
می‌باشد:
الف ـ منابع که به نحو مقتضی شامل موارد زیر می‌باشد:
1ـ اطلاعات محصول شامل مقدار و محل.
2 ـ کاربردها و
3‌ـ انتشار، نظیر تخلیه، هدر رفتن و پراکنده شدن در محیط زیست.
ب ـ ارزیابی خطر برای نقطه یا نقاط نهایی نگرانی شامل ملحوظ نمودن واکنش‌‌های
سم‌شناسی که دربرگیرنده چندین ماده شیمیایی باشد.
ج ـ سرنوشت ماده شیمیایی در محیط زیست شامل اطلاعاتی در خصوص خصوصیات فیزیکی و
شیمیایی آن ماده همچنین پایداری و چگونگی ارتباط آن با نقل و انتقال زیست محیطی در
و بین بخش‌های مختلف محیط زیست، تجزیه و تغییر ماهیت به دیگر مواد شیمیایی
می‌باشد. تعیین فاکتور تجمع بیولوژیکی یا تغلیظ در بافتهای زنده براساس مقادیر
اندازه‌گیری شده باید بجز مواقعی که اطلاعات پایش این نیاز را برآورده می‌کنند در
دسترس باشد.
د‌ ـ اطلاعات پایش.
هـ ـ در معرض قرار گرفتن در مناطق محلی و مخصوصاً در نتیجه انتقال در مسافت‌های
طولانی در محیط زیست و حاوی اطلاعات با توجه به در دسترس بودن موجودات زنده.
و ـ برآورد علامت‌گذاری و طبقه‌بندی خطر در صورتی که در دسترس باشد و ارزیابی‌ها
یا نمایه‌های خطر ملی و بین‌المللی و اطلاعات علامت‌گذاری و طبقه‌بندی خطر در
صورتی که در دسترس باشد و
ز ـ وضعیت ماده شیمیایی در قبال کنوانسیون‌های بین‌المللی.
ضمیمه (و)
اطلاعات در خصوص ملاحظات اجتماعی ـ اقتصادی
یک برآورد باید با توجه به تدابیر کنترلی ممکن برای مواد شیمیایی مشمول این
کنوانسیون، دربرگیرنده بخشهای گسترده شامل مدیریت و حذف باشد. به این منظور
اطلاعات مربوطه باید با توجه به ملاحظات اجتماعی اقتصادی مرتبط با تدابیر کنترلی
ممکن به‌منظور ایجاد امکان تصمیم‌گیری توسط مجمع اعضاء تهیه گردد. این اطلاعات
باید با توجه به تفاوت توانایی‌ها و شرایط به اعضاء منعکس شده و باید شامل ملاحظات
موارد فهرست خبری زیر باشد:
الف ـ اثرات و کارایی تدابیر کنترلی ممکن در رعایت اهداف کاهش:
1 ـ امکان‌سنجی فنی، و
2 ـ هزینه‌‌ها شامل هزینه‌های بهداشتی و زیست محیطی.
ب ـ جایگزین‌ها (محصولات و فرآیندها):
1 ـ امکان‌سنجی فنی.
2 ـ هزینه‌‌ها شامل هزینه‌های بهداشتی و زیست محیطی.
3 ـ اثرات.
4 ـ خطرات.
5 ـ موجودیت، و
پ6 ـ‌ قابل دستیابی بودن.
ج ـ اثرات مثبت یا منفی روی جامعه‌ای که تدابیر کنترلی ممکن اجرا می‌شود:
1 ـ بهداشت، شامل بهداشت حرفه‌ای، محیطی و عمومی.
2ـ کشاورزی شامل کشت آبی و جنگلداری.
3 ـ تنوع زیستی (Biota).
4 ـ جنبه‌های اقتصادی.
5 ـ حرکت به سمت توسعه پایدار.
6 ـ هزینه‌های اجتماعی.
د ـ مسائل مربوط به دفع و پسماند (مخصوصاً سموم فاسد شده و پاکسازی مکان‌‌های
آلوده):
1 ـ امکان سنجی فنی، و
2ـ هزینه‌‌ها.
هـ ـ دسترسی به اطلاعات و آموزش عمومی.
و ـ وضعیت ظرفیت‌های موجود در خصوص پایش و کنترل و
ز‌ـ هر گونه اقدامات کنترلی منطقه‌ای و ملی انجام شده شامل اطلاعات در خصوص
جایگزین‌‌ها و دیگر اطلاعات مدیریت خطر.